Atuagagdliutit - 12.07.1956, Qupperneq 15

ERHVERVEREN
Kalåtdlit=nunåne aulisartut piniartutdlo penatiglt atuagagssiåt
Organ for landsforeningen for fiskere og fangere i Grønland
Juli 195G
aulisarneK pivdlugo emarsautit åssiglngitsut
danskit aulisartut igdloKarfisa ilå-
tigut ingerdlagåine Kagssutit nivi-
ngardlugit panersigkat tamanit ang-
nermik maluginiagagssåuput. paner-
sivingne igdlutdlo teKerKuine Kagssu-
tit seKinermut panersårtiniardlugit
nivingartarsimåput. tamåkua akisoru-
jugssuput, taimaingmatdlo aKiliornig-
ssait aseroriartornigssaitdlo pitsai-
liorniardlugit sapingisamik sivisumik
piginiartariaKardlutik. ukiune sujug-
dlerne amåtaoK takugssaugajoKaut
aulisartut Kitornaitdlo umiarssuali-
viup Kanigtuanut pivdlutik igarujug-
ssualerdlutik Kagssutit uvseruinut Ka-
lårtumut misugtåukait.
Kagssutit piginiarnerat ilumut mia-
nernartuvoK. anorerssup umiarneruv-
dlo pilersitagait ingassarérsinåuput.
icavseriardlutingme-tauva tutsiutarpat
aulisariuterpagssuit tåssångainaK si-
lakutdleriarneragut Kagssutinik ag-
dlunaussaKutinigdlo ånaissaKarner-
mikut koruninik tusintiligparujug-
ssuarnik igitsinartariaKartartut. tai-
ma imåne navianartumik inutigssar-
siornerme taimatut pissoKartarpoK,
taimalo avdlamik igdlersutigssaKar-
piångilaK silasiorfeKarfik pi'tsango-
riartortoK aulisartunik silapilup ti-
kiutilerneranik piårturaik kalerrisi-
naussoK taimågdlåt. Kagssutitdle nu-
namitdlutik aseroriartornerat akor-
nuserneKarsinauvoK, ukiorpagssuit-
dlo ingerdlaneråne angnerussumik
mingnerussumigdlunit pitsångorsar-
niardlugo suliaKartoKartarérsimavoK.
kisiåne sule tamatuma tungåtigut
aiordluarsinauvigsuinik navssårniar-
dlune erKarsartoKartuarpoK. ukior-
pagssuitingerdlaneråneisåkugssatigut
misigssuivfingme ikiutigssaK erKor-
toK navssåriniardlugo ardlaleriaKi-
ssumik akigssaiautaussunigdlo inisi-
lineKartarsimavoK. aningaussat ta-
matumane atorneKartut nautsorssuti-
gait utertilertorsinåusavdlugit uvdloK
tåuna ikiutigssauvdluartoK månåkut
ukiut tamaisa Kagssutit agdlunaussa-
Kutitdlo aserortarnerisigut aningau-
ssarpagssuarnik maungåinartunik a-
nåussisinaussoK navssårineKarnia-
riarpat.
måna tikitdlugo agdlunaussaKuti-
nik pugtaKutsersuivdlune Kalipausiv-
dlunilo uvseriimutdlo misutsissarneK
iluaKutaungårtutut issigineKartuar-
put, arajutsisimaneKångilardle pe-
riautsit tåukua pissariuvatdlarmata,
pivfigssamik atuinarpatdlårdlutik ta-
inatigutdlo kinguneitåsanatik tama-
nut namaginarsinaussumik. sordlo
agdlunaussaKutit tamåkua atordlugit
suliarineKarÉrångamik Keråtakujug-
tarput. taimåitumik atortugssatigut
misigssuissarfingme periausigssaK
navssåriniarneKarpoK tamåkuninga
sulineK OKinerussungortiniardlugo
nåmagsissatdlo pitsaunerussungorti-
niardlugit.
kisiåne taineKarérsulut suliaKutscr-
sutaussartut atorungnaersiniarneKar-
put. anguniarneKartoK tåssauvoK rni-
sugtissutausinaussoK atordluartoK ag-
dlunaussaKutit raardlugsunik inisug-
tåukåine namagserérneKarsinauvdlu-
lik.
