Tíminn - 22.02.1975, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Laugardagur 22. febrúar 1975.
Ræft við fulltrúa á þingi Norðurlandardðs
— Gaf kost á mér
til þingmennsku
vegna áhuga á
byggða- og félags-
málum, en hafn-
aði auðvitað í
menningarmálum!
Rætt við Per Olof Sundman, rithöfund
og þingmann Miðflokksins sænska
Per Olof Sundman ræöir viö Jón Heigason alþingismann og Per Borten, fyrrum forsætisráöherra
Noregs.
Sslrái' V' \Sl % nQi 51 '• ■ a| i
1» ÍBil., U I
PER Olof Sundman er þekktur
sænskur rithöfundur, sem gefiö
hefur út skáldsögur og smá-
sagnasöfn, og aö auki ritað hand-
rit bæöi fyrir sjónvarp og kvik-
myndir. Sundman hlaut bók-
menntaverðlaun Noröurlanda-
ráðs árið 1968.
Sundman hefur átt sæti á þingi
um sex ára skeið fyrir Miðflokk-
inn.
— Per Olof Sundman. Er ekki
sjaldgæft, að rithöfundar sitji á
þingi f Svíþjóö?
— Jú, ég er nánast sá eini, sem
á sæti á þingi sem stendur. Stell-
an Arvidson (S), sem er kunnur
rithöfundur, átti lengi sæti á
þingi, en er nýhættur
þingmennsku.
— Lfturðu á þig öðru fremur
sem fulltrúa rithöfunda og ann-
arra listamanna á þingi?
— Satt að segja gaf ég kost á
mér til þingmennsku vegna
áhuga á byggðamálum og
félagsmálum. Reyndin hefur hins
vegar orðið sú — að likindum
vegna ritstarfa minna — að ég hef
gefið mig hvað mest að menning-
armálum. Siðast en ekki sizt hef
ég svo haft sérstakan áhuga á
öllu, er litur að norrænni sam-
vinnu. (Þess má geta, að
Sundman er mikill Islandsvinur
og hefur oftsinnis gist Island.)
— Aö undanförnu hefur Miö-
flokkurinn sænski veriö f mikilli
sókn. Hverjar eru orsakir þessar-
ar fylgisaukningar flokksins?
— Það er rétt — flokkurinn
hefur bætt við sig fylgi — einkum
þó i tveim siðustu þingkosning-
um.
Orsakirnar? Arið 1962 hóf
Miðflokkurinn mikla baráttu inn-
an þings sem utan, fyrir nýrri
stefnu i sænskum stjórnmálum —
stefnu, er byggðist einkum á
öflugri byggðastefnu samfara
valddreifingu á sem flestum
sviðum þjóðfélagsins. Fyrst i staö
mætti þessi stefna mikilli
andstöðu, en að fimm — sex árum
liðnum haföi hún þó 'haft þau
áhrif, að sænska stjórnin tók
undir hluta aö stefnuatriðunum.
Enn rikir samt sem áður djúp-
stæður ágreiningur milli okkar
miðflokksmanna og jafnaöar-
manna, t.d. i byggða-, umhverfis-
og félagsmálum, aö ógleymdri
afstööunni til þess, hvar valdið
eigi aö liggja. Viö leggjum
áherzlu á valddreifingu, en
jafnaöarmenn eru tregir til og
hallast fremur að sterkri
miðstjórn.
Þaö er enginn vafi á þvi, að
stefna okkar hefur fallið i góðan
jarðveg, bæði hjá eldri kjós-
endum og ekki siður hjá
þeimyngri. Stefna okkar i
umhverfismálum ræður ekki sizt
afstöðu yngri kjósenda.
— Hvaöa þjóöfélagshópar
fylgja Miöflokknum aö málum?
— Bændur hafa um áraraðir
fylgt flokknum, svo og aðrir þeir,
er búa úti á landi. A siðari árum
hefur fylgi flokksins einkum auk-
izt i þéttbýlinu, og það er alls kyns
fólk, sem gengið hefur til liðs við
hann — t.d. smáatvinnurekendur,
iðnverkamenn o.s.frv. Ég get
upplýst lesendur Timans um það,
að rannsóknir, er geröar voru
nýlega á kjósendum hinna ein-
stöku flokka, leiddu i ljós, að kjós-
endur Miöflokksins hafa að
jafnaði lægstar tekjur af kjós-
endum fjögurra stærstu stjórn-
málaflokkanna i Sviþjóð — kjós-
endur Kommúnistaflokksins eins
(sem er sá fimmti i röðinni) höfðu
lægri meðaltekjur, en þess ber aö
geta, að meðal þeirra er tiltölu-
ega margt námsfólk, er hefur
litlar sem engar tekjur. Þessar
niðurstöður eru að minu mati
mjög athyglisverðar.
