Tíminn - 17.03.1972, Blaðsíða 8

VVSlKíT
TIMÍJNIN
■1—
■
Frumvarp um líf-
eyrissjóð sjömanna
EB-Heykjavik.
Stjórnarf'rumvarp um lifeyris-
sjóð sjómanna var s.l. mánudag
lagt fyrir Alþingi. Hetta frum-
varp er samið af Guðjóni llansen
tryggingafræðingi, og fer hér á
eftir meginhluti þess kafla úr
greinargerð hans um frumvarpið,
þar sem greint er frá höfuðatrið-
um breytinganna, sem felast i
frumvarpinu:
Verðtrygging lífeyris
„Oumdeilanlegt er, að höfuð-
vandamál islenzkra lifeyrissjóða
er vanmáttur þeirra til að tryggja
verðgildi lifeyrisgreiðslna. t>eir
sjóðir, sem veita slika verötrygg-
ingu, hafa yfirleitt hlutaöeigandi
vinnuveitendur, svo sem riki,
bæjarfélög o.fl., að bakhjarli, og
taka þessir aðilar á sig stórkost-
legar skuldbindingar með ábyrgð
sinni. t nær öllum reglugerðum
hinna nýju lifeyrissjóða verka-
lýðsfélaga er gert ráð fyrir tak-
markaðri verðtryggingu tiltekið
timabil i senn með hliðsjón af
fjárhagsgetu hlutaðeigandi sjóðs
hverju sinni. Sama hugmynd kom
fram i greinargerð minni frá 17.
júli 1967 um hag Lifeyrissjóðs
togarasjómanna og undirmanna
á farskipum. t>ar sem sjóður
þessi verður að teljast traustur i
samanburði við flesta aðra lif-
eyrissjóði hér á landi og enn eru
lifeyrisþegar hans tiitölulega
fáir, er i frumvarpinu gert ráð
fyrir, að allar elli-, örorku- og
ekkjulifeyrisgreiðslur, sem úr-
skurðaðar hafa verið, miðist við
kauplag 1967 - 1971 frá 1. janúar
1972 að telja, og siðan verði sjálf-
krafa hækkanir árin 1973 og 1974,
en frá árslokum 1974 verði teknar
ákvarðanir um áframhaldandi
hækkanir fyrir S ára limabil i
senn með hliðsjón af afkomu
sjóðsins.
Stigakerfi í staö 10
ára meðaltals launa
Miklar hækkanir kaupgjalds og
verðlags hafa valdið þvi, að sú al-
genga regla að miða lifeyris-
greiðslur lifeyrissjóöa við meðal-
laun sjóðfélaga siðustu 10 starfs-
ár hans, hefur orðið óvinsæl, enda
reynast lifeyrisgreiðslur oft harla
lágar, þegar eftir henni er farið.
Þá hafa sjómenn, einkum yfir-
menn, bent á, að með þvi að fara
eftir þessari reglu njóti menn
þess á engan hátt við ákvörðun
ellilifeyris, þótt þeir hafi fyrr á
starfsævinni greitt mun hærri ið-
gjöld en almennt. Við þetta bæt
ist, að nú eru ákvæði um iðgjalda-
greiðslur mjög mismunandi eftir
þvi, hvort bátasjómenn eða
togarasjómenn og farmenn eiga i
hlut, og ræður það þvi miklu um
lifeyrisréttindi, á hvers konar
skipum menn hafa starfað siðustu
10 starfsárin. Til þess aö ráða bót
á þessum annmörkum núgildandi
lagaákvæða, er i frumvarpinu
gert ráð fyrir umreikningi ið-
gjalda hvers almanaksárs i stig i
þvi skyni, að áunnin réttindi fari
eftir verðgildi iðgjaidanna, eins
og það var, þegar þau voru innt af
hendi. Nær allir hinir nýju lif-
eyrissjóðir verkalýðsfélaga nota
slikan stigagrundvöll.
Biötímaákvæöi
Samkvæmt frumvarpinu er
krafizt 5 ára iögjaldgreiðslutima
til þess, að um rétt til ellilifeyris
geti orðið að ræða, 3ja ára tima i
sambandi við örorkulifeyri, 6
mánaða tima i sambandi við
makalifeyri, en barnalifeyrir
verður greiddur án tillits til ið
gjaldagreiðslutima. Samkvæmt
núgildandi lögum er 10 ára lág-
markstimi höfuðregla, en undan-
tekning er gerð, þegar um er að
ræða barnalifeyri og örorkulif-
eyri, ef rekja má örorkuna til
starfs þess, sem sjóðfélagi
gengdi.
Lækkun aldursmarks
ellí lífey rísþega
Gert er ráð fyrir heimild til aö
hefja töku ellilifeyris fyrir 65 ára
aldur, þó ekki fyrr en frá 60 ára
aldri, að uppfylltum tveimur skil-
yrðum: annars vegar, að sjóð-
félagi hafi lengi stundað sjó-
mennsku, og hins vegar, að ekki
sé langt siðan hann hætti störfum
á sjó.
