Tíminn - 20.04.1972, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 20. april 1972.
TÍMINN
11
Kpfswi

Framk ú ^aemdasti Igefandi; Framtokjtfarítok'kurinn iri; KrlsHán Bahédtktssön, Rjtst öran Þórarinn
Þórarinsson :(áb )f Andrés kftetiáhssoú, iin Ho indrlði

18300 — 1Í83Q5. Skrifstofur Bankastræfj 7. Afgretðsiwsími
mís. : Áskrif ÚAútsjiy'sji* tarífald.: tgasfmt '1 ASrar skrjfstof kr,: áíiSiOO; á:: ftWáhúÁi:: Ihnánlitn or simi is. í la 18300, : usasöty
kr. 15v ÚO aJntaktö. filíSaþrertt b.f. O ||
Skíðamiðstöð
Fyrir rúmum tveimur árum flutti Kristján
Benediktsson, borgarfulltrúi þá tillögu i
borgarsfjórninni, að b.orgarstjórnin beitti sér
fyrir þvi.að komið yrði upp á næstu árum i
nágrenni borgarinnar fullkominni aðstöðu til
skiðaiðkana fyrir almenning, einskonar skiða-
miðstöð. Jafnframt lagði Kristján til, að
borgarstjórnin leitaði sem nánast samstarfs
við önnur sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu
til að vinna að framgangi þessa máls.
Þessari tillögu Kristjáns var visað til i-
þróttaráðs og hefur talsvert verið unnið að
undirbúningi málsins. Fyrir forgöngu þessara
aðila skoruðu Reykjavikurþingmenn stjórnar-
flokkanna á siðastliðnu hausti á fjármálaráð-
herra og samgöngumálaráðherra til að veita
fyrirfram fjárveitingu til lagningar sérstaks
Biáfjallavegar en þesi fjárveiting yrði siðar
tekin á vegaáætlun.Samgöngumálaraðherra
og fjármálaráðherra urðu við áskoruninni og
var vegurinn þvi lagður i vetur.
í framhaldi af lagningu þessa vegar, þarf að
hefjast rösklega handa um framkvæmd á
þeirri tillögu Kristjáns Benediktssonar að
komaupp fullkominni skiðamiðstöð i Bláfjöll-
um, sem einnig ætti að geta komið að góðum
notum á sumrin i sambandi við gönguferðir og
útivist. Þetta er verkefni, sem sveitarfélög og
áhugafélög á Reykjanessvæðinu eiga að sam-
einast um, og fyrst og fremst ber borgarstjórn
. Reykjavikur að hafa hér forgöngu.
Álit „The Guardian"
í hinu merka enska blaði ,,The Guardian” er
réttilega bent á það siðastliðinn föstudag af
stjórnmálasérfræðingi blaðsins, að Bretar eigi
ekki nema um tvo kosti að velja i landhelgis-
deilunni við íslendinga, að semja eðá beita of-
beldi.
Sérfræðingur blaðsins bendir á, að sú leið,
sem brezka stjórnin þykist ætla að fara, að láta
alþjóðadóminn úrskurða um málið, sé ekki
raunhæf. I fyrsta lagi felli alþjóðadómurinn
yfirleitt ekki úrskúrði nema báðir aðilar
viðurkenni lögsögu hans fyrirfram en það gera
íslendingar ekki i þessu tilfelli. Þá hafi
dómurinn ekkert vald til að framfylgja
úrskurðum sinum, ef þeir eru kveðnir upp i
andstöðu við annan aðilann. Þvi má bæta hér
við, að samkvæmt lögum S.Þ. er það verkefni
öryggisráðsins að framfylgja úrskurðum al-
þjóðadómsins i slikum tilfellum, og eru engar
likur til,að það láti framfylgja úrskurði, sem
gengi gegn íslendingum.
Þannig getur þessi leið ekki gagnað Bretum.
Þeir eiga þvi ekki nema um tvær leiðir að
velja, samninga eða ofbeldi, eins og
sérfræðingur The Guardians bendir réttilega á.
Þvi má bæta við, að samningaleiðin er sú eina,
sem gæti tryggt Bretum einhvern árangur.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLST
139 þjöðir þinga í
unue um arounarmai
Bilið milli ríkra þjöða og fötækra fer vaxandi
ÞAÐ hefur oft verið sagt sið-
ustu árin, að átök milli þjóða i •
framtiðinni verði ekki milli '•
austurs og vesturs eða miili
kapitalisma og kommúnisma,
heldur milli norðurs og suð- •
urs, eða milli riku þjóðanna i .
norðri og fátæku þjóðanna i '
suðri. Þessi kenning hefur .
styrkzt við það, að bilið rnilli
rikra þjóða og fátækra hefur .'
haldið áfram að aukast sið- '
ustu árin og allt bendir til, að.
