Tíminn - 02.03.1972, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 2. marz 1972.
TÍMINN
3
Hverjir eiga að
hanna
Þjóðarbókhlöðu?
Greinargerð stjórnar
Bygginga f ræðinga-
félagsins.
A undanförnum vikum
hafa átt sér stað umræður i
fjölmiðlum um það, hvort
efna eigi til samkeppni um
bjóðarbókhlöðu þá, er reisa
á fyrir árið 1974. En bygging
hennar er hugsuð sem einn
þáttur i þvi, að þá er minnst
1100 ára byggðar á Islandi.
Um þetta mál efndi Arki-
tektafélagið til umræðu-
fundar nýverið, en sá fundur
var lokaður, þ.e. að ákveðn-
um aðilum var boðið til
fundarins. Það er álit st-
jórnar BFl, að bygging
bjóðarbókhlöðu sé mál, sem
engum sé óviðkomandi, enda
húsið hugsað sem sameign
landsmanna allra eins og
nafnið reyndar bendir til.
Stjórn Byggingafræðinga-
félagsins er þeirrar
skoðunar að efna eigi til
samkeppni um þetta verk
efni, og verður þvi eigi trúað
að óreyndu, að islenzkir
hönnuðir geti ekki leyst þetta
verkefni jafnvel og erlendir
starfsbræður þeirra.
Það er og hefur veriö álit
Byggingafræðingafélagsins,
að efna eigi til samkeppni
um sem flestar opinberar
byggingar og mannvirki. Séu
þær samkeppnir að sjálf-
sögðu opnar öllum þeim, er
áhuga hafa á hverju sinni, en
séu ekki einungis ætlaðar ák-
veðnum hópi manna eins og
veriö hefur. Framkvæmda-
aðili, f.h. hins opinbera,gæti
verið framkvæmdadeild
Innkaupastofnunar rfkisins
eða Borgarverkfræðings-
embættið i Reykjavik, eftir
þvi sem viö ætti hverju sinni.
Er orðið löngu timabært, að
dómi stjórnar BFt, að taka
upp breytt vinnubrögð i
þessum efnum. Einungis
með opnum samkeppnum
fæst trygging fyrir þvi að
beztu og hagkvæmustu
lausnirnar fáist hverju sinni.
F.h. stjórnar
Byggingafræðingafélagsins,
Sigurður Guðmundsson
OÓ-Reykjavik.
Tvö umferðarslys urðu i fyrra-
kvöld á Laugavegi. Sex ára telpa
varö fyrir Volkswagenbil á móts
við Laugavegsapótek. Telpan
meiddist á höfði og viöar.
Siðar um kvöldið ók litið bifhjól
á konu á móts við Húsið nr. 178.
Var konan á leið yfir götuna, rétt
við hlið gangbrautar, þegar bif-
hjólið bar að. Kastaðist konan i
götuna og hlaut allmikla áverka.
Liggur hún nú á Borgarspftalan-
um.
Búnaðarþing lætur ferðaþjónustu-
mál í dreifbýli til sín taka
AK-Reykjavik.
A fundi búnaðarþings i fyrra-
dag var samþykkt ályktun um
ferðaþjónustu i sveitum eftir
erindi Bjarna Arasonar, ráðu-
nauts. t ályktuninni er gert ráð
fyrir þriggja manna nefnd til þess
að gera tillögur um, hvernig bezt
verði unniö að þvi að gera ferða-
þjónustu að arðbæru verkefni
þess fólks, sem býr i dreifbýli og
hvern hlut búnaðarsamtökin i
landinu gætu átt að þvi starfi.
Nefndin á að kanna sérstak-
lega, hvaða fyrirkomulag sé
æskilegast á afhendingu lands
undir sumarbústaði. Einnig
hvernig nýtingu veiðihlunninda
verði bezt komið fyrir til að
tryggja rétt eigenda veiðiréttar
og þeirra, sem stunda ferða-
þjónustu i héruðunum.
