Tíminn - 08.06.1974, Qupperneq 9

Laugardagur 8. júni 1974
TÍMINN
9
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas
Karlsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Rit-
stjórnarskrifstofur I Edduhúsinu við Lindargötu, simar
18300-18306. Skrifstofur I Aöalstræti 7, simi 26500 — af- _
greiöslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523.
Blaöaprenth.f. .
■I ■ ..............^
Blekkingar
Alþýðubandalagið og Þióðviljinn hafa nú
hafið þann áróður að nýju, sem þessir aðilar
hafa beitt I undanfarandi alþingiskosningum
gegn Framsóknarflokknum.
Þjóðviljinn talar um „umframatkvæði
Framsóknar”, sem vinstri menn, sem kosið
hafa Framsóknarflokkinn, eigi að greiða
Alþýðubandalaginu og muni koma þvi til góða
við úthlutun uppbótarþingsæta.
Framsóknarflokkurinn vill eindregið vara
við þessum áróðri og jafnframt benda Alþýðu-
bandalaginu á, að stuðningsflokkar rikis-
stjórnar Ólafs Jóhannessonar heyja vart sigur-
stranglega kosningabaráttu, ef þeir bitast fyrst
og fremst innbyrðis um sömu atkvæðin i stað
þess að sækja sér nýtt afl með þvi að vinna
fylgi frá stjórnarandstöðuflokkunum.
Þar að auki er áróður Alþýðubandalagsins
um „umframatkvæði” Framsóknar ósannur.
Framsóknarflokkurinn á nú viða góða mögu-
leika á að vinna ný þingsæti i kjördæmunum.
Ný þingsæti, sem Framsóknarflokkurinn vinn-
ur fækka ekki uppbótarþingsætum Alþýðu-
bandalagsins, heldur þvert á móti tryggir
þessum flokkum saman meira afl á Alþingi.
Sannleikurinn er sá, að þessi áróður Alþýðu-
bandalagsins, sem þvi miður virðist hafa
blekkt marga kjósendur Framsóknarflokksins,
hefur veikt ihaldsandstæðinga á Alþingi og
skulu hér tilfærð tvö dæmi um það.
1 kosningunum 1967 varð þessi áróður
Alþýðubandalagsins til þess að bjarga áfram-
haldandi setu „viðreisnarflokkanna” i rikis-
stjórn. Þessi áróður leiddi þá til þess, að Fram-
sóknarflokkurinn missti 3ja þingsætið á Suður-
landi og frambjóðandi Alþýðubandalagsins
varð kjördæmakosinn i þvi kjördæmi en hafði
áður verið uppbótarþingmaður. Þetta leiddi
aftur til þess að uppbótarþingmenn Alþýðu-
bandalagsins urðu einum færri en ella, en upp-
bótarþingmenn Sjálfstæðisflokksins einum
fleiri og „viðreisnarflokkunum” voru þvi
tryggðir 32 þingmenn með þvi að Alþýðu-
bandalagið vann þingsæti af Framsóknar-
flokknum. Ef Framsóknarflokkurinn hefði þá
haldið þingsæti sinu hefðu „viðreisnarflokk-
arnir” aðeins fengið 31 þingmann kjörinn og
þar með misst starfhæfan meirihluta á Alþingi.
1 kosningunum 1971 vann Alþýðubandalagið
viða talsvert fylgi. í Vesturlandskjördæmi
varð Jónas Árnason kjördæmakosinn þing-
maður, en hafði áður verið uppbótarþingmað-
ur. Ef Framsóknarflokkurinn hefði þá fengið
80 af þeim atkvæðum, sem þá voru goldin
Alþýðubandalaginu, hefði þriðji maðurinn á
lista Framsóknarflokksins náð kjöri. Jónas
Árnason hefði þá orðið uppbótarþingmaður og
Alþýðubandalagið fengið einu uppbótarþing-
sæti meira en ella. Jónas Árnason hefði þá fellt
Ólaf G. Einarsson frá þingsetu fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn á siðasta kjörtimabili. Stjórnar-
flokkarnir hefðu þá fengið 33 þingmenn að baki
rikisstjórninni i stað 32. Sprell Bjarna Guðna-
sonar hefði þá engu breytt og rikisstjórn ólafs
Jóhannessonar væntanlega getað setið út kjör-
timabilið. Þetta eru staðreyndir, sem hver
kjósandi getur sannreynt með þvi að glugga i
úrslit tveggja siðustu alþingiskosninga og átt-
að sig á hve hættulegur og blekkjandi áróður
Alþýðubandalagsins gegn Framsóknarflokkn-
um er. —TK
ERLENT YFIRLIT
Er heilsa Chou
En-lai að bila?
