Tíminn - 07.07.1971, Blaðsíða 9

MIÐVIKUDAGUR 7. júlí 1971
TIMINN
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURiNN
Franikvyímaastjórl: Kristján Benediktsson Ritstjórar- Þórarinn
Þórarinsson (áb) Jón Helgason. Lndriði G Þorstemsson og
Tómas Karlsson Auglýsingastjóri: Steingrímui Gislason Rit
stjórnarskrifstofur l Edduhúsinu. simar 18300 - 18306 Skrif
stotur Bankastræti 7 - Afgreiðslusími 12323 Auglýsingasiml'
19523 Aðrar skrifstofur simi 18300 Askriftargjald kr 195.00
á mánuði tnnanlands t lausasölu kr 12,00 eint. - Prentsm
Edda hf
Hrollvekjan
er staðreynd
ÞaS skýrist nú alltaf betur og betur, hvað það var,
sem Ólafur Björnsson prófessor átti við, þegar hann
ræddi um hrollvekjuna á komandi hausti. Það, sem Ólaf-
ur átti við, voru m.a. eftirgreindar staðreyndir:
• Ríkibv.jóður hefur aðeins aflað fjár til 1. septem-
ber til að balda áfram óbreyttum niðurborgunum. Eigi
að halda þeim áfram óbreyttum, verður að afla nýrra
ríkistekns, er nema munu mörgum hundruðum mill-
jóna króna. Verði hins vegar dregið úr niðurborgun-
um hækkar verðlagið, síðan kaupið og skrúfan fer
f fullan gang.
• Forvígismenn margra iðngreina og þ:^j\Jstu-
greina telja þær nú reknar með íapi vegna þ-ss, að
þeir hafi ekki verið búnir að fá fuilnæg!andi hækkanir
áður en verðstöðvunin hófst. Þetta verði þeir að fá
leiðrétt eftir 1. september.
• Eftir 1. september eiga launþegar að fá þau vísi-
tölustig bætt, sem nú eru ekki borguð, og fljótlega
eftir það falla kaupsamningar atvinnurekenda og
verkalýðssamtakanna úr gildi, og a.m.k. margar starfs-
stéttir munu krefjast verulegra kauphækkana, m.a.
með tilliti ti! þeirra samninga, sem ríkið hefur gert
nýlega við opinbera starfsmenn.
• Sjómenn hafa boðað, að þeir muni segja upp
kaupsamningum sínum og krefjast stórhækkaðrar
kauptryggingar, auk leiðréttingar á hlutaskiptum
vegna laganna frá 1968.
• Framundan eru umsamdar stighækkandi kaup-
hækkanir hjá opinberum starfsmönnum, og hefur ekki
verið aflað fjár til að mæta þeim.
• Um áramótin eiga bótagreiðslur almannatrygg-
inga að hækka, sem nemur a.m.k. 500 milljónum kr.
á ári og er alveg eftir að afla fjár til að mæta þeirri
hækkun.
Þessi upptalning skýrir það, sem Ólafur Björnsson átti
við, þegar hann ræddi um hrollvekjuna, og mætti þó
bæta mörgu við. Þess ber svo að gæta, að þegar Ólafur
viðhafði þessi ummæli gerðu menn sér vonir um góða
vetrarvertíð, sökum spádóma fiskifræðinga. Sú von hef-
ur verulega brugðizt og hefur það minnkað gjald-
eyristekjurnar um einn milljarð króna, miðað við gjald-
eyristekjurnar í fyrra. Við það bætist svo, að innflutn-
ingurinn hefur aukizt svo gífurlega, að það minnir helzt
á kaunaæði. Menn hafa dregið þá ályktun af reynsl-
unni frá 1967, að gengislækkun fylgi verðstöðvun, a.m.k.
ef núverandi stiórnarflokkar héldu völdum. Ef sá gífur-
legi halli helzt áfram, sem verið hefur fyrstu mánuði
þessa árs, á viðskiptunum við útlönd. verður allur hinn
margrómaði gjaldeyrisvarasjóður þurrausinn um áramót
°ða iafnvel fyrr.
