Tíminn - 21.01.1972, Qupperneq 11

FÖSTUDAGUR 21. janúar 1971
.. i i ■ i • ’ ' ' ( m ' n r- i 1 , i f r i > i i i 1' •' '• *•
TÍMINN
n
HESTAR OG MENN:
Þýzka tamningin
Það kom fram í viðtali
blaða við þessa tamningakenn
ara, að þeir hefðu fyrst fyrir
sjö árum kynnzt íslenzkum
hestum, sem fluttir voru til
Þýzkalands. Þrátt fyrir þenn-
an stutta tíma eru þessir menn
þess umkomnir að kenna okk-
ur tamningu á þeim hestum,
sem við gjörþekkjum frá
blautu barnsbeini. Þetta er
hreinasta móðgun við íslenzka
hesta og tamningamenn. Flug-
lagna hestamenn eigum við í
tugatali, sem hefðu getað
kennt tamningu með miklum
sóma, að svo miklu leyti sem
hægt er að kenna hana.
Nú má enginn skilja orð
mín þannig, að ég sé að kasta
rýrð á þessa þýzku menn. Þeir
hafa að sjálfsögðu gert sitt
bezta, og í góðri meiningu, en
vafalaust hafa þeir ekki boðið
sína hjálp að fyrra bragði, þar
hefir komið annað til. Inni í
þessum gerðum voru svo höfð
hringamél og reiðmúll á hest-
unum, svo ekkert vantaði á þá
nýtízku hestamennsku, sem
verið er að innleiða hér í
seinni tíð.
Mér varð hugsað til þess, ef
hægt væri að kalla fram okk-
ar gömlu og góðu hestamenn,
sem nú eru horfnir af sjónar-
sviðinu, og þeir gætu séð hvern
ig arfurinn frá þeim í hesta
mennsku er varðveittur hjá
okkur. Það komu fram raddir
um það, hve mikill árangur
hefði orðið á þessum stutta
■ • ■ • i ".n«i! inn
tíma í tamningu í þessum gerð
um. Ef við hefðum nú tekið
jafn langan tíma daglega og
tamið hestinn á víðum velli í
frjálsræði, trúi ég ekki að ár-
angur hefði orðið neitt minni.
Sá . er bara munurinn, að í
þessu tilfelli hefði hesturinn
verið laus við alla svekkingu
eða hálfgerða innilokunar-
kennd, og svipurinn hefði orð-
ið bjartari og eðlilegri, þar
sem ekki væri um þvingun að
ræða.
Þá kom einnig fram, að þeir
þýzku kenndu að stjóma eða
Síðastliðinn vetur var hald
ið námskeið í' hestamennsku
(tamningu) á vegum Landsam
bands hestamannafélaga og
Fáks í Reykjavík. Námskeiðið
var haldið við nýju hesthúsin,
sem Fákur byggði í Selásnum.
Námskeiðinu stýrðu tveir þýsk
ir feðgar, Feldmann eldri og
yngri. Flest dagblöðin í Reykja
vík gátu um námskeið þetta,
og í samtölum kom fram, að
þetta námskeið hefði verið
mjög gagnlegt og nýlunda í
hestamennsku. Bágt á ég með
að sætta mig við, að svo illa
sé komið fyrir okkur í hesta-
mennsku, að við þurfum að fá
útlendinga til að kenna okkur
að hafa áhrif á hestinn með
fótunum, og ásetu. Þetta er
minni nýung en margur skyldi
halda. Góður hestamaður hag-
ar ásetunni eftir því, hvað
hann vill laða fram af kostum
hestsins. Góður hestamaður
notar ásetuna eins mikið til að
laga hestinn til eins og taum-
haldið. Engum góðum hesta-
manni dettur í hug að sitja
hestinn eins á öllum gangteg
undum. Hann breytir því eft
ir því sem honum finnst við
eiga. Með ásetunni getur mað-
urinn haft mikil áhrif á t.d. að
hesturinn taki framfætur
hærra upp en ella, og að hann
gangi betur inn undir sig að
aftan o.fl. Engum manni, sem
átt hefur eða kynnzt gæðings-
hesti, tömdum af góðum hesta-
manni, dettur í hug, að við
þyrftum nokkuð til útlendinga
að sækja í hestamennsku.