Þá skal nefndin kanna, hverra
rannsókna og leiðbeininga sé
helzt þörf i þessum málum og loks
hvort vænlegra sé að Búnaðar-
félagið setji upp ferðaskrifstofu
er annist þjónustu ferðamála i
dreifbýli eða leiti samvinnu við
starfandi ferðaskrifstofur um
það. Nefndin á að starfa i samráði
við Ferðamálaráð og Ferðaskrif-
stofu rikisins og skila áliti á næsta
búnaðarþingi.
Framsögumaður allsherjar-
nefndar i málinu var Ingimundur
Asgeirsson.
Danir drekka ekki meiri
mjólk - heldur dýrari
SB-Reykjavik.
Undanfarna daga hefur verið
minnzt á það i blöðum, að
mjólkursala i Danmörku hafi
aukizt mjög á sl. ári. Samkvæmt
upplýsingum skrifstofustjóra
félagssamtaka danskra neyzlu
mjólkurbúa hefur ekki oroiö
aukning á mjólkursölunni þar i
landi, heldur hefur mjólkin
hækkað i verði, þannig að kaup-
endur greiddu mun meira fyrir
hana en árið áður.
Samkvæmt upplýsingum i nýju
fréttabréfi danska búnaðarráðs-
ins, er meðalverð nýmjólkur á
árinu 1971 tæplega 20% hærra en
meðalverðið á árunum 1966 til
1970 og verðið i febrúar 1972 er um
19% hærra en það var i febrúar i
fyrra.
Var bjargað meðuitundalausum
úr Vestmannaeyjahöfn
OÓ — Reykjavfk.
Binni i Gröf féll i sjóinn I
Vestmannaeyjahöfn s.l. þriðju
dagskvöld. Var honum bjargað
meðvitundarlausum á þurrt og
liggur hann nú á sjúkrahúsi, en er
á góðum batavegi.
Hinn margfaldi aflakóngur
Vestmannaeyja, Benóný
Friðriksson, sem flestir kannast
viö undir nafninu Binni i Gröf, var
einn á ferð niðri á bryggju I
námunda við bát sinn, Gullborgu.
Maður, sem leið átti um,
Guðmundur Loftsson, sá Binna á
bryggjunni, en veitti þvi allt í einu
athygli, að hann var horfinn.
Grunaði Guðmund að hann heföi
falliö i sjóinn. Hljóp hann til og sá
Binna. Stakk hann sér þegar eftir
honum og kallaði á hjálp. Var
Binni þá meðvitundarlaus og hélt
Guömundur honum uppi.
Brátt kom lögreglan á staðinn
og náði mönnunum upp. Var
Binni fluttur meðvitundarlaus á
sjúkrahúsið og komst hann þar til
meövitundar. Er hann nú úr allri
hættu,
SAMIÐVH) SJONVARPSMENN
SJ-Reykjavik.
Seint á þriðjudagskvöld náðist
samkomulag um breytingar á
launum hinna 48 starfsmanna
Sjónvarpsins, sem sagt höfðu upp
störfum. Sjónvarpið hélt þvi
áfram starfsemi með eðlilegum
hætti i gær, en starfsmennirnir
höföu dregiö uppsagnir sinar til
baka, þrir þó með þeim fyrirvara,
að þeir áskildu sér rétt til að
hætta störfum innan hálfs
mánaðar, ef þeir kysu. 1 gær varð
ekki annað séð en þessir þrir
menn myndu senn hætta störfum
vegna óánægju meö laun sin.
Starfsmennirnir 48 hafa verið
hækkaðir mismikið i launum.
Þeir fengu áöur greitt samkvæmt
11. — 20. launaflokki rikisstarfs-
manna, en fá nú laun samkvæmt
13. - 22. flokki.
Frá tizkusýningu kaupstefnunnar. l.engsl til vinstri eru föt frá Belgja-
gcrðinni, röndótti jakkinn og derhúfan er frá LH MUIIer og karlmenn-
irnir eru i fatnaði frá Vinnufatagerð tslands.
