Tíminn - 11.06.1975, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 11. júni 1975
TÍMINN
5
Málefni aldraðra
Málefni aldraðra, einkum
og sér I iagi langlegusjúkl-
inga, er miklu stærra vanda-
mál en fólk gerir sér almennt
grein fyrir. Ekki er um það að
ræða, að þetta vandamál komi
einungis við gamla fólkið, sem
það þó gerir auðvitað mest,
heldur bera ættingjar og
vandamenn þess þunga
bagga, þar sem það kemur i
verkahring þeirra að veita
gamla fólkinu þjónustu, ef það
ekki kemst inn á sjúkrastofn-
anir. Er oft érfitt um vik, þvi
að I mörgum tilfellum er um
að ræða fólk, sem stundar at-
vinnu og á óhægt með að
hlaupa frá.
Bréfið til Félags-
málastofnunar
A þetta er minnzt nú vegna
þess, að einstaklingur i
Reykjavfk, sem hefur á slnu
framfæri háaldraða móður,
hefur ritað Félagsmálastofn-
un Reykjavlkur bréf, þar sem
hann skýrir frá viðleitni sinni
til að hafa áhrif á opinbera að-
ila og fjölmiðla I þeim tilgangi
að bæta hag hinna öldruðu. Sá,
sem hér um ræðir, er Sigurður
H. ólafsson. Ástæða er til að
birta þetta bréf tii að almenn-
ingur fái frekari innsýn I þessi
mál. Bréf Sigurðar til Félags-
máiastofnunarinnar er svo-
hljóðandi:
,,i tilefni tilrauna minna til
áhrifa á framkvæmdaraðila á
málefnum rúmliggjandi og lltt
sjálfbjarga gamalmenna, þá
fannst mér hlýða að skýra
stofnunni, frá þvl, sem ég hef
aðhafzt að undanförnu. (Frá 2.
maf og þó aðallega seinustu 15
daga). Með það i huga fór ég
tii fundar við Guðmund Jóns-
son ellimálafulltrúa I bækistöð
Félagsmálastofnunarinnar I
Vonarstræti 4. Guðmundur
óskaði eftir að ég hripaði niður
á blað uppiýsingar, m.a. við
hverja ég hef þegar rætt um
þessi mál, og sendi Félags-
málastofnuninni, og geri ég
það hér með:
Úr borgarstjórn Reykjavlk-
ur hef ég náð til og rætt við:
a. Aðalfulltrúar: Kristján
Benediktsson, Alfreð Þor-
steinsson, Birgir Isl. Gunnars-
son borgarstjóra, Óiaf B.
Thors, Markús örn Antons-
son, Elln Páimadóttir, Davið
Oddsson, Adda Bára Sigfús-
dóttir, Björgvin Guðmunds-
son, og litillega við Ragnar
Júliusson og Pál Glslason, en
við þá á ég eftir að ræða betur.
b. Varafulltrúar og nefnda-
menn: Valgarð Briem, Hilm-
ar Guðlaugsson og Herdis
Biering.
Við fjölmiðlana: Morgun-
blaðið: Styrmir Gunnarsson
ritstjóra, Elin Pálmadóttir og
Sverrir Þórðarson. Timinn:
Jón Helgason ritstjóra og Al-
freð Þorsteinsson. Þjóðviij-
inn: Kjartan^, ólafsson rit-
stjóra. Visir: Erna Ingólfs-
dóttir. Alþýðublaðið: (Man
ekki nafn blaðamannsins).
Rlkisútvarpið-Sjónvarp: Emil
Björnsson dagskrárstjóra og
Guðjón Einarsson frétta-
mann.
Við einstaklinga og stofnan-
ir: Hjálparstofnun kirkjunn-
ar: Guðmundur Einarsson
framkvstj. Landlæknir:
þ.e.a.s. Benedikt Tómasson
læknir. Hrafnista DAS: Rafn
Sigurðsson forstjóra, Pétur
Sigurðsson alþingismaður.
Elli- og hjúkrunarheim ilið
Grund: GIsli Sigurbjörnsson
forstjóri. Félagsmálastofnun
Reykjavlkur: Guðmundur
Jónsson ellimálafulltrúi.
Borgarlæknir: Skúli Johnsen
borgarlæknir. Heimahjúkrun:
Rannveig Þóróifsdóttir yfir-
hjúkrunarkona. öryrkja-
bandalagið Hátúni: Eggert
Magnússon húsasmiður. Við
Stefán Bogason heimilislækni,
rúmliggjandi móður minnar,
Ingibjargar S. Sigurðardóttir
(90 ára).
