Atuagagdliutit - 26.02.1959, Blaðsíða 7

sårugdlérunigsså anilånganartOKarmat
umiarssuårKat pigssarsiarineKardlit!
sårugdligit ikiliartuinartut, issigtuvdlo aulisagai uterKilersut
Jens Kreutzmannip omutigigå sujunersutigalugulo umiarssuårKat
atornikut Danmarkimit Sverigimitdlo pisiarineKarmudlugit
nunavtine inutigssarsiutit 57 miil.
kr.-nik piorsaivigineKarnigssåine inat-
sisigssap sujugdlermérdlune folke-
tingime OKatdlisigineKamerane radi-
kalimut ilaussortan Hermod Lannung
ilåtigut oKarpoK Kalåtdlit-nunane au-
lisarnerup KaKugugssamut KanoK tut-
suvinartiginera aulisagkanik misig-
ssuissunut aperKutigineKarsimaner-
sok. Kalåtdlit-nunåta ministeria Kai
Lindberg akivoK tamatuma OKause-
Karfiginigsså aulisagkanik misigssui-
ssugaluaråinilunit ajornakususassoK.
Kalåtdlit-nunane aulisagkanik mi-
sigssuivfiup pissortå, Jens Kreutz-
rnann, Nuk, aperisimavarput tamåna
KanoK isumaKarfiginerå — angnermik
sårugdlit encarsautigalugit.
iniaK nigdlertikiartorpoK
— sårugdlik Kalåtdlit-nunane suv-
Kalåtdlit-nunavta avatåne i-
nuiait avdlat aulisartut aulisau-
tdinarssortut ukiune kingug-
dlerne UuaKutigisimassarujug-
ssuat åssilissane ukunane mar-
dlungne takuneKarsinauvoK.
norgemiutut taine Kart arpo k
„Møre snella"mik, kalåtdlisut-
dle sule ateKartineKarane.
tåuna imussiviuvoK tigumivi-
lik nyloninik „agdlunaussarta-
Kartitdlugo" atorneKarnerussar-
dlune. itigaluamilunit aulisag-
kat ardlalerårtarisimagaluaråi-
nilunit artorssautigingivigdlugit
snella amorratausinauvdlune.
sujorna Kungmiune „Kaske-
lot“imut aulisartut taimditunik
atortoKarsimdngikaluarunik tai-
ma amussitigisimanigssåt ilima-
narpatdlångikaluarpoK.
åssilissane ukunane Kapisig-
dlit avatåne sikume 20-nik i-
ssigtitdlugo snellap atomera ta-
kuneKarsinauvoK. tduna ator-
dlugo aulisarneK agssagdlernar-
nanilo KasundngineroKaoK.
fissarfingminit pérutilersoralugo åni-
långatigåra, Jens Kreutzmann OKar-
POK.
— 1952-imile imap kissarnera Nup
erKåne ukioK kaujatdlagdlugo nåku-
tigilerparput. kissarnersiortamivtine
Kapisigdlit avatåta imåta februarime
kissarnera soKutiginerpauvdlugo i-
ngerdlésimavarput; Kåumåmime tå-
ssane sårugdlit suvfilersarmata. så-
rugdlit suvfissarput 50—60 meterinik
ititigissume mardluk migssiliordlugit
kissåssusilingme. kissåssuseK tåuna
1952-imit avdlångungisåinangajagsi-
mavoK, ukiordle måna 0-p migssånut
åparsimavdlune. 150 meterip migssåne
aitsåt sårugdlit suvfivligisinaussåta
kissåssusia nåpitågssauvoK.
— imåisinauvoK ukioK mana kisime
taima pissoKartoK, pissoK Kångiuku-
mårdlune. pissutsitdle ardlagdlit na-
joncutaralugit OKartoKarsinauvoK
måne sårugdlérukiartortoK. ilisimane-
KarpoK sårugdlit nunavtinut takutar-
dlutigdlo témartarsimassut. 1950-ip
erKåne sårugdlit tJmånaK tikitdlugo
aussaunerane pissauvdlualeraluarput,
aussanile kingugdlerne tunissaKångi-
vigsimavoK. K’eKertarssup tunuane
sårugdlit tunineKartarfiat sivikitdli-
galugtuinarpoK.
issigtup umassue utilersut
— måne Nungme ukioK kaujatdlag-
dlugo misigssuivdluarfiunerussume
påsissaKarpugut ugkat, angmagssat
Kipornaitdlo sårugdleKångikatdlar-
mat tåkusimårsimassut ukiune ki-
ngugdlerne tåkukiartuinartut.