þessi öfugþróun frekar aukist
en minnki i framtiðinni, nema
sérstakar ráðstafanir verði:
gerðar til að koma i veg fyrir .
það. 1 þessum efnum er ekki
eingöngu um það að ræða, að ■ •
riku þjóðirnar veiti fátækum
þjóðum beina efnahagslega •
aðstoð, heldur öllu fremur, að
þeim verði veitt hagstæðari
viðskiptakjör. Siðustu árin
hefur það ekki sizt verið þröun
viðskiptakjaranna, sem hefur
gengið fátæku þjóðunum i
óhag.
ÞAÐ VAR fyrst og fremst
með það fyrir augum, að reynt,
yrði að jafna þennan mun,
sem. Sameinuðu þjóðirnar '
ákváðu að kalla saman á árinu •
1964 sérstaka ráðstefnu um .al-
þjóðlega verzlun og þróunar- .
mál, United Nations Confer-
ence on Trade and Develoþ-
ment, sem siðar hefur gengið
undir skammstöfuninni
UNCTAD. Þessi ráðstefna var
haldin i Genf. Það verður ekki
sagt, að hún hafi borið mikinn'
árangur, en umræður, sem
þar fóru fram, urðu til áð
vekja aukna eftirtekt á þess-
um málum. Megin árangunnn
hefur ef til vill orðið sá, a.ð uþp
úr þessu mynduðu þróunar- -
löndin svonefndu sérstök sam-.-
tök, sem siðan hafa haldið .
hópinn á flestum alþjóðlegum''
ráðstefnum, m.a. á fundum
Hafsbotnsnefndarinnar. Þessi .
riki voru þá talin 77 og. hafa
þessi samtök siðan gengið
undir nafninu — rikin 77, •—
enda þótt þau séu nú o.rðin 96!
SEGJA MÁ, að fo'-ustan i-'
þessum málúm hafi verið! og •
sé enn mest i höndum rikjanná
i Suður-Ameriku. Áð verulegu
leyti er það sprottið áf þvi, að
um alllangt skeið var mikil's-
metinn Argentinumaður, Raúí
Prebisch, framkvæmdastjófi.
Efnáhagsnefndar Suður-Áme-
riku, sem er starfrækt á veg-
um S.Þ. Prebisch béitti sér
fyrir þvi, að haldin yrði sér-
stök alþjóðleg ráðstefna um.
viðskiptakjör og. þróiinarmál
fátæku þjóðanna, þar' sem
bætt viðskiptakjör hefðu "enn
meiri þýðingu fyrir þær . en'.
bein efnahágsaðstoð, Þvi til.
sönnunar benti hann á, áð Suð- •
ur-Amerika hefði tapað meira-.
á viðskiptum Við riku löndin
vegná versnandi viðskipta'-
kjara en hún hefðí fengið frá '
þeim sem efnahagslega áð-
stoð. •
1 framhaldi af ráðstefnunni i
Genf 1964 var sett upp sérstök
stofnun, sem ber skammstöf-
unina UNTAD, til þess að'
fylgjast 'með framvindu þess-.
ara mála og gangast 'fyrir
stórum alþjóðlégum ráðstefn-
um a.m.k. á fjögurra ára •
fresti. Prebisch var ráðinn'
fyrsti framkvæmdastjóri
þessarar stofnunár, én þegar
hann lét af .starfi, tók annar
Suður-Amerikumaður við
framkvæmdastjórastarfinu og
gegnir hann þvi enn. Það er
Manuel Perez Guerrero,
fyrrv. námumálaráðherra i
Venezuela.
•ÖNNUR ráðstefna UNCTAD
var hald'in i Nýju Delhi 1968.
.Þar var m.a, sariiþykkt að
beita sér fyrir, að þróunar-
löndin fengju hagstæðari tolla
kjör fyrir iðnaðarvörur, sem
þau seldu til riku landanna, og
að.rikulöndin legðu fram sem
svanaði 1%. af þjóðartekjum
sinum til' efnahagsaðstoðar i
• þróúnárlöndunum. Niðurstað-
an hefur orðið sú, að árangur-
• inn hefur orðið býsna litill i
• þesgum ef'num. Riku löndin
hafa verið treg til að veita
nokkur úmtalsverð tollahlunn-
indi og flest ekki varið nema
broti af 1% af þjóðartekjunum
■ til éfrrahagsaðstoðar i þróun-
arlöndunum. Siðastliðið ár
veittu 16 rikustu löndin aðeins
.'0.75% af þjóðartekjunum til
efnahagsaðstoðar ,i þróunar-
löndurium. og var mest af þvi •
veitt i- formi vaxtahárra lána.
