Atuagagdliutit - 16.09.1959, Page 7

Kalåtdlit-nunåne sanaortugkat
1959-ime sanaortugkanut navsuiautit
Chefingeniør Gunnar P. Rosendahlimit
Nanortalingme, K’aKortume Narssa-
milo sanaortugkanik matuma sujor-
nagut agdlautigissamut nangissutiga-
lugo Påmiune Nungmilo 1959-ime sa-
naortugkat oKalugtuarinenåsåput, tai-
ssariaKamerussuinaitdle ilånguneKå-
savdlutik. sanaortugkat ilait KanoK a-
ngitiginersut påsitiniardlugit ungalu-
sigkane kisitsisit 1959-ime sanaortor-
nerme akiussut sanaortugkatdlo ta-
måkerdlutik aké agdlagsimassarput.
sanaortugkat ukiune sujugdliuneru-
ssune autdlarnersimassut 1959-imilo
inårsameKåinartut agdlautigineKå-
ngitdlat.
Påmiut
ukioK måna sulivfigssualiagssamut
Påmiune 12 mili. kr.-nik akeicartug-
ssamut 1965-imilo inersimassugssamut
autdlancautigalugit sanaortugagssat
suliarineKåsåput. sulivfigssualiagssa-
me nerpilerivfeKåsaoK Kerititsivigta-
lingmik KajussausiorfeKåsavdlunilo.
Kerititsivingme uvdlormut unuamut-
dlo 20,000 Ibs. KeritineKarsinaussug-
ssåsåput. tåssa Manitsume måna Ke-
ritineKarslnaussutut amerdlatigisav-
dlutik. sulivfigssualiagssaK måna au-
lisagkeriviussumut oliausiviup KeKer-
taussånitumut ilåssutitut sananeKar-
tugssauvoK. tåssane ama sananeKar-
tugssauvoK umiarssuit imarpikortautit
talitarfigssåt; umiarssualiviorfigssap
nunartå nalingmagsarniardlugo Kårti-
terineKartugssauvdlune. ujarjcat Kår-
titerinerme pigssarsiat umiarssuit ta-
lltarfigssånut imiuneKartugssåuput.
aulisariutit talitarfigssåt nutåK sana-
neKartugssauvoK. tåssångånit aulisar-
tut amussatik niorarsinåsavdlugit. au-
lisariutitaoK umiarssualiviliomeKaså-
put. sulivfigssualiagssaK ukioK nåv-
dlugo niorKutigssiorfigssåusangmat i-
mermigdlo atuisaKalune ukioK nåv-
dlugo imeKarfiussugssamik sanassa-
riaKarpoK. nunaKarfiup timåne kuk
sapusiordlugo imeKarfiliortoKåsaoK.
erngup avKutigsså sapusiamit ime-
Karfingmitdlo igdluliorfigineKångitsu-
kortamera nunap KåtigortineKåsaoK,
igdloKarfiuvdle akomatigornera Keri-
neK ajortumut agssåineKåsavdlune,
agssåineKarfigssåta ilå KårtitemeKå-
savdlune. erngup avKutigssåta taima
igdloKarfiup KerKa avKusårmago u-
kiorpagssuarne kigsautigineKarsima-
ssok ukioK nåvdlugo imeKarfiusinau-
ssok piviussungortineKåsaoK. ingnåt-
dlagialiorfik niorKutigssiorfingnik i-
ngerdlatitsisinéusagpat ingnåtdlagiaK
måna tikitdlugo pigssarsiarineKarsi-
naussoK agdlilertariaKåsaoK, agdlåt
imaKa nutåvingmik ingnåtdlagialior-
filiortariaKåsavdlune. åma sulivfig-
ssuarme atorfilingnut ingmikut ilini-
arsimassunut ardlalingnut inigssanik
igdluliortariaKåsaoK.
