Atuagagdliutit - 04.12.1958, Side 8

uvagut kalåtdlit folketingime ilau-
ssortautitait soruname statsministerip
atarKinartup inatsissartut atautsimér-
Kårneråne Kalåtdlit-nunåt pivdlugo
OKauserissai agsut nuånårutigåvut. i-
ngangmigdlo nuånårutigårput statsmi-
nisterip OKautigingmago inutigssarsi-
ornerup Kagfarsarnigsså pingårtine-
KarnerulisassoK aulisagkerivingnigdlo
nutånik sanaortorneKåsassoK. oKautsit
tamåko tusagkavut uvdlune kingug-
dlerne tusarsimassavtinut ilångupa-
vut, téssagoK nålagauvfiup pilerssåru-
tigigå 30 mil. kr. atordlugit Kalåtdlit-
nunåne aulisagkerivilorumavdlune, a-
ningaussatdlo tamåko ukiut Kulit i-
ngerdlaneråne distriktine 7-ine atoru-
mavdlugit. kisiåne tamatumunga tu-
ngatitdlugo måna taigatdlardlara ta-
kussaKångingnama pilerssåruteKar-
nersoK distriktine taineKångitsune å-
ma taima pilerssåruteKamersoK, sor-
dlo K’aKortoK Nanortaligdlo inugtoKi-
ssut taineKångingmata amigautauti-
kavko, distriktit téuko måna aulisag-
keriviutitik ukiune Kuline tugdliussu-
ne nåmaginarsinåungingmatigik.
kisiåne oKauseKarniamivnut pissu-
tigineruvara kigsaut ardlaleriardlu-
nga sarKumiutarigara sancumiuter-
Kigkumavdlugo, tåssa Kalåtdlit-nunå-
ne igdluliornerup sanåliorneruvdlo a-
kikitdlisarneKarnigsså. imana naler-
KunerugaluarpoK tamåko fin'anslovip
(aningaussat nålagauvfiup atugagssai-
sa) oKaluserineKarneråne OKaluseri-
savdlugit, kisiåne kalåtdlit pigssaKar-
nerånut nalinginarmut tungavatdlår-
mat uvdlumikut oKaluserisavara.
Kalåtdlit-nunåne åma måna påsi-
neKariartorpoK soruname kigsautigi-
naraluaKissoK aulisagkerivit igdiutdlo
nutåt sanaortornigssait, kisiåne åma
tamåko sananeKarnermingne aserut-
sailinermingnilo KanoK akeKarnerat
soKutåungitsungeKissoK. ukiordlo må-
na tamåko månåkorpiaK OKaluserissa-
riaKartut sarKumerKigsimåput.
tauvalo takusimavara nålagauvfiup
kukunersiuissartuisa 1956/57-ime naut-
sorssutit pivdlugit isumaliutigsslssu-
tåne OKautigineKarsimassoK Kalåtdlit-
nunåne igdluliat boligstøttimit sanåt
akigissagssatik sivningåtsiartarsima-
Kigait. aperKut tamåna ama ukiut ta-
maisa landsrådip atautsiminerane sar-
KumiuneKarsimavoK, ukiordlo måna
åma OKaluserineKarsimavdlune. tai-
maingmat OKartariaKarpoK tamåna
Kavsérpagssuarnut tungatitdlugo ilu-
ngersutigineKartoK. agdlåme landsrå-
dip atautsiminerane taineicarsimavoK
igdlut ardlaKångitsut saneKarnerming-
ne akigissagssatik 100 °/o-mik sivner-
simagait.
akitsornerat Kavsinik uvanga ilua-
mik ilisimångisavnik pissuteKarsima-
sinauvoK, kisiåne pissariaKartorujug-
ssuvok sok igdlut aké taimarujugssu-
aK KagfartorKajåssartut påsisavdlugo.
nautsorssutigåra pissutaussut ilagisa-
gåt Kavsitigut suliagssanut iliniarsi-
massunik amigauteKarnerput, tai-
maingmatdlo håndværkerit privatiu-
ssut ilaisa agdlåt sanassugssamingnik
Danmarkimit piniartarsimanerat, ki-
siåne aperKutauvoK suliane tamane
taimailiortariaKamersoK, såruname
nauk una miserratigingikaluariga su-
lisitsissut nangmingneK migssiliugag-
ssarisagåt kikut Kanordlo angnertuti-
gissumik sulissoriumanerdlugit. tu-
sardlugo sordlo K’aKortume erKånilo
ukiume 1957-ime Kalipaissut 22 Dan-
markimit aggersitariaKarsimassut,
tauva tupingnauteKångilaK igdlulior-
neK sanåliornerdlo ima akitsortigi-
ssarmata.
