Atuagagdliutit - 09.05.1957, Side 3

UkioK måna §ma aningaussarpag-
ssuit Kalåtdlit-nunåne inger-
dlatsinermut sanågssanutdlo atu-
gagssat. piniarneKarput, uvagutdlo ka-
låtdlit ilaussortait tamåna Kalåtdlit-
nunånut ikiuiniardlune piumåssuse-
Karnermut ugpernarsautaussoK piv-
dlugo nuånårdlutalo Kujamasugpugut.
taimaingmat aningaussat nålagauvfiup
atugagssaisa akuerineKarnigssåt uner-
sussutigiumavara. taimåitordle ani-
ngaussat atugagssat agdlagsimavfé ar-
dlaKångitsut akuerisinåungilåka, åma-
lo ardlaKångitsut arne avdlångortiku-
magaluarpåka;
1957—58-ime aningaussanut atugag-
ssanut sujunersutip avdlångutigssai-
nik sujunersume § 27 I. 14-ime han-
delimut atorumaneKartut pivdlugit
taitsiarniarpara, sujiinérsutigiumaga-
luaravko Sisimiune tarajorterivigssa-
mut atugagssatut piniameKartut 1
miil. kr. avdlångorterKUvdlugit suliv-
figssualiornermut (aulisagkat nerpinik
fabrikimut) atugagssångordlugit. Sisi-
miune pissortaussut, inutigssarsiortut
peKatigit handelivdlo igdloKarfingme
tåssane pissortaisa kigsautigissåt tåssa
aulisagkat nerpinut fabrike. åmalo
isumaKarput mana taima itumik sana-
nigssaK autdlartineKarsinångorérsoK
kinguartitariaerutordlo.
aulisagkanik tarajugkanik niorKu-
tigssiomeK tamatuma aulisartunut
sulinåssusianut nalerKiutdlugo nior-
Kutigssiornerme angnikipatdlåmik su-
juariartitsissarpoK. isumaga malig-
dlugo tamåna pissutauvoK au-
lisagkanik niorkutigssiomeK
ukiorpålugssuarne taimaigi-
narmat ukiumut 10,000—11,000
tons niorKutigssiaussardlutik.
tara j orterivigssuarnigdlunit'
sanagaluaruvta -niorKutigssior-
neK aningaussanut atugagsså-
ngortitanut nalerKutumik ag-
dleriamaviångilaK. aulisagkat
tunissat aké suliamut naler-
Kiutdlugit angnikipatdlårput,
månalo tikitdlugo taima tuni-
ssagssiorneK avatåne aulisar-
nermut kåmagtuissusimångi-
laK, tåssa tarajugagssiornerup
avatåne aulisarnermut atortut
såkutit akilersorsinåunging-
magit iluanåKutaorKarpatdlårmatdlu-
nit. kisalo nerpingnik fabrikine tuni-
ssagssiomeK angnertunerussumik su-
liagssaKartitsisinauvoK, tåssa sulineK
tamarme Kalåtdlit-nunåne ingerdlå-
neKarmat, tarajugkatdle panersiveKé-
ngineK pivdlugo inerdlugit suliarine-
KarneK ajormata. erKumikaluartumik
måna aulisagkanut Kalåtdlit-nunåne
pissaussunut panersivituaK Køben-
havnimipoK, Kalåtdlit-nunånilo suli-
agssaKartitsinermut iluaKutaunane.
kisalo nerpingnik tunissagssiornerme
sulineK perningnarnerussunik sulivfe-
KartitsivoK, tåssa sulinerup angnersså
inine kiagsagkaningmat, tarajorteri-
vitdle kiagsarnenåsanatik.
