Tíminn - 28.09.1973, Blaðsíða 9

Tíminn - 28.09.1973, Blaðsíða 9
Föstudagur 28. september 1973 TÍMINN 9 Útgefandi: Framsóknarflokkurinn Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór- arinn Þórarinsson ^ábm.), Jón Hejgason, Tómas Karlsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif- stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif- stofur I Aöalstræti 7, simi 26500 — afgreiöslusími 12323 — aug- lýsingasimi 19523. Askriftagjald 360 kr. á mánuöi innan lands, i lausasölu 22 kr. eintakið. Blaöaprent h.f V i _____________________ - Lög um landbúnað Meðal þeirra mála, sem verða til meðferðar á næsta þingi, verða frumvörp, sem varða ábúð og sölu jarða. Þau voru lögð fram rétt fyrir þinglokin siðastl. vor og verða nú endur- flutt að nýju. Með þeim verður m.a. stefnt að þvi, að koma i veg fyrir jarðabrask, sem gæti reynzt hættulegt landbúnaðinum. Einnig er þeim ætlað að tryggja bændum sanngjarnt verð fyrir eignir sinar, ef þeir verða að hverfa frá þeim, án þess að geta fengið eðlilegt verð fyrir þær. Bæði þessi frumvörp hafa verið undirbúin fyrir frumkvæði núv. landbúnaðarráðherra, Halldórs E. Sigurðssonar, Þótt ekki séu nema rúm tvö ár siðan hann varð landbúnaðarráð- herra hefur hann verið mjög athafnasamur á sviði landbúnaðarlöggjafarinnar. Þannig hafa verið sett i ráðherratið hans bæði ný jarðrækt- arlög og ný búfjárræktarlög. I hinum nýju jarðræktarlögum er að finna ýmsar nýjungar, eins og t.d. stuðning til vatnsveitna hjá einstök- um bændum, stuðning við hagaræktun, sem ætti að leiða til aukinnar gróðurverndar, stuðning við hagagirðingar og stuðning við kölkun túna, en rannsóknir sýna, að hennar er viða mikil þörf. í hinum nýju búfjárræktarlög- um felast ýmsar breytingar, sem eiga að auð- velda, að bændur geti betur hagnýtt sér nú- timaþekkingu og tækni við búfjárkynbætur. Af öðrum lagabreytingum, sem hafa verið gerðar i tið núv. landbúnaðarráðherra, má nefna þá breyt.. á lögum við bann á innflutn- ingi búfjár, að heimilað er að flytja inn holda- nautasæði. Eldi holdanauta getur þvi átt eftir að verða veruleg búgrein. Þá hefur lögunum um lifeyrissjóð bænda verið breytt, m.a. með það fyrir augum, að tryggja betur rétt aldraðra bænda. Auknar hafa verið heimildir jarðeignasjóðs til að kaupa jarðir af bændum, sem eru i erfiðri fjárhagsaðstöðu. Þá hefur bjargráðasjóður verið efldur með sérstakri lagabreytingu. Jafnhliða þessu hafa svo verið undirbúnar viðtækar lagabreytingar á öðrum sviðum. Áður er vikið að frumvörpunum um ábúð og sölu jarða. Lögin um framleiðsluráð landbúnaðarins hafa verið endurskoðuð, en samkomulag hefur enn ekki náðst milli stjórnarflokkanna um viss atriði hins nýja frumvarps. Þá hafa verið gerð frumdrög að lögum um orlof bænda og hafa þau verið send búnaðar- félögunum til athugunar og umsagnar áður en til flutnings kemur á Alþingi. í samræmi við umræður, sem urðu á siðasta Búnaðarþingi, hefur landbúnaðarráðherra skipað nefnd til að endurskoða alla búnaðar- fræðslu i landinu, en búnaðarfræðslan verður nú stöðugt þýðingarmeiri sökum vaxandi þekkingar og tækni. Þá er verið að undirbúa byggingu búnaðarskóla á Suðurlandi. Siðast, en ekki sizt, er svo að nefna það, að sérstök nefnd, sem var skipuð haustið 1971, vinnur nú að þvi, að gera heildaráætlun um alhliða landgræðslu og landnytjar. Þetta er eitt hiðmerkasta mál, sem nú er á dagskrá þjóðar- innar. Komið hefur til orða, að þetta mál verði afgreitt á væntanlegu þjóðhátiðarþingi næsta ár. Þ.