Tíminn - 16.01.1972, Blaðsíða 4

&
mimÍ^m
TIMINN
SUNNUDAGUR 16. janúar 1972
USTAHÁTÍÐÍ
REYKJAVÍK
Laus staða
Staða aðstoðarframkvæmdastjóra Listahátíðar
1972 er laus til umsóknar.
Starfsmaðurinn þyrfti jafnframt að gegna blaða-
fulltrúastörfum fyrir hátíðina.
Umsóknir sendist framkvæmdastjórn Listahátíðar
1972, Norræna húsinu, Reykjavík, fyrir 1. febrúar
n.k. Nánari upplýsingar um starfið veitir Ivar
Eskeland, framkvæmdastjóri.
Reykjavík, 13. janúar 1972
Framkvæmdastjóm Listahátíðar 1972.
Laus staða
Staða aðalfulltrúa við bifreiðaeftirlit ríkisins er
laus til umsóknar.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna ríkisins.
Umsóknarfrestur er til 14. febrúar 1972.
Dóms- og kirkjumálaráðuneytið,
14. janúar 1972.
Sinfóníuhljómsveit íslands
ORÐSENDING
TIL ÁSKRIFENDA
Fyrstu tónleikar á síðasta misseri verða haldnir
27. janúar. Endurnýjun áskriftarskírteina óskast
tilkynnt nú þegar. Þeir, sem ekki hafa tilkynnt
endurnýjun eða sótt skírteini síri fyrir 20. janúar,
eiga á hættu að þau verði seld öðrum. Salan fer
fram 1 Ríkisútvarpinu, Skúlagötu 4, sími 22260.
Ingólfur Davíðsson:
Svíar ráðast
gegn mengunlnni
Fyrir nokkrum árum spúði
hitamiðstöðin við ..Suðursjúkra
húsið“ í Stokkhólmi árle'ga 20
tonnum af sóti og 300 tonnum
af brennisteinstvísýringi út í
loftið. Með róttækum aðgerð-
um hefur nú sótið minnkað um
90% og brennisteinstvísýring-
urinn um 98% — og þó hefur
stöðin verið stækkuð. Einu
sinni var Veitur (Vattem),
næststærsta vatn Svíþjóðar,
frægt fyrir hið kristalstæra
vatn. f kyrru veðri var hægt að
sjá til botns á meira en 15 m.
dýpi. En árið 1966 var vatnið
orðið svo óhreint, að aðeins
var hægt að sjá 6 m. niður.
Bæði skólp og úrgangsvatn frá
verksmiðjum ollu þessu. Sil-
ungnum í vatninu leið illa
vegna minnkandi súrefnis.
Þessi uggvænlega mengun er
nú stöðvuð. Hreinsitæki voru
sett upp og vatnið verður stöð
ugt hreinna og hreinna. Menn
vona að árið 1973 verði vatnið
orðið tært að nýju.
f Svíþjóð hefur pappírsiðn.
aðurinn verið einhver helzti
mengunarvaldurinn.' Um % af
vatnsnotkun Svía gengur til
pappírsiðn.ðarins, og þetta
óhreinsaða vatn frá verksmiðj-
unum var að mestu leitt út í ár
og vötn. Talið er, að fyrir hvert
tonn af pappír sem framleidd-
ur var, hafi úrgangurinn, sem
í vatninu lenti, verið 1 tonn af
spónum, hálfuppleystum trefj-
um og ýmsum efnum. Menn sáu
að þetta dugði ekki og hófust
handa með hreinsitæki og
hreinsunaraðferðir. f hinni ný-
tízkulegu Múnksjö-verksmiðju
í Vageryd er fasti úrgangur-
inn nú tæp tvö kíló á móti
tonni áður.

Byggingameistarar - Húsbyggjendur
'Þér getið sparað þúsundir króna með einu símtali.
95-5298
Við framleiðum plasteinangrun í öllum þykktum á hagstæðasta
verði, sem í boði er í dag. Flytjum á byggingastað á Reykja-
víkursvæðinu yður að kostnaðarlausu. Pantið með fyrirvara,
vegna mikilla anna.
Eftirtalin fyrirtæki selja plast frá okkur á Norðurlandi:
Akureyri: Byggingavöruverzlun Tómasar Björnssonar h.f.
Ólafsfirði: Verzlunin Valberg h.f.
Siglufirði: Einar Jóhannsson & Co., byggingavöruverzlun
Blönduósi: Trésmiðjan Fróði h.f.
Hvammstanga: Verzlun Sigurðar Pálmasonar h.f.
DÚÐI hf, plastverksmiðja
Sauðárkróki, sími 95-5298
Ingólfur Davíðsson
Það var laust eftir 1960 að
okkur varð mengunarhættan
verulega ljós, sagði dr. Bou-
veng, sem sér um skipulagn-
ingu á vegum rannsóknarstofn-
unar á vatni og lofti. Ljóst
varð, að citthvað^ varð til
bragðs að taka. Ástandið var
orðið afleitt í mörgum ám og
vötnum og mengun lofts var
að verða alvarleg ógnun við
heilbrigði þjóðarinnar. Kvart-
anir höfðu borizt víða að, það
varð nú að sinna þeim. Svíar
eru mikið úti við. Hinar þrjár
milljónir fjölskyldna eiga nær
i/2 milljón sumarhúsa og álíka
margar skemmtisnekkjur. Sví-
ar kynnast landi sínu, sem bet-
ur fer, og taka fljótlega eftir
því, ef mengunar verður ein-
hvers staðar vart.