Þau rikii'sem standa sig bezt i
þessum efnum, eru Sviþjóð og
NoVegur, : en næst koma
• Astralia, Belgia, Kanada,
'Frakktand og Holland.
UM'SIÐUSTU HELGI hófst.
þriðja ráðstefna UNCTAD i
Santiago i' Chile og var hún
sett með mikilli viðhöfn af All-
ende forseta. Stjórn Chile hef-
• ur i.tilefni af ráðstefnunni lát-
,ið reisa sérstaká ráðst'efnu-
höll, sem kostaði rúmlega 4
millj. doilara. ÁHs.-sækjá táð-
stefnun'a fulltrúar 139 .þjóða og
gert'er.táð fyrir, að hún standi
•i sex vikur. Þess er vænzt, a'ð
þetta verði- árangursrikasta
ráðstefna UNCTAD til þessa.
Auk þei.rra málefna,:sem hafa
verið rœdd á fyrri ráðstefnum,
verður nú sérstakfega rætt um
'géngisskráningu. Þróunár-
löndin légg.ja áherzlu á að fá
aukna aðst'öðu til ihlutunar um
þau ;mál, en þau hafa orðið
fyrir meira og minna tapi
vegna þeirra gengisbreytinga,-
sem urðu á siðastliðnu ári.
. MARGT ÞEKKTRA manna
var vjðstaitt setningu ráðstefn-
unnar i San.tiago, og hafa siðar
'látið ljós sitt skina þar. Meðal
þeirra, sem flutt hafa þar ræð-
ur, er^McNamara aðalbanka-
stjóri Alþjóðabankans. Hann
dró upp dökka mynd af fá-
tæktinni i þróunarlöndunum,
en hann taldi hana fremur.
fara vaxandi en minnkandi.
Meðal annars stafaði þetta af
þvi, að misskipting þjóðar-
teknanna ykist og efnahags-
vöxturinn kæmi aðeins litlu
broti viðkomandi þjóðar til
hagsbóta, Sem dáemi um þetta
nefndi hann, að 1960 hefðu 40%
ibúanna i Braziliu,eða fátæk-
asti hlutinn, fengið 10% þjóð-
arteknanna, en 1970 ekki nema
8%. Þetta sýndi, að samfara
éfnahagsl.egúm vexti, þyrftu
að fylgja félagsiegar aðgerðir,
eins og breytingar á skatta-
lögum og tryggingalögum, ef
framfarirnar ættu að v.era
hinum fátæku tíl'hags.
1 ræðu si.nn.i upplýsti hann
m.a., aö viðskiptakjörin hefðu
yfirleitt þróazt' þróunarlönd-
unum i óhag. Aðaldæmið um
hið gagnstæða yæri það, að
oliuvinnslúlondin. hefðu knúð
fram verðhækkanir á oliu.
McNamara hvatti riku þjóð-
irnar eindregið'.til að taka af-
stöðu sina til þróunarland-
anna til' endurskoðunar með
það fyrir augum að bæta kjör
þeirra. Hann béindi máli sinu
ekki sizt- til; Bandarikjanna.
AF ÖÐRUM ræðum, sem
vakið hafa athygli á ráðstefn-
unni, má helzt 'rtefna ræður
þeirra K'arl Schillers, fjár-
málaráðherra V'estur-Þýzka-
lands, og Giscard d’Estaing,
fjármáiaráðhérra Frakk-
lands. Báðir hétu þeir aukinni
aðstoð landa sínna. Schiller
hét þvi, að 'Vestúr-Þjóðverjar
myndu v'eit'a. 25 fátækustu
þjóðunum- sérstaklega hag-
stæð lán, eða méð 0.75% vöxt-
um til 50 ára og. vaxtalaus 10
fyrstu árin. Þaðær eitt af aðal-
málum ráðstefnúnnar að ræða
um sérstaka aðstoð við 25 fá-
tækustu þjóðirnar, eða þær,
sem' hafa minni 'þjóðarfram-
leiðslu á ibúa en svarar 100
dollurum. .
Þær þjóðir, sem hér um
ræðir, eru þessar-: Botswana,
Burundi, Chad, Dahomey,
Ethiopia,_ Guinea, Lesotho,
Malawi, Mali, Niger, Rwanda,
Somália, Súdan, Uganda,
Tanzania, Efri:Volta, Afghan-
istan, Bhutan, Haiti, Laos,
Maldiy.es, Neþal, Sikkim,
Vestur-Samóaj Yemen.
Þess ber .sannarlega að
vænta, að • ráðstefnan i
Santiago verði árangursmeiri
én fyrri ráðstefnur UNCTAD.
Þ.Þ.