Söguleg mannaskipti framundan í Kína
Chou En-lai.
EDWARD HEATH, fyrrver-
andi forsætisráðherra Bret-
lands, hefur að undanförnu
verið á ferðalagi um Kina og
verið tekið þar meö kostum og
kynjum, llkt og um þjóðhöfð-
ingja væri að ræða. Astæðan
er talin sú, að stjórnendur
Klnaveldis vilji láta I ljós
þakklæti til Heaths fyrir þátt
hans I þvl, að vinna að aukinni
samvinnu rlkja I Vestur-Evr-
ópu, en gleggsta dæmið um
það telja Klnverjar inngöngu
Bretlands I Efnahagsbanda-
lagið. Stjórnendur Kina eru
taldir þvl mjög hlynntir, að
Vestur-Evrópa eflist og haldi
þannig fullkomlega hlut slnum
gagnvart Sovétrlkjunum. Af
ýmsum ástæðum eru Kinverj-
ar taldir lita á Vestur-Evrópu
sem vænlegasta bandamanna
sinna I glimunni við Sovétrlk-
in.
Það virðist á þennan og
ýmsan annan hátt verða
meira og meira áberandi, að
stjórnendur Klnaveldis llti á
Sovétrlkin sem höfuðandstæð-
ing sinn og óttist jafnvel árás
úr þeírri átt, þótt forustumenn
Sovétrikjanna mótmæli harö-
lega, að þeir hafi nokkrar sllk-
ar fyrirætlanir I hyggju. A
fundi, sem nýlega var haldinn
I Svlþjóð af sérfræðingum, að-
allega háskólamönnum, sem
stunda svonefndar friðarrann-
sóknir, var það álit mjög al-
mennt, aö ósamkomulag So-
vétrlkjanna og Klna væri nú
helzti þröskuldur bættrar
sambúðar þjóða I heiminum
og þaöan stafaði nú helzt ó-
friðarhætta, sem gæti haldið
áfram að aukast, ef sambúð
rlkjanna þróaðist ekki fljótt til
betri vegar.
I SAMBANDI við Kinaför
Heaths hefur annaö vakið
mikil umtal og sizt minna en
hinargóðu viðtökur, sem hann
hefur fengið. Chou En-lai for-
sætisráðherra lét þess getið
við blaðamenn, aö heilsa hans
væri ekki eins góð og áöur, og
hann þyrfti að unna sér meiri
hvildar, enda væri það eðlil.,
þar sem hann væri orðinn
76 ára og aldurinn hlyti að fara
að segja til sín. Þá hefur það
vakiö athygli, að Chou hefur
mætt aö undanförnu I mun
færri samkvæmum en áður. I
sambandi við komu Heaths
vakti þaö einnig athygli, aö
þegar hann heimsótti Maó, sat
Chou ekki I sama sæti og venja
hefur verið undir þessum
kringumstæðum. Hins vegar
hefur i sambandi viö Klnaför
Heaths borið mjög á Teng
Hsiao-ping, sem féll I ónáð I
sambandi við menningarbylt-
inguna, en hefur nýlega verið
endurreistur sem vara-forsæt-
isráðherra. Einnig hefur borið
verulega á Wang Hung-wen,
sem eftir flokksþing kin-
verskra kommúnista á siðast-
liðnu sumri virðist koma næst
þeim Maó og Chou i metorða-
stiganum.
