Fréttablaðið - 06.02.2003, Page 14

Haft er eftir Jóhannesi GeirSigurgeirssyni, stjórnarfor-
manni Landsvirkjunar, á forsíðu
Fréttablaðsins laugardaginn 18.
janúar sl. „að það væri ekki vinn-
andi innan fyrirtækisins ef menn
litu á Kárahnjúkavirkjun sem um-
hverfisglæp“. Nú er það samt
staðreynd að þeim fjölgar stöðugt
sem eru á þeirri skoðun í dag.
Enda hvað er það annað en um-
hverfisglæpur að eyðileggja um
40 ferkílómetra af dýrmætum
gróðurvinum á hálendinu, spilla
1000 ferkílómetra svæði ómetan-
legs víðernis og jarðsögumenja,
eyða stórum búsvæðum hrein-
dýra, heiðagæsa og fleiri dýrateg-
unda og þar fyrir utan að valda
röskun og skaða á 60 fossum og er
þá ekki allt upp talið. Að auki er
tekin mikil áhætta á sand- og leir-
foki úr fjöruborði Hálslóns og
Keldulóns með tilheyrandi gróð-
urskemmdum á Vestur-Öræfum
og Hraunum, en eins og alþjóð
ætti að vera kunnugt um þá verð-
ur Hálslón á stærð við Hvalfjörð
með allt að 70 metra vatnsborðs-
sveiflu.
Vísindamenn vara við því að
smátt og smátt muni svo aurinn úr
Jökulsá á Dal, einu aurugasta jök-
ulfljóti í Evrópu, fylla upp Hálsa-
lón þar til eftir kannski 100 ár að
þá verði það orðið fullt af leir og
virkjunin ónothæf. Mér er spurn;
vega einhver arðsemisrök svo
þungt að þetta sé réttlætanlegt?
Ef þetta er ekki umhverfisglæpur
þá leyfi ég mér að spyrja Jóhann-
es; hvað er þá umhverfisglæpur?
Hvernig ætli sú kynslóð sem síðar
mun standa frammi fyrir afleið-
ingunum meti þennan verknað?
Í opnuviðtali í sama blaði í
kafla undir yfirskriftinni Sumir
taka engum rökum svarar Jó-
hannes aðspurður um hvort mót-
mæli umhverfissinna, sem enn
lifa í voninni um að ekkert verði
af framkvæmdum við Kára-
hnjúka í ljósi kröftugra mótmæla
sem þeir hafa haldið uppi, hvort
að stjórnendur Landsvirkjunar
upplifi sig ekki orðið sem um-
hverfisglæpamenn? „Nei, við ger-
um það ekki enda væri þá óvinn-
andi og ólíft ef við gerðum það.“
Síðar segir hann: „Ég vil hinsveg-
ar taka það fram að eins og ég
skynja það, þá vill nú mikill meiri-
hluti íslensku þjóðarinnar horfa á
þetta í samhengi, annars vegar út
frá náttúruvernd og nýtingu hins
vegar.“
Telji Jóhannes sig geta tekið
rökum þá vil ég beina því til hans
í ljósi þeirra staðreynda sem ég
hef talið upp hér að ofan varðandi
þau umhverfisspjöll sem leiða af
Kárahnjúkavirkjun og þess sem
eftir honum er haft „að það væri
ekki vinnandi innan fyrirtækisins
ef menn litu á Kárahnjúkavirkjun
sem umhverfisglæp“ hvort ekki
sé skynsamlegast að ganga úr
skugga um það í næstu alþingis-
kosningum með þjóðaratkvæða-
greiðslu um Kárahnjúkavirkjun
áður en framkvæmdum er haldið
áfram hvort meirihluti þjóðarinn-
ar er fylgjandi eða ekki. Væri það
ekki heppilegast fyrir alla að hafa
staðfestan vilja meirihluta lands-
manna á borðinu vegna viðamestu
framkvæmda sem þjóðin hefur
staðið frammi fyrir frá upphafi í
stað mats sem byggt er á tilfinn-
ingum forgöngumanna stóriðj-
unnar og skoðanakönnunum?
Eða eru það forstöðumenn
Landsvirkjunar og ráðamenn
þjóðarinnar sem neita að taka rök-
um í þessu máli? ■
14 6. febrúar 2003 FIMMTUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá
blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Lára V. Júlíusdóttir afhenti í gærMagnúsi Leopoldssyni skýrslu
um rannsókn sína á því hvort opin-
berir starfsmenn hefðu viðhaft
ámælisverð og ólögleg vinnubrögð í
tengslum við rannsókn Geirfinns-
málsins sem leitt hefði til gæslu-
varðhaldsvistar Magnúsar. Magnús
sat 105 daga í gæsluvarðhaldi árið
1976 grunaður um aðild að hvarfi
Geirfinns Einarssonar ásamt þrem-
ur öðrum mönnum. Þeim voru öll-
um dæmdar skaðabætur fyrir
gæsluvarðhaldsvistina í kjölfar
endanlegs dóms í Geirfinns- og Guð-
mundarmálum. Rannsókn Láru V.
