Tíminn - 27.03.1973, Blaðsíða 9

Þriöjudagur 27. marz. 1973
TÍMINN
9
Útgefandi: Framsóknarfiokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri SunnudagsblaOs Timans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu viO Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur I Bankastræti 7 — afgreiöslusimi 12323 — auglýsinga-
simi 19523. AOrar skrifstofur: simi 18300. Áskriftagjaid 300 kr.
á mánuöi innan lands, I lausasölu 18 kr. eintakiö.
Blaöaprent h.f.
__________________________________________
AAótmælagleðin
Þær konur, sem nú hafa hafið herferð gegn
verðlagi á landbúnaðarvörum virðast hafa
mjög þröngan sjóndeildarhring og takmarkaða
yfirsýn yfir útgjöld heimilanna. Til glöggvunar
þessum mótmælaglöðu konum, sem brugðu sér
á leik i gær, skal bent á nokkrar staðreyndir
um verðlagsþróunina frá 1. nóv. 1970 til 20.
marz sl. Á þessu timabili hafa þær búvörur,
sem konurnar ætla að hætta að kaupa vegna
þess að þær hafa hækkað of mikið i verði,
hækkað um 23-28%.
Ostur hefur hins vegar ekkert hækkað i verði
og kartöflur hafa lækkað um hvorki meira né
minna en 24% á þessu timabili. Þessar ágætu
konur ætla hins vegar lika að hætta að kaupa
ost og leggja sérstaka áherzlu á, að húsmæður
kaupi ekki kartöflur i mótmælaskyni við verð-
lagningu á þeim!
En svo eru það ýmsar aðrar vörur, sem hafa
hækkað miklu meira i verði á þessu timabili en
búvörurnar. Það eru þær vörur, sem þessar
konur ætla að kaupa til heimila sinna meðan
þær neita sér um þann „lúxus” að kaupa fram-
leiðslu islenzks landbúnaðar.
Við skulum lita á nokkrar vörutegundir af
þessu tagi og skoða hvað þær hafa hækkað á
þessu sama timabili:
Ýsa, slægð og hausuð, hefur hækkað um 68%.
Þess vegna mótmæla þær með þvi að kaupa
ýsu i staðinn fyrir súpukjöt, sem hefur hækkað
um 27%.
Saltfiskur hefur hækkað um 45% og þorskflök
um 44% og fiskbollur um 51%. En allt þetta
skal keypt i auknum mæli til þess að mótmæla
verðlagningunni á dilkakjöti, sem hefur hækk-
að þriðjungi og allt að helmingi minna!
Á þessu timabili hefur kaffi hækkað um 56%
og maltöl um 39%. Mikið er það nú betra en ný-
mjólkin, sem hefur hækkað um 27%.
í ábæti er svo gott að hafa i staðinn fyrir is
eða mjólkurrétt, niðurskorin epli með rúsinum
og strásykri. Eplin hafa nefnilega hækkað
meira en mjólkin, rúsinurnar um 69% og strá-
sykurinn um hvorki meira né minna en 115%.
Það sakar svo ekki að geta þess, að kaup-
máttur heimilanna til kaupa á búvörum hefur
aldrei verið meiri en hann er nú. Á þessu sama
timabili og hér hefur verið tekið til samanburð-
ar um þróun verðlagsins hefur almennt tima-
kaup verkamanna i dagvinnu hækkað um 60%
og laun opinberra starfsmanna i kringum 80%.
Mikil verður hamingjan, afkoman góð og
heilsufarið með miklum ágætum, á þeim
heimilum, sem hætta að kaupa þær vörur, sem
eiga uppruna sinn i landinu sjálfu og eru fram-
leiddar af islenzkum bændum, húsmæðrum i
sveitum og heimilisfólki þeirra.
Bændum og húsmæðrum i sveitum þarf
ekkert að koma á óvart, þótt Morgunblaðið
yrði til þess að veita þessum konum i Hús-
mæðrafélagi Reykjavikur fyllsta stuðning.
Þegar grannt er skoðað og hafðar eru i huga
þær hækkanir, sem hafa orðið á öðrum nauð-
synjavörum heimilanna en búvörum, er þessi
barátta Húsmæðrafélags Reykjavikur ekkert
annað en árás á landbúnaðinn.
Nicholas C. Proffitt, Newsweek:
Gríska einræðisstjórnin
ó við erfiðleika að etja
Andstaða stúdenta á samúð að mæta meðal þióðarinnar
GRIKKLAND kann aö hafa
verið vagga lýðræðisins á
sinni tlð, en Grikkir hafa
sjálfir oröiö aö komast af án
stjórnmálafrelsis lengst af.
Fyrsta stjórnarská rikisins
var sett fyrir rúmum sextiu
árum og siöan hafa Grikkir
aldrei þurft aö lúta einræðis-
stjórn jafn lengi i senn og
hershöfðingjastjórninni, sem
nú situr að völdum. Háskóla-
kennari einn sagði við mig i
Aþenu um daginn:
„Grikkinn kann að biða.
