Tíminn - 06.07.1972, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 6. júli 1972
TÍMINN
7
mA
SV
Útgefandi: Fra'msóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaós Tlmans)
: Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason,. Ritstjórnarskrif
stofur f Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306
Skrifstofur i Bankastræti 7 —afgreiöslusfmi 12323 — auglýs
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofur:simi 18300. Áskriftargjaic
225 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein
takið. Biaðaprent h.f.
Reglugerðin um útfærslu
fiskveiðilandhelginnar
Sá timi nálgast nú óðum, að rikisstjórnin gefi
út reglugerðina um útfærslu fiskveiðilögsög-
unnar i 50 milur samkvæmt samhljóða ályktun
Alþingis 15. febrúar i vetur. Alþingi ákvað, að
útfærslan skyldi koma til framkvæmda ekki
siðar en 1. september næstkomandi. Þótt
reglugerðin verði raunar ekki annað en form-
leg staðfesting á þessari ákvörðun Alþingis,
sem þegar hefur verið kynnt viða um heim, er
eigi að siður nauðsynlegt og skylt, að reglu-
gerðin verði birt og kynnt þeim, sem eiga að
búa við hana, með hæfilegum fyrirvara.Sá
fyrirvari er nú að verða með allra stytzta móti.
Þao er ekkí launungarmál, að útgáfa reglu-
gerðarinnar hefur dregizt nokkuð vegna við-
ræðnanna við Breta og Vestur-Þjóðverja. En
öllu lengur er ekki hægt að láta hana dragast af
þeim ástæðum.
Viðræðunum er lika hægt að halda áfram,
þótt reglugerðin sé gefin út og birt. Má i þeim
efnum minna á, að Bandarikin og Brasilia tóku
upp hliðstæðar viðræður alllöngu eftir, að
Brasilia hafði gefið út og birt reglugerðina um
útfærslu fiskveiðilandhelginnar.
Ánægjulegt er að verða þess var, þegar hið
sögulega spor, að færa fiskveiðilögsöguna út i
50 milur, verður förmlega stigið, að þessi
ákvörðun Islendinga á sivaxandi skilningi að
fagna viða um heim. 1 þeim efnum er skemmst
að minnast á forustugrein um þessi mál i hinu
merka brezka blaði ,,The Guardian” 3. þ.m.
í upphafi greinarinnar er vakin athygli á þvi,
að Bretar hafi sett upp vita á Rockall, litlum
kletti alllangt fyrir vestan Bretlandseyjar.
Með þessum hætti hafi Bretar áskilið sér rétt
til að nýta neðansjávargas á mjög stóru svæði
suður af íslandi, ef það væri þar að finna.
Bretar séu ekki einir um að gera tilkall til
neðansjávarauðlinda, heldur hafi Norður-
sjónum verið nánast skipt niður miili þeirra
rikja, sem eiga land að honum.
1 niðurlagsorðum greinarinnar segir m.a.:
,,lsland vill varðveita og nýta sinar eigin
náttúruauðlindir i hafinu, rétt eins og Bretar
vilja varðveita sinar auðlindir. Sú staðreynd,
sem við blasir, að önnur náttúruauðlindin
syndir og hin ekki, skiptir fjarska litlu i þessu
máli. Bretum myndi ekki falla það alls kostar
— eins og íslendingar hafa bent á — ef islenzkt
fyrirtæki færi að bora eftir gasi við Englands
strendur. Stjórnin ætti að viðurkenna þörf
íslands sem smáþjóðar til að nýta þær auð-
lindir, sem hún hefur yfir að ráða. Islendingar
eru fámenn þjóð, en engin aðildarþjóð Atlants-
hafsbandalagsins getur leyft sér að troða
henni um tær.”
Þannig ber grein ,,The Guardians” þess
augljósan vott, að málstaður íslands nýtur
vaxandi skilnings erlendis. Islendingar eru
reiðubúnir til að semja við Breta á grundvelli
tillagna, sem islenzka rikisstjórnin hefur lagt
fram, en þeir óttast ekki þorskastrið, ef brezka
stjórnin vill heldur fara þá leið.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Samfylkingkommúnista og
jafnaðarmanna í Frakklandi
Hún getur haft mikil áhrif á frönsk stjórnmál
A SUNNUDAGINN kemur
halda bæði Kommúnistaflokk-
ur Frakklands og Jafnaðar-
mannaflokkur Frakklands
þing. Astæðan til þess, að
þessir flokkar halda þing sam-
timis er sú, að forustumenn
þeirra hafa orðið ásáttir um
sameiginlega kosningastefnu-
skrá, sem þeir munu leggja
fram fyrir næstu þingkosning-
ar, en þær munu fara fram
innan niu mánaða, eða i sið-
asta lagi i marz næstkomandi,
en orðrómur hefur gengið um,
að Pompidou forseti hyggist
hraða þeim. Þá munu flokk-
arnir hafa með sér kosninga-
bandalag, sem verður með
þeim hætti, að þeir bjóða báðir
fram i fyrri umferð kosning-
anna, en i siðari umferðinni
munu þeir sameinast um að
styðja frambjóðanda þess
flokksins, sem fékk fleiri at-
kvæði i fyrri umferðinni. Þá er
þvi yfirlýst, að þeir muni
mynda stjórn söman eftir
kosningarnar, er þeir fá
meirihluta, og muni þá unnið
samkvæmt hinni sameigin-
legu stefnuskrá.
