Fréttablaðið - 08.01.2005, Blaðsíða 19

Það hefur oft verið talið að ís-
lenskir kjarasamningar hafi ein-
kennst af sveigjanleika umfram
mörg önnur lönd og verið ein
helsta ástæða þess hversu vel
okkur hafi tekist að byggja upp
með markvissum hætti kaupmátt
hér á landi. Þetta hefur ekki síst
verið álit atvinnurekenda. Þar
hafa menn bent á hina svokölluðu
markaðslaunasamninga sem gott
framtak af hálfu verkalýðsfélag-
anna. Þar er einungis kveðið á um
gólf með strípuðum lágmarks-
launataxta. Öll vitum við að á
markaði hafa gilt hér laun sem
markast af getu og hæfni starfs-
manna. Einungis byrjendur og til-
tölulega örfáir hafa verið á um-
ræddum lágmarkstöxtum. Nú er
þessi staða að breytast. Fyrirtæki
hér á landi eru í vaxandi mæli
með Impregilo og SA í broddi
fylkingar að breyta þessu. Þau
nota þessa lágmarkstaxta fyrir
vel menntaða starfsmenn með
víðtæka margra ára reynslu við
sérhæfð störf m.a. við byggingu
virkjana. Sama gildir reyndar um
vaxandi fjölda annarra starfa í
þjóðfélaginu.
Þetta er að breyta samkeppnis-
stöðu íslenskra fyrirtækja, þau
mega sín einskis gegn þeim fyrir-
tækjum sem nýta sér þessa mögu-
leika. Afstaða Samtaka atvinnu-
lífsins í þessu máli vekur ætíð
mikla undrun, því hún gengur
sannarlega í berhögg við hags-
muni yfirgnæfandi fjölda aðildar-
fyrirtækja samtakanna. Forsvars-
menn SA ganga erinda örfárra
innlendra stórfyrirtækja og svo
erlendra fyrirtækja sem eru að
hasla sér völl hér á landi. Þar eru
notaðar kunnar upphrópanir gegn
málflutningi launafólks eins og
„Pólitískar bomdur“, og vikist er
undan því að fjalla um grund-
vallaratriði þessa máls. Sem er
fyrst og síðast samkeppnisstaða
íslenskra fyrirtækja og kjör
þeirra sem minnst mega sín í
íslensku samfélagi.
Þetta mun leiða til þess að
stéttarfélögin munu í nóvember
næstkomandi endurskoða launa-
kerfi almennra kjarasamninga og
hverfa frá markaðslaunasamn-
ingum yfir í niðurnegld launa-
kerfi. Sveigjanleiki íslenskra
kjarasamninga mun því hverfa og
geirnegld launakerfi með lág-
markslaunum sem eru í grennd
við almenn launakjör hér á landi
sett inn í þá. Reyndar sér maður
að þetta er svona víða erlendis,
líklega sakir þess að félagar
okkar hafa þegar gengið í gegnum
samskonar hremmingar og við
erum að upplifa hérlendis þessa
dagana. Ég trúi því ekki að fram-
kvæmdastjóri SA sé að tala fyrir
hönd hinna almennu félagsmanna
Samtaka atvinnulífsins. ■
Kárahnjúkar: Endalok markaðslaunasamninga?
19LAUGARDAGUR 8. janúar 2005
Undirboð
eru eðlileg
Samkeppni á markaði er heil-
brigð og eðlileg. Gildir þar einu
hvort fyrirtæki keppa sín á milli
eða launþeg-
ar. Samkeppn-
in snýst um að
bjóða sem
besta þjón-
ustu á sem
lægsta verði.
Því er að öllu
jöfnu talið
eðlilegt að sá
sem best get-
ur boðið verði
hlutskarpastur. Forðast ber að
horfa á vinnumarkað sem lokað
svæði. Verkamenn, mennta-
menn og aðrir hafa frá upphafi
tíma ferðast á milli svæða og
sótt þangað vinnu ef litla vinnu
eða bágindi er að finna í heima-
landinu. Besta dæmið um þetta
er þegar stór hluti íslensku þjóð-
arinnar fluttist búferlum til
Kanada í leit að vinnu, mat og
betra lífi vegna skorts hér á
landi.
Frá því að Íslendingarnir
fóru vestur um haf hefur ekkert
breyst hvað varðar eðli málsins.
Verkalýðsfélög reyna hvað þau
geta til að beita fyrirtæki og
stjórnvöld þvingunum til að
halda vinnulaunum í hámarki.
Þeir ganga jafnvel svo langt að
krefjast stjórnvaldsaðgerða til
að þvinga tiltekin fyrirtæki til
að greiða hærri laun en samn-
ingar þeirra kveða á um. Þeir
reyna að hindra útlendinga frá
því að fá hér vinnu, reyna að fá
undarlegustu hluti samþykkta í
lög og svo mætti lengi telja. Til
dæmis eru launþegar þeir einu
sem hafa lögverndaðan rétt á
því að brjóta gerða samninga,
nefna þeir þann rétt verkfalls-
rétt.
Sú tíska er orðin þreytt að
nefna í sífellu krónutölur þegar
rætt er um laun erlendra verka-
manna. Verkamenn sem koma
hingað frá fjarlægum löndum til
að vinna tiltekið verk senda laun
sín heim til fjölskyldna sinna
þar sem kaupmáttur hverrar
krónu er margfaldur á við hér
landi. Verkalýðsfélögum væri
nær að tala um hvernig tekjur
erlendu verkamannanna koma
út í heimalandi þeirra saman-
borið við sambærilega vinnu þar
í landi. Getur verið að þeir hafi
það margfalt betra? Getur hugs-
ast að þeir séu meira en til í að
vinna á umsömdum launum?
Hver sem svörin kunna að vera
við þessum spurningum er rétt-
ur þeirra helgur að semja sjálfir
um kjör sín og fá frelsi frá
þvingandi samningum íslenskra
verkalýðsfélaga. Gefa þarf fólki
möguleika á að finna lífsham-
ingjuna og skapa sér og sínum
betri morgundag. Frelsið er for-
senda framfara nú sem áður.
Opna þarf markaði og hleypa
inn í landið velviljuðu fólki sem
leitar hamingjunnar, rétt eins og
Íslendingum var hleypt inn í
Kanada þegar þörfin var sem
mest.
Höfundur er framkvæmda-
stjóri Frjálshyggjufélagsins.
GUÐMUNDUR GUNNARSSON
FORM. RAFIÐNAÐARSAMBANDSINS
UMRÆÐAN
KJÖR VIÐ KÁRAHNJÚKA Afstaða Samtaka
atvinnulífsins í
þessu máli vekur ætíð
mikla undrun, því hún
gengur sannarlega í ber-
högg við hagsmuni yfir-
gnæfandi fjölda aðildar-
fyrirtækja samtakanna.
,,
FRIÐBJÖRN ORRI
KETILSSON