Hann kann að stiga hring eftir
hring þar til tækifæri gefst til
aö ýta við kúgaranum svo að
hann hrökkvi fram af brún-
inni”.
Sumir Grikkir hafa að
minnsta kosti ekkert tækifæri
fengið til að stjaka við rikis-
stjórninni fyrr en undan-
gengnar vikur. Fjarri fer, að
hershöfðingjaklikan rambi á
barmi glötunar, en hitt er
engu að sfður ljóst, að ríkis-
stjórn George Papadopou-
losar var gersamlega óviðbú-
in.
GRtSKIR háskólastúdentar
eru um 80 þúsund og hafa
verið álitnir meiri sofendur en
stúdentar I nokkru öðru
vestrænu rlki. Svo undarlega
bregður þó við, að þeir verða
fyrstir til að sýna hers-
höfðingjastjórninni alvar-
legan mótþróa.
Stjórnin i Aþenu hefir gert
sér sérstakt far um að búa
sem bezt að æskumönnunum
allt fram á siðast liðið haust.
Griskir háskólastúdentar hafa
lengi notið ókeypis kennslu,
heilsugæzlu og sjúkrahús-
vistar, en rikisstjórn
Papadopoulosar jók þar við
ókeypis máltiðum, kennslu-
bókum, aðgöngumiðum að
k v ik m y n d a h ú s u m og
leikhúsum og vaxtalausum
lánum.
Svo urðu rikisstjórninni á
nokkrar skyssur, sem gerðu
að engu allan árangur af fyrri
viðleitni hennar til velgjörn-
inga. Hin fyrsta var prettir i
kosningum til stúdenta-
stjórnar i haust sem leið. Og
siöan rak hver aöra. Stúdentar
báru fram kröfur um „aka-
demiskt” frelsi og sjálfstjórn
háskólanna, en rikisstjórnin
brást hart við. Leiðtogar
stúdenta höfðu verið undan-
þegnir kvaðningu i herinn, en
nú var þeirri undanþágu
aflétt. í febrúar var ráðizt
harkalega á stúdenta við
fjöllistaháskólann I Aþenu og í
þeirri árás uröu nokkrir tugir
andmælandi stúdenta fyrir
meiöslum undan trékylfum
lögreglunnar.
RIKISSTJÓRNIN hélt fram
oðinberlega, að mótþrói
stúdenta væri verk fáeinna
kommúnista eins og búast
mátti við. En Papadopoulos og
samverkamenn hans vita
betur. Þeim er einmitt verst
við, að sum greindustu
stúdentaungmenni þjóðarinn-
ar eru í fylkingarbrjósti i bar-
áttunni. Meðal þeirra er sonur
hins forríka skipaeiganda
Nicholas Vernikos og dóttir
efnahagsmálaráöherrans i
stjórn hershöfðingjanna,
Nicholas Ephessios.
Stúdentarnir voru áður
sundraöir, en óánægjan varð
til þess að sameina þá.
„Við vorum hræddir hver
við annan fyrir tveimur árum
og jafnvel einu ári”, sagði
einn af leiðtogum stúdenta við
fjöllistaháskolann. „Útsendir
hlustendur rikisstjórnarinnar
voru alls staðar. Við fylgd-
umst með stúdentum i Frakk-
landi og Bandarikjunum og
bárum sama hug og þeir, en
við þorðum ekki að hafa orð á
Papadopoulos
forsætisráöherra
þessu nema viö allra nánustu
vini okkar. Svo komust viö
smátt og smátt að raun um, aö
miklu fleiri báru sömu til-
finningar i brjósti. Nú vitum
við, að við stöndum ekki einir
framar. Þetta er orðin hreyf-
ing”.
HÆTTAN, sem hers-
höfðingjakliku Papadopuo-
losar stafar af stúdentunum,
er augljós. Er ekki sennilegt,
að stjórnmálaandstaöan
breiðist út meðal þjóðarinnar
úr þvi að forréttindahópur I
griska samfélaginu gerir
uppreisn? Meginhluti grisku
þjóðarinnar hefir tekið
e i nræð isstjórn hers-
höfðingjanna með þögn og
þolinmæði á yfirborðinu aö
minnsta kosti.
Þegar Papadopoulos og
starfsbræöur hans gerðu
stjórnarbyltinguna árið 1967
voru nálega allir Grikkir á
einu máli um, aö allt væri
komiö I öngþveiti. Þjóðin var
að missa trúna á stofnanir
sinar, kirkjuna, verkalýðs-
hreyfinguna, háskólana,
konungsfjöldkylduna og þó
fyrst og fremst stjórnmála-
kerfi Grikklands, þrautspillt
og vanmáttugt skrifstofuvald.
Þá komu hershöföingjarnir á
vettvang og hétu endurbótum
á öllu þjóðlifinu. Þeir hétu að
leiða grisku þjóðina aftur til
lýðræðis þegar byltingin væri
búin að ryðja brautina og
koma á lögum og reglu.
PAPADOPOULOS naut
aldrei vinsælda sjálfur meöal
þjóöarinnar, en hann var
gæddur nokkurri stjórnmála-
kænsku og var drjúgheppinn.
