Tíminn - 15.01.1972, Blaðsíða 3

ÉAUGARDAGUR 15. janúar 1972
TIMINN
r.-afrr
3
Haikion fékk
35,30 fyrir
ufsakílóið í
Þýzkalandi
ÞÓ—Reykjavík, föstudag.
Halkion frá Véstmannaeyjum
seldi 80,7 tonn af ufsa í Bremer
haven í morgun fyrir 106.060
mörk og er verðið því 35,30 kr.
fyrir kílói'ð. Þetta mun vera næst
hæsta verð, sem íslenzkur bátur
hefur fengið fyrir ufsa í Þýzka
landi. Halkion veiddi þennan ufsa
í net. Vélskipið Árni í Görðum
seldi 50 lestir af ufsa í Bremer
haven í gær fyrir 60.500 mörk
og er meðalverðið 32.40 kr. fyrir
kflóið.,
1 Bretlandi seldu í gær, Örn
fá Hofsósi, Dagný frá Siglufirði og
Sigurbjörg frá Ólafsfirði. Öm
seldi 51 lest fyrir 9600 sterlings
pund og er meðalverðið fyrir kfló
;ið 41,90 kr., Dagný seldi 141 tonn
,'fyrir 26.654 sterlingspund og er
mcðalverðið 41.95 köóið og Sig
irrbjörg seldi 61 lest fyrir 12809
| sterlingspund; meðalverði® 46-70
íkr. kflóið.
Hörpudiskur
í Bolungavík
Krjúl-Bolungavík, fimmtudag.
Undanfarið hafa tveir bátar ver
ið gerðir héðan út á hörpudisks
veiðar og hafa þeir aflað skín-
andi vel. Bátarnir hafa stundað
hörpudisksveiði síðan hætt var
á rækjunni og nú, er byrjað verð
ur aftur á rækjuveiðum, mun ann
ar báturinn verða að hætta veið
um vegna anna í frystihúsinu. Bát
amir hafa komið með 2—3 tonn
í hverri veiðiferð, og er annar
Framhald á bls. 14.
Samvinnan
komin út
ÞÓ—Reykjavík, föstudag.
Samvinnan 6. hefti 1971 er
komin út, og er efni blaðsins hið
Jjölbreyttasta a® vanda. Aðalefni
blaðsins að þessu sinni fjallar um
kirkjuna og samtímann. Blaðið
efndi til hringborðsumræðna um
Kirkjuna og samtímann og tóku
/þátt í þeim umræðum þau Árni
Bergmann, séra Bernharður Guð
mundsson, dr. Björn Björnsson,
Gunnar Björnsson, Hólmfriður
Pétursdóttir, Sigurður A. Magnús
son, séra Sigurður Pálsson, Sigurð
ur Öm Steingrímsgon og Svein-
björn Bjarnason.
Annað efni í blaðinu er m. a.
Borgarskæruliðinn eftir Halldór
Sigurðsson, Um stríð og frið eftir
Grétar L. Marinósson, ísland af
sjónarhóli bandarísks náttúruvernd
armanns eftir Roger Caras, Þjóð
sagan um konuna eftir Soffíu
Guðmundsdóttur og heimilisþátt
ur, sem Bryndís Steinþórsdóttir
sér um. Þá er að finna ljóð eftir
Hjört Pálsson og Unni S. Braga
dóttur.
Upphaflega átti blaðið að
koma út um miðjan desember, en
"egna verkfalls prentara og bók-
Wadara, sem hófst 5. des., varð
blaðið síðbúnara en ella.
Indriði G. Þorsteinsson flytur ávarp eftir að hann hafði tekið við Silfurhestinum í gær. (Tímamynd GE)
IGÞ fékk Silfurhestinn
fyrír „Norðtm ríS stríð"
„gagnrýnendur dagblaðanna óvenju sammála um að velja beztu bók ársins"
EJ—Reykjavík, föstudag.