Enn hef ég ekki náð tii allra
þeirra, sem ég ætla mér að
ræða þessi mál við.
Hver árangur verður af
þessari viðleitni minni verður
erfitt að spá. Ég vona að hún
beri einhvern árangur.
Hætt að taka
ó móti skrósetn-
ingarbeiðnum
Við áðurnefnt fólk ræddi ég
þetta aðallega:
Að það væri bæði synd og
skömm, hvernig búið er að
öldruðu rúmliggjandi (eða lltt
sjáifbjarga gamalmennum).
Fóiki, sem segja má að hafi
lagt grundvöll þann til fram-
fara, sem viðbyggjum á I dag,
eftir margra alda kyrrstöðu I
þjóðfélaginu. Og nú I dag ( svo
var einnig fyrir þrem árum)
er hætt að taka á móti skrá-
setningarbeiðnum frá þessu
fólki. Og ckki nóg með það,
heldur er áformað að fækka
rúmum á elli- og hjúkrunar-
heimiium I borginni. Minna
má á það um leið, að sparifé
þessa fólks hefur eyðzt I verð-
bólgu, — öllu heldur mætti
segja að við yngra fólkið höf-
um stolið fénu.
Hversvegna er litið sem
ekkert gert I þvi að koma upp
sjúkrarúmum fyrir langlegu-
sjúkiinga? Það er að vísu ver-
ið að setja niður nokkur rúm
iangt frá sjúkrahúsunum.
Hvernig stendur á þessu?
Jú, rikisvaldinu er talið um að
kenna. Hvernig er þetta, er
borgarstjórnin þá eins konar
leikskóli, sem engu fær ráðið,
sem spyrja verður kennarann
(rlkisvaldið) hvort þetta eða
hitt megi gera?
Sagt er að „rlkið” eigi að
greiða 85% kostnaðar við
byggingu sjúkrahúsa og stað-
armenn 15%. Er þetta rétt
skipting? Þvi ekki að telja I
hverju umdæmi hve margt
fölk er 67 ára og eldra og miða
greiðsluhlutann við þá hlut-
fallstölu? Þá á ég sérstaklega
við langlegurúm fyrir aldr-
aða.
Verkefni fyrir
lífeyrissjóði?
Væri hægt að fá lán frá llf-
eyrissjóðum til sllkra fram-
kvæmda? Ég leyfi mér að
halda því fram, að samkvæmt
„anda” llfeyrissjóðanna þá
séu þeir tii þess að létta undir
með fólki sem orðið er 67 ára
og eldra. Lifeyrissjóðum er
heimilt að ávaxta fé sitt með
rikistryggðum skuldabréfum.
Þvi ekki að ieita til þeirra?
Ég hef orðið margs visari I
samræðum við áðurnefnt fólk
t.d. er engu likara en gieymzt
hafi þrjár hæðir i húsi
Öryrkjabandalagsins við Há-
tún, húsnæði fyrir 80 rúm.
Húsnæði þetta er tilbúið að
öðru leyti en þvi að eftir er að
ganga frá kallkerfi og nokkr-
um handiaugum. Að visu
vantar rúm I stofurnar og
fleiri húsgögn og en ég trúi
ekki öðru, en að nóg sé af rúm-
um, sem nota megi þótt ekki
séu þau samkvæmt nýjustu
tlzkubiöðum.
Það er með öllu óafsakan-
legt að láta umrætt húsnæði i
Hátúni standa ónotað I fieiri
mánuði en þegar eru liðnir.
Leitað út fyrir raðir
hjúkrunarfólks?
Ýmsir hafa minnzt á að
erfitt sé að fá starfsfólk á
sjúkrahúsin, sérstaklega
hjúkrunarfólk. Þvi ekki að
gera þá kröfu til félags hjúkr-
unarfólks, að geti það ekki
lagt til nægilegan fjölda fag-
lærðs fólks verði leitað til ann-
arra I þau störf sem laus eru,
eða verða? 1 þvi skyni verði
haldin stutt námskeið fyrir
væntanlegt starfsfólk. Enn-
fremur fari fram athugun á
vinnutilhögun i sjúkrahúsum
er tekur til hjúkrunarfólks.
Það nær ekki nokkurri átt að
loka sjúkradeildum á sumrin,
eins og átt hefur sér stað,
vegna sumarleyfa starfsfólks,
ekki frckar en hægt er að loka
lögreglu- og slökkvistöðvum.
Ég læt hér staðar numið að
sinni.”