isumaKarpunga igdluliorneK suna-
lunit ingminut akilersinéungitsoK su-
lissut amerdlanerit taima akigssarsia-
Kartitdlugit, taimåipoK Danmarkime,
taimåipordlo Kalåtdlit-nunåne, igdlu-
tårtugssanut akisuvatdlåKaoK. taima-
tut åma aulisarnermut savauteKar-
nermutdlo tungassunik igdluliorneK,
åmalo inuit, inigissagssåinik igdluli-
orneK oKautigissariaKarpoK. tåssunga-
lo tungatitdlugo OKarumavunga kalåt-
dlit ilaisa Kavdlunåtut aggersitatut a-
kigssarsiaKalernigssaK ilungersutigi-
galuarunikulunit taima agtigissumik
akigssarsiakartariaKångitsut. tåssa
taima akigssarsiaKartarneK kalåtdli-
nut pigssaKarnikut nanertutingorérsi-
mangmat, taorsigagssarsialingnut nå-
lagauvfiuvdlo igdluliainik ernialersu-
issugssanut taorsersuissugssanutdlo
nanertutaungmat.
kalålerpagssuit måna igdlumingnut
akiliuteKartalerérput Danmarkime nå-
lagauvfingmioKatimik akiliutigissar-
tagåinit angnerussumik, téssalo tai-
måipoK nauk nålagauvfik boligstøtti-
mit 50—75 %-mik tapissuteKartaralu-
artoK. måne Danmarkime nautsorssu-
tigineKartarpoK inimik igdlumigdlu-
nit åtartortut akigssarsiamik kuarté
migssiliordlugit akiliutigissarai t. ka-
låtdlit igdlumingnut akilissarput Kåu-
måmut 50 kr.-nit 100 kr.-nut, saniati-
gutdlo kiagsautigssat sila pissutigalu-
go akikitsungeKissut akilerniåsavdlu-
git. åmalotaissariaKarpoK igdlut nutåt
rækkehusitdlo kalåtdlit inigissait cen-
tralvarmeKaratigdlo imilersugåu-
ngingmata nauk Kavdlunåt aggersitat
igdlue taimåitaraluartut. tåssalo ka-
låtdlit igdlumingnut akiliutait angner-
tuneruput nautsorssutigigåine tagpa-
vane akigssarsiorfilungnerussoK, åma-
lo igdlut Kissuinait Karmagssianit
Karmalingnit inunikineralångussut.
taorsigagssarsiat akilersorneKartarput
ukiut 30 sivnerdlugit, kisiåne igdlut
Kissugtaisa ilarujugssue ukiut 15-ngu-
inartut 20-nguinartutdlunxt aorérsi-
naussarput, tauvalo igdlutårtOK taor-
sigagssarserKigtariaKalerdlune.
usornartaKaut måne Danmarkime
igdlutigdlit takuvdlugit igdlutait nali-
gissamikut ukiut tamaisa Kagfagkiar-
tortut, Kalåtdlit-nunånile igdlut ta-
matuma pårdlagtuanik ukiut tamaisa
5 °/o migssiliordlugo nalikitdliartortut.
tamåna åma taivara erKarsautigalugit
Kalåtdlit-nunåne privatimik nåla-
gauvfingmit ikiutisiaKaratik igdlulior-
tartut. tamatumunåkut Kalåtdlit-nu-
nåmiut nålagauvfingmioKatimingnit
pitsåungineroKissumik atugaKarput.
akileråruteKånginerdlo igdlersutigssa-
tut tåikartorneKartaraluartoK tåssu-
nåkut nautsorssutigssåungilaK. Kalåt-
dlit-nunåne igdlut akikitdlissariaKar-
put.