Til glöggvunar á þvi, hver áhrif
samþykkt frumvarpsins mundi
hafa á lifeyrisgreiðslur til núver-
andi lifeyrisþega, skulu nefnd
þrjú dæmi. Ellilifeyrisþegi, sem
hætti störfum skömmu eftir
stofnun sjóðsins, og á nokkurn
rétt samkvæmt bráðabirgða-
ákvæðum laganna, fær nú um 8
þús. kr. á ári en fengi um 45 þús.
kr. 1972. Frestunarhækkun er hér
reiknuð i samræmi við ákvæði 4.
málsgr. 12. gr. frumvarpsins, þótt
um eiginlega frestun á töku lif-
eyris hafi að sjálfsögðu ekki getað
verið að ræða fyrr en eftir stofnun
sjóðsins. Annar ellilifeyrisþegi,
sem hóf töku lifeyris 1970 og á að
mestu leyti rétt i samræmi við ið-
gjaldagreiðslur, en einnig að
nokkru samkvæmt bráðabirgða
ákvæðunum, mundi fá hækkun úr
38 þús. i 81 þús. á ári. Loks má
nefna ekkju, sem hóf töku lifeyris
1969, en lffeyrir hennar mundi
hækka úr 23 þús. kr. i 61 þús. kr. á
ári. Tvö börn hennar njóta einnig
lifeyris úr sjóðnum.
• Síttl >'1<3í7! .VI •U!gsb>!l?0'4
Föstiíffágulr 17. már>'1972.
/ r
RETTLATARI OG
EINFALDARI
r
SKATTAALAGNING
— Brýtur í veigamiklum atriðum í bága
við skattastefnu Sjálfstæðisflokksins,
segja Ceir og félagar
EB—Keykjavík.
Umræður um skatta-
frumvörpin stóðu yfir á
Alþingi allan síðastliöinn
miðvikudag, en þá vartek-
ju- og eignarskattsfrum-
varpið til 2. umræöu i efri
deild, en tekjustofna-
frumvarpið til 2. umræðu í
neðri deild.
1 neðri deild mælti Stefán Val-
geirsson (F) fyrir nefndaráliti
meiri hluta heilbrigðis- og félags-
málanefndar, þ.e. fulltrúa st-
jórnarflokkanna i nefndinni, sem
leggur til,að frumvarpið verði
samþykkt, en flytur nokkrar
breytingartillögur við það. Ræddi
Stefán nokkuð um frumvarpið og
áhrif þess.
Gylfi Þ. Gislason (A) mælti
næst fyrir nefndaráliti sinu um
frumvarpið, en hann leggur til.að
frumvarpinu verði visað til rikis-
stjórnarinnar til nánari athugun-
ar. t ræðu sinni fjallaði Gylfi
einkum um breytingartillögu þá,
er hann fyrir hönd Alþýðuflokks-
ins hefur flutt um skattlagningu
hjóna og urðu nokkrar deilur um
þau mál, einkum milli hans og
Svövu Jakobsdóttur (AB).
ÓlafurG. Einarssonmælti fyrir
nefndaráliti Sjálfstæðismanna,
en þeir leggja til,aö frumvarpinu
verði visað frá með rökstuddri
dagskrá. Segir i áliti þeirra, að
það verði að gera ,,þar sem allur
undirbúningur þessa frumvarps
sé ónógur og lögfesting þess hefði
hinar alvarlegustu afleiðingar
fyrir einstök sveitarfélög og vissa
hópa gjaldenda”.
Tómas Karlsson (F) ræddi
einkum um skattvisitöluna og
minnti enn á, að skattvisitala sú,
sem stjórnarandstæðingar segja
að eigi að miða við eða 121,5% sé
algjörlega úr lausu lofti gripin,
enda kom ekkert fram i umræð-
unum, sem sannaði, að svo væri
ekki. bá minnti Tómas á, hvernig
fyrrverandi rikisstjórn hefði
notað skattvisitöluna.
Ennfremur tóku til máls auk
þeirra þingmanna sem getið
hefur verið, þau Bjarnfriður
Leósdóttir (AB), Ragnhildur
Helgadóttir (S), Lárus Jónsson
(S) og Bragi Sigurjónsson (A).
Tekju- og eignarskatts-
frumvarpið í efri deild.