sanaortugagssat tamåko autdlar-
Kautåtut ukioK måna sananeKåsaoK
aulisartut talitarfigssåt måna aulisag-
keriviup avangnå’tungåne. aulisartut
talitarfigssåta sananeKamerane sig-
ssiugalioriauseK nutåK atorneKartug-
ssauvoK, igdlerfiussaussaliaussartut
sisamanik teKeraugdlit atomeKåsana-
tik. Kissuit ujarKanik imigagssat nå-
partatut Kissussutut sorKartaligtut it-
dluinarput atortugssanik suliagssa-
migdlo sipåmarunaKissut. napartau-
ssat ingmingnut atåssuteKartineKåså-
put saviminertalersugkamik cemen-
tigkamik 35 cm-inik ivssussusiling-
mik. aulisartut sigssiugagssåt 30 m
migssiliordlugit takissuseKåsaoK, sig-
ssiugkavdlo saneraine igdlugtut mete-
rit ardlagdlit åma talivfigineKarsinau-
ssugssåuput sigssiugaK nåparutine
KutdleKåsaoK, erngup taratsuvdlo av-
KuteKåsavdlune, mardlungnigdlo a-
mortauteKåsavdlune.
aulisartut sigssiugagssåt autdlarti-
neKarpat måna tikitdlugo sigssiugau-
ssok avsserneKåsaoK — sigssiugaK
aulisagartanik nioraissarfiugaluaK. ta-
måna pivdlugo sigssiugaliorneK aut-
dlamersinago aulisagkeriviup atingu-
anitoK nunitarfinguaK agdlissariaKå-
saoK aulisartut sigssiugagssåta iner-
nigssånut atugagssångordlugo. tåuna
åma nåpartaussatut ujarKanik imig-
katut suliarineKåsaoK. arKartartumig-
dle ikiorteKarane sananeKartugssau-
vok, tinigtarnera iluaKutigalugo sana-
neKåsangmat. meterit tatdlimat mig-
ssiliordlugit takissuseKartugssauvoK.
umiarssuit imarpikortautit sigssiu-
galiorfigssåta tungånut avKusiniorto-
KartugssauvoK, åipågumut suliagssaK
tåuna autdlarneriåinångomeKåsavdlu-
ne.
GTO-p sulivfeKarfia agdlineKartug-
ssauvoK rørilerissarfeKalerdlunilo Ka-
lipaissumut sulivfigssamik ilaneKå-
savdlune.
ingnåtdlagissap atomeKariartuinar-
nera pissutigalugo ingnåtdlagialior-
fingme dieselaggregatit sisamagssåt
250 hk-lik inigssineKésaoK. tåussuma
tungavigsså ingnåtdlagialiorfik sana-
neKarmatdle kuineKarsimavoK. tåuna
inigssineKarpat ingnåtdlagialiorfiusi-
naunerme agdlinerpauvfigsså angusi-
mésavå; ingnåtdlagiardlo pigssarsia-
rineKarsinaussoK agdlineKarKisagalu-
arpat ingnåtdlagialiorfiup igdlutå å-
ngajårssuarmik tapingikåine nugta-
riaKalisaoK.
ukioK måna imeKarfigssap tungånut
avKusinigssap 750 meterinik takissu-
seKartugssap autdlarKautigsså 150 me-
terinik takissusilik suliarineKarisaoK.
taima avKusiniomikut ukiune tugdliu-
ssune boligstøttemit taorsigagssarsiv-
dlune igdluliorfigssat avKusiniuneKa-
risåputaoK.
ukioK måna kommunimut sanågssat
ilagåt Arsungme uvfarfigssaK.
uvfarfigssaK ingmikortiterneKåsaoK
atissaiartarfingmut, uvfartarfingmut,
aulartitarfingmut, perusuersartarfing-
mut kisalo kiagsaivigalugulo aumar-
ssuaisivingmut. aumarssuartortumik
uvfarfingmut aulartitsivingmutdlo i-
mermik kissauveKåsaon, imisivigtå
Kutsiartumut inigssisimåsavdlune.
kommunivtaoK suliarititagssarai i-
mermik maKi^sissarfit imisivigtagdlit
mardluk Påmiune suliarineKartugssat.