SMÁRI.
að temja íslenzka hesta. Þótt
við þurfum margt til útlend
inga að sækja, er hesta-
mennska okkar séreinkenni, sem
eælendir menn geta allra sízt
bætt um. Tamning þessi, eða
hlýðniþjálfun, eins og það var
nefnt, fór fram í stórri rétt
eða gerði, svona um það bil
40x15 metra að stærð. Þarna
fór öli tamníngin fram innan
þessa ramma, nú hefði ég ekki
orðið neitt hissa, ef þarna
heíðu verið sérstaklega óþjálir
og hrekkjóttir hestar, sem gott
hefði verið að hafa aðhald fyr
ir meðan. hrekkirnir voru að
vinnast. En það virtist ekki
vera, þarna voru hestar meira
og minna tamdir fyrir, en
kannski ekki nógu þjálir í
taumum. Inni í þessu gerði var
svo hestunum riðið fram og til
baka, þvers og krus, og jafn-
vel yfir hindranir.
Við getum gert okkur í hug
arlund, hve hestarnir verða
svekktir inni í þessum litlu
gerðum. Enda virðist tamning-
in miðuð við að gera hrossið
sálarlaust, og það helzt á sem
stytztum tíma.
Það er miðað við að taka
allt frumkvæði af hestinum,
hann á að vera algjör þræll.
Tamningin er í því fólgin að
gera hrossið svo vélrænt, að
ekkert táp sé lengur til í því,
aðeins að hlýða knapanum í
blindni. Við könnumst við
þessa aðferð, hún er notuð við
þjálfum hrossa hjá hemaðar
þjóðum. Þessi tamningarað-
ferð er því beint sprottin frá
hernaðarþjóöum. Þrátt fyrir
ára samskipti við íslenzka
hesta, hafa útlendingar ekki
skynjað upp úr hvaða jarð
vegi hann er sprottinn. Þeir
skynja ekki, að hann nýtur sín
bezt á víðum velli og að frjálst
samkomulag sé milli manns og
hests. fslenzki hesturinn er í
eðli sínum sjálfstætt dýr, og
þeim einkennum á hann að fá
að halda. Þess vegna verður
tamning alltaf að vera sam-
komulag milli manns og hests.
(framh. næst.)
SMÁRI.
Geröistamning
Magni Guðmundsson, hagfr.: Sfjórnsýsla XXII.
MARKADSSTJÓRN - V.
Samvinna markaðsstjóra við
aulýsingadeild. — Þeir, sem
teikua auglýsingar og semja texta,
eru oft listamenn eða a.m.k.
menn með listræna hæfileika og
vilja ógjarnan láta aðra segja sér
fyrir verkum. Þeir hafa sínar skoð
anir á þvi, hvemig auglýsing eigi
að líta út og hljóða. Eins og saigt
var í síðustu grein, á markaðsstjór
jnn ekki að sníða þessum mönn
um of þröngan stakk, heldur leið-
heina þeim. Hann á að skýra þeim
frá markmiðum auglýsingarinnar,
te.gund vjðskiptavina, sem henni
er ætlað að ná til, söluatriðum,
eem fram þurfa að koma, o. s.frv.
Þegar um harða samkeppni er að
raeða, þarf t.d. að ákveða, hvort
jeggja eigi áherzlu á einhverja
yfirburði, se<m varan kann að hafa,
eða kynna sameiginlega kosti með
enn meiri þunga og sannfæring-
erkrafti en keppinauturinn. En
auglýsingarmennirnir eiga að ann
ast öll framkvæmdaatriði. Þeir
eiga að klæða boðskap auglýsing-
arinnar í þann búning, sem vekur
athygli og áhuga — og hafa í því
efni óbundnar hendur.