erKaerKuvara Manitsume tunissag-
ssiomeK KanoK KagfariartigisimassoK
nerpingnut fabrike Kerititsivigtalik
tåssane sananeKarmat. tamåna aut-
dlarniutauvoK igdloKarfingmiut ta-
marmik Kimavdlutik tamaviårdlutig-
dlo sulilermata. tamåna autdlarniutau-
vok kalåtdlit aulisartuisa eminardlui-
naK pujortulårånguamingnik avatåne
aulisarneK autdlarnermåssuk, tåssa ta-
matumuna taima aulisarneK akilersi-
naulermat KérKat aké pissutigalugit:
nutåt suliarineKångitsut kg-mut 20
ørimik akeKarmata. igdloKarfit avdlat
aulisartue avatåne aulisarneK autdlar-
tisavdlugo taimåitumik iluanårfigssa-
Kalemigssamingnut utarKinarput. su-
liagssaKartitsinigssardlunit • pissutigi-
nardlugo fabrikiliusavdlune pissaria-
KarpoK.
ngilarput. 1949-mile landsrådimut i-
laussortat isumaKatigigdlutik sujuner-
sutigisimavåt aulisarnermut umiarssu-
alivik sutdlivigtalik igdloKarfingmut
tåssunga inigssineKarKuvdlugo, inigi-
sså KiterpasigsoK Kitåta såvane ikå-
nerit aulisarfigssuit timånitoK pissuti-
■galugo.
tamatumane erKaimåsavarput måna
tikitdlugo Kitåne 1800 km-inik isorar-
tussuseKartume sule aulisartunut umi-
atsialiveKånging-
mat avatåne auli-
sartut pissaming-
nik nunitsivigisi-
naussånik. Ka-
ngerdluarssorutsi-
me taima itumik
peKaraluarpoK, ki-
siåne danskit 1-
nugtåinut avdla-
nut nunanilo av-
dlamiuinarnut a-
torpoK. sujunersut
tamåna ukiut i-
ngerdlaneråne ta-
persersomeKarsi-
mavoK Nungme
pissortaussunit i-
nutigssarsiomer-
milo peKatiging-
nit, åmalo 1949-p
kingornagut lands-
rådinit nikitåutu-
nit, igdloKarfit i-
nigssitinerat piv-
dlugo 1951-ime pi-
lerssårusioriartor-
titaussunit, 1952-
sule ardlagdlit OKauseKarfigilår-
niarpåka. 70,000 kr. kioskiliomermut
atorniarneKartut piginarsinausoråka.
måna mamartukujungnut sukulåtinut
cigaretinutdlo atortagkavut angnertu-
vatdlårérput. niuverniat privatit
kioskiliortarniardlit. nålagauvfiup su-
liagssaringilå inuvdluarniutit piner-
sautinutdlo tungassut sule atorneKar-
nerunigssånut kåmagtueKatåusav-
dlune.
ila åma ajorna-
vingnersoK-una
Kalåtdlit-nunåne
igdluliomeK aki-
kinerutilåsavdlu-
go. nalungilara sut
inunermut OKili-
sausiat moderneu-
ssut teknikimut
tungassut akisoKi-
ssut, kisiåne igdlut
inigissatdlo (lej-
lighedit) igdlutdlo
agtumatitertut
(rækkehusit) ini-
tait ilanutaringnut
atautsinut inig-
ssiat 100,000 kr.-
(ukioK måna åma
ardlaKångitsut
120,000-inik ake-
Karput) akisuvat-
dlålårput erKai-
géine inugtaussut
avdlat 25,000—
35,000 kr.-inarnik
taorsigagssarsisi-
nautitaussut.