sorssungnerup kingornagut misig-
ssuivfingme perKigsårtumik oKåtåre-
KåtårneKarpoK sut agdlunaussaKutit
imånut ningtneKardlutik aseriitigisi-
naussåinut igdlersutausinaussut misi-
lerarneKardlutik. kisiåne igdlersuti-
giniagkatut oKåtårutaussaraluit ta-
marmik ilimaginiagkanut piumassa-
rineKartunutdlo nåpertutingitdlat.
akorutaussartut umassuarKanut asiu-
thsissartunut svampinigtarnernutdlo
piautiginiåsavdlugit såkukipatdlårsi-
manerput imalunit amåtaoK sunissar-
nere sivikipatdlårtarsimanerput.
taimåitorme ukiut mardlugsuit Kå-
ngiutut misugtissutigssaK neriugdlu-
arnartoK naimaneKalerpoK. misiléKå-
tarnertigut påsineKarpoK ardlaligti-
gut ne.riugdluarnartulerujugssussoK.
ikiutigssap arita — sulivfigssup tåu-
ssuminga sanassup atsiusså — tåssa
Hexachlorophen. ikiutigssaK niorKu-
tigssiornerme avdlame atorneKartar-
poic ilåtigut KaKorsåumut Kåpiorner-
migut umassuarKanut toKorautausina-
ngordlugo. KaKorsautit „Steral“imik
akoKarneragkat tåssåuput Hexachlo-
rophenimik akussat. akutigssap av-
dlanit atorneKalernigssånut igdler-
sorneKarneranik malungnartoKångi-
lai; Kagssutit misugtarnerat suliari-
neKarniålermat.
taimailiydlutik såkugssatigut mi-
sigssuivfingme Kagssutit misutat mi-
sigssuiviup asiutsissarfiane tankime
imermik umassuaraKardluartumik
imalingme umassuareat pikutdlag-
dluarfigisinaussanik kissåssusiling-
mitineKartarput. atdlarutigssiat åno-
råmernit nalinginait tåssanitdlutik
uvdlut 8—14-it ingerdlaneråne au-
ssarput. atdlarutigssiat akutigssamik
nutåmik oKåtågkat itsartordlugulo at-
dlarutigssiat suliat sanilerigsikåine
takussariaKarpoK akutigssaic nutaic
sernigssutauvdluartoK, kisiåne itsaK
misugtissarnertut pitsautiginane. mi-
silissarnerit taimatut nåmagsissaKar-
fiuput. misilissarnerit ingerdlåneKå-
såput, såkugssatigutdle misigssuiv-
fiup sujunersutigigatdlarpå itsartut
misuglissarneK pisinautitdlune inger-
dlatinarncKarKuvdlugo, akutigssardlo
nutåK atortarKuvdlugo taimatut mi-
sugtissarnerup kingunerissånik Kag-
ssutit mångertitdlutik Keråtardlutig-
<Ho atortugssaujungnaersimagångata.
+ * +
årdluk aulisartunit imåne umassut
kisortut ulorianarnerssåtut taineKar-
tartoK åmalo tyskit tuluitdlo aulisar-
tuini-t taineKartartoK „toKutsissumik"
ånia „arfeK toKUtsissumik" Islandip
eiKåne tåkusimavoK, måna Islandi-
niit såssusimårneKalerdlune. årdluk
meterit Kulingiluat tikitdlugit taki-
ssuseKalersinauvoK, issikualo Kaneru-
jugssuata toKutserusugpalugdluinar-
tup amilårnarsisimatipå. Karnaniput
kigutai såkortut ingigigsut savigtut-
dlo sanerarmiutut ipigdluinarKigsår-
tigissut. årdlup kigutai arferit angne-
rit timåinut met’erip KerKa tikivigdlu-
go mångusinåuput umassuvdlo timå
ilångarujugssuarsinauvdlugo ‘ taima
akerssunigssåne iluagtitsisinaujung-
naersi'tardlugo. imåikajugtarpoK år-
dluit tatdlimauvdlutik arfiniliuvdlu-
tigdlunit atautsimordlutik imåne a-
ngalaortartut. aulisagaK sunalunit av-
Kusågartik Jainarmiuvdlutik sassu-
tarpfit, puissitdlo åma sårugdlit ni-
sarnatdlo kisortut tåukua piniagang-
nårivdluarpail. amerikamiut umassu-
nik misigssuissuisa — „Dansk fiske-
ritidende“me agdlautigissåkut OKa-
lugtuarineKarpoK — årdlup atautsip
aKajaruane nisarnanit 13-init puissi-
nitdlo 14-init ikingnerungitsut amiå-
kue navssårisimagait. puissit år-
dlungnit malerssorneKalerångamik
ima ersitsagsimatigilertarsimåput si-
nerissame nunamut Kaiviniartardlutik
inoKaraluarpatdlunit soKutiginago.