inutigssarsiornermut tungassut Kag-
fagsarneKarnigssånik pilerssårutinut
tungatitdlugo iluaKutåusangatikaluar-
para måna inatsisitåt Danmarkime nu-
nap ingmikortuisa KagfagsameKar-
nigssånik sujunertaKartut (loven om
egnsudvikling) åma Kalåtdlit-nunånut
atortungusagaluarpata. tauvalo folke-
tingime nalungerérmåssuk OKautigi-
ngikaluardlugo kalåtdlit tusarnårtut
navsuiåukumavdlugit una ilångutilår-
dlara: inatsisitåt tåuko ima imaKar-
mata: nunap ilaine sulivfigssaileKiv-
fiussoruiugssuarne privatimik fabriki-
liortoKarumagaluardlune nangåssorto-
Karpat ingminut akilersinaunigsså ku-
larutigalugo, tauva inatsisitåne tåuku-
nane måna tungavigssaKalerpoK ami-
gartoruteKåsagaluarpat nålagauvfiup
akilersinåusagai.
tåssame Kalåtdlit-nunåne aningau-
ssautit inutigssarsiutinut tungassumik
taorsigagssarsiauvdlutigdlo tapissute-
Karfiussartut åma taima suliaKaralu-
arput, kisiåne statsgarantéicångitdlat,
imåipoK inutigssarsiumik ingerdlatsi-
neK ajutusagpat nålagauvfiup ajunå-
rutaussut matussagssaringilai. tamå-
nalo sordlo savauteKarnerme aulisar-
nermilo sulivfilianut tungatitdlugo
kigsautiginarsinaugaluarpoK. taimåi-
tumigdlo peKångineK ikiorsemeKarsi-
naugaluarpoK inatsisitåt téuko åma
Kalåtdlit-nunånut tungatineKaleralu-
arpata. taimåisagaluarpatdlo åma inu-
tigssarsiorneK pivdlugo sujunersuissu-
nik erhvervsrådimik kalåtdlit suniu-
teKarfiginerusinaussåinik pilersoKar-
sinåusagaluarpoK.
tåssunga tungatitdlugo encaerKuva-
ra nålagauvfiup Tunume aKerdlorsio-
Katigit taimatut statsgarantéKarfige-
rérmagit, imåipoK amigartoraluarpata
amigartorutait matujumangmagit,
nauk aKerdlorsiorneK kalåtdlinut ilu-
aKutåussuseKångikaluartoK. isumaga
maligdlugo iluaKutaunerusagaluarpoK
åma aulisagkanut sulivfigssualiornia-
Katigingnik privatimik ingerdlatsissu-
nik pilersoKåsagaluarpat tåuko stats-
garantéKartugaluarpata, tåssa kalåt-
dlinut suliagssaKartitsinikut ikiunig-
ssåt pissutigalugo. åma taisinauvara
nålagarssuit handelip inutigssarsiuti-
nik ingerdlatsinera statsgarantéKartu-
tut OKautigisinaugavtigo, imåipoK uki-
ut tamaisa amigartortaraluardlutik
taimaitineKarneK ajorput amigartoru-
tait nålagauvfingmit matuneKartara-
mik.
taima statsgaratéKaleraluarpat isu-
maKarnarpoK Kavsit måne Danmarki-
miut Kalåtdlit-nunåne sordlo aulisag-
kanik sulivfilornermut autdlarnéru-
sugkaluardlutik nangåssortut oKåtå-
rumatdlisagaluartut.
åmalo taima statsgarantéKameK
Kalåtdlit-nunåne nangmineK inutig-
ssarsiutine sulivfiliornermut inger-
dlatsinermutdlo kåmagtuissugunara-
luarpoK. kalåtdlit-nunåmiut aningau-
ssauteKalåleréraluarput, tamåkule
sparekassine torKorsimåinaratdlarput
inutigssarsiutinut atorneKaratik. Ka-
låtdlit-nunåt aningaussarsiulerpoK,
sulile sipårniarneK angnikitsuinauvoK,
niorKutigssarpagssuit nålagauvfik
monopol eKaratdlarmat niuvertarfi-
nguine niorKutigssaileKeKissune taku-
neK aj ugkat pisiortortitserKaj ågatdlar-
mata. niorKutigssanik atuineK angner-
tuvatdlårpoK, kisiåne øre atauserdlu-
nit inutigssarsiornerme sordlo aulisar-
nerme sulivfilianut erniortitagsså-
ngordlugo ilineKarsinångilaK, tåssa i-
suma måna pigineKartuarmat: tamå-
kuko nålagauvfiup ingerdlatagssai,
téussuma kisime misiligtagaKarfiging-
magit.