— 1908—09-me Adolf Jensen imåne
sujugdlermérsumik iluamik måne mi-
sigssuivoK. taimanikut ugarpagssuar-
nik sujumugaKarsimavoK — sårug-
dlingnik takussaKarane. 1918—19-ime
K’aKortume ugkat tarajorterdlugit tu-
nissagssiaralugit OKåtårsimavait. u-
kioK sujugdleK 69 tons tugdlialo 28,5
tons pigssarsiarineKarsiméput. ugaK
imap nigdlertup aulisagarå måne
imaK kissagtinerungmat tåmangajag-
dluinarsimagaluartoK. måne Nup er-
Kåne ningitsissamerput maligdlugo
ukiut tatdlimat sujornagut amussari-
ssartagkavtinit mingnerpåmik Kule-
riåumik amerdlanerussunik amussi-
ssalerpugut.
— angmagssat erKarsautigiguvtigik
Manitsup Nuvdlo erKåne 1930-kunit
suvfisaersimagaluarput. ukiune ki-
ngugdliunerussune angalaortarnivtine
påsivarput itissusersiuterput — ekko-
lod — najorKutaralugo angmagssanig-
kalugtuinartoK. måne Nåp erKåne
angmagssat Kanga puissarfé aulaja-
ngersimassut ilisimaneKarput, tåukulo
ilåine aussat kingugdlit mardluk pui-
ssoKarKigtarsimavoK — ukiut ardla-
ligssuit tåkusimångeriardlutik. 1953-
imit 56-imut Kangerdluarssunguame
angmagssat puisimångikaluaramik
sujorna tåkuterKigsimåput.
— KiporKaK issigtuvtaoK umassorå.
Nup erKå Kanga KiporKaligssusimaga-
luarpoK. 1920-p kingorna KiporKait
många Kimagusimåput, månalo tåsså-
ngåinaK utersimavdlutik. 1957-ip au-
ssaunerane ukiauneranilo ikingnerpå-
mik KiporKait tatdlimat encavtine ta-
kussagssåuput, sujomalo ikingnerpå-
mik Kuliuvdlutik. uvanga nangmineK
misigssuinera nåpertordlugo avdla-
nigdlo aperssuissarnivkut taima påsi-
ssaKarpunga.
sårugdlit ikiliartorput
— sårugdlit ikilisimångikaluarpata
tunissartagkat ukiune kingugdliune-
russune amerdlanerujugssusimåsaga-
luarput. angussat angnertusiatdlånge-
Kaut nauk angatdlatigigsåmerulemeK
atortorigsåmerulernerdlo pissutigalu-
git Kanganit sujuariarujugssuarnig-
ssaK ilimanarsinaugaluardlune. taima
suj uariarKartigineK pissuteKarsinau-
vok sårugdlit ikileriarsimanerånik.
1940-p erKåne sårugdlit Kapisiling-
ne Kåumatine majime junimilo imap
Kane misartorssuångortarput imaK ta-
marme umassutut ilertardlune. måna
tamåna OKalugtuåinångorpoK. misar-
torssussarungnaernerat aulisapilung-
neKamerinåinit pissuteKarsinåungi-
laK.
— dr. phil. Poul M. Hansen inuiait
avdlat aulisagkanik misigssuissue isu-
maKatigalugit påsissaKarsimavoK så-
rugdlit 1947-me pingortut måna måne
amerdlanerpauvdlutik tåkusimaniåsa-
galuartut tunissaKamermut suniute-
Kångingajagdluinartut tåssa amerdla-
nerssait Islandip erKånut „nugtersi-
magamik“. Kujatåne kisiat sårugdlit
taimanernitsat iluaKutigineKarnerusi-
måput.
— imap sordlo Kapisilingne taima
tåssångåinartigissumik nigdlertisima-
nera navsuiarniåsavdlugo ajomaku-
lugpoK. uvanga imåisoråra ukioK må-
na silap panerpatdlårujugssuarnera
tamatumunga pissussoK. siléinaup tai-
ma panertigineragut imaK ailarsima-
Sisimiune avisime „PaortoK“-me
„palasip“ AlG-me agdlautigissau-
ssok imaitumik akissuteKarfigisi-
mavå:
„kisalo Atuagagdliutine aperissoKar-
poK avdlarpagssuarnik sektet suline-
rånit navianarnerussoKånginersoK.
tåssanilo pingårdlugo imigagssamik
atornerdluineK ilerKorigsårnigssamut-
dlo tungassut erKarsautigineKarneru-
nguatsiarput. matumuna ilångutagssia-
mik matuminga ilångussissoK aperKU-
teKarfiginiarpara isumaKatigigsinåu-
nginersugut Kalåtdlit-nunane ilagit
nauk ukiut ingerdlanerine angisunik
navianartunik aseroriartutaussunigdlo
lakiugagssaKartarsimagaluardlutik ila-
gingnut kalåtdlinutdlo inuiaKatiging-
nut igdlersuissusimassut. tamåna isu-
maKatigissutigiguvtigo taimatut iliv-
dluta ilagit ingmikut ajoKersutigdlit
— ilagit nangmingneK iluåne ajoKUsi-
niartut avatånit såssussissunit navia-
narnerussusiat isumaKatigissutigisi-
nauvarput. nalungilarput OKauseKar-
mat: nålagauvfiup inue iligigkungnae-
runik atasinåungitsut. Kanorme (ula-
russisitaunermik) ajoKersuinerdluti-
nigdlo ularussisitauvdlutik ingming-
nut iligigkungnåisagpata? taimaing-
mat ingmikut ajoKersutigdlit suliniar-
nerat mianerssorfigissariaKarparput
ularussinerssuaK tamatuma nagsatari-
ssagsså pingitsorumavdlugo.