Þ. Grein úr U.S. & World Report: Eru miklar loftlags- breytingar í vændum? Það gæti haft hin örlagaríkustu áhrif Frá þurrkasvæAinu I Scnoj>al. AUKNAR líkur á veruiegum loftslagsbreytingum virðast koma fram víða um heim. Þurrkaskeið, stórflóð og stormar ganga yfir. Jafn- framt verður vart langtima- breytinga á hita og úrkomu. Allt eru þetta drættir i sömu myndinni. Sérhver meiri- háttar breyting gæti haft mjög örlagarik áhrif á matvæla- framleiðslu og velferð mill- jóna manna. Hið þurra, hrjóstruga svæði sunnan Sahara-eyðimerkur- innar er ljóst dæmi um breytt veðurfar. Þar hefir að undan- förnu gengið yfir langvinnari þurrviðrakafli en sögur fara af áður og hungursneyð hefir vofað og vofir enn yfir millj- ónum manna á þessum land- svæðum. Visindamenn halda fram, að jaðar eyðimerkurinnar þokist um þrjátiu milur suður á bóginn ár hvert, bithagi og ræktarland blási upp og borgir eyðist. MARGSKONAR illviðri gerðu vart við sig i Bandarikj- unum siðastliðið vor. Meðal annars má nefna mannskætt hriðarveður i Colorado, nálega 400 hvirfilbylji tii og frá um meginlandið, stórflóð i Missisippidalnum og mikla snjókomu viða i suðurfylkjun- um. Miklu hærra er i vötnunum miklu á landamærum Banda- rikjanna og Kanada en tiðast áður, en stórviðrin I vor skoluðu burtu vænum spildum af strandlengju þeirra, eyði- lögöu meðal annars nokkra þjóðvegarkafla og eyddu heimilum nokkurra manna. Allmörg undangengin ár hafa vetur verið mildir á austurströnd Bandarikjanna en nokkuð harðir á vestur- ströndinni. Þetta er öfugt við það, sem gerðist áratuginn þar á undan. ÞURRKUR háði veruiega á allbreiðu belti i Rússlandi, Indlandi og Kina árið sem leið og olli uppskerubresti á mikil- vægum korntegundum. óttazt er, að uppskera sé einnig léleg I haust. Uppskeran i Pakistan verður einnig rýr i ár, en það stafar ekki af þurrki. Þar urðu mestu flóð, sem sagnir eru um I fjörutiu ár, kornuppskera skolaðist burt og að minnsta kosti 15 þúsund manns fórust. Gifurlegt tjón varð einnig af flóðum i fyrra I Mexikó, Túnis og Kóreu. Óvenjulega og óeðlilega köld tið háir verulega ræktun ýmissa fæðutegunda i Japan, en þar má ekki miklu skeika i þvi efni. Þvi er og spáð, að veðurfar haldi áfram að kólna þar um sinn að minnsta kosti. VEÐURFAR hefir verið óvenjulegt á ákveðnum svæðum að undanförnu, en veðurfræðingar eru einnig að athuga um likur á langvarandi breytingum. Til dæmis hefir veður farið hægt og hægt kóln- andi á norðurhveli siðan um 1940. Jafnframt hefir orðið votviðrasamara en áður umhverfis miðbaug, en úrkoma orðið enn minni á þurrviðrisbeltunum siðastlið- inn áratug, en hún varð nokkru sinni á fyrra helmingi aldarinnar. Einnig verður vart reglu- bundinna breytinga á veður- fari á ákveðnum fresti. Nefna má sem dæmi þurrkana, sem komið hafa á tuttugu ára fresti á sléttunum miklu i Banda- rikjunum og valdið verulegu tjóni. Þessi þurrkaskeið hafa gengið reglulega yfir siðan fyrir borgarastyrjöld. Benda má á þurrkana upp úr 