Nuk
K’eKertarssuatsiaine aulisagkerivik
angnertumik agdlineKåsaoK, niorKU-
tigssiorfik Kangale mikivatdlårtuartoK
pitsångorsameKåsavdlune. aulisagke-
rivingmut måna atassumut ilaliutdlu-
go Kuleringnik initalik aulisagkerivi-
liarineKåsaoic katitdlugit 250 m2-nik
angissusilik. initå atdleK cementimik
saviminertalingmik napassuliaussatut
kuissamik Kissungmik silatilingmik
sananeKåsaoK, initålo KutdleK Kissui-
nåsavdlune. initåne atdlermisåput tu-
niniaissarfik — sårugdlingnut ugtor-
titsivik — erruendgtarfik tarajuer-
Kårtarfigdlo. åma inimut Kutdlermut
majussuissutigssaK sananeKåsaoK. ini-
me Kutdlermisåput tarajugkanut ing-
mikortiterivik, portuissarfik åmalo
tarajortigkat portorigkat inigssåt su-
lissutdlo inigssåt. nutånik sanågssat
saniatigut aulisagkerivitoKaK sanar-
KingneKåsaoK, tåssane sårugdlit åi-
pagssånik tarajorneKartalisavdlutik,
tarajusivingusavdlune, tingulerivfik,
nåparsivik perusuersartarfitdlo åma
tåssanisavdlutik. sanaortomerup na-
låne sårugdlingnik tunissaKartameK
ingerdlatinarneKartugssaungmat auli-
sagkerivitoKaK aitsåt sanarKingneKa-
lisaoK nutåp sananeKarnera inivigpat.
KularanarpoK aussaK måna suliagssat
tamåkerdlutik inersimanigssåt. (kr.
400.000/500.000).
aussaK måna Nungme etagehusit pi-
ngajugssåt sananeKalersugssauvoK.
igdluliagssaK etagehusitut 1957/58-ime
sananeKartutut issikoKardlunilo pisat-
sersorneKartugssauvoK. init Kulerit
plingasusåput, ilaKutaringnit 19-init
najugarineKarsinåsavdlune. kiagsau-
teKarfigisavå måna atautsimordlutik
kiagsauteKarfiat. init imeKåséput nig-
dlertumik kissartumigdlo, nusuinar-
dlugo imaertartumik anartarfeKåsav-
dlutik, atautsimordlune errorsissarfe-
Kåsavdlune maskinamik, manigsai-
ssarfeKåsavdlune, il. il. ukioK måna
igdluliorfigssap tungånut avKusinior-
toKåsaoK, tungavigsså agssangneKar-
dlunilo kuineKåsavdlime. åma erngup
erKagagssatdlo avKutigssait agssåine-
Kåsåput. (250.000/2.500.000
Dronning Ingridip Sanatoriåne sa-
kiagdlutigdlit nakorsameKardlutigdlo
ukiune kingugdlerne pilaussartumik
nakorsauneKarmat taineKartumut ki-
ngugdlermut inigssaK sananeKartug-
ssauvoK. igdlo sanatoriame sulivfigdlit
igdluisa ilånut ilåssutitut sananeKå-
saoK, kiagsauteKamera avdlatigutdlo
atortulersorneKarnera igdlumut agtu-
massånut atéssuserneKåinåsavdlutik.
1958-ime skolehjemmimut nutåmut
tungavigssaK KårtitemeKardlunilo tu-
ngavigsså suliarineKarpoK. ukioK må-
na Kuleringnik pingasunik initalik ni-
ViarsiarKat inigissagssåt nerissarfiu-
ssugssardlo nåpameKardlunilo silatå
milingneKåsaoK.
niviarsiancat inigssåne iliniartunut
56-inut sulissunutdlo initaKåsaoK. ne~
rissarfiup narKata atånisåput igavfik,
errorSissarfik manigsaissarfigdlo. ku-
låne nerissarfik nagdliutorsiortarfig-
dlo isavdlutik. skolehjemme central-
varmimik kiagsauteKåsaoK imeK nig-
dlertoK kissartordlo Kipiatdlåinariå-
savdlutik, anartarfitdlo nusuinardlu-
git imaertagaussugssåsavdlutik. sko-
lehjemmip ilå tåuna erKartomeKartoK
upernåkut 1960-ime atulisagunarpoK
(kr. 1.500.000/3.500.000)
atuarfingnut tungassumik tamatu-
ma saniatigut atuarfiussoK agdlineKå-
saoK, atuarfit pingasunik ingmikortu-
ssaKalisavdlutik. sananeKartugssame
nålungiarssup kavåjausså
Kardligtalik
(nukagpiarKanut niviarsiarKanutdlo).