Bókmenntagagnrýnéndur dag-
blaðanna veittu í dag verðlaun
sín, Silfurhestinn, fyrir beztu
bók ársins 1971. Verðlaunin hlaut
að þessu sinni Indriði G. Þor-
steinsson fyrir bók sína „Norðan
við stríð“, og hlaut hann 450 stig
af 500 mögulegum, og voru gagn-
rýnendur dagblaðanna að þessu
sinni „óvenju sammála um að
velja beztu bók ársins“, að því
er Jóhann Hjálmarsson, gagnrýn-
andi Morgunblaðsins, • sagði við
afhendingu Silfurhestsins.
Silfurhesturinn vax afhentur
við hátíðlega athöfn að Hótel
Sögu í dag, og afhenti Jóhann
Hjálmarsson Indriða Silfurhest-
inn fyrir hönd bókmenntagagnrýn-
endanna. Við það tækifæri flutti
Jóhann ræðu um verðlaunaveiting
una og skáldsöguna Norðan við
stríð, en Indriði þakkaði fyrir með
stuttu ávarpi.
f ræðu sinni sagði Jóhann Hjálm
arsson m.a.:
„Einstök í íslenzkum bók-
menntum“.
Skáldsaga Indriða G. Þorsteins-
sonar Norðan við stríð greinir frá
þeim tímamótum, sem erlendt her-
nám veldur í íslenzkum kaupstað;
kyrrð hægfara bæjarlífs er skyndi-
lega rofin af brezkum hermönnum.
ísland er orðið hluti af umheim-
inum. Norðan við stríð er hernáms
saga, eihstök í íslenzkum bók-
menntum. Hún er ekki rituð af
beiskju vandlætarans, heldur sit-
ur mannlegur skilningur hvarvetna
í fyrirrúmi. Indriði G. Þorsteins-
son þekkir sannarlega sitt heima-
fólk. Hér er um heimildarskáld-
sögu að ræða, en vitanlega ráða
lögmál listrænnar frásagnar ferð-
inni.
Skáldsögur Indriða G. Þor-
steinssonar greina frá miklum at-
burðum, snerta sjálfa kviku þjóð-
lífsins. Þær lýsa einkum sárs-
auka þess að hverfa frá hinu
gamla bændasamfélagi, en einnig
tilhlökkun borgarlífsins. Nútím-
inn vekur menn af dvalanum. í
Norðan við stríð umturnar hernám-
ið öllu, freistingar riýs mannlífs
verða allsráðandi. Þjóðin verður
frjálsari, en um leið í meiri vanda
en nokkru sinni fyrr.
Meistaralcg lýsing á miklum
umskiptum.
Indriði G. Þorsteinsson sagði
nýlega í blaðaviðtali, að hernám-
ið hefði „þeytt okkur inn í heim-
inn“. Hann segir í sama viðtali:
„Og við komum sterkari út úr
hemáminu. Kannski svolítið tryllt,
en annars helvíti góð. Og þá fyrst
var farið að taka til hendi hér
á landi“.
Hinum miklu umskiptum, sem
hernámið hefur í för með sér,
lýsir Indriði G. Þorsteinsson meist
aralega í Norðan við stríð. Við er-
um leiíld til-fundar víci margar
manngerðir, sumar eru grófar og
•viiltar, aðrar fara sér hægt. En
hernámið breytir þeim öllum á
sinn hátt. Frá samskiptum íslend
inga og setuliðs er sagt af vægð
arlausu raunsæi, en þrátt fyrir
djarflegar, stundum ofsafengnar
lýsingar, er mild Ijóðræna eitt
af sterkustu einkennum skáld-
sögunnar. Við kynnumst þessari
ljóðrænu í inngangskafla sögunn-
ar, þar sem höf. dregur upp
sviðsmynd þess drama, sem er að
hefjast, einnig í frásögn af dag-
legu lífi í bænum og á sjónum
og ekki sízt £ þeirri fallegu ást-
arsögu um íslenzku stúlkuna og
norska herflugmanninn, sem er
einhver veigamesti þáttur bókar-
innar. Indriði G. Þorsteinsson hef-
ur áður sýnt lesendum sínum, að
hann kann í senn skil á ljóðrænu
og fraunsæi. í Norðan við stríð
beítir hann þessum hæfileika sín-
um af mestri kunnáttu.