Sá vandi, sem við er að fást á komandi hapsti, er því
meira en lítill. Við þetta bætist svo gífurleg útþensla
ríkisbáknsins á ,,viðreisnarárunum“, stórkostlegur fólks-
flótti úr dreifbýlinu, skólakerfi í hálfgerðum rústum og
skattakerfið, sem er í senn margflókið og óréttlátt. Sú
ríkisstjórn, sem kemur til valda, tekur við verri arfi en
nokkur fyrirrennari hennar hefur gert. Þ.Þ.
JOEL CARLSON, lögfræðingur frá Suður-Afríku:
í Suður-Afríku ræður öryggis-
7
lögreglan
m og lofum
Margir fangar deyja af pyntingum í varðhaldi hcnnar.
ÞAÐ er skylda lögfræðings
að verja frelsi einstaklingsins
gegn öllum innrásum og árás-
um hins opinbera. Einnig er
skylda hans að koma upp um
óréttlæti, spillingu og harð-
ýðgi. Mikið eða lítið réttlæti
í sérhverju samfélagi miðast
við, að hve miklu leyti lög-
fræðingar geta rækt þessar
skyldur sinar.
Þcgar líða tók á árið 1970
hafði öryggislögr glan í Suður-
Afríku skert mjög verulega
mögulcika mína til að starfa
sem lögfræðingur þar í landi.
Dómsmálaráðherrann beitti
valdi sínu til að láta svipta mig
vegabréfi. þrgar ég var búinn
að sýna fram á, að öryggislög-
reglan pyntaði fanga. Átján
fangar höfðu látizt í varðhaldi.
M:\rgt bar þ?ss ótvíræðan vott.
að þeir hefðu o;:ðið fyrir líkams
m?iðingum .raflosti og öðrum
pyntingum.
EFTIR að ég hafði verið
sviptur vegabréfi var hert mjög
á ofsóknum og ógnunum-<við •
mig. Ég- notaði • t.d. símann
þegar ég bað dagblað fyrir aug
lýsingu um, að bíll minn yrði
til sölu. (Ekki lét ég þó nafns
míns getið eða heimilisfangs).
Nökkrum klukkustundum eftir
að ég hafði símað auglýsing-
una til blaðsins, var gerð skot-
árás á bílinn m;nn og hann
skemmdur mjög mikið. Komið
var fyrir hlustunartækjum við
síma minn og í skrifstofu minni
(og raunar í svefnherberginu
líka). Um einkalíf var ekki
framar að ræða.
Eriiðast var að þola þær
ógnanir, sem kona mín og börn
urðu fyrir. Hringt var í síma
minn á nóttunni og ausið yfir
mig skömmum, auk þess sem
mér var hótað lífláti. Heima-
gerðri handsprengju var varp-
að að lesstofu minni heima
og skotárás gerð á skrifstofu
mína. Einn morgun fékk ég
bók í' pósti og reyndist þar
falin sprengja. Mér voru skrif
uð hótunarbréf, þar sem ég
var nefndur kommúnisti, kapí-
talisti, Gyðingur og fjárkúgari.
ÖRYGGISLÖGREGLAN tók
sumt af starfsfólki mínu og
viðskiptavinum til strangrar
yfirheyrslu. Jafnframt voru
boðnar fram álitlegar fjárhæð-
ir í þóknun og hótað hefndum,
ef því boði væri hafnað. Ritari
minn einn varð fyrir slíkri
hefnd og varð að fara úr landi
ásamt fjölskyldu sinni, og átti
ekki afturkvæmt.
Ekki var þessu fólki gefið
annað að sök en að hafa starf-
að fyrir mig eða átt skipti við
mig. Þegar ég reyndi að veita
því vernd var það einungis tek
ið oftar til yfirheyrslu en áður
hjá öryggislögreglunni og jafn
framt lengur í senn.
Svo vofði ávallt yfir, að barið
yrði að dyrum hjá mér klukk-
an tvö að nóttu og ég tekinn
höndum. Mér var helzt til vel

Svertingjabörn í Suður-Afríku
Ijóst, hvílíkar skelfingar slíkt
-boðaði.
