Tíminn - 07.06.1975, Blaðsíða 9

Laugardagur 7. júni 1975
TÍMINN
9
ð hafa orðið öðrum að liði
fatlaða, annast þjónustu við fólk
sem dvelst á stofnunum, rekstur
bilsins, og svo laun min.
— Annast þú ein alla starfsemi
deiidarinnar?
— Ég var alveg ein fyrsti niu
mánuðina sem ég vann við þetta,
en ég hef haft aðstoð siðan i
febrúarmánuði siðastliðnum.
— Hvemig hefur fólk tekið þess-
ari nýju starfsemi?
— Mjög vel. Ef allar þær
blessunaróskir, sem mér hafa
hlotnazt siðan ég byrjaði á
þessu yrðu að áhrinsorðum gæti
ég áreiðanlega lifað góðu og
áhyggjulausu lifi það sem eftir
væri ævinnar. Ekki þarf heldur að
kvarta undan þvi, að fólk hafi
ekki notfært sér þessa þjónustu,
en hins vegar er starfsemi okkar
ung enn og við verðum að sniða
okkur stakk eftir vexti og ekki
teygja okkur lengra en fært er.
Þessi starfsemi er bæði dýr og
timafrek, þvi þýðir ekki að bera
saman tölur á þessum vettvangi
og öðrum, til dæmis hvað snertir
almenn útlán á söfnum. Þar er
svo óliku saman að jafna. Það er
ólikt seinlegra að fara með
bókina heim til notandans, kenna
honum meðferð tækis,
(segulbands eða kassettutækis),
heldur en að afhenda alsjáandi
manni bók á bókasafni sem hann
svo fer með heim og skilar sjálfur
að notkun lokinni.
— Þörfin er auðvitað miklu meiri
en sem svarar getu ykkar, enn
sem komið er?
— Já, mikil ósköpÞvler nú verr,
en auðvitað er ekki við öðru að
búast, enn sem komið er. Ég
gleymi þvi ekki, þegar ég kom á
Hrafnistu, D vala rheim ili
aldraðra sjómanna i fyrra, þá
reyndustvera yfir fjörutiu manns
i þessu eina húsi, sem vildu reyna
þetta, og sumir þurftu þess
nauðsynlega. Að visu er hér um
dvalarheimili að ræða — stofnun
— en hvernig halda menn að
ástandið sé á landinu öllu, þegar
öll sjúkrahús og hæli eru talin
með?
— Fáið þið mikið af fyrirspurn-
um utan af landi?
— Talsvert, já, en þó myndu þær
áreiðanlega vera miklu fleiri, ef
við hefðum auglýst starfsemi
okkar meira en raun er á. Og
alltaf eru þeir fleiri og fleiri, sem
vita að við erum til og leita til
okkar.
— Hvers konar bækur eru það
aðallega, sem þið eruð með?
Skáldrit eða fræðibækur tii
dæmis?
— Að mesu leyti skáldrit, en lika
ævisögur, þjóðsögur og sitthvað
fleira. Það sem mér finnst eink-
um vanta, eru fræðibækur,
kennslubækur og jafnvel hreinar
fagbækur. Mér finnst lika mjög
æskilegt, ef við værum með ein-
hverja lesningu, sem kæmi með
vissu millibili, i likingu við tima-
ritin, sem við, hin sjáandi, fáum
reglulega og viljum hafa .
— Þú nefndir fræði- og kennslu-
bækur, og vaktir þar máls á
nokkru sem vel er athugunar
vert. Kæmi ekki vel til greina að
stuðia að sjálfsnámi blindra
einmitt með þessum hætti?