1930 og þurrkana i suð-vestur- fylkjunum upp úr 1950. Nú eru liðin meira en tuttugu ár siðan að þurrkaskeið skall á siðast og sumir sérfræðingar um veðurfar eru þvi farnir að brjóta heilann um, hvort ekki séu einhverjar alvarlegar veðurfarsbreytingar þarna að verki. HVAÐ boðar þetta svo i heild? Hinn kunni evrópski lofts- lagsfræðingur dr. H. H. Lamb litur svo á, að ef til vill séu að verða meiri og viðtækari veðurfarsbreytingar en áður hafa orðið siðan á átjándu öld. Dr. Murray Mitchell yngri segir: „Stormar hafa gengið yfir á annan veg en áður. Regnbelti ganga hægar yfir en áður. Það veldur flóðum á sumum svæðum og ofþurrki annars staðar, en við vitum bara ekki, hvað veldur. Ef þessi fyrirbæri halda áfram að valda erfiðleikum viða um heim allmörg ár enn er að minu viti timabært að fara að hugleiða, hvort veru- legar og varanlegar veður- farsbreytingar séu að verða á jörðinni”. Blaðamaður frá U.S. News & World Report leitaði til margra sérfræðinga og dr. Mitchell var á sama máli og flestir þeirra i þvi efni, að nokkur dæmi um undarlegt og fágætt veðurfar þurfi ekki endilega að boða alvarlegar og varanlegar loftslags- breytingar á jarðkringlunni. SÉRFRÆÐINGAR um veð- ursögu benda á, að hlýinda- skeið á jörðinni standi venju- lega um tiu þúsund ár. Nú er taiið, að núverandi hlýinda- skeið hafi einmitt hafizt fyrir um það bil tiu þúsund árum. Ýmsir visindamenn vilja þvi halda fram, að gera megi ráð fyrir, að veðurfar taki að kólna verulega ef marka megi söguna. Langsennilegast er þó, að slik breyting gerðist smátt og smátt og tæki að minnsta kosti nokkrar aldir. Við ættum að hafa yfrið nægan tima til undirbúnings ef alvar- leg breyting væri að hefjast, segir dr. Mitchell. Hitt veldur ekki minni heila- brotum i sambandi við lang- timaspár, hvað hrindi veður- farsbreytingunum af stað. Dr. Helmut Landsberg hjá Mary- landháskóla segir i þvi sambandi : „Ahrif hafs og andrúmslofts hvors á annað valda sennilega óstöðugleika veðurfarsins, ásamt ótölulega mörgu öðru auðvitað. Hafið tekur við hita og varðveitir hann lengur en andrúmsloftið og dregur áhrifin þannig á langinn. Langvarandi breytingar verða sennilega vegna utan- aðkomandi áhrifa eins og breytingar á orkuútstreymi frá sólinni”. VISINDAMENN bera einnig á borð þá kenningu, aö möndull jarðar vaggi eitthvað til á þúsund árum og snúi þá öðru skauti jarðar eilitið frá sólu en hinu að henni. Þetta valdi Isöldum eða hlýviðra- skeiðum. Nokkrir visindamenn and- mæla þvi, að sumar hneigðir i veðurfari kunni hvað þá þurfi að boða alvarlegar og örlaga- rikar breytingar á veðurfari jarðar. Og flestir veður- fræðingar vilja forðast djarfa spádóma. Dr. Jerome Namias hjá Hafrannsóknastofnun Scripps I Kaliforniu annaðist fyrr meir langtimaspár um veðurfar. Hann tekur i sama streng og fjölmargir starfsbræður hans þegar hann segir: ,,Við vitum ekki skýr svör við spurningum um veðurfar og loftslag hnattarins fyrri en aðviðhöfum fengið nægilegar upplýsingar og gefizt tóm til að kanna þær... Veðurfar kann að vera að breytast á jörðinni, en okkur skortir vitneskju til þess að dæma um, hvort svo sé I raun og veru, eða hvers vegna, ef sú verður raunin”.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.