Markaðsstjórinn, er samhæfir
hin ólíku störf markaðsstjórnar,
getur og komið að liði með öðr-
um hætti. Hann getur tryggt, að
auglýsingarefni á sölustað og um-
búðir vöru séu í fullu samræmi
við auglýsingar í fjölmiðlum.
hann getur tryggt með reglu-
bundnum neytendakönnunum, að
varan haldi áfram að uppfylla þær
kröfur, sem gera má til hennar
skv. auglýsingunni. Hann getur
tryggt, að nægilegar birgðir séu í
verzlunum á því svæði og á þeim
tíma, sem auglýst er. Er alkunna,
að auglýsingastofum er oft og tíð-
um ranglega kennt um rýran ár-
angur, þegar ófullkomin vöru
dxeifing á sökina.
Val auglýsingamiðla. — Þegar
reynt er að velja réttilega milli
fjölmiðla, er á margt að líta. Eitt
atriðanna er, hvort varan er til
sölu á landinu öllu eða eingöngu
á takmörkuðum svæðum. Eru sum
ir staðir öðrum betri, þannig að
vert sé að eyða meira púðri á þá
— eða e.t.v. öðrum lakari, þann-
ig að séraðgerða sé þörf þar?
Þetta og þvíumlíkt er í verka-
hring markaðsstjórans að meta.
Þá er að athuga, hvort boðskap-
ur auglýsingar er stuttur eða
krefst langrar sögu. f seinna dæm
inu er heppilegra að snúa sér til
dagblaðanna. Stundum veltur mik
ið á endurtekningu, og hæfa þá
smáauglýsingar eða orðsendingar
í útvarpi með reglulegu millibili.
í önnur skipti getur sjónskynið
skipt máli, og ber þá að nota lit-
skreytt myndablöð, bíóauglýsing-
ar eða auglýsingaspjöld — að
ógleymdu litasjónvarpi.
Loks verður að kanna, og það
er einnig í verkahring markaðs-
stjórans, hvort sala er háð árs-
tíðum eða bundin við ákveðin
tækifæri. Er þá allt undir því kom
ið að kjósa hinn rétta tíma. Marg-
ir freista þess raunar að brjóta
vanann. Þannig var bóndadagur-
inn að sögn endurvakinn af kaup-
mönnum til að auka sölu á karl
mannaskyrtum, hálsbindum o.fl.
af því tagi á árstíma, þegar eftir-
spurn var jafnaðarlega lítil. i
Tengsli við almenning. Þetta
er fjórði og síðasti þátturinn, sem
nefndur var í byrjun þessa greina
flokks um markaðsstjóm.
Þegar frá þeim tíma, er fyrir-
tæki byrjuðu að gera sór grein
fyrir mikilvægi góðra tengsla við
almenning, hefir verið reynt að
skilgreina hugtakið með einhverj-
um ótvíræðum hætti, enda veit
fólk óglöggt, hvað átt er við með
því. Þetta e rþó engan veginn
auðvelt. Brezka stofnunin, Institu-
te of Public Relations, leysti mál-
ið með þessum orðum: „Þaulhugs
að, skipulegt og stöðugt átak í því
skyni að koma á og viðhalda gagn
kvæmum skilningi milli atvinnu-
fyrirtækja og allra þeirra, sem við
þau hafa skipti“.
Till sanns vegar má færa, að al-
menningstengsl í þessum skilningi
eigi skylt við auglýsingastarfsemi
að því undanskildu, að leitazt er
við að hafa áhrif á skoðanir
manna í stað þess að auka söl-
una, eins og hreinum og beinum
auglýsingum er ætlað að gera. Þau
varða „andlit“ fyrirtækisins í
rýmri merkingu, svo sem vöru-
heiti og vörumerki, vöruumbúðir,
áróðursefni, bréfhausa og reikn-
ingseyðublöð, sendibifreiðar, —
raunar hvað eina, sem gefur fyrir-
tækinu svip og einkenni. Með sam
ræmdum stíl á öllu þessu öðlast
fyrirtækið eins konar „persónu-
leika“, sem almenningi kemur
kunnuglega fyrir og geðjast að.