— Jú, einmitt. Hljóðbækur eiga
ekki að vera eingöngu til gamans,
heldur llka til gagns, alveg eins
og allar aðrar bækur. Fólk missir
sjón á öllum aldri, sumir fæðast
meira aðsegja blindir, þvi miður,
og við þvl er ekki annað að gera
en að nýta allt það sem menn eiga
yfir að ráða, þótt einn þáttinn,
sjónina, vanti. Nám er ekki held-
ur bundið við bernsku- og æskuár,
þótt margir hyggi að svo sé. Ef
menn langar til þess að læra eitt-
hvað. þá eiga þeir að fá tækifæri
til þess að gera það, á hvaða aldri
sem þeir eru, og blindir menn
geta lært, engu slður en aðrir,
þótt þeir séu komnir á fullorðins
ár. Hvl ekki að fara að læra
tungumál eftir segulböndum,
kassettum eða venjulegum
„lingafón”, eftir að hafa misst
stjón? Ég sé ekki neitt þvi til
fyrirstöðu — en þá þarf fólk lfka
að hafa aðgang að þeim tækjum,
sem til þess þarf.
— Er ekki neinum erfiðleikum
bundið að afla sér þeirra?
— Segja má, að tækjamálin séu
enn óleyst vandamál hjá okkur.
Segulbandstæki eru orðin dýr.
Félagsmaður i Blindrafélaginu
getur fengið segulbandstæki
tollfrjálst, en síðan ég fór að
vinna við þetta, hefur enginn af
lánþegum- minum fengið sér
segulbandstæki, heldur eingöngu
kassettutæki, þvi að þau eru svo
miklu handhægari. 1 desem-
bermánuði siðastliðnum kostaði
gott kassettutæki tollfrjálst um
tiu þúsund krónur, en segul-
bandstækin eru að sjálfsögðu
miklu dýrari.
Þannig er hægt að
ná til okkar
— Við förum nú senn að slá
botninn I þetta Elfa Björk, en þú
myndir kannski vilja segja mér
undir lokin, hvernig auðveldast er
að ná til ykkar fyrir þá sem ekki
eru alveg undir handarjaðrinum
á ykkur?
— Þeir sem eiga heima i Reykja-
vik, geta hringt I sima 36814, það
er Borgarbókasafn, útibú Sól-
heimum. ^ezt er að
hringja á nrrgnana, klukkan tiu
til tólf, alla daga nema
miðvikudaga. Þeir, sem eiga
heima úti á landsbyggðinni, geta
að sjálfsögðu llka hringt eða
skrifað mér, en þeir geta llka
snúið sér til næsta bókasafns, sem
þá veitir alla umbeðna fyrir-
greiðslu.
— Sendið þið ekki út lista yfir það
sem þið hafið upp á að bjóða?
-—Eins og er, höfum við aðeins
lista með venjulegu svartletri,
prentaða á blað, en ég ætla, eins
fljótt og ég get, að lesa listann inn
á spólu, og hélzt, ef þvl verður viö
komið, að hafa jafnframt örstutta
kynningu á hverri bók um leið.
Þetta þyrfti bæöi að vera til á seg-
ulbandsspólu og kassettu, og svo
væri hægt aö lána þetta eins og
hvert annað lesefni, til þess aö
lánþegar gætu gengið úr skugga
um, hvað það er, sem við raun-
verulega höfum á boðstólum.
— Aðlokum ElfaBjörk: Hugsar
þú ekki gott til að vinna þetta
verk I þágu blindra og fatlaðra,
þrátt fyrir ýmsa erfiðleika, sem
óhjákvæmilega segja til sln fyrst I
stað?
— Jú, sannarlega. Víst -gaman
að vinna á veni'-.VogU bókasafni,
en að v-öita sllka þjónustu á
sýi.'n.rahúsum og hælum er þó
margfalt meiri ánægja. Að rétta
þeim hjálparhönd, sem þurfa
liðsinnis við, er eins og að hafa
hlotið hæsta vinnig I happdrætti.
-VS.
FRÍMERKJASÝNING
í HAGASKÓLA
SHÞ-Reykjavlk. Næst komandi
föstudag verður opnuð stór fri-
merkja- og myntsýning i Haga-
skóla. Að sýningunni standa
Landssamband Islenzkra frl-
merkjasafnara og Myntsafn-
arafélag Islands. Þetta er
stærsta sýning, sinnar tegund-
ar, sem haldin hefur verið af
þessum samtökum.