Sá orðrómur hefur verið á
kreiki áður, að sitthvað gæti
bent til þess, að Chou væri að
missa tökin og staða hans væri
ekki eins sterk og áður. Þessi
orðrómur kann að hafa stafað
af þvi, að Chou hafi orðið að
draga sig I hlé af heilsufarsá-
stæöum.
HINAR nýju fréttir af
versnandi heilsu Chou En-lai
hafa orðið til að hleypa af
stokkunum ýmiss konar get-
gátum um, hver eftirmaður
hans verði og hvað kunni að
taka við, þegar hann hverfur
af sjónarsviðinu. Margt bend-
ir til, aö Chou hafi verið og sé
maðurinn, sem hafi verið hinn
raunverulegi stjórnandi Klna
undanfarna áratugi. Maó hef-
ur að vísu verið valdamestur,
en hann hefur einkum mótað
stjórnarstefnuna bak við
tjöldin og látið Chou svo eftir
að framkvæma hana. Það hef-
ur m.a. lent mjög á Chou aö
halda saman hinum mismun-
andi öflum innan kommún-
istaflokksins og koma I veg
fyrir að einstakar klikur gætu
öðlast óeðlileg völd. Jafnframt
hefur hann orðið að hafa um-
sjón og eftirlit með helztu
stjórnarathöfnum út á við og
inn á viö. Ötrúlega mikiö starf
hefur þvi hvllt á heröum
Chous og þvi ekki undarlegt,
þótt hann sé eitthvað farinn að
láta á sjá. Starfi hans hefur
verið þannig háttað, aö erfitt
verður fyrir einn mann að
taka við þvi, þar sem hann
mun lika bresta, a.m.k. I upp-
hafi, það álit og traust, sem
Chou var búinn aö vinna sér á
þeim tlma, þegar kommúnist-
ar voru aö brjótast til valda.
Það veganesti hefur enginn
þeirra, sem er líklegur til að
taka við af honum. Ef til vill
verður þetta leyst með þvi, að
skipta starfi hans milli fleiri
manna, en þá skapast brátt sú
hætta, að deilur rlsi milli
þeirra og þvl geti fylgt viðsjár
og ótraustleiki I stjórnarfar-
inu.
AÐ ÝMSU LEYTI virðist
Kina nú verið farið aö nálgast
þau timamót, sem urðu I So-
vétrikjunum, þegar Lenin féll
frá. Mao er enn eldri en Chou
En-lai og hlýtur þess þvi ekki
vera langt að biða, að hann
veröi að sleppa stjórnartaum-
unum. Þessir tveir menn hafa
stjórnað Kina likt og Lenin
gerði á sinni tiö. Þegar hann
féll frá, rikti fullkomin óvissa
um, hver eftirmaður hans
yröi, og fyrstu misserin var
þar eins konar samvirk stjórn
fleiri manna, unz Stalin tókst
smátt og smátt aö hrifsa til sln
völdin. A6 sjálfsögðu þarf
þetta ekki að fara sömu leið
IKIna enda aöstæður að ýmsu
leyti aðrar þar. Engu að slður
mun skapast ýmis óvissa i
sambandi viö Kina, þegar þeir
Chou og Mao hverfa af sjónar-
sviðinu. Með nýjum mönnum
koma alltaf einhverjir nýjir
siðirogný vinnubrögð. Slikum
mannaskiptum getur llka
fylgt breytt stefna, þótt
kommúnistaflokkurinn verði
áfram éini flokkur landsins.
Utan Klna verður ekki slzt
spurt um, hvort þessum
mannaskiptum geti fylgt
breyting á utanrikisstefnu
landsins. Verður t.d. tekin upp
enn harðari stefna gagnvart
Sovétrikjunum, eða stefnt I
áttina til samkomulags við
þau? Það getur ráðið miklu
um gang heimsmálanna,
hvort þessara sjónarmiða
veröur ofan á.
— Þ.Þ.