Yfirleitt er gert ráð fyrir, að
flokksþingin munu samþykkja
tillögu forustumannanna.
ÞETTA samkomulag milli
kommúnista og jafnaðar-
manna er að mestu leyti talið
verk tveggja manna eða
Francois Mitterand, hins nýja
formanns jafnaðarmanna, og
Georges Marchais, sem er nú
aðalleiðtogi kommúnista.
Mitterand gekk fyrir skömmu
i flokk jafnaðarmanna, en var
áöur i litlum vinstri flokki,
sem var talinn til hægri við
jafnaðarmenn og hafði ekki
sósialisma að markmiði.
Þessi flokkur sameinaðist
jafnaðarmönnum fyrir nokkru
og náði Mitterand skömmu
siðar forustunni i hinum sam-
einaða flokki, en hún hafði
áður verið i höndum hægri
sinnaðra leiðtoga, sem voru
ófúsir til samstarfs viö
kommúnista. Mitterand, sem
er 55 ára gamall og hefur oft
gegnt ráðherrastörfum, hefur
hinsvegar talið útilokað að
hnekkja yfirráðum Gaullista,
nema með samfylkingu, sem
kommúnistar væru þátttak-
endur i. Arið 1965 tókst Mitter-
and að sameina alla andstæð-
inga Gaullista, er hann fór i
framboð gegn de Gaulle.
Mitterand fékk um 45%
greiddra atkvæða og þótti það
góður árangur i keppni við de
Gaulle. Siðan hefur M itterand
unnið að þvi að samfylkja
andstæðingum Gaullista og
alltaf lagt kapp á að fá
kommúnista með i slik sam-
tök.
Marchais er 52 ára gamall.
Hann þykir þróttmikill og
athafnasamur foringi. Komm-
únistaflokkur Frakklands hef-
ur verið mjög kreddubundinn.
Marchais hefur gert sér ljóst,
að nauðsynlegt væri að hverfa
frá ýmsum gömlum kreddum,
og breyta til um vinnubrögö ef
flokkurinn ætti ekki endalaust
að vera i stjórnarandstöðu.
SAMKOM ULAG þeirra
Mitterands og Marchais komu
að vissu leyti á óvænt. Að visu
voru sam ninga viðræður
búnar að vera nokkuð lengi á
döfinni, en um skeið slitnaði
að miklu leyti upp úr þeim
vegna ágreinings i sambandi
við þjóðaratkvæðagreiðsluna,
sem Pompidou efndi til um
stækkun Efnahagsbandalags
Georgcs Marchais
Francois Mitterand
Evrópu. Jafnaöarmenn hafa
verið fylgjandi Efnahags-
bandalaginu, en kommúnistar
á móti þvi. Mitterand lagði þvi
til, að flokkarnir sneiddu hjá
þessum ágreiningi með þvi að
taka ekki þátt i atkvæða-
greiðslunni, enda væri hún að-
eins pólitiskt herbragð af
hálfu Pompidous. Kommún-
istar höfnuðu þessu eftir all-
mikla umhugsun og ákváðu aö
greiða atkvæði gegn stækkun
bandalagsins. Mitterand
hvatti hinsvegar liðsmenn
sina til aö taka ekki þátt i at-
kvæðagreiðslunni. Kommún-
istar geröu sér vonir um að fá
til liðs viö sig marga kjósend-
ur, sem væru andvigir Efna-
hagsbandalaginu, en greiddu
ekki atkvæði með þeim endra-
nær. Þeim varð ekki að þess-
ari trú sinni, þvi að nei- at-
kvæðin urðu mun færri en bú-
izt hafði verið við. Sama gilti
einnig um Pompidou, þvi að
já- atkvæðin urðu miklu færri
en fylgismenn hans höfðu gert
sér vonir um og varð þvi
þjóðaratkvæðagreiðslan áfall
fyrir hann. Þátttakan i at-
kvæöagreiðslunni varð ótrú-
lega litil og varö það vatn á
myllu Mitterands. Hann hafði
sterkari aðstöðu til samninga
við kommúnista eftir en áður
og kommúnistar hafa bersýni-
lega látið sér niðurstöður
þjóðaratkvæðagreiðslunnar að
kenningu verða.