Á frimerkjasýningunni getur
að lita mörg af beztu söfnum hér
á landi, en þetta er jafnframt
samkeppnissýning, og fá öll þau
söfn, er hljóta silfurverðlaun
eða hærri, rétt til þátttöku á
alþjóðlegum sýningum, undir
vernd F.I.P., þ.e. Alþjóðasam-
taka frimerkjasafnara. A sýn-
ingunni verða um 84 rammar.
Þá er þessi frimerkjasýning
að þvl leyti einstök, að I fyrsta
skipti taka Færeyingar, sem
heild, þátt i frimerkjasýningu.
Hér taka 7 einstaklingar úr
Föroya Filatelistfélag þátt i
sýningunni, með 12 sýningar-
efnum I 21 ramma. Koma
nokkrir meðlimir félagsins það-
an i hópferð hingað til að vera á
sýningunni, og einnig mun
fulltrúi þeirra sitja Landsþing
L.I.F., sem áheyrnarfulltrúi.
Verða Færeyingarnir hér á
landi 8.-22. júni.
Þá hefur verið gerður sér-
stimpill, sem notaður verður á
sérstöku pósthúsi sýningarinn-
ar. Er hann með merki L.I.F. og
textanum „FRÍMERKI 75”,
auk staðarheitisins, Reykjavik
og dagsetninga.
Landssambandið hefur einnig
getið út sérstök umslög til
stimplunar á sýningunni, I
tveim litum. Þá hefur verið
gefin út sérstök sýningarblokk,
sem verður til sölu á sýning-
unni, og aðeins þar, en það sem
verða kann óseltaf upplaginu að
sýningu lokinni, verður eyöi-
lagt, og miðast þvl upplag
blokkarinnar einungis við það
sem selt verður.
Þá hefur Myntsafnarafélagið
gefið út barmmerki, sem verða
til sölu á sýningunni. En I sýn-
ingardeild þess verða sýndar
ýmsar myntir og myntsöfn, auk
seðla, og verða þarna mörg
mjög góð söfn á því sviði.
Auk þessa verður svo 8.
Landsþing L.Í.F. haldið i
tengslum við sýninguna, og
hefst það laugardaginn 14. júni
klukkan 14 I Hagaskólanum.
Meðal gesta á þinginu verður
áheyrnarfulltrúi frá Færeyjum
og Ernst A. Kehr, General
Comissioner Heimssýningar-
innar „INTERPHILA-76”, sem
haldin verður I Bandarikjunum
á næsta vori, en hann mun
ávarpa þingið. Kehr er á leið frá
London, eftir að hafa skráð nafn
sitt á „Roll of Disguinguishe
Philatelists,” sem er álitinn
mesti heiður, er nokkrum fri-
merkjamanni getur hlotnazt.
Gróska hefur verið I félags-
málum frimerkjasafnara I
vetur, og hafa þrjú ný félög
verið stofnuð i Hafnarfirði, á
Suðurnesjum og á Akureyri.
Eftir að hinar nýju reglur um
þátttölu i Alþjóðlegum sýning-
um tóku gildi, sem kveða á um
að aðeins meðlimir landssam-
bands þess, sem er aðili að
F.I.P., geti tekið þátt I þeim, og
að söfnin verði að hafa fengið
a.m.k. silfurverðlaun á sýningu
i heimalandi sinu, áður en þau
fá aðgang, er enn meiri nauðsyn
á að halda slikar sýningar ár-
lega.
Landssamband islenzkra frl-
merkjasafnara hefur verið
meðlimur alþjóðasamtakanna
siðan 1968 og tekið þátt i öllum
sýningum þeirra, — áður var
Klúbbur Skandinavlusafnara
aðili.
Nú er unnið að undirbúningi
þátttöku I Interphila og dönsk
usýningunni ,HAFNIA-76”, sem
báðar eru undir vernd alþjóða-
samtakanna.
björns Halldórssonar, en um
hann sagði Þórbergur, að hann
hefði verið einn af „gáfuðustu
og mætustu mönnum, sem ég
hafði kynnzt á æfinni.” Og rétt
er það, enda ómótmælt af þeim
sem bezt þekktu til, að Hall-
bjöm Halldórsson prentari var
einn af merkismönnum sinnar
kynslóðar á íslandi. Hins vegar
er Hallbjarnardrápa ekki meðal
mestu verka Þórbergs Þórðar-
sonar. í henni er meira af glæsi-
legu málskrúði en innri dýpt.