aningaussat 1957-58-ime atugagssat
pivdlugit lolketingime OKauserissat
folketingimut ilaussortat Augo Lyngep Frederik Lyngevdlo ani-
ngaussalerinerme folketingime oKausé ministerivdlo akissutd
AUGO LYNGEP OK’AUSÉ:
tamånåtaoK tungavigalugo sujuner-
sutigiumavara Nup tarajorterivigsså-
nut atugagssångordlugit piniagaussut
150,000 kr. avdlångorterKUvdlugit. su-
junersutigåra aningaussat tåuko ator-
neKåsassut sulivfigssualiomerup aut-
dlarniutigssainut. soruname ikigpat-
dlårput. amerdlanerussunik pissaria-
Karpugut. atuagagssanitdlunit avdla-
nit aningaussat tåuko atortugssat tigu-
ssariaKarpavut. Nungme måna 2500-
nik inoKartume inutigssarsiornermut
sulivfiussut ajoKaut. sulivfituauvoK
tarajorterivik, tamånalo nåmagisinåu-
ime aulisarneK pivdlugo misigssuiar-
tortitaussunit, Kalåtdlit-nunåne auli-
sartut peKatigit kåtuvfiénit, mingne-
rungitsumigdlo landsrådip inuit nug-
ternerat pivdlugo atautsimititarissai-
nit. kisiénile sule uvdloK måna tikit-
dlugo aulisartunut umiarssualiveKå-
ngilagut. tamånale agssuardliutigine-
KångilaK taima umiarssualiviliorneK
akisoKingmat. påsineK ajornameruvoK
sulilunit nuggersimaniliaKångingmat
orKuivfiliaussumik. taima' nuggersi-
maniliaK sanajuminartuvoK Kamutér-
Kat Kaersumit Orssiviup-nunguata ti-
månit meterit ardlaKarpatdlångeKi-
ssut avKusinardlugit, KaersoK Kårtiter-
dlugo umiatsialivigdlo kiviorartitsivi-
galugo. ukiut ardlaKångitsut suliag-
ssauvoK, imalo manerititsisinauga-
luarpoK tamatumuna angatdlatit umi-
atsialivingme aseruassarnere umiar-
tamerilo pingitsomeKarsinaugaluar-
dlutik. taima nuggersimaniliagssaK
ukiune 20-ne erKartorneKartarsimaga-
luarpok nåmagsineKarane. nangmineK
aningaussauteKalårsimagaluaruvta
nangminerdlo aulajangislnåussuseKar-
dluta Kangale nuggersimanilioréra-
luarpugut.
kisalo tarajorteriviup atåne sigssiu-
gaKångilaK, taimågdlåtdle-una igdler-
naussånguaK cemente nioraivigssiau-
game, asulo ulingnerinåne atorsinauv-
dlune, atausinarmigdlo amortauteKar-
dlune. aulisagkat nutåt tåssane igdler-
naussånguame suliarineKartarput sila
KanoK ikaluartitdlugulunit: siagdler-
sume, masangnartume, anordlersume
kisalo ukiup Kåumataine 8-ne issig-
titdlugo. kalåtdlit sivnersigissaisa aki-
ssugssåussuseKartut ukiut ingerdlane-
råne ima amerdlatigissunik nukingi-
sårutigissarérmåssuk måna pivfig-
ssaulersariaKarpoK pilerssårut piviu-
ssungortisavdlugo. nalungilarput nåla-
gauvfiup akigssaiautai angnertoKissut,
sutdlo tamaisa atautsikut pisinåungi-
kivut, kisiåne sut nangmineK sujug-
dliutariaKarsorissavut taima agtigi-
ssumik utarKissariaKångitdlat. tai-
maingmat nangerKigpara sulivfigssua-
liagssat ukioK måna autdlarnerérta-
riaKartut.