Fjórða vorkaupstefnan
Islenzkur fatnaður"
n
SB—Reykjavik
Vorkaupstefnan „tslenzkur
fatnaður” verður haldin I iþrótta-
húsinu á Seltjarnarnesi dagana 2-
5 marz nk. Sautján islenzk fyrir-
tæki sýna þar framleiðslu sina af
vor- og sumarfatnaði. Kaupstefn-
an er einkum fyrir kaupmenn og
innkaupastjóra, en almenningi
gcfst kostur á að sjá fatnaðinn á
tizkusýningu á Hótel Sögu á
sunnudagskvöldið.
Blaðamenn fengu að sjá tizku-
sýninguna i gær og þar gat aö lita
allt frá fisléttum náttfatnaði til
svellþykkra skinnjakka. Meðal
þess, sem mesta athyglina vakti
voru matrósaföt kvenna og
„Jesus Christ” táningaföt, sem
eru eins fyrir pilta og stúlkur.
Sjóliðastill viröist ætla að setja
talsverðan svip á sumartizkuna,
svo og viðar kápur og jakkar.
Kaupstefnan verður opin kl. 10-
6 á föstudag, 1-6 á laugardag og
sunnudag, en verður opnuð á
fimmtudag kl. 1.30. Tizkusýning-
in verður alla dagana kl. 2.
ÞÓ-Reykjavik.
Undanfarið hafa rækjubátar
við Isafjarðardjúp fengið loðnu i
rækutrollin og i siðustu viku fékk
t.d. rækjubáturinn Haflina ÍS 123
3.5 tonn af loðnu i vörpuna.
Um helgina var svo Hafrún tS
að landa fullfermi á Boiungavik
og er hún var búin að þvi, ákvað
skipstjórinn Garðar Finnsson að
athuga betur með loðnu i Isa-
fjarðardjúpi. Fékk skipiö 18 tonn
á þessum slóöum, en loðnan var
mjög dreifð þar, en menn gera
sér vonir um að loðnan eigi eftir
að þétta sig á þessum slóðum.
Listamannalaun
Stjórn Félags islenzkra rithöf-
unda harmar þau viötöl og önnur
skrif, sem birzt hafa að undan-
förnu um úthlutun listamanna-
launa i Visi, Þjóðviljanum og Al-
þýðublaðinu. Stjórnin harmar
lika, að úthlutunarnefndin skyldi
ekki geta gert fleiri listamönnum
úrlausn. En það er ekki hennar
sök, heldur vegna takmarkaðs
fjárframlags til lista. Vér teljum
þó fráleitt, að fyrirkomulagi á út-
hlutun þessara launa skuli breytt
i það horf, að fjölgað verði þeim,
sem heiðurslaun hljóta, upp i 30,
en þar fyrir utan komi aöeins
starfsstyrkir, eins og lagt hefur
verið til. Með þvi yrðu um 35
listamenn, sem nú fá laun i efra
flokki, og allir listamenn neðra
flokks sviptir þeim, en dálitil
fjölgun heiðurslaunþega og
happa- og glappafyrirkomulag
starfsstyrkja tekið upp i staðinn.
Er auðsætt hvilikan ójöfnuð og
hvert öryggisleysi slikt mundi
hafa i för með sér. Og hver vill
draga sauði frá höfrum á svo-
felldan hátt?
Einkum og sér i lagi vill stjórn
F.I.R. lýsa yfir furðu sinni á þvi,
að einn úthlutunarnefndarmaður
skuli hætta sér út i þann dilka-
drátt, sem hér um ræðir, og deila
jafnframt á meðnefndarmenn
sina fyrir uppfærslu þriggja nafn-
greindra rithöfunda á kostnað
þriggja annarra nafngreindra
höfunda. Virðist slikt vera brot á
almennu velsæmi og eiga helzt
skylt við atvinnuróg. Að sjálf-
sögðu verða alltaf skiptar skoð-
anir um einstök nöfn, þ.e. verö-
leika hvers og eins. En vér fáum
ekki betur séð en i heild hafi út-
hlutunin tekizt vonum framar og
að nefndin hafi unnið störf sin af
sanngirni og dómgreind. Lýsum
vér þvi yfir fullu trausti voru á
störfum hennar og hæfni. — Að
gefnu tilefni leggjum vér til, aö
fjárframlög til listamanna verði
aukin verulega, svo að þar til
kjörin nefnd geti gegnt hlutverki
sinu sem allra bezt. (Samþykkt á
stjórnarfundi Félags islenzkra
rithöfunda 25. febrúar 1972).