Iðnaðarstöðvarnar eru ekki
svo mjög bundnar við borgirn-
ar stóru, heldur liggja hér og
hvar um landið. Þess vegna
búa margir verksmiðjustjórar
og iðjuhöldar einmitt utan
borganna í eða nálægt iðnaðar
stöðvunum, og kynnast meng-
uninni af eigin raun.
Um 1965 var farið að rita
og ræða að marki um ipeng-
unarhættuna. Blöð, útvarp og
sjónvarp fengu áhuga á mál-
inu og það var tekið fyrir í
skólum og upplýsingastofnun-
um. Sum iðnaðarfyrirtækin
tóku að halda fræðslunám-
skeið í baráttunni gegn meng-
un og loks rumskuðu stjórn-
málamennirnir og sáu sér ekki
annað fært en að taka málið til
greina og hefja baráttu gegn
mengun.
Iðjuhöldar tóku að skilja, að
þykkur, svartur reykur verk-
smiðjureykháfanna. og önnur
mengunarmóða og úrgangur,
sem eitraði ár og vötn, var
míög slæm auglýsing fyrir iðn-
fyrirtækin. Vitanlega horfðu
sumir -fast á peningana og
vildu ekki kosta miklu tH
hreinsitækja, líkt og bér á fe-
landi, sbr. álverksmiðjuna og
fl. fyrirtæki. Sumir smákaup-
staðir óttast að gamlar verk-
smiðjur verði færðar eða lag5-
ar niður og þá minnkar afcvimi
an. En í Svíþjóð hefnr abnnnan-
ingsálitið lagzt svo þungt #ega
mengun, að sænska rikisþingið
setti fyrstu lögin um mengan-
arvamir. í lögunum (1. jwH
1969) segir, að roengun lofts
og vatns, hávaði og svipwð
óþægindi, skuli takmarka sw>
mjög sem tæknilegar ástæSur
og kostnaður leyfL
Verksmiðjum eru settar regl
ur um hreinsun reyks og úr-
gangsvatns o.fl. Etfirlitsráð: var
og sett á stofn. Allur þessi
áróður og reglugerðir hafa
haft mikil áhrif og iðjuhöldam
ir eru famir að játa að úrbæt-
ur stendur þeim næst að gera
og era teknir að rannsa&a
hvemig hægt sé bæði að
hreinsa og finna nýjar hæfcto-
minni framleiðsluaðferðÉc. —
Þrjú mestu „mengunarsvmm",
sem Svíar nefna svo, það er
pappírs-, matvæla- og efna-
iðnaðarfyrirtækin, bomu sér
saman um það árið 1965 að
koma sameiginlega á fðt rann
sóknastofnun, til að finna hag-
kvæmar mengunarvarnaaðferil
ir. En ekki er sefið auðnro
höndum meðan ranjBófaiÉr
fara fram, heldur þegar í stað
reynt að fyrirbyggja og draga
úr mengun eins mikið og bost
ur er á. í ýmsum löndum, þ. á
m. fslandi, hafa varasöm
þvottaefni verið auglýst grfðaa?-
lega. Fósfötin í nýtázku þvotta
efnum era hættuleg Iffi í ám
og vötnum. Sænskar húsmæð-
ur eru nú famar að nota
þvottaefni með lágu fósfaönni
haldi í staðinn. Þvofctaefna-
framleiðendur hafa sumir
hverjir neyðzt til að breyta
framleiðslunni og koma með
vöru með miklu lægra fósfat-
innihaldi en áður.
Olíukyndingu _ fylgir mikil
mengunarhætta. í loftinu mynd
ast brennisteinstvísýringur og
brennisteinssýra, sem falla sið
an til jarðar sem ósýnilegt
regn, er svíður gróður, tærir
bíla. vélar og hús. Fiskar drep
ast í vötnunum. Talið er, að
árlega dreifist um 20 millj.
tonna af brennisteinstvísýringi
og 1,5 millj. tonn af bienni-
steinssýru yfir Vestur-Evrópu.
En hægt er að hreinsa reyk
inn að mjög miklu leyti, en
vitanlega kostar það peninga.
Enn er fsland tiltölulega
hreint land og má með engu
móti spillast. Betra er að fyrir-
byggja strax í upphafi, þegar
fyrirfram er vitað að viss iðn
aður getur valdið mengun.
Ingólfur Davíðsson.
Rauðblesóttur hestur
— fullorðinn, mark: tvíbiti a.h., hangfjöður (eða
biti?) fr. vinstra, er í óskilum í Seljabrekku.
Einnig músgrár foli á 2. vetri, ómarkaður.