Svo mörg voru þau orð.
Sjálfsagt eru ekki allir sam-
mála öllu, sem fram kemur
hjá bréfritara, en vissulega
eru þessi mál þess eðlis, að
ekki verður undan þvi vikizt
að bæta úr.
-a.þ.
Segja md, að d síðustu
dratugum hafi Svíþjóð
opnazt fyrir fyrir oss
Ávarp forseta íslands, dr. Kristjdns
Eldjdrns, í veizlu til heiðurs Svíakonungi
í gærkvöldi
Herra konungur
Yðar hátign.
Mér er það sérstakt gleðiefni að
bjóða yður velkominn til Islands.
Ég veit að ég mæli fyrir munn
allrar islenzku þjóðarinnar þegar
ég segi að hinn ungi konungur
vinaþjóðar vorrar I Sviþjóð er
mikill aufúsugestur i landi voru.
Fyrir fjórum árum vorum við,
kona min og ég, i opinberri heim-
sókn I Sviþjóð og nutum þar
ógleymanlegrar gestrisni og hlý-
hugar konungsfjölskyldunnar,
rikisstjórnarinnar og allra ann-
arra sem við áttum samfundi við.
Þegar þér nú eruð gestur okkar
minnumst við alls þessa með
þakklátum huga. En á þeim tima
sem siðan er liðinn hafa þau um-
skipti orðið að fallinn er i valinn
Hans Hátign Gustaf VI Adolf,
hinn aldurhnigni og ástsæli kon-
ungur Svia og skilningsriki vinur
vor íslendinga. Góðvild sina i
vorn garð sýndi hann við mörg
tækifæri, allt frá þvi að hann kom
hingað til lands fyrst sem krón-
prins og fulltrúi þjóðar sinnar á
Alþingishátiðina 1930. Með þökk
og virðingu minnumst vér hans
nú, um leið og vér heilsum yður,
sem nú hafið tekið við merki
hans, og færum yður hugheilar
hamingjuóskir sem konungi hinn-
ar sænsku þjóðar.
Sú var tiðin að vér, sem byggj-
um þetta land langt vestur i hafi,
áttum tiltölulega litil samskipti
við Sviþjóð og miklu minni en hin
vestlægari Norðurlönd.
Ástæðurnar fyrir þessu liggja i
augum uppi, landfræðilegar og þó
Frh. á bls. 15
Frá veizlunni á Hótel Sögu I gærkvöldi. Hótelstjórinn Konráð Guðmundsson vlsar hinum tignu gestum I
saiinn, Carl XVI Gustav Sviakonungur gengur á milli forsetahjónanna. Tlmamynd: Gunnar
Nú skil ég þd aðddun, sem einkenndi allt sem ég hafði
og heyrt fyrir ferðina
Svarræða Carls XVI Gústafs Svíakonungs
í veizlunni að Hótel Sögu í gærkvöldi
Hr. forseti.
Leyfið mér fyrst að þakka þau
vingjarnlegu orð, sem þér fóruð
um mig persónulega. Leyfið mér
lika að segja, að ég met mjög hin
hlýlegu ummæli yðar um afa
minn og þau hrærðu mig mjög.
Ég fullvissa yður um að á hinni
löngu ævi sinni hafði afi minn ætið
mikinn áhuga á tslandi. Þegar á
unga aldri tók hann þátt i rann-
sókn grafa frá vikingaöld.
Mér er lika um það kunnugt, að
honum var mjög hlýtt til yðar,
herra forseti. Það jók á vináttu
hans, að þið áttuð sameiginleg
visindaleg áhugamál. Við heim-
sókn yðar til Birka fyrir fjórum
árum heyrði ég i fyrsta sinn is-
lenzku talaða i þessari ævafornu
menningarbyggð. Það sýndi mér
fram á hversu mikið vald erfða-
venjanna er og þau málfarslegu
tengsl, sem ri'kja á rrnlli landa
okkar.
A vorum dögum hafa tengslin
milli Islands og Sviþjóðar einnig
styrkzt á öðrum sviðum, eins og
þér nefnduð i ræðu yðar.
Það er mér ánægja að geta sagt
hér i Reykjavik, eins og ég hef
áður gert i öðrum norrænunr höf-
uðborgum, að við Sviar erum
þeirrar skoðunar, að norræn
samvinna sé ákaflega mikilvæg.
Á löndum vorum er ýmis land-
fræðilegur munur og þau eiga sér
ólika sögu. Með þvi að taka tillit
Frh. á bls. 15