Tíminn - 11.05.1974, Blaðsíða 5

Laugardagur 11. mai 1974.
TÍMINN
5
Bréf til gagnrýnenda:
Heiðruðu
gagnrýnendur
Það er pennaleti min, sem veld-
ur þvi, að dregizt hefur að senda
ykkur linu og þakka ykkur góð
ummæli um okkur Andrés. En
einnig sting ég niður penna af
annarri orsök. Mér var aldrei
sýnd nein próförk af bókinni ,,Af
lifi og sál”. Þess vegna er hún
fleytifull af missögnum og mis-
skilningi. Andrés, vinur minn,
hefur verið full örlátur á að leggja
mér orð á tungu og lagfæra frá-
sögn mina. „Meningen den var
skam god nokk”, sagöi Óli
Maggadon. Svo mun það hafa
verið hjá Andrési. Ég hafði gert
ráð fyrir, að þessi bók gæti geymt
heimildir um ýmisleg athyglis-
verð atvik og skoðanir minar á
málefnum, en þvi miður fór svo,
að þvi er ekki að heilsa.
Andrés er enginn heimagangur
á glæsivöllum myndlistanna, þvi
siður hirðmaður hátignarinnar.
Þess vegna hefur margt lent i
misskilningi af orðum minum um
listir, og skal nú reynt að gera
nokkra bragarbót.
Min sjónarmið eru svo sem nú
skal greina (á tizkumáli: ,,Ég
mundi segja”): Listin er aldrei
lygi og lygin aldrei list. Hún er
hispurslaus, tilgerð er henni and-
styggð —. Gröndal sagði i svari
sinu til Hafsteins: „Góður skáld-
skapur stendur föstum rótum i
veruleikanum, en er kryddaður
með rómantik”. Þessi orð gilda
um allar greinar lista.
Ég hef aldrei haldið þvi fram,
að listamenn ættu að stæla
klassik. Sannir listamenn eru
ekki hermikrákur. Þeir rækta sitt
innra eðli og bera það fyrir al-
menning ómengað. Sumir telja,
aö 90 hundraðshlutar listar sé
handverk —■ kunnátta, en aðeins
10 hlutar meðfædd gáfa — hæfi-
leiki. Eitt er vist, að öll list er
handverk, og handverkið nemum
við af fyrirrennurum okkar. Per-
sónuleiki okkar verður að engu, ef
kunnáttuleysi hindrar.
Ég hef ekki sjaldan heyrt, að
verk min væru „bara tækni”. Ná-
kvæmlega sama hef ég heyrt lé-
lega tónlistarmenn segja um
Franz Liszt.
Góður listamaður er alla ævina
að strita i ströngum skóla, rækta
sitt eigið „ég”. Hann verður
aldrei hermikráka, þar af leið-
andi aldrei tizkumaður. Tiskan er
hermiþörf fjöldans, sem enga
meiningu á — engan persónuleika
— ekkert „ég”, gin við blekking-
um, dáir skartklæði nakins keis-
ara.
Ég vil taka mér i mun orð Þor-
steins Erlingssonar: „Mig lang-
ar, aö sá enga lygi þar finni, sem
lokar að siðustu bókinni minni”.
Brátt kemur að þvi, ég er eldri en
Súðin, og varla fer nokkur að
deyja og láta jarða sig „fyrir
mina hönd”.
Til þess að gefa nokkra
skýringu á „kulda” minum I garð
Jóns Stefánssonar verð ég að
taka smá hliðarhopp. Reynolds
sagði um E1 Greco: „Meöan
Greco málaði eins og meistari
hans, Tizian, málaði hann góðar
myndir, en þegar hann fór aö
reyna að vera annað en meistar-
inn, þá varð hann hlægilegur bæði
I teikningu sem lit”. Um Reyn-
olds sagði Lembach, þegar hann
kom heim til Munchen eftir Bret-
landsreisuna: „Það litur út fyrir,
að Reynolds kunni allt, sem fyrir-
rennarar hans kunnu.”
Um Jón Stefánsson vil ég
segja: Meðan hann málaði brúna
borðið hans Cezannes, með eplun-
um og hvitu tuskunni, þá málaði
hann frambærilegt „epigou-
macherei”, en þegar hann fór aö
reyna annað, þá rann allt i sand-
inn. Þvi má bæta við, að
kunnáttumaður i hreinsun og við-
gerðum á málverkum sagði mér,
að eftir nokkur ár ónýttust flestar
myndir Jóns Stefánssonar.
Það var Jóhann Hjálmarsson,
sem fannst ég kaldur i garð Jóns,
en hann bætir við: „Hugsum okk-
ur til dæmis, hvað það var is-
lenzkri myndlist mikil lyftistöng,
að Asmundur Sveinsson fór til
Parisar og lét heillast af nýjum
viðhorfum i staðinn fyrir að halda
til Rómar að endurtaka gömlu
meistarana. Á þetta hefur As-
mundur oft bent sjálfur”.
Já, Jóhann minn góður! Ber-
sýnilega hefur þú aldrei komið á
fyrrnefnda Glæsivelli, ekki frekar
en kollega þinn, Andrés. Er ekki
eins mikið af tizku i Róm og
Paris, og er nokkur hörgull á
klassik i Paris?-----Ég set hér
bara langt strik. Hvernig i
dauðanum getur þú tekið alvar-
lega bullraupið hans Ásmundar,
þvilikur blessaður barnaskapur.
Væri Jóhann hirðmaður á þess-
um slóðum, þekkti hann ætterni
finngálknanna hans Asmundar.