— Þú hefur aö undanförnu
starfað I menningarmálanefnd
Noröurlandaráös. A vegum
nefndarinnar hefur fariö fram ft-
arleg könnun á samstarfi nor-
rænna sjónvarpsstööva. Er von til
þess, aö viö islendingar getum
haft eitthvert gang af þessu sam-
starfi I náinni framtiö?
— Það liggur i augum uppi, að
staða íslendinga er önnur aö
þessu leyti en annarra Norður-
landaþjóða, meðan ekki er hægt
að taka á móti beinum útsending-
um frá öðrum löndum með hjálp
gervihnatta.
Fram að þeim tima, að þetta
vandamál hefur verið leyst, er
hægt aö hugsa sér, að íslendingar
taki þátt i þessu samstarfi með
ýmsum hætti. T.d. mætti senda
hingaö samnorrænar dagskrár
með flugi og sýna þær svo stuttu
seinna i islenzku sjónvarpi. Og
fleiri leiðir eru eflaust til.
— Fyrir nokkru var samþykkt I
Noröurlandaráöi tillaga um aö
setja á stofn þýöingamiöstöö fyrir
Noröurlönd. Hvernig liöur fram-
kvæmd þeirrar samþykktar?
— Gert er ráð fyrir, að þýðinga-
miðstöðin taki til starfa i ár.
Þegar hefur verið skipuö stjórn-
arnefnd hennar, og kemur hún
væntanlega saman i næsta
mánuöi.
Tilkoma þessarar þýöingamið-
stöðvar er mjög mikilvæg fyrir
rithöfunda, bókaútgefendur — og
vonandi lesendur. Aftur á móti er
ég þeirrar skoöunar, aö fátt eitt
verði nýtt af bókum, meðan
aðeins fást 5000 d ,kr. til að styrkja
þýðingu bókar yfir á annaö nor-
rænt mál. Upphæðin er að minum
dómi of lág, sé um meiri háttar
skáldverk að ræða — og þvi þarf
nauðsynlega að hækka hana. —
ET.
Ályktanir aðalfundar ^Nl HLUTI
Bandalags kvenna í Reykjavík
Uppeldis- og
skólamálanefnd
Aöalfundur Bandalags kvenna i
Reykjavik haldinn dagana 6. og 7.
nóvember 1974 ályktar eftirfar-
andi:
1. Aðalfundurinn skorar á borg-
arráð og fræðsluráð Reykja-
vikurborgar aö hraða sem auð-
ið er framkvæmdum til úrbóta
á þvi vandræðaástandi sem nú
rikir I mataræði barna og ungl
inga á grunnskólastigi og vill I
þvi sambandi benda á eftirfar-
andi:
1) Komið verði á mjókursölu tii
ungmenna i öllum skólum á
grunnskólastigi.
2) Komiö verði á sölu á brauð-
samlokum með hollu áleggi i
öllum skólumá grunnskólastigi
og hætt sölu á sætabrauði.
3) Athugun verði látin fara fram
á þvi, hvort ekki geti verið
heppilegt að nota I þessu skyni
til bráðabirgða færanlegt
húsnæði þar sem húsnæði er
ekki þegar fyrir hendi.
2. Aðalfundurinn Itrekar fyrri
áskorun sina til hæstvirts
Alþingis og rikisstjórnar að
beita sér fyrir þvi, að allír iðn-
skólar landsins verði gerðir að
rikisskólum með fulkominni
verknámskennslu. Jafnframt
beinir fundurinn þvi til sömu
aöila, að þeir hlutist til um þaö,
að verknámsmenntun verði
gerð jafn eftirsóknarverö og
aðrar menntabrautir.
3. Aðalfundurinn itrekar enn
áskorun sina frá fyrri fundum
til Barnaverndarnefndar
Reykjavikur, að hún láti birta
stuttar, gagnyrtar áminningar
um löglegan útivistartima ung-
menna i fjölmiðlum, aðallega
sjónvarpi og útvarpi. (Dæmi:
Foreldri, veiztu hvar barniö
þitt er núna, klukkan er.?)
Jafnframt fer bandalagið þess
á leit viö barnaverndarnefnd,
að hún hlutisttil um það, að sett
verði upp i Strætisvagna
Reykjavikur spjöld með
áminningum um útivistartima
ungmenna svo og ýmis
hegöunarmál.