atortugssai:
Kilertat Kaiiortut 15-t Zefyr Crepe
nuerssautit nr. 2-t 2%-tdlo
åtatérnat Kanortut 8-t.
tulCijuk:
tunugssånut 80-nik nuerssautit nr. 2-t a-
tordlugit autdlartitseriardlutit 3 cm-nik por-
tussusilingnik sinigssånik Kéruårtumik (si-
lam. 1, ilungm. 1) nuerssaivdlutit. nuer-
ssautit 2^-nut taorseriardlugit manigsuinar-
mik 15 cm-mik nuerssaigit tugdlinilo nuer-
ssautip sanimut nanei-ine 8-ne nålernere ta-
maisa Kitdlanik nutånik 3-nik ilassardlugit,
kinguline nuerssautip sanimut imåne åma
8-ne nuerssaut nåvdlugulo Kitdlanik avdla-
nik 12-nlk ilassardlugit (Kitdlat 200-ngor-
put). sujumuinaK nangiguk, taligsså 8-cm-
mik nerutussuscKalerpat nuilagssånut i 1 a-
ngåsaoK: Kitdlat 85-t nuerssåkit, 30-t inåkit
(pukusua) 85-tdlo nuerssardlugit. såmerdleK
sujugdliutdlugo nuerssåsaoK nuerssaut i-
lungmårtoK nuerssariardlugo såvata agdla-
lersornigsså autdlartisaoK timitånut atati-
nardlugo. timitåta agdlalersorneratalo akor-
nåne uavata nuerssarnere tamaisa Kitdlamik
nutåmik 1-mik ilassardlugit. (sinåta agdlå-
nut Kitdlat 17-nit atusåput).:
nuerssautip sanimut nånera 1: .ilungm
17-t — sivnere silåmuinaK
nuerssautip sanimut nånera 2: sinånltut
17-t silåmuinaK
nuerssautit sanimut nånera 3 åma 4: 1-tut
2-tutdlo
nuerssautip sanimut nånera 5: ilungm. 5,
ilungm. 2-t atautsikut, silåm. 1, nuerssagag-
ssaK Kilariåinardlugo, silåm. 1, ilungm. 2-t
atautsikut, ilungm. 5, 1-mik ilåkit — siv-
nere silåm.
nuerssautip sanimut nånera 6: sinå tikit-
dlugo ilungmut (tåuko 17-nit) silåm. C,
ilungm. 5, silåm. 6
nuerssautip sanimut nånera 7: ilungm. 4,
ilungm. 2-t atautsikut, silåm. 2, ilungm. 2-t
atautsikut, ilungm. 4, 1-mik ilåkit — sivne-
re silåm.
nuerssautip sanimut nånera 8: silåm. 5,
ilungm. 7, silåm. 5 — sivnere ilungmut.
nuerssautip sanimut nånera 9: ilungm. 3,
ilungm. 2-t atautsikut, silåm. 3, Kilariåinar-
dlugo. silåm. 1, Kilariåinardlugo, silåm. 3,
1-mik ilåkit — sivnere silåmut
nuerssautip sanimut nånera 10: ilungmut
sinigsså tikitdlugo, silåm. 4, ilungm. 9, si-
låmut 4
nuerssautip sanimut nånera 11: ilungm. 2,
ilungm. 2-t atautsikut, silåm. 4, Kilariainar-
dlugo silåm. 1, KilariåinagaK, silåm. 4, i-
lungm. 2-t atautsikut, ilungm. 2. sivnere si-
låmut.
klassit arfineK-pingasusåput — initå-
ne — læsestueKåsavdlunilo. narKup
atånisåput faglokale, perusuersartar-
fit, iliniartitsissut inåt initdlo avdlat.
ukioK måna atuarfiup ilåssutigssåta
tungavigsså agssangneKåsaoK tunga-
vigssålo kuineKåsavdlune (kr. 200.000/
1.350.000).