HIN sameiginlega stefnu-
skrá þykir um margt bera
þess merki, að kommúnistar
hafa slakað meira til en búizt
haföi verið við. Þeir fallast á,
að Frakkland veröi áfram i
Efnahagsbandalaginu og láta
einnig kyrrt liggja, þótt
Frakkland verði áfram i Nato.
Hinsvegar er lýst yfir, að
stefnt skuii að þvi, að afnema
skuli hernaðarbandalög, en
það er markmið sem allir játa
i orði. Þá er lýst yfir þvi, að
Frakkar muni ekki nota
kjarnorkuvopn sin, en hins-
vegar ekki, að þeir muni eyði-
leggja þau, eins og kommún-
istar hafa krafizt hingað til.
Þá er lýst yfir þvi, að væntan-
leg rikisstjórn kommúnista og
jafnaðarmanna muni láta af
völdum friðsamlega, ef hún
missir meirihlutann, en hing-
að til hefur það verið stefna
kommúnista að sleppa ekki
völdum eftir að þeir hafa náð
þeim, þ.e. að afstýra þvi, sem
þeir hafa kallað gagnbyltingu
afturhaldsins.
Helzt virðast kommúnistar
hafa unnið á i sambandi við
væntanleg þjóðnýtingar-
áform. Lýst er yfir þvi, að allir
bankar verði þjóönýttir og öll
tryggingafélög, en aðal-
bankarnir og stærstu trygg-
ingarfélögin eru þegar þjóð-
nýtt. Þá skuli vopnasmiðjur
þjóðnýttar, einnig stálvinnsla,
oliuvinnsla og lyfjaiönaður.
Mörg stór fyrirtæki i Frakk-
landi eru þegar þjóðnýtt, eins
og t.d. Renault-verksmiðjurn-
ar. Kommúnistar gerðu kröfu
um þjóðnýtingu 25 stærstu
fyrirtækja Frakklands, en
jafnaöarmenn féllusLaðeins á
þjóðnýtingu 13 þeirra.
Þá eru i stefnuskránni mörg
atriði, sem ekki hefur verið
neinn ágreiningur um, eins og
að komið skuli á 40 stunda
vinnuviku, eftirlaunaaldur
færist niður i 60 ár, byggðar
skuli 700 þús. ibúðir á ári og
öllum verði tryggð 1000 franka
lágmarkslaun á mánuði. Þá
munu flokkarnir stefna að þvi
að koma á hlutfallskosningum
til þingsins og aö skeröa völd
forsetans verulega.
ENN er ekki ráðið, hvernig
þessari samfylkingu verði
tekið eða hvernig henni muni
vegna. En hún þarf að bæta
við sig miklu fylgi, ef hún á að
ná meirihluta. Kommúnistar
eru álitnir að hafa um 22%
kjósenda aö baki sér, en
jafnaðarmenn 10-12%. Þessir
flokkar geta þvi ekki treyst
örugglega á öllu meira en 32%
kjósenda. I siðustu þing-
kosningum, sem fóru fram
1968, fengu Gaullistar og þeir
flokkar, sem fylgja þeim, um
55% atkvæðanna. Vafasamt er
aö þeim haldist á þessu fýlgi
eftir samfellda stjórn i 14 ár.
Það getur þvi ráðið miklu
hvernig miðflokkunum reiöir
af.
Sérstök athygli beinist nú áð
Servant-Schreiber, leiðtoga
radikala flokksins. Hann hefur
reynt aö koma á bandalagi
miðflokkanna og jafnaðar-
manna, en það er nú úr sög-
unni, þar sem jafnaðarmenn
hafa samið við kommúnista.
Servant-Schreiber hefur hald-
ið þvi fram, að eins og nú sé
komiö, sé bandalag við
kommúnista það eina, sem
geti bjargaö Gaullistum frá
ósigri, en stjórn þeirra hefur
oröið fyrir ýmsum áföllum i
seinni tið. Óneitanlega gerir
bandalag kommúnista og
jafnaðarmanna frönsk stjórn-
mál athyglisveröari eftir en
áður, hver sem niðurstaðan
kann að verða.
Þ.Þ.