4. Aöalfundurinn vill enn á ný á-
minna forráðamenn barna um
þá miklu hættu, sem börnum
stafar af hinni sivaxandi
umferð. Jafnframt skorar
fundurinn á forráðamenn
barna og lögreglustjóra að
heröa á eftirliti með Utivist
barna og hvetur dómsvaldið til
róttækra aðgerða i þessum efn-
um, t.d. með þvi að beita sekt-
um ef þurfa þykir, sbr. 44. gr.
reglugerðar um vernd barna og
ungmenna.
5. Aðalfundurinn itrekar fyrri
áskorun sina til lögreglustjór-
ans I Reykjavik að breyta gild-
andi reglum um ökuskírteini
þannig, að þau veröi að endur-
nýja árlega frá 17 ára aldri til
tvitugs og verði þá hverju sinni
veitt með sömu skilmálum og
eins árs skirteini eru veitt nú.
6. Aðalfundurinn skorar á for-
ráöamenn sjónvarps að hefja
sem fyrst tilraunir með skóla-
sjónvarp og taka aftur upp
tungumálakennslu, þar sem
vitaö er aö mikill áhugi er fyrir
tungumálakennslu i sjónvarpi.
7. Aöalfundurinn skorar á
fræðsluyfirvöld að auka
fræðslu um skaðsemi tóbaks-
reykinga (t.d. með mynda-
sýningum) og sjá um að þessi
fræðsla verði stöðugt I gangi.
Jafnframt beinir fundurinn þvi
til sömu aðila að vera vel á
verði gagnvart neyzlu fikni-
efna.
8. Aðalfundurinm beinir þeirri
áskorun til hæstvirts Alþingis
og rikisstjórnar að hrða sem
auðið er afgreiðslu „frumvarps
til laga um heimilisfræða-
skóla”, sem legið hefur fyrir
Alþingi siðan 1973.
VII. Verðlags- og
yerzlunarmálanefnd
Aðalfundur Bandalags kvenna I
Reykjavik, haldinn dagana 6. og
J. nóvember 1974, ályktar eftir-
arandi:
1. Aðalfundurinn beinir þeirri
áskorun til hæstvirts Alþingis
og rikisstjórnar að láta tafar-
laust fara fram athugun á þvi,
hvernig hægt sé að verðtryggja
sparilán manna (sérstaklega
sparifé aldraöra), þar sem
sffelldar gengisfellingar og
mikil verðbólga gerir það að
verkum, aö sparaður eyrir
verður einskis virði.
2. Aöalfundurinn skorar á
borgarráö og borgarstjórn að
hraða byggingu á leiguhúsnæði
fyrir aldraða (svipað og
Norðurbrún 1). Jafnframt
beinir fundurinn þeirri áákorun
til borgarstjórnar að hafizt
veröi sem fyrst handa um aö
koma upp fámennum vist-
heimilum fyrir aldrað fólk, sem
þarf á aðstoð og hjúkrun að
halda.
3. Aðalfundurinn beinir þeirri
áskorun til verðlagsstjóra, að
hann hlutist til um það, að birt
verði mánaöarlega I dagblöð-
unum meðalverð á helztu nauö-
synjum til þess að neytendur
eigi hægar með að fylgjast með
verölagi á hverjum tima.
4. Aðalfundurinn beinir þeirri
áskorun til forráðamanna sjón-
varps að þeir hlutist til um, að
komið veröi á föstum neyt-
endaþætti I sjónvarpinu, þar
sem fjallað verði m.a. um
manneldi og neytendahag-
fræði.
5. Þar sem kartöfluuppskeran
virðist vera fremur léleg i ár,
þrátt fyrir gott árferði, itrekar
aöalfundurinn fyrri áskoranir
sinar til Grænmetisverzlunar
rikisins um, að hún vinni
markvisst, að þvi aö bæta
kartöfluframleiðsluna, t.d.
með upplýsingaþjónustu og að-
haldi við framleiðendur. Þá vill
fundurinn beina þvi til sömu
aðila að vanda vel til geymslu-
húsnæöis og allrar meðferðar á
kartöflum, þar sem kartöflur
eru holl fæða, sem þarf aö vera
daglegur þáttur i mataræðinu.
6. Aðalfundurinn Itrekar fyrri
ályktanir sfnar um nauðsyn
þess að koma fisksölumálum I
borginni I betra horf og beinir
þeirri eindregnu áskorun til
borgarráðs og borgarstjórnar
að setja sem fyrst ákvæði um
öflun og dreifingu fisks til
verzlana á borgarsvæðinu.
Greinargerð: Þar sem dreif-
ing á fiski til fisksala virðist
vera að mestu skipulagslaus og
verð á fiski hefur margfaldazt
á undanförnum árum, telur
fundurinn brýna nauðsyn á þvi,
Framhald á bls. 10.