Það er ekki frá Kolsstöðum i Mið-
dölum. Ásmundur sagði lika, að
ef hann hefði farið til Rómar, þá
hefði hann lent i að gera „tóma
stelpurassa”. í fátækt má ruður
bera á borði „Orribile”, sagði
italskur menntamaður, sem sá
garðinn hans Ásmundar. Satt að
segja gæti Asmundur ekki gert
anatómiskt réttan, hvað þá
fallegan, stelpurass, þótt lif hans
væri i veði. Hann hefur aldrei get-
að annað en hermt eftir þvi
aumkunarverðasta i tizkunni.
Hvað er það, sem hrappar með
aðstoð heimskingja geta ekki sett
á svið? Hér kom eitt sinn maður
að nafni Snoddas. Hann var fifl
rétt eins og Ásmundur, en hann
söng „haddiria haddera”, sam-
bærilegt við „myndir” Asmund-
ar.
Höfuðborgin á fleiri en þrjú
leikhús. Alþingi er ekki eina leik-
húsið þeirra háu þjóðkjörnu. Þau
eru mörg — ráð og nefndir.
Hugsum okkur, að einhver
Hjördis slæddist inn i mennta-
málaráð. Hver yrðu viðbrögö
hennar? Sennilega tæki hún sér
svipu i hönd eins og meistarinn
mikli og ræki hyskið út úr musteri
menningarinnar, sem ekki á þar
heima.
Nýlega flutti sjónvarpið harm-
skopleikinn, sem gerðist i Hol-
landi skömmu eftir striðslok —
söguna af málverkafalsaranum
mikla. Þessi saga er grátbroslegt
dæmi um, hvernig dómgreindar-
leysið, stertimennskan, upp-
skafningshátturinn tröllriður
tuttugustu öldinni. Hvort verkið
er snilli eða fiflska,gildir ekki hót.
Alls kyns fræðingafaraldur
herjar vestræna menningu nú á
dögum. B. TH. og Selmur eru við-
ar en á tslandi. Þess vegna eru
bókmenntir og listir helsjúkar.
Ég skal þó viðurkenna, að innan
um alla þessa fræðinga — keðju-
kokka — finnast þó lifverur, en
raunverulegir fræðimenn eru jafn
sjaldgæfir og raunverulegir lista-
menn.
Mannskepnan hefur verið, er og
verður ævinlega sjálfri sér lik,
framför sést engin frá örófi alda.
í rústum Babyloniu fannst tafla,
sem á var letrað: „Littu i kring-
um þig og þá sérðu að mennirnir
eru fifl”. Þetta gæti eins verið
skrifað nú á dögum, eins og fyrir
fjögur til fimm þúsund árum.
Fyrir fáum árum uröu þrir apar
heimsfrægir málarar og tveir
gárungar I Sviþjóð sömdu ljóða-
bók, tóma vitleysu, sem fékk
ágæta dóma.
Gaman þætti mér ef þið vilduð
gera mér þá ánægju og heiður að
heimsækja mig, Jóhann
Hjálmarsson, Ólafur Jónsson og
H. Kr. Yfir kaffibolla gætum við
spjallað um það, sem ky.mi að
bera á góma. Ég bý á Skúlagötu
32 IV,, simanúmer 11424.
Vinsamlegast og virðingarfyllst
Ásgeir Bjarnþórsson
1 ÁLFNAÐ ER VERK
E ÞÁ°HAFIÐ ER
■ ^ SAMVINNUBANKINN
r
H.F. Eimskipafélag Islands
Aðalfundur
Aðalfundur H.f. Eimskipafélags íslands
verður haldinn i fundarsalnum i húsi
félagsins i Reykjavik fimmtudaginn 30.
mai 1974, kl. 13.30.
Dagskrá:
1. Aðalfundarstörf samkvæmt 13. grein
samþykkta félagsins.
2. Tillögur til breytinga á samþykktum
félagsins samkvæmt 15. grein samþykkt-
anna (ef tillögur koma fram).
3. Önnur mál, löglega upp borin.
Aðgöngumiðar að fundinum verða
afhentir hluthöfum og umboðsmönnum
hluthafa á skrifstofu félagsins, Reykjavik
28.-28. mai.
Reykjavik, 26. marz 1974.
Stjórnin.
arangunnn

í góðar kökur þarf gott efni, gott smjörlíki,
Flóru-smjörlíki. Nýja Flóru-smjörlíkið gefur
kökunum ljúffengt bragð -------------------
og lokkandi útlit.
TIORA,
er fyrsta flokks
SMJORLIKISGERÐ KEA
V
Reynið
nýja
uppskrift
FLÓRU-SÚKKULADI
KAKA
150 g FLÓRU-smjörlíki, 150 g
sykur, 2 egg, 250 g hveiti, 1 1/2
tsk. lyftiduft, 1 msk. vanillu-
sykur, 1 1/2 dl rjómi, 1/2 dl
sterkt, kalt kaffi, 3/4 dl kakó.
SKRAUT: 150 g suðusúkkulaði,
hnetukjarnar.
Hrærið smjörlíki og sykur létt
og Ijóst, hrærið egg saman við,
1/2 í senn. Blandið þurrefnum
og vökva gætilega saman við.
Bakið i vel smurðu hringformi í
170 gráðu C heitum ofni f
u.þ. b. 45 min. Kælið kökuna og
þekið hana með bræddu súkku-
laði, skreytið með hnetukjörn-
um.