„Þáttur í stón-i mynd“
Norðan við stríð er þáttur í
stærri myiid, sem Indriði G.
Þorsteirisson hefur verið að draga
upp með skáldsögum sfnum Sjö-
tlu og níu af stöðinni (1955) og
Landi og sonum (1963). Þessi
mynd „hangir saman á tímasetn-
ingunni" eins og Indriði hefur
komizt að orði, cn Norðan við
stríð er sjálfstætt verk þrátt fyrir
tengslin við fyrrnefndu skáldsög-
urnar tvær.
Hvað varðar markviss listræn
vinnubrögð hefur Indriði hvergi
náð lengra en í Norðan við stríð.
Þessi skáldsaga gerir þá upplits
djarfari, sem hafa trú á íslenzkum
bókmenntum. Það mun reynast
torvelt að finna jafningja Indriða
G. Þorsteinssonar meðal íslenzkra
skáldsagnahöfunda, sem fram hafa
komið eftir stríð. Hann hefur unn-
ið hvern sigurinn af öðrum frá
því að fyrsta bók hans, smásagna-
safnið Sæluvika, kom út fyrir
meira en tuttugu árum. Eins og
fyrr segir er greinilegt samhengi
milli skáldsagna hans: Sjötíu og
níu af stöðinni, Lands og sona og
Norðan við stríð. En skáldsagan
Þjófur í paradís (1967) er að
vissu marki skyldari Norðan við
stríð en önnur verk hans. Þjóf
ur í paradís var til vitnis um
þann mikla árangur, sem hann
hafði náð sem skáldsagnahöfund-
ur. Enn nærtækara dæmi um
stöðu hans í íslenzkum bókmennt-
úm nútímans ,er Norðan við stríð,
skáldsagan, sem gagnrýnendur dag
bloðanna hafa verið óvenju sam-
mála um að velja beztu bók árs-
ins 1971.“
Ávarp Indriða
Er Indriði hafði tekið við Silf-
urhestinum sagði hann:
„Hross hafa löngum verið mér
til yndisauka. Hestar báru mig
á æskuárum, sem óðum fjarlægj-
ast. Nú er skipt um. Mér er gert
að bera hest.
Við þetta tækifæri fer mér eins
og látnum sveitunga mínum, sem
stóð í heyskap við þjóðveginn.
Yfir honum hvíldi tvísýnn himinn,
en lítill tími til að hlusta á veður
fregnir. Maður fór um veginn með
tösku um öxl; kannski hafði hann
haft spurnir af veðurspánni. Sveit
ungi minn snaraðist upp á veginn
og spurði göngumann hvort hann
hefði heyrt spána. Maðurinn svar-
aði því engu en fór að þylja upp
nöfn á guðsorðaritum, sem hann
bar í tösku sinni og vildi selja.
Ileyskaparmaðurinn hafði nauman
tíma, en sagði þó áður en hann
snaraðist út í flekkinn: Ef þú
ættir veðurspána í skrautbandi,
þá skyldi ég kaupa hana.
Þannig fer mér í hópi gagn-
rýnenda. Ég stunda minn heyskap,
en þeir bera orðið um þjóðveg-
inn. Stundum mætumst við ekki,
og stundum er maður á útengjum
fjarri alfaraleiðum. En fyrst við
erum hér saman, þá vil ég gjarn-
an koma því til ykkar að hlusta
eftir erindum heyskaparmanna. Yf-
ir þeim hvílir oft tvísýnn him-
inn. Ég skyldi þó sízt af öllu kvarta
urdan því að hafa ekki fengið
að heyra veðurspána í ár, og öll
þau ár. sem ég hef skrifað bæk-
ur. Gagnrýnendur hafa vorið mór
mildir. Þann hest sem ég verð
nú að bera met ég mikils af því
hann er kominn úr ykkar höndum.