årdluk imaviup Atlantikup KerKa-
■nlnerussarpoK New Foundlandimit
Norgep kujåmut sineriåta tungånut,
ukiutdle sisamat Kångiutut amerdliar-
tuinardlutik Islandip sineriåta ericå-
ne islandimiutdlo aulisarfine tåkuta-
lerput. Islandip kujåmut kitåne sine-
riånlnerusimåpuit. autdlarKautåne a-
tausiåkåginausimagunarput, kisiåne
ukioK kingugdleK tusintit ardlaliuso-
rilersimavaik
umassut kisortut tåukua Kaningor-
nerat aulisarnermut navianartuvdlu-
nilo ajunårutaungårtugssauvoK, tai-
måitumik årdluit iamaviårtumik sa-
ssusimårniagaulerput. Islandime nå-
lagkersuissut aulisarneK KanoK Is-
landimut iluaKutautigissoK ilisimaga-
ndko — islandimiut 150.000-t auli-
sarnerme peKatåuput — tamåna su-
liarinialerpåt. autdlarKautåne årdlup
pissarineKartup niaKua nunigussaK
akigssarsissutauvdluåsassoK nerior-
ssutigineKartarsimavoK. tamånale nå-
mångilaK. tåssuguinaK umiarssuar-
pagssuit såssusisimårtineKalerput.
kisiåne „imåtigut akerssunerit" nå-
magsissutdlo kisortut tamåkua toKU-
tartatik nerriserdlugit autdlartinå-
rait. årdluit sorKusaitdligalugtuinar-
put KOKagssiniarnerulerdlutigdlo. er-
ninaK nangmingneu nerissagssarsior-
niarumajungnaivigput. islandimiut
aulisartuisa aulisagarnigssåt utarKi-
nartalerpåt pissaKarångatalo Kagssu-
tait ningitagaitdlo piaivfigissardlu-
git. aulisartut aulisagartagssaraluatik
ånaiginartångilait åmåtaordle akiso-
Kissut Kagssutaersiutigissardlugit.
„Dansk Fiskeritidende“ agdlagkami-
gut oKalugpalårpoK aussaK kingug-
dleK islandimiut aningaussait koru-
nit 2 milliunit migssinge årdluit ase-
rugåitut nalunaerutausimanerardlu-
git, tamånalo nunårånguame malugi-
neKarsinauvoK.^
Island såkutoKångitsoK åmalo sor-
ssutinik umiarssuaKångitsoK avdlatut
sapilerdlune nunanut igdlersoKati-
gingnut sågpoK, amerikamiutdlo tu-
ngånit erninaK ikiuiumagdlerneKar-
poK. Pentagoniminganit Amerikap
igdlersornigssamut ministerieKarfia-
nit nålagkiutigineKarpoK såssussineK
„årdlung“mik taissaK autdlarnerKUv-
dlugo. taima såkutut ikiortigalugit u-
massunut kisortunut akiuneK måna
Kåumatine ardlalingne ingerdlåneKa-
rérpoK. sila atugssaoriarångat ameri-
kamiut tingmissartue sorssutit tingi-
ssarput. ilaussorineKartarput islandi-
miut aulisarnermik påsisimangnig-
dluartut, icårtartutdlo itisorsiutit nag-
sarneKartardlutik. tingmissartumi-
ngfinit årdluit ardlagdlit ersserånga-
mikik erKarasuartåumik atauseK to-
KuneKartarpoK. ilaisa toKussortartik
nererssuautiginiardlugo mikikåtdlo
KerKinaisigut Kårtartumik nåkartitsi-
vigineKartarput. Kårtartup atautsip
umassut tamåkua angisut arfinigdlit-
arfineK-mardluk toKusinaussarpai.
amerikamiut islandimiutdlo tun gånit
piarérsimåput såssussissarneK inger-
dlatinarniardlugo årdluit islandimiut
aulisarfinit peruserdlugit.