1 þessari nýju útgáfu á Eddu
eru þrlr viðaukar, ljóð, sem
Þórbergur Þórðarson orti á efri
árum sinum. Flest hafa þau
verið birt einhvers staðar á
prenti áður, en þó ekki öll.
Fyrsti viðauki, Raulað við sjálf-
an sig, birtist I Timariti Máls og
menningar árið 1954, annar við-
auki, Marsinn til Kreml, kom
sérprentaður I bókarformi á
vegum Helgafells 1962, og kvæð-
in I þriðja viðauka hafa verið að
birtast i Þjóðviljanum og Tlma-
riti Máls og menningar slðustu
tuttugu árin eða svo, en þó eru
þar ljóð, sem ekki hafa verið
prentuð fyrr en nú.
Þessi síðari tlma skáldskapur
sýnir vel, að Þórbergur Þórðar-
son var sjálfum sér likur — og
sjálfum sér trúr — til hinztu
stundar. I þessum kvæðum er
hann enn sem fyrr hæðinn, bein-
skeyttur, og hefur lag á að koma
lesandanum á óvart. Þannig er I
fyrsta viðaukanum vísan, sem
vitnað var i hér að framan,
„Hér er sumar á fjöllum og sól-
skin I bæ.” Og siðar i þessum
sama viðauka standa þessar
linur:
Það er margt I mannheimi,
sem maður enginn veit.
.Ýmislegt I uppheimi,
sem ekkert mannsbarn leit.
Dálftið I djúpheimi,
sem Darwin enginn reit.
Marsinn til Kreml er I
viðauka no. 2. Þetta kvæði sýnir
ljósléga, að Þórbergur taldi sig
aldrei ofgóðan til þess að taka
svari þess málstaðar, sem hann
aöhylltist.ef honum þótti á hann
hallað, hvort sem það var
sóslalismi, spíritismi eða eitt-
hvaðannað. Skipti þá ekki máli,
þótt I hlut ættu skáldbræður
hans og viðurkenndir snillingar,
eins og til dæmis í þessu tilviki.
Slðasti kafli Eddu I þessari
nýju útgáfu, viðauki nr. 3, er
vafalaust dauflegasti hluti bók-
arinnar, þótt þar sé að finna
Sósusálminn fræga, sem höf-
undurinn fór með I útvarps-
viðtali fyrir tæplega hálfu öðru
ári, og er nú prentaður eftir seg-
ulbandsupptöku. „Mislukkað
atómljóð” og „Inspirasjón”
munu varla verða talin meðal
gimsteina Islenzkra ljóða, enda
má teljast öruggt, að höfundur-
inn hafi ekki ætlað þeim slikan
sess.
• Það, sem fyrst mætir augum
lesandans á siðum Eddu, er
gamansemi Þórbergs Þórðar-
sonar og markviss fyndni hans.
Seinna, þegar betur er lesið,
þykir okkur ekki minna vert um
alvöruna, sem oftast er á næsta
leiti við gáskann:
Alltaf þrái ég litlu Ló
er lækkar sól.
Þrái ég hennar hugarheim
og hjartaskjól.
Fagurt syngur mófuglinn, þá
nálgastlitlaLó.
Þaðþarf átakanlega vöntun á
skopskyni til þess að finnast
Edda Þórbergs þreytandi bók
aflestrar, og trúlega yrði honum
á að glotta við tönn, ef hann ætti
eftir að lesa slikan dóm um
Eddu sina, þegar hann bregður
sér niður af astralplaninu til
þess að gá hvernig okkur geng-
ur, sem enn erum að bjástra við
papplr og ritvél I okkar frum-
stæðu jarðllfstilveru. — VS.