Vöruheiti og vörumerkL Nauð-
synlegt er, að vöruheiti sé sam-
ræmt þeirn auðkennum eða per
sónuleika, sem reynt er að gefa
vörunni mð auglýsingum. Næst
er að geta þess, að vöruheitið sé
sbráningarhæft. Þá verður að
tryggja, að það veki ekki hvimleið
hugrenningatengsl. Loks skiptir
máli, að það sé munntamt og fari
vel á auglýsingaspjöldum. Þannig
er stutt nafn heppilegra, þar sem
það má rita stórum stöfum, án
þess að það taki of mikið rúm.
Að sjáífsögðu kemur til álita,
hvort nota eigi sama heitið á all
ar framleiðsluvörur fyrirtækis ell-
egar sitt á hverja. Hið síðar-
nefnda virðist að öllum jafnaði
eiga betur við, þegar vörur eru
óskyldar og hvert heiti um sig
stendur undir eigin auglýsinga-
kostnaði. Oft er þá minnt á finma-
nafnið með því að segja t.d.:
„Enn ein framleiðsluvaran frá
XXX,, eða annað í þeim dúr.
Varðandi vörumerki — gagn
stætt vöruheitum — er það helzt
að segja, að þau virðast á undan-
haldi, Enda þótt þau geti vissu-
lega myndað nokkurs konar hlekk
milli ólíkra vöruheita hjá sama
fyrirtæki, eru önnur ráð oft heilla
vænlegri, eins og t.d. sjálft firma
nafnið, litasamsetning á umbúð-
um, fast orðalag auglýsinga o.fl.
Að ætla rúm fyrir vörumerki í
hverri auglýsingu og á hverjum
pakka getuæ verið vandkvæðum
bundið og kostnaðarsamt.
Vöruumbúðir. Við gerð um-
búða hafa mörg fyrirtæki eigin
hönnuði, en önnur leita til sér-
hæfðra stofnana. Hver sem- verk-
ið vinnur, verður að hafa samráð
við auglýsingadeildina, svo að báð
ir stefni að sama markinu. Það
kemur hinsvegar í hlut markaðs
stjórans að setja reglurnar, sem
stundum hafa verið felldar í fjóra
aðalflokka:
(1) Umbúðir eiga að hæfa vör-
unni, sem á að nota þær
fyrir.
(2) Þær eiga að draga að sér
athygli kaupandans.
(3) Þær eiga að vera vel gerð-
ar, sterkar og þægilegar,
þegar þær eru liandleiknar.
(4) Þær eiga að vera sniðnar
fyrir þann hóp viðskipta-
, vina> sem vörutegundin er
ætluð.
Fáein orð um verðlag. Verð
lag vörutegundar hefir að sjálf-
sögðu mikil áhrif á sölu hennar.
Venjulega á markaðsstjófinn um
þrjá kosti að velja: (1) Hann get
ur selt á sama verði og keppinaut-
urinn, en reitt sig meira á aug
lýsingar. (2) Hann getur selt und-
ir því verði og sparað sér auglýs-
ingakostnað, þar sem hið lága
verð örvar söluna. (3) Og loks get
ur hann selt á hærra verði, en
notað umframhagnað til aukins
söluhernaðar. Hór verða aðstæður
hverju sinni að ráða, enda eru
neytendur á ýmsum tímum mjög
misnæmir fyrir vöruverði og breyt
ingum þess.
Enda þótt verðbreytingar séu
oft til bóta, mega þær ekki vera
of tíðar. Þá skapa þær glundroða
og veikja traust á fyrirtækinu.
Grundvallarreglan er sú, að fylgja
megi hinu almcnna verðlagi lands
ins í meginatriðum.
\