åma aningaussat agdlagsimavfé av-
dlat ardlaKångitsut isumaKatigivdluå-
ngilåka. Kalåtdlit-nunåne aningau-
ssanut sparekassinutdlo tungassut
finanslovime 355,900 kr.-nik amigar-
tortugssångordlugit agdlagsimåput,
sparekasseKameK nålagauvfiup aut-
dlarnigarå, nålagauvfiuvdlo aningau-
ssat erniortipai sulissuilo akilertardlu-
git. aningaussatdle sparekassimut ilio-
rarneKartut nålagauvfiup KanoK ilior-
tarnerai ilisimaneKångilaK. imåinguat-
siarpoK Kalåtdlit-nunåne atortugssa-
nik aningaussaliorneK tåukunånga a-
ningaussalertarå, kisiåne naluvarput
KanoK amerdlatigissut atortarai, naut-
sorssuteKångingmat tamåkununga tu-
ngassunik takuneKarsinaussunik. nu-
nane avdlat sparekassit atorneKartar-
put niorKutigssiorneK igdluliornerdlu-
nit tapersersorniardlugit atugkiutar-
dlugit. sok Kalåtdlit-nunåne taimai-
liomigssaK ajornartuåinarpa?
aningaussat nålagauvfiup Kalåtdlit-
nunånut atortagai amerdlaKaut, pissa-
riaKarpordlo tåisavdlugo kalåtdlit
inoKatigit åmalume privatit inoKati-
gingnerme atugkanut aningaussaler-
sueKataorKarpatdlårnerat. nålagauv-
fiup atortagaisa amerdlavatdlårner-
ssuisa pingitsailivåtigut erKarsautiger-
Kuvdlugo ardlakångitsutigut OKilisar-
neKarsinaunersut. sordlo misigssorne-
KartariaKarpoK Kalåtdlit-nunåt nang-
mineK aulajangisinåussusermik ang-
nertunerussumik tunineKardlune ani-
ngaussalersugagssanik tunineKarsi-
naunersoK. aningaussaKartorssungika-
luaKaugut, piumåssuseKarpordle ikiu-
kumanerunigssamut.
måna landsråde suliagssanik nålag-
kersuissutigut ikiuinermut tungassui-
nangajangnik tigumissaKarpoK, tåuku-
le angnertusineKarsinaugunarput ilå-
tigut suliagssanik inutigssarsiutinut
tapersersuiniutaussunik ilavdlugit.
sordlo landsrådip umiatsialivit ming-
nerussut nuggersimaniliatdlunit inu-
tigssarsiornerme sulivfilianut atatitat
aningaussalersornerat tigusinauner-
dlugo? taimåisagpat landskassip iser-
titarissartagai angnertusartariaKåså-
put, imalunit nålagauvfingmit spare-
kassinitdlunit taorsigagssarsisinauga-
luarpoK. isumaKångilanga kalåtdlit a-
jorisagåt ingmikut akileråruteKarti-
tåusagaluarunik, sordlo Danmarkime
iliorsimassut Lillebæltikut ikårtarfig-
ssuaK imalunit angatdlatitigut Rødby-
Femernip suliarineKarnigssånut. umi-
atsialivit ukiune måkunane amigau-
taoKissut sananigsséinut tåuko atusa-
galuarput.
taima pisinautitauneK matuminga
iluatingnartumik ilaKåsagaluarpoK:
kalåtdlit aulajangisinåussuseKalisaga-
luarmata aulisartunut umiatsialivit
inutigssarsiutinilo sutdliviliat inigssi-
nigssåinut, aulajangersinauvdlugo Ka-
Kugo sananeKamigssait, taimalo nu-
nap inuisa igdlikariartornerat aKugsi-
naunerusavdlugo, måna handelip ki-
sime tamåko aulajangertarmagit.
taimåisagaluarpatdlo tupingnaute-
KåsångikaluarpoK, tåssame Kalåtdlit-
nunåne inutigssarsiomerup ingerdla-
nera kalåtdlit inutigssarsiortuinit ani-
ngaussalersorneKarmat nålagauvfing-
mit tapivfigineKarane, kalåtdlitdlo
inutigssarsiortuisa sutdlivit nålagauv-
fiup aningaussai atordlugit sananeKar-
simassut emialersordlugitdlo akiler-
sormatigik. kalåtdlit niorKutigssiorne-
rat sulivfigssaKartitsissorujugssuvoK.
