Tíminn - 05.11.1974, Side 8

8
TÍMINN
Þribjudagur 5. uóvember 1974.
Heilbrigði jarðarinnar
Moskvufljót, Oka, Desna, Kuban,
Ob og Tom.
1971-1973 voru sett upp 700 stór
lofthreinsitæki i sovétlýðveldinu
Ukrainu einu saman og ný tækni
fundin upp, sem gerir kleift að
draga mjög úr loftmengun af
völdum hættulegra úrgangsefna.
Unnið er nú samkvæmt áætlun
að vörnum gegn landeyðingu af
völdum vatns og lofts. 1973 voru
gerö skógarbelti til varnar i 70.000
ha svæði i Rússneska sambands-
lýöveldinu og plantað skógi á
meira en 80 þúsund ha lands.
Vfsinda- og tækniráði ríkisins
hefur verið falið það verkefni að
bæta skipulagningu og samræma
rannsóknir, hönnun og fram-
kvæmd verka og að leysa helztu
vfsinda- og tæknivandamál í sam-
bandi við skynsamlega nýtingu
náttúruauðlinda og verndun um-
hverfisins. Er ráðið m.a. skipað
forustumönnum á sviði visinda og
sérfræðingum i undirstöðu-
greinum eins og jarðfræði,
læknisfræði, verkfræði, iðntækni-
greinum, landvernd og land-
nýtingu, líffræði o.fl. greinum. í
þvf eiga sæti fulltrúar Æðsta
ráðsins, sambandslýðveldanna,
svo og stjórnmálamenn og leið-
togar almannasamtaka. Hefur
ráöið þegar fjallað um mörg
þýðingarmikil vandamál.
Áherzla er lögð á að þróa nýja
tækni er minnkar það er fer til
spillis við vinnslu auðlinda og
tryggir sem fullkomnasta nýtingu
þeirra. Ráðið vinnur nú að spá
um hugsanlegar breytingar á lff-
kerfinu af völdum efnahags-
þróunarinnar næstu 20-30 ár.
Verður þar og kveðið á um ráð
stafanir til að koma i veg fyrir
óheillavænleg áhrif á umhverfið
Sovétrfkin eiga aukna sam-
vinnu um verndun náttúrunnar og
skynsamlega nýtingu náttúru-
auölinda við erlend riki og al-
þjóðastofnanir, þvf mörg vanda-
mál náttúruverndar eru hin
sömu um allan heim og þvl þörf á
alþjóðlegum tilraunum til að
leysa þau með árangri. Eiga
Sovétrlkin þar bæði samstarf við
sósialistarfkin innan vébanda
CMEA, og eins hafa þau gert tvl-
hliða samninga um þessi mál við
Bandarikin. Frakkland og fleiri
rfki. Þá taka þau þátt í Expo-74
alþjóðlegri sýningu, sem haldin
er undir kjörorðinu „tæknilegar
framfarir án mengunar um-
hverfisins”.
baráttu gegn jarðvegseyðingu, I
vörnum gegn flóðum I fljótum, I
umbótum á sviði fiskveiða, veiða
og skógræktar og við gerð
hreinsitækja fyri skolp og tiJ að
koma i veg fyrir loftmengun. frá
iðnfyrirtækjum. Hefur þessi
árangur náðst fyrir þrotlaust
starf flokksins, rikisstjórnar-
innar, fyrirtækja og almennings.
Samkvæmt yfirstandandi fimm
ára áætlun er varið miklum fjár-
hæðum til verndar og hreinsunar
náttúrunnar. Er landbótaáætlun-
in sem verið er að framkvæmda i
landinu einstök I sinni röð.
Árið 1973 voru tekin I notkun
1700 hreinsitæki I Sovétríkjunum,
sem geta hreinsað 13 milljónir
rúmmetra af vatni á dag. Veru-
lega hefur verið dregið úr
afrennsli f stórfljót eins og
Náttúruverndardagur var I
fyrsta sinn haldinn f Sovét-
rlkjunum 5. júni sl. og verður
hann hér eftir haldinn árlega. Til
gangurinn er að vekja athygli al-
mennings á náttúruvernd og
skipuleggja félagasamtök, sem
áhuga hafa á málinu, vlsindi og
tækni til baráttu fyrir skynsam-
legri nýtingu náttúruauðlinda.
Hér á eftir fer útdráttur úr
grein eftir Pjotr Burgasov, að-
stoöar heilbrigðismálaráðherra
Sovétrlkjanna og Leonid
Jefremov, fyrsta varaformann
vfsinda- og tækninefndar Sov-
Ótrfkjanna, um aðgerðir á sviði
umhverfisverndar I Sovétríkjun-
um.
Samkvæmt heilbrigðislöggjöf
Sovétrlkjanna og sambandslýð-
veldanna er það skylda ríkisins,
fyrirtækja og samtaka að vernda
heilsu almennings. í heilbrigðis-
löggjöfinni er lögð áherzla á
fyrirbyggjandi aðgerðir Við
byggingu nýrra fyrirtækja eða
endurbætur gamalla er skylda að
gera ráðstafanir til að koma f veg
fyrir mengun lofts, vatns-
uppspretta neðanjarðarvatns
eða jarðvegs. Hafa sovézkir heil-
brigðissérfræðingar samið
reglur, sem lagðar eru sem
vísindalegur grundvöllur undir
hömlur og bönn vegna umhverfis-
verndar. Urðu þeir fyrstir I heimi
til að setja vlsindalega sannaöar
reglur til að takmarka hugsanleg
skaðvænleg áhrif af ýmsu tagi á
byggð svæði.
Sett hafa verið ákvæði um leyfi-
legt hámark 141 frumefnis og 26
efnasambanda I andrúmsloftinu
og 420 frumefna, sem hleypt er I
opin vatnsból. Eru mörkin mun
lægri en þau sem sett hafa verið I
þróuðum auðvaldsrlkjum og
miðar það að þvi að varðveita
heilsu almennings.
Aðgerðir sovézkra heilbrigðis-
yfirvalda á þessu sviði hafa vakið
mikla athygli erlendis og hafa
vísindamenn og ýmsar rann-
sóknarstofnanir gert tvíhliða
samninga um rannsóknir á
áhrifum umhverfisins á heil-
brigði mannsins. Hafa sllkir
samningar þegar verið gerðir við
Frakkland og USA
Alhliða vlsindaleg afstaða til
náttúruverndar og samræmd
skipulagning rfkisins gera það
kleift að þróa framleiðslustörf
hins sósiallska samfélags án þess
að vinna umhverfinu tjón. Sovét-
ríkin hafa náð athyglisverðum
árangri I endurbótastarfi, I