Júlíusdóttur kemur í kjölfar kröfu
Magnúsar um rannsókn á því hvort
hann hafi verið fyrirmynd leir-
styttu – Leirfinns – en hún ekki gerð
eftir lýsingu vitna, og hvort lögregl-
an í Keflavík hafi hagað rannsókn
málsins með öðrum hætti þannig að
grunur beindist að Magnúsi.
Niðurstaða Láru er að ekkert
bendi til að lögreglan hafi vísvitandi
reynt að beina gruni að Magnúsi.
Höfuðástæða þess sé rangur vitnis-
burður þeirra sem síðar voru dæmd
fyrir morðið á Geirfinni. Lára sýkn-
ar því lögregluna í Keflavík af ásök-
un Magnúsar og það er vandséð
hvernig hún hefði mátt komast að
annarri niðurstöðu.
Þessi rannsókn er mikið vand-
ræðamál. Það er ljóst að það er
nokkur vilji meðal þjóðarinnar að
gera með einhverjum hætti upp við
Geirfinnsmálið. Við rannsókn þess
voru alvarleg mistök gerð og enn
ríkir mikill efi um sekt þeirra sem
að lokum voru dæmd fyrir að bana
Geirfinni. Magnús Leopoldsson hef-
ur gengið fast eftir ástæðum þess
óréttar sem hann var beittur með
gæsluvarðsvistinni og þeirri miklu
röskun sem hún kallaði yfir líf hans
og fjölskyldu hans. Þetta tvennt
virðist hafa vakað fyrir ríkisstjórn
og Alþingi þegar lögum var gagn-
gert breytt til að gera þessa rann-
sókn mögulega.
Gallinn er hins vegar sá að hún
gat aldrei leitt til neinnar niður-
stöðu sem stangaðist á við fyrri af-
greiðslu málsins. Ef einhver sök
hefur legið hjá lögreglunni í Kefla-
vík er sú sök löngu fyrnd. Ef Lára
hefði ýjað að sekt lögreglumann-
anna í skýrslunni hefðu þeir hvergi
getað varið sig þar sem málsókn
hefði verið ómöguleg.
Dómskerfið er ekki eðlilegur
farvegur fyrir uppgjör við Geir-
finnsmálið. Það er hins vegar tilval-
ið fyrir rannsóknarnefnd á vegum
þingsins. Í slíkri rannsókn er hægt
að velta upp lögfræðilegum, póli-
tískum og stjórnvaldsflötum á mál-
inu. Niðurstaðan yrði hvorki skýr
né klár enda ekki hægt að ætlast til
þess af þessu máli. En hún gæti orð-
ið upphaf uppgjörs við þetta óþægi-
lega mál. ■
Vandræðarannsókn lokið
skrifar um rannsókn sérstaks ríkissak-
sóknara á Leirfinni.
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
Mikill afsláttur
allan daginn!
Fimmtud. Borgarapótek
Föstud. Árbæjarapótek
tónlistar- og mynd-
listarmaður skrifar
um Kárahnjúka-
virkjun.
JÓHANN G.
JÓHANNSSON
Um daginn
og veginn
Kárahnjúkavirkjun
er umhverfisglæpur
Héraðsdómur í vafa vegna afstöðumunar sérfræðinga:
Læknaráð kallað til
í Hafnarstrætismáli
DÓMSMÁL Dómararnir þrír í Hafn-
arstrætismálinu vilja álit lækna-
ráðs á tildrögum þess að fórnar-
lambið í málinu lést.
Heilaskurðlækni, sem gerði að
sárum piltsins sem lést, og prófess-
or sem krufði piltinn, bar ekki sam-
an varðandi hvort eitt tiltekið högg
dró piltinn til dauða.
Krufningarlæknirinn taldi pilt-
inn hafa látist af einu tilteknu
höggi sem hann fékk á hnakkann.
Eftir það högg hafi hann verið al-
gerlega ófær um að standa upp.
Heilaskurðlæknirinn sagði á hinn
bóginn ekki útilokað að pilturinn
hafi getað staðið upp og hreyft sig
eftir að hafa verið veitt það eða þau
högg sem bundu enda á líf hans.
Þessi afstöðumunur sérfræð-
inganna skiptir miklu því tveir
piltar eru ákærðir í málinu. Fyr-
ir liggur að annar þeirra spark-
aði aðeins einu sinni í fórnar-
lambið, sem við það féll á hnakk-
ann og stóð aldrei upp aftur.
Hinn árásarmaðurinn hafði hins
vegar áður margslegið og spark-
að í piltinn.