Rikisstjórnin afmáði skuldir
bænda og tók upp frjálslegri
stefnu i lánamálum en áður
rikti. Efnahagskerfiö tók að
blómstra vegna þess, sem
Konstantine Karamanlis fyrr-
verandi forsætisráðherra
hafði lagt á ráðin um af mikilli
framsýni. Þjóöartekjur á
mann i Grikklandi hafa
hækkaö úr sem svarar 68 þús.
krónum i 118 þús. krónur síðan
1967, og þessi velgengni hefir
dregið úr gagnrýni á her-
foringjastjórnina.
Sumir létu aö vlsu ekki
sannfærast, en þá kom ótti
lögreglurlkisins til sögunnar.
Griskir þegnar, sem drógu
ágæti rikisstjórnarinnar I efa
iheyranda hljóði.voru hneppt-
ir I fangelsi eða komið fyrir i
afskekktum þorpum. Pynt-
ingar fanga, sem höfðu veriö
handteknir vegna afskipta af
stjórnmálum, urðu á allra
vitorði bæði heima i Grikk-
landi og erlendis.
DAUFUR óánægjukurr er
nú tekinn að heyrast i hjörð
hershöfðingjanna, sem áður
var svo einstaklega þæg. Hús
mæður eru farnar að nöldra
um hækkandi verð matvæla.
Byggingarverkamenn eru
farnir aö heimta kauphækkun.
Eigendur leikhúsa kvarta
undan háum sköttum, en
bankastarfsmenn hafa blátt
áfram neitaö að leggja lif-
eyrissjóð sinn i sameiginlegan
tryggingasjóð þjóöarinnar.
Þrautreyndur vestrænn
stjórnmálaerindreki I Aþenu
segir:
„Áður var þjóðin afskipta-
litil en hneigðist þó öllu
fremur að hershöfðingjunum,
og hún er enn afskiptalitil, en
þó heldur að verða fráhverf
þeim”.
Hin hæga afstöðubreyting
kann aö endurspegla sært stolt
alls almennings. „Grikkir
geta gleymt frelsi einstakl-
ingsins i sex ár og jafnvel 400
ár, eins og þeir gerðu meðan
Tyrkir réðu yfir landinu, en
þeim geöjast ekki að þvi, aö
trúðar I einkennisbúningum
segi þeim sinkt og heilagt fyrir
verkum”, sagði griskur blaða-
maður I einkasamtali.
HINN hvassa egg her-
foringjastjórnarinnar hefir
sljóvgast smátt og smátt og
hin gamla spilling, áhrifapotið
og fjötrar skrifstofuvaldsins,
hefir samtimis færzt I aukana
svo að furöu gegnir. Hin opin-
bera þjónusta i Grikklandi er
jafnvel orðin enn verri en hún
áöur var. Papadopoulos tekur
sjálfur allar meiriháttar
ákvarðanir og þess vegna
hafa opinberir starfsmenn
litið annað að gera en að finna
upp ný og flókin form skrif-
finnskunnar. John Zigdis fyrr-
verandi iðnaðarráðherra
sagði: „Papadopoulos ersam-
særismaður en ekki stjórn-
andi”.
Uppgangur atvinnulifsins
hefir veriö haldreipi hers-
höfðingja stjórnarinnar, en nú
er það tekið að trosna.
Hagvöxturinn i Grikklandi er
talinn verða 8 af hundraði i ár,
en verðbólgan er lika komin á
stúfana I landinu. Kjöt
hækkaði til dæmis i verði um
40 af hundraði s.l. ár.
„Þeir héldu að þeir gætu
skipað fyrir um verðlagið eins
og allt annað”, sagði
Panayotis Kanellapoulos 'fyrr
verandi forsætisráðherra.
„En hveitibrauðsdagar efna-
hagslifsins eru um garð
gengnir”.
Almenningur er þó jafnvel
enn óánægðari með augljósa
tregðu hershöfðingjanna til að
endurreisa lýðræðið i landinu,
sem þeir þó hétu i upphafi.
Papadopoulos getur ekki
látið allt danka til eiliföarnóns
jafnvel þó að hann feginn
vildi”, sagði George Mavros
leiðtogi Miðflokkasamsteyp-
unnar, en það voru fjöl-
mennustu stjórnmála-
samtökin I landinu áður en
byltingin var gerö. „Hann
verður annað hvort aö lýsa
þeim ásetningi sinum að
gerast einræöisherra til fram-
búðar eða að veita okkur frelsi
á ný”.
GERSAMLEGA ótimabært
virðist þó að spá falli hers-
höfðingjastjórnarinnar.
Papadopoulos hefir aldrei
stjórnað meö samþykki al-
mennings, heldur í skjóli
hersins, lögreglunnar og
þróttmikils og árangursriks
njósnakerfis. Táknrænt má
telja, að i viðureign sinni við
stúdentana beitti hann bæði
kjassi og hótunum i hæfi-
legum hlutföllum. Hann bauð
i Framhald á bls. 19
—TK