Hitt myndi þó skipta mig meira
máli að eiga þess kost að hlusta
á álit kolloga ykkar að svo sem
Framhald á bls. 14.
AVIDA
WMil
Bráðabirgðalögin
f tilefni hinna nýju bráða-
birgðalaga um óbreytt iðgjald
bifreiðatrygginga en lögskyld
aða sjálfsábyrgð bifreiðaeig-
enda, leitaði Þjóðviljin til
nokkurra bifrciðaeigenda um
álit á áhrifum laganna. Kom
þar fram hjá formanni FÍB
t. d„ að sjálísábyrgðin kæmi
sér betur fyrir bifreiðaeigend
ur en iðgjaldahækkun, ef starf
andi væri umferðardómstóll.
Nauðsyn bæri til að umferðar
dómstóli yrði komið upp til
að skera úr um skiptingu sak
ar.
Leigubifrciðarstjóri, sem
blaðið hafði tal af, taldi, að
þessi ráðstöfun ríkisstjórnar-
innar væri til þess failin að
draga úr umferðaróhöppum,
en þeim tilfellum myndi
fjölga Þar sem tjónavaldar
hlypu brott frá ábyrgð sinni
og þyrfti að gera ráðstafanir
| til að koma í veg fyrir það.
| f grein, sem Alfreð Þorsteins
i son, borgarfulltrúi Framsóknar
1 flokksins, ritaði hér í blaðið
| um æskulýðsmál taldi hann að
hollara væri fyrir borgina að
styrkja æksulýðsstarfsemi
áhugafélaga en eyða fjármun
um til að halda uppi skemmt
anahaldi á vegum borgarinn-
ar. Alfreð sagði m.a.:
,,Nú er það svo, að margir ungl
ingar eiga athvarf í þessum fé
lagasamtökum. T. d. má nefna
það, að í íþróttafélögunum í
Reykjavík eru á 14. þúsund með
limir. En það væri hægt að
taka við miklu fleiri, ef betri
aðstaða væri fyrir hendi. Það
virðist t. d. alveg sama, hve
mörg íþróttahús eru byggð í
Reykjavík — alltaf vantar
meira rými. Með þessu
er ljóst, að möguleikar íþrótta
hreyfingarinnar eru miklu
Í“ meiri — og sömuleiðis hinna
. félagasamtakanna, sem áður
j voru nefnd, ef þau fengju auk
inn stuðning borgaryfirvalda.
i| Og þá er ég kominn að þeirri
spurningu, hvort það sé ekki
í rauninni röng stefna af hálfu
Reykiavíkurborgar að taka bein
línis upp á sína arma og þenja
út æskulýðsstarfsemi — sem
^ virðist stefna að skemmtana-
p haldi — á meðan hér í borg
starfa ýmsir aðilar að æskulýðs
málum. að mestu í sjálfboða
vinnu, og gætu aukið starfsemi
sína verulega, ef þeir nytu
Imeiri stuðnings af hálfu borgar
innar.
Ekki >má skilia Þessi orð mín
svo, að ég vilji leggja niður
Æskulýðsráð. Það verður að
starfa áfram, því að alltaf eru
einhverjir unglingar, sem ekki
hafa áhuga t. d. á íþróttum. En
hvað á Reykjavíkurborg að
ganga langt í þessu efni? Ljóst
er, að ef gengið er of langt,
þá er hreinlega verið að efna
til samkppni um unglingana
milli félaganna og Æskulýðs-
ráðs. Og að mínum dómi, er
ekki aðeins frá því sjónarmiði,
slík samkeppni varhugaverð,
Iað sú stefna borgarinnar að
annast sjálf æskulýðsstarfc,,m-
ina með launuðu starfsliði með
an hin frjálsu félagasamtök
eru ekki nýtt til hlítar, er hæp
in fjárhagslega, þá liggur í
Framhald á bls. 14.