Miðað við framburð krufning-
arlæknisins er óhugsandi að sá
sem flest höggin veitti hafi í
raun banað piltinum. Vitnisburð-
ur heilskurðlæknisins opnaði
hins vegar á þann möguleika. Úr
þessu á læknaráð að reyna að
greiða fyrir Héraðsdóm Reykja-
víkur. ■
Ísbjörn ógnar fjölskyldu:
Óttaðist um
líf barna
sinna
OSLÓ, AP Líf ísbjörns sem var á
vappi fyrir utan heimili norskr-
ar fjölskyldu á eynni Svalbarða
hlaut skjótan endi þegar hús-
bóndinn á bænum dró upp
skammbyssu og skaut björninn í
hausinn. Inni í húsinu voru börn
mannsins fjögur og áleit hann að
þeim stæði ógn af dýrinu.
Norðmaðurinn kom auga á
spor ísbjarnarins í snjónum fyr-
ir utan húsið og rakti þau að eld-
húsglugganum. Þar sá hann hvar
dýrið var að reyna að opna
gluggann með framfótum sínum.
Maðurinn brást skjótt við og
skaut ísbjörninn fjórum sinnum.
Ísbirnir hafa verið friðaðir í
Noregi síðan árið 1973 en ekki er
ljóst hvort maðurinn verður
ákærður fyrir að drepa dýrið. ■
SAKBORNINGUR Í HÉRAÐSDÓMI
Dómarar í Héraðsdómi Reykjavíkur kynntu í gær þá ákvörðun að kalla eftir áliti læknaráðs
varðandi áverka piltsins sem lést af heilablæðingu. Búast má við að málið tefjist um
nokkra mánuði vegna þessa. Mennirnir sem eru ákærðir hafa þegar setið í gæsluvarðhaldi
í meira en átta mánuði.
Ábyrgð
Vesturlanda
Kjartan Kjartansson skrifar:
Í Fréttablaðinu 4. febrúar birtist
grein eftir formann Frjálshyggju-
félagsins með yfirskriftinni „Hinn
sanna þróunaraðstoð“. Þar heldur
hann því fram að peningaframlög
Vesturlanda og tollar á afurðir þró-
unarlanda séu það sem hindrar fé-
lagslegar umbætur í þriðja heimin-
um. Þá verði að hafa ýmsa hluti á
hreinu varðandi reynslu þriðja
heimsins af frjálshyggjunni og
kapítalismanum. Þegar formaður-
inn talar um að þróunarlöndin hafi
frá upphafi barist við fátækt, hung-
ursneyð, heilsuleysi, fáfræði og
slæmt stjórnarfar ber að hafa í
huga að enginn ber sennilega meiri
ábyrgð á að hafa komið því ástandi
á í mörgum tilfellum og viðhaldið
en Vesturlönd. Hafa þau barið nið-
ur af hörku allar tilraunir til fé-
lagslegra og stjórnarfarslegra um-
bóta þar sem það hentaði ekki
hagsmunum þeirra á þessum svæð-
um, en í nafni einstaklings- og við-
skiptafrelsis. Að ógleymdri með-
ferð Vesturlanda á þróunarlöndun-
um á nýlendutímanum. Í stað þess
að styrkja uppbyggingu innviða
þjóðfélagana og almannaþjónustu
er þriðja heims löndum þröngvað
til að taka upp frjálslynd markaðs-
kerfi og selja alla almannaþjónustu
og þjóðarauðlindir í hendur Vestur-
landabúa. Þetta eru skilyrðin fyrir
lánum frá Alþjóðabankanum, sem
nú heldur þróunarlöndunum í fá-
tæktargryfju. Á sama tíma erum
við sjálf ekki reiðubúin til að fram-
kvæma slíka útsölu á okkar eigin
náttúruauðlindum (sbr. fjárfest-
ingu útlendinga í sjávarútvegin-
um).
Þetta eru grundvallaratriði sem
formaður „Frjálshyggjufélagsins“
kýs að hunsa þegar hann talar með
yfirlæti um kosti frjálshyggjunnar
til lausnar vanda þriðja heimsins.
Frjálshyggjan er nefnilega og hef-
ur alltaf verið einn skæðasti óvinur
þróunarlandanna. ■
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M
YOGA Fyrir þá sem eru að ganga í
gegnum eða hafa lokið krabbameinsmeðferð
Ný námskeið hefjast 13. janúar
Kennari er Arnhildur S. Magnúsdóttir sem m. a. byggir námskeiðin
á sinni eigin reynslu. Tilgangur námskeiðisins er að takast á við dag-
legt líf að nýju með aðstoð yoga, styrkja sig líkamlega og andlega
auk þess að sættast við líkamann. Námskeiðin verða haldin í sal
Lífssýnar að Bolholti 4, 4. hæð til vinstri.
Skráning og upplysingar gefur Arnhildur í síma 895-5848