1 efri deild mælti Ragnar Ar-
nalds (AB) fyrir nefndaráliti
meiri hluta f járhagsnefndar
deildarinnar um tekju- og eignar-
skattsfrumvarpið, en meiri hlut-
inn leggur til,að frumvarpið verði
samþykkt óbreytt. 1 nefndar-
álitinu kemur fram, að heildar-
skattbyrði af völdum þessara
tveggja frumvarpa, ef gengið er
úr frá lögum og frumvarpi án
hækkunarheimilda i báðum til-
vikum, lækkar úr 7641 millj. kr. i
7331 millj. kr. og munar þar
mestu, að almennir skattar eru i
heild 370 millj. kr. lægri en tekju-
skattur, útsvar, almanna-
trygginga- og sjúkrasamlags-
gjöld hefðu verið samanlagt, ef
lagt hefði verið á eftir sama kerfi
og siðast var gert.
Geir Hallgrimsson (S) mælti
fyrir nefndaráliti Sjálfstæðis-
manna, sem vilja visa frum-
varpinu frá með rökstuddri dag-
skrá og segja, að frumvarpið
brjóti i veigamiklum atriðum i
bága viö skattastefnu Sjálfstæöis-
flokksins.
Jón Ármann Héðinsson (A)
mælti fyrir nefndaráliti sinu, en
siðan tók Halldór E. Sigurðsson,
fjármálaráðherra til máls og
svaraði ýmissi gagnrýni á frum-
varpið sem fram komu i um-
ræðunum.
Málverk Benedikts Gunnarssonar af biskupnum. (Tfmamynd Gunnar)
Málverk af biskupinum
r
yfir Islandi afhent
Benedikt Gunnarsson gerði málverk af tíunda biskupnum sem situr í Reykjavík
Föstudaginn 3. marz var
biskupsembættinu afhent að gjöf
frá rikisstjórninni málverk af nú-
verandi biskupi yfir íslandi séra
Sigurbirni Einarssyni, sem Bene-
dikt Gunnarsson listmálari hefur
málað. Á veggjum biskupsstofu
hanga nú málverk af þeim tiu
biskupum íslands, sem setið hafa
i Reykjavik, og ein litil mynd að
auki, sem bandariskur lista-
maður gerði af Valdimar Briem,
fyrsta vigslubiskupinum, og
honum var gefin. Valdimar tók
við embætti 1009.
Jú, mér finnst óþægilegt að
hafa málverk af sjálfum mér
fyrir augunum allan daginn,
svaraði sr, Sigurbjörn spurningu
blaðamanns Timans, er við hitt-
um hann að máli á dögunum. En
maður hlýtur að venjast þvi
smátt og smátt og að lita á það
hlutlausum augum. bað er bót i
máli, að ég er þarna i góðum
félagsskap. betta er sterk fylk-
ing, sem er á myndunum, og
ýmsar hugsanir hljóta að leita á
þann, sem er fyrir augunum á
þeim flesta daga.
Við virðum fyrir okkur röðina
af biskupum. Fyrstur kemur Geir
Vidalin, þá Steingrimur Jónsson,
Helgi Thordersen, Pétur Péturs-
son, Hallgrimur Sveinsson, bór-
hallur Bjarnarson, Jón Helgason,
Sigurgeir Sigurðsson, Ásmundur
Guðmundsson og loks Sigurbjörn
Einarsson, en mynd hans er
nokkru hærri en hinar, hann ber
ekki hempu á henni og engin
heiðursmerki, heldur aðeins
kross um hálsinn.
— bað var sr, Sigurgeir Sig-
urðsson biskup, sem átti upptökin
að þvvað málaðar voru myndir af
öllum fyrirrennurum hans til að
geyma i biskupsstofu, sagði sr.
Sigurbjörn. — Fyrstu átta mál-
verkin gerði Sigriður heitin Sig-
urðardóttir listmálari, sem gift
var Tryggva Magnússyni teikn-
ara og siðar Jóhanni Sveinssyni
bókaverði. Gll þessi átta málverk
voru eftir myndum af biskup-
unum og eru ágætlega gerð. As-
mundur Guðmundsson var fyrsti
biskupinn, sem málaður var i lif-
anda lifi, og það gerði Örlygur
Sigurðsson. Kostnaður við þessi
málverk var greiddur úr Presta-
kallasjóði.
1 fyrra ákvað rikisstjórnin i
samráði við kirkjuráð að gefa
biskupsembættinu málverk af
mér i tilefni sextugsafmælis mins
30. júni, og tilkynnti Auður
Auðuns þáverandi kirkjumála-
ráðherra um gjöfina á afmælis-
daginn. Mér hafði sjálfum verið
falið að velja málara, og það er
satt að segja mér að kenna, að
málverkið var ekki tilbúið á af-
mælisdaginn, ég var svo seinn i
svifum.
bað var svo úr að Benedikt
Gunnarsson var fenginn til að
mála myndina, og á föstudaginn
komu þeir ólafur Jóhannesson
kirkjumálaráðherra og Baldur
Möller ráðuneytisstjóri hingað og
Framhald á bls. 19
Benedikt Gunnarsson listmálari.