naggatågut Knud Abelsenip Grøn-
landspostenime ilångussånut navsui-
sinauvoK Kanganit sukanerussumik.
imerpalassoK ailarångame nigdlerti-
lertornerussarpoK.
ungasigsuliartautit pissaria-
Karput
— ilimagissamit sukanerussumik så-
rugdlit tåmariartorpata nålagkersui-
ssut folketingilo månamit erKarsaler-
tariaKarput kalåtdlit aulisartuisa u-
ngasigsumut aulisariutigisinaussåinik
pigssarsiniarnigsséinik. Kalåtdlit-nu-
nåt napatisinåungilaK aulisarfiungi-
kune. mana angatdlatit angnerumåt
sisamat kisimik Kalåtdlit-nunåmiunit
pigineKarput. angatdlatitdle tåuko u-
ngasigsumut aulisariutigisavdlugit
mikivatdlårput.
— savalingmiormiutut iliorneK a-
jornaKå? Jens Kreutzmann aperivoK,
nangigdlunilo: — savalingmiormiut
ungasigsumut aulisariartaleramik Tu-
luit-nunånit umiarssuårarsiput aki-
kitsuararssuamik. atordluarsimaKait,
ilaitdlo sule uvdloK måna tikitdlugo
atordlugit. uvdlune måkunane Sveri-
gime Danmarkimilo umiarssuårar-
pagssuit tuniniameKarput. tåuko pig-
ssarsiarineKarsinaugaluarunigtOK ka-
låtdlit aulisartuinut pissagssångordlu-
git. norgemiut savalingmiormiutdlo
Kalåtdlit-nunavta erKåne aulisarsi-
naugpata iluanårfigissamingnik nauk
taima ungasigtigissumit aggertarner-
tik pissutigalugo akigssaiauteKartara-
luaKalutik tauva kalåtdlinut angala-
rujugssuarnerme akigssaiåsångitsut
sule iluanårfigssaKamerusagaluarpoK.
^ Janus.
auteKalårniarpunga. Knud Abeisen i-
låtigut ima agdlagpoK: Kanorme ajo-
Kivut palasivutdlo iliorpat? ilagigsiv-
sinik arsårneKarnigssarse mianerssu-
tiginiarsiuk. OKalussissuvut sujomati-
gormut nalerKiutdlugit såkukipat-
dlåKaut.
tamatumuna Knud Abeisen kuku-
ssorujugssuvoK. ilagit tåssåungitdlat
palasip ilagigsai OKalugfitdlunit té-
ssaunatik palasip OKalugfé. ilagit tå-
ssåuput peKatigigfik palasinait ajoKi-
naitdlo akissugssåussuseKarfigingisåt
åmåtaordle Knud Abelsenip ilumor-
dlune ilagingnut Lutherip ajoKersu-
tånut malingnigtunut ilaunigssane
kigsautigiguniuk. tamavta tamatumu-
na akissugssåussuseKarpugut, tai-
maingmatdlo Knud Abelsenip palasit
ajoKitdlo ingminut KiviarKårtinane u-
jarKanik miloriarsinåungilai. ilaging-
ne ilaussortausimagåine pissusigssa-
viungilaK ilagit åtavigissat pissusig-
ssåungitsumik avatånit uparuartusav-
dlugit. Lutherime OKarpoK: tamavta
palaseKatigiusassugut. ilagissutsivtini-
le torersumik ingerdlajumavdluta pi-
ssariaKarpavut inuit OKalussissånig-
ssamut iliniarsimassut sakramantinig-
dlo sulisinaussut pigisavdlugit. inuit
tåukua OKalussissutigissamingnut a-
tavdluartussariaKarput OKalussissuti-
gissagssartik oKalussissutigivdluarsi-
naujumavdlugo. palasip OKalussissar-
neranut akerdliussoKarune taimåito-
Kartitdlugo ajunginerpåusaoK tamåna
pivdlugo palase nangminérdlune OKa-
loKatigisinaugåne. tamåna oKaloKati-
gingnermut tungavigssaKardluartumut
avKutigssiuisinauvoK. palase tåssau-
vok ilagit kivfåt (sulissuat) taimaing-
matdlo pivfigssaK måna atordlugo ili-
simatiniarpara måna: kinalunit pala-
simut aperKutigssaKarune sukutdlu-
nit ornigusinauvoK11.
sektet pivdlugit agdlagkamut
Sisimiunit akissutausimassoK
7