sulivfingnik kalåtdlit tunissåinik a-
merdlisaisinaussunik kalåtdlinigdlo
sulivfigssaKartitsisinaussunik amigau-
teKaRaoK, nålagauvfiup kisime år-
KingneK saperpå. 1952-imit 1956-imut
nålagauvfiup Kalåtdlit-nunåta ilåne
kalåtdlinik inoKartume inutigssarsiu-
tinut sulivfiliornermut atorsimavai
6,2 mil. kr., imåipoK ukiumut 1,1 mil.
kr. ivsaK avisit ilåne takuvara måne
Danmarkime sulivfigssualioråine inup
atautsip sulivfiliunera 100,000 kr.
migss. akeKartoK. tauvalo Kalåtdlit-
nunåne igdlorssualiorneK mardloriåu-
mik akeKartoK fabrikiliusagåine suli-
ssok atauseK 200,000 kr.-nik akigssai-
autigissariaKåsaoK. tåssångalo takune-
KarsinauvoK aningaussat nålagauvfiup
inutigssarsiutinut atortagai nåmagi-
narsinåungikivut.
måna nuénårutigissagssåungitsumik
imåipoK: privatit danskiussut kalåliu-
ssutdlo aningaussat Kalåtdlit-nunåne
atorumångikait inutigssarsiornermut
sulivfiliutigalugit, nauk aningaussanik
tamåkununga atugagssamingnik taor-
sigagssarsisinaugaluardlutik. ardlaKå-
ngitsunguit kisimik taimailiorsimåput,
tåssa ersissutigineKarmat aulisagka-
nut sulivfilordlutik OKåtårisimagalu-
artutut ajututdlarumårsoralune. må-
ssale tåuko ajutorsimassut mékuninga
pissuteKarner\,nguatsiartut: sigssiug-
kanut, elværk ,nut, imeKarnermut av-
Kusinernutdlo åssigissåinutdlo Dan-
markime suilvfilioKatigit akigssaiau-
tigineK ajugåinut aningaussat atorpat-
dlåKigamikik. tauvalo-åsit nipit na-
ngåsårissut Kalåtdlit-nunåne privati-
mik ingerdlatsinermik Kularutiging-
nigtut tutsiusimåriartuinardlutik.
uvanga taima isumavdluångitsigi-
ssut isumaKatigingilåka. privatimik
sulivfit ingerdlåneKarsinaunerat Ka-
ngerdluarssorutsime takorérsimavar-
put, OKautigineKartarpordlo tåssane
privatimik igdlorssualiaussut sanåju-
ssutdlo nålagauvfiup igdlorssualiainit
sanåliainitdlo akikinerungåtsiaKissut.
sordlo erKarsaut måna Kanigkaluar-
poK: aulisartut Kalåtdlit-nunånitut
peKatigigdlutik taorsigagssarsivdlutik
aulisagkeriviuteKalersinaussut, ima-
lunit nålagauvfiup aulisagkeriviutai-
nik tigussaKarsinaussut peKatigingni-
kut ingerdlatisavdlugit (andelsforeta-
gendingordlugit). tamåkununatigut
misiligtagaKånginavta naluvarput ta-
måna ingminut akilersinaunersoK. ki-
siåne statsgarantéKaraluarpat, imåi-
poK amigartorutit nålagauvfiup matu-
j umasinaugpagit OKåtårissoKarsinau-
galuarpoK. oKåtårinerdlo sume ardlå-
ne iluagtigpat niuvertoruseKarfingne
avdlane åma oKåtårineKarsinauvoK.
nunap ilaisa KagfagsarneKarnigsså-
nik inatsisit (Loven om egnsudvikling)
Kalåtdlit-nunånut atulisagaluarunik
sulivfigssaic ajornarungnaersinerusa-
galuarpåt sulivfigssaerututdlo ikilisi-
sagaluardlugit. tåssame tamåna tutsi-
upiarneK ajoraluarpoK, kisiåne-una å-
ma Kalåtdlit-nunåne ukiutitdlugo su-
(Kup. 18-ime nangisaoK)
inatsissartut
1958-me oktoberip
22-ane atautsiminerane
OKauserissat
(A. LYNGEJ
8