ÞRJÁR ékkjur' höfðu leítáð
aðstoðar minnar eftir að eigin-
mann þeirra höfðu látizt í fang
elsi. Ég þekkti af sjón og raun
þær aðferðir, sem lögreglan
beitti við yfirheyrslur. Hand-
teknu fólki var neitað um sam-
band við umheiminn og haldið
í einangrunarklefum um ótil-
tekinn tíma, eða að geðþótta
öryggislögreglunnar.' Ég bjó
mig undir slíkt með aðstoð
konu minnar. Við lögðum á
fáðin um, hvað aðhafzt skyldi
heima fyrir og í skrifstofunni.
Ég hafði það fyrir reglu á
hverju kvöldi að hafa tann-
bursta við hendina auk rak-
krems, sem einnig var unnt að
nota gegn lúsum og biti veggja
lúsa. Þá hafði ég ennfremur
hjá rúmi mínu biblíu, sem vin-
veittir prestar höfðu gefið mér,
og gerði ég mér vonir um, að
mér yrði leyft að hafa hana
með mér í fangelsið, ef til
kæmi. Svo beið ég átekta. En
brátt kom í ljós, að ekki var
ætlunin að taka mig höndum,
heldur að ata mig auri og eyði
leggja mannorð mitt.
ÉG HAFÐI hafið baráttuna
fyrir tuttugu og fimm árum
og mér varð brátt ljóst, að
hún yrði senn á er.da Ég einr
beitti mér að því að verja
fjölskyldu mína og halda yiti
og hafði litla stariskrafta af-
lögu. Enn fór ég að vísu með
nokkur mál, sem ég vann fyrir
rétti, en öryggislögreglan greip
jafnan til einhvers konar ger-
ræðis, sem ónýtti sigur minn
í málinu.
Árið 1969 voru um 100
manns teknir höndum samkv.
hinum ströngu öryggislögum.
Um það bil hálfu ári síðar voru
22 þeirra leiddir fyrir rétt og
lögsóttir samkvæmt hinum
óljósu „kommúnistalögum" svo
nefndu. Þegar við færðum fyr-
ir réttinum sönnur á litlar og
vafasamar ástæður hinnar opin
beru ákæru, au^.mjsþyrminga,
bæði vitna og saMiþijninga, féll
hinn opirberi ákærandi frá
málssókn sinni. Öryggislögregl
an beið, meðan dómarinn lýsti
hátíðlega sýknu hinna ákærðu.
ÞEGAR dómarinn vék úr
réttarsalnum hófst öryggislög-
reglan handa. Vopnaðir lög-
regluþjónar umkringdu sak-
borningana og þeir voru á ný
teknir höndum samkvæmt ör-
yggislögunum. Þeir voru síðan
ákærðir að rúmu ári liðnu, og
þá samkvæmt öryggislögunum.
Aftur voru sakborningamir
leiddir fyrir rétt, lýst hinum
sömu sökum og áður og aftur
voru þeir sýknaðir. Saksóknari
áfrýjaði dóminum, að vísu án
árangurs, en öryggislögreglan
beið ekki eftir niðurstöðunni.
Allir hinir sýknuðu voru settir
í fimm ára bann. Sumum var
haldið í stofufangelsi, en öðr-
um var meinað að hafa sam-
neyti við fjölskyldu sína eða
vini.
REFSINGAR án dóms og
laga höfðu verið og eru algeng
ar í Suður-Afríku, en þær urðu
nú æ tíðari, og eins og saklaust
fólk væri dæmt. Hvað getur
lögfræðingur aðgert umfram
það að sýna fram á óréttlæti
og fá sakborninga sýknaða?
Reynslan sýnir þó, að í Suður-
Afríku h.r"'kkur þetta hvergi
nærri til.
Baráttu minni í Suður-Afríku
var loksins lokið. Börnin mín
fjögu'r og eigi :onan áttu skilið
betri daga, og ef til vill voru
möguleikar á, að ég gæti orðið
að liði erlendis. Ég fór enn
eÍKU sinni fram á, að vegahréfi
mínu yrði skilað aftur, en var
synjað um það sem fyrr. Þá
tók ég til minna ráða og tókst
með brögðum r" komast úr
landi. ásamt konu og börnum
En flóttinn er önnur saga.
(Þýtt úr New York Times)