imåisoråra nålagauvfiup atorfeKar-
fingnit tamanit kalåtdlinut suliagssa-
Kartitsineranit suliagssaKartitsineru-
ssok. taimåikaluartordle landsråde
inutigssarsiortutdlunit inutigssarsior-
nerup niuvemeruvdlo sujulerssorne-
ranut suniuteKångitdlat. landsråde
atausinarmik styrelsesrådime ilau-
ssortaKarpoK, kalåtdlit inutig-
ssarsiortue ilaussortaKångit-
dlatv danskitdie inutigssarsior-
tue peKatigit kåtuvfé tamar-
mik rådime tåssane ilaussorta-
Karput, tåukualo nipåt aulaja-
ngissussarpoK.
Kalåtdlit-nunåne aulisarneK
nutångorsartariaKaKapK. ta-
matumuna umiarssualivit au-
lisartunutdlo umiatsialivit nå-
måutunik tulåussivigtagdlit
sulivfigssuagdlitdlo tarajorte-
rivingnutdlo panersivigdlit pi-
ssariaKarput. aningaussatdle
nålagauvfingmit ukiumut atu-
gagsséngortitaussartut amigar-
put. tusardlugit kåkagkalua-
handelip 1952-imit 1956-imut 6
kr.-ngajait aulisarnerme sutdli-
vilianut atorsimagai, kisiåne naligi-
ssåt agfåinauvoK Kalåtdlit-nunåne ig-
dlorssualiorneK tamarme mardloriéu-
mik akeKartarmat.
nålagauvfik handelilo Kutsavigi-
ssagssaråvut inutigssarsiomermik sut-
dlissisimanerat ajungitsoK pivdlugo.
kisiåne sordluna måna uvdlut tikisi-
magivut tamatuma nåmagkungnaer-
nera misigalugo. inutigssarsiutinik nå-
lagauvfingmit ingerdlatsineK eKaitsu-
ngeKaoK. sut aningaussartutigssat nior-
Kutigssiornerup ilånut sumutdlunit
tungassut angnikikaluanut agdlåt ag-
dlagfigpagssuit avKusårKårdlugit Kø-
benhavnime aningaussanik akuerssi-
ssartunut ingerdlatineKartarput. nu-
tåmik piniagkat, iluarsagagssat agdli-
sitsiniarneritdlo ilåne ilungersuaru-
jugssuarKårdlune aitsåt pineKarsinau-
ssarput. ilåne ukiorpålugssuit inger-
dlassarput kalåtdlit nangmingneK nu-
kinginartitaraluisa pineKarnigssåinut.
tåssuna erKaerKuvåka uvdlume Nung-
me aulisagkerivingmut tungassut piv-
dlugit oKauserissåka, atuarKuvåkalo
landsrådime ukiumut oKalOKatigissu-
taussartut agdlagsimavfé, tamatumu-
nga påsingningnermut tapertutausi-
naimgmata.
tamatumunga nalerKusinauvoK Ka-
låtdlit-nunåne privatimik niuverneK
privatimigdlo sulivfiuteKarneK oKau-
seKarfigilåsavdlugo. danskit kalåtdlit-
dlo niuvertuarait avdlatdlo inutigssar-
siortut inutigssarsiutinik ukiune 200-
ne nålagauvfiup kisime ingerdlasima-
ssaraluinik ingerdlatsilersiméput. u-
kiune tamatuma atulernerata kingu-
line påsiartomeKarpoK inuiaKatiging-
nut iluatingnauteKarsinaussoK inung-
nik taima niuverniartunik ilaKarneK.
inutigssarsiut tamåna avKutausinau-
vok aningaussanik katerssuinermut,
sujumut nautsorssuinermut, inutig-
ssarsiornikut erniortiniagagssanik
iliorainermut, iluatingnartunik Kalåt-
dlit-nunåne nangmineK uningassug-
(kuj). 18-me nangisaoit)
Kaut
mili.
3