Stjórn Félags
islenzkra rithöfunda.
Guðsneistinn
I gær fékk þjóðin að sjá framan
i nokkra af listamönnum sinum,
sem sumir hverjir virtust næsta
óánægðir með launin í ár. Létu
nokkrir þeirra svivirðingarnar
ganga á nefndarmönnum, sem
sátu fyrir svörum i sjónvarps-
þætti ólafs Ragnars Grimssonar,
spurðu um listina, og hvort
nefndarmenn væru færir um að
skilgreina hana. Það var gert á
stundinni. Skömmu síðar kvað
einn rithöfundurinn upp úr með
það, að bezt væri að skipta út-
hlutuninni þannig, að þetta árið
fengju þeir laun, sem væru lista-
menn, en hitt áriö þeir, sem nú fá
listamannalaun, en teljast ekki til
fyrrgreindra. Það var auðheyrt
aö hann var ekki I neinum vanda
með slíka flokkun. Aftur á móti
lýstu úthlutunarmenn þvi yfir, að
þeim værialltaf vandi á höndum,
og stundum næsta óviðráðan-
legur.
Það liggur i augum uppi, að út-
hlutunarnefnd vinnur við þröngar
aðstæður. Henni er skammtað fé.
i upphafi ákveður hún, hvaða út-
hlutunarupphæö skal gilda I
hverjum flokki á einstakling.
Siðan greiðir hún atkvæði um
menn á meöan peningarnir en-
dast. A meðan fé til lista er jafn
takmarkað og raun ber vitni um,
reynist nefndinni erfitt að úthluta
til friðar sér, enda varla hægt að
gera þá kröfu til hennar. En at-
hyglisverðast er, að ófriðurinn út
af laununum I þetta sinn kemur
fyrst og fremst frá aðilum, sem
ekki hafa fengið úthlutað fyrr en
nú. Þrlr þeirra hafa afþakkað,
þótt nú sé i fyrsta sinn tekið tillit
til þeirra, vcgna þess að nefndin
virðist starfa samkvæmt frjáls-
lyndari sjónarmiðum I garð nýrra
listamanna en oft áður.
Þakkirnar eru svo þær að reisa
hávaða.
Ekki er hægt að blanda lista-
mannalaunum saman við laun
opinberra starfsmanna. Það
hlýtur að vera mat ráðamanna
þjóðfélagsins hverju sinni, hve
miklu fé skal veita til lista-
manna. Þetta mat getur verið
ranglátt eða réttlátt eftir atvik-
um, og eðlilegt að listamenn
þrýsti á um meira fé. En það er
ekki vænlegt til árangurs að
koma fram fyrir alþjóð og byrja á
þvi að rifast innbyrðis, og síðan
standa sjálfir i þvi misjafnlega
merkilegir að lýsa yfir, aö til séu
einhverjir ómerkilegir listamenn,
sem eigi að fá úthlutað sérstak-
lega, á sama tima og úthlutunar-
nefndin er að reyna að styðjast
við almennt og hleypidómalaust
mat. Það er hart, þegar hleypi-
dómarnir koma innan frá. Annars
cr það rétt, að listamannalaunin
skipta engu máli. Sú ofuráherzla,
sem sumir listamenn leggja á
þessi laun, bendir til þess. að eitt-
hvað annað skorti. öðru máli
gegnir um starfslaunin, sem eru
þörf og skipta máli fyrir listina.
Maður gæti vel skiliö það, að
listamenn hvesstu sig, væri út-
hlutunarnefndin staðin að þvi að
taka af þeim guðsneistann. En
um guðsneistann spyr enginn
lengur.
Svarthöfði