* ★ ★
avisime „Canadian Fisherman“ime
(Canadap aulisarneK pivdlugo avisia-
ne) canadamiut aulisarnerat pivdlu-
go nalunaerutit ardlagdlit tamanut
sarKumiussugausimåput. nalunaeruti-
nit påsinarsivoK canadamiut aulisag-
katigut niorKutigssiornerat ukiumut
200 mili. dollarsinut nautsorssune-
KarsimassoK, tåssa 1400 mili. kr.-nit
migssåine. 92.000 migssåine niorKU-
tigssiornerme tamatumane peKatauv-
dlutik sulissorineKarput. aulisagka-
nit Kalerualingnitdlo ukiumut pissa-
rissartagait 2 milliarder pundit mig-
ssåinlput. niorKutigssiat 35 procenté
Canadame nangminerme atortorine-
Kartarput, nunanutdlo avdlanut tuni-
ssat nunanut 25-inut ingerdlaortine-
Kartarput. canadamiut nunanut av-
dlanut aulisagaerutaisa amerdlaner-
ssait — tåssa 70% — Amerikap pi-
siarissarpai. tuluit nunåta 10% pisia-
rissarpå.
nautsorssutigineKarpoK canada-
miut aulisarnikut sulivfigssuaKarne-
rat ukiut 25-t ingerdlaneråne angner-
tusarneKangårumårtoK. taimåitumik
isumagineKarpoK eKalugtaussartut
mardloriåumik amerdlisineKarumår-
■tut angmagssagssuartaussartutdlo 40
procentimik amerdlineKardlutik.
nautsorssutigineKarujordlo ukiut tåu-
kua ingerdlaneråne natårnap akia 50
procentimik KagfariarumårtoK. åmå-
taordlo eKalugssuarniarneK Kagfaria-
rujugssuarumårtoK takordlorneKar-
POK.
aulisagaicarnerup taimaiginarnig-
sså sujunertaralugo suliniarneK soku-
tigineKaKalune Canadame ingerdlå-
neiiarpoK. tamatumane nålagauvfit a-
tautsimordlutik ilisimatutigut misig-
ssuiniardlutik sulinerat tapersersor-
neKarpoK, inatsisiliorneruvdlo tungå-
gut amåtaoK ilungersorneKarpoK. nå-
lagkersuissut tungånit påsingningne-
Kardlune sapingisamik ilungersuane-
rit tamåkua tapersersorniarneKar-
put. taimatut suliniarnermut tunule-
Kutåuput aulisarnerup Canadap inui-
nut pingåruteKåssusia åmalo silarssu-
arme inunigkiartuinarnerup imane
tamane aulisarnermik pitsaunerujar-
tuinartumik piumassarissånik på-
singningneK. taimåitumik aulisaga-
KarneK angnertusarniagauvdlunilo
taimaiginartiniarneKåsaoK, taimatut
sapingisamik canadamiut aulisartue
nunat avdlat pilerngussinerånut ig"
dlersorneKåsavdlutik. amåtaoK auli-
sartunut akiligagssarsisitsisinauneK
angnertusislniarneKarpoK nutångor-
sainerdlo atortulersuinerdlo pissa-
riaKartoK nukingerssuniarneKardlu-
tik. tamåkua pingikåme Canadap nå-
lagkersuissuisa pilersisavåt nunagj"
ssap iluane aulisagartornerup agdli'
sinaunigsså nunanutdlo avdlanut ’tU-
niorainerup pitsaunerpåmik avKutig'
ssaKarsinaunigsså.
* * *
åmåtaoK Canadame nutåmik auli'
sagkat KajussaussiorneK mgerdlatiler-
siinavåt. misilinerit ingerdlavdluO'
rérsimåput neriugdluarnaréKalutifc''
dlo. nutåmik aulisagkat Kajussaussia1
„aulisagkanit Kajussaussiat pitsag'
ssuar“nik taissat aulisagkat pingårtn'
mik sårugdlit iloKutåinit sananeKar-
tarput. nautsorssutigineKarpoK aiil1'
sariutip kilisautip atautsip ukiuP ?'
tautsip ingerdlaneråne iloKUtit tania-
kua 300 tonsingajait avåmut erKarta-
rai. taimatut amerdlatigissut 60 ton-
sinit ikingnerungitsutut nutåmik aU'
lisagkanit KajussaussiarineKartalei'
put. sanassarnerat pissaréKaoK. iloKd'
tit tamåkua aulisariutine imersagaru'
jugssuarnut igssorarneKartarput. ’ta-
ssane uvdlut ardlagdlit igiartorussa
rérsimavdlutik iloKUtit pugtatdlaler'
16