Nungme højspændingip ledningertai
1959-ime ilaneKåsåput K’aKortume
transformatoreKarfingmit kabele ime-
Karfiup erKånitumut transformatore-
Karfingmut ilåssutfigineKåsavdlune.
taimailivdlune igdloKarfik kaujat-
dlagdlune højspændingimik pilersor-
neKarsinålisaoK, ingnåtdlagissamik a-
tortoKartut mardlungnit pilersome-
Karsinålisavdlutik, angnertumigdlo
ingnåtdlagissamik pilersuinerup akor-
nusemeKartarsinaunera pingitsortlne-
Karsinasavdlune.
Kapisilingne OKalugfik mikissuarå-
nguvoK igdlutå aserortigagssångorsi-
mavdlune. tamåna pivdlugo oKalugfi-
liortoKåsaoK 200 migssiliordlugit nå-
lagiarfigineKarsinaussumik. OKalug-
fiup „Kuagssugtortarisavai" Kissuit
såtut atautsimut nipititigkat, kiagsar-
neKåsavdlunilo inimit aumarssuartor-
tumik kiagsautilingmit (kr. 250.000/
300.000).
kommunip suliarititagssarai imer-
mik maKitsissarfit imisivigtagdlit pi-
ngasut, Nungme, Kapisilingnilo au-
ssame erngup avKutigsså puilassulia-
mit maKitsissarfigssamut nutåmut a-
tassoK sananeKåsavdlune.
nuerssautip sanimut nånera 12: sinigsså-
nut ilungmut, silåm. 3, ilungm. 11, silåm. 3.
nuerssautip sanimut nånera 13, 15, 17 uma
19: sinåta agdlå autdlarKautaine naggatåni-
lo 2-t atautsikut nuerssartardlugit tåussu-
malo kigdlingine igdlugtut avdlanik nutånik
2-nik ilassardlugit, Kitdlat 17-ujuåinåsang-
mata. taimatut ungeKåtåusaoK Kitdlat KerKi-
nltut 3-ngornerat tikitdlugo, tåukulo ataut-
sikut ima ungerneKåsåput: sujugdleK tigui-
nariardlugo tugdlé 2-nik atautsikut, tigui-
nagkatdlo Kulautititdlugo. nuerssautit sani-
mut nånere 5-t tugdlé sinigssåne silåmukåt
nalåne ilungmårtumik nuerssåsåput, ilung-
mukårtunilo silåmut. ilassarnigssai erKai-
måkit.
tåssångånit nuerssåumit 5-mit nangisåput.
taligsså 16 cm-mik nerutussuscKalerpat
Kitdlat ilaortorneratut ilångartisåput. tåssa
imatut: 12—12—12—12—3—3—3—3, Kitdlat
sivnere 49-t, tauva sujumuinaK sinigsså ti-
kitdlugo, såvale sule ilaortordlugo Kitdlat
70-ngornerat agdlaisalo 4-ngornerat tikitdlu-
go, tauva sule atautsimik agdlalerKisaoK i-
laoi*torneKångitsumik, tauva tunuata takena-
tigilernigsså tikitdlugo ilarKilåsaoK. nuer-
ssautit nr. 2-nut taorseriardlugit sinilioruk
såvanltut Kitdlat sujugdlit 2-t silåmårdlugit
sivnerile tunuatut. inåruk.
sågsså talerperdleK pårdlagtitdlugo nuer-
ssåsaoK.
Kardligtai:
tunugsså (nulugsså) : nuerssautinik nr.2-
nik G8-nik autdlartitsigit, nuerssautitdlo sa-
nimut imai 5-t Kåruårtumik (silåm. 1, ilung.
1) nuerssardlugit. tauva nuioraivfigssalisaoK
silåm. 1, KilariåinagaK, 2-t atautsikut, i-
lungm. 1. taimatut nuerssaut sanimut nåv-
dlugo, tauva autdlartineratut Koruårumik 3
cm-mik portussuseKalernera tikitdlugo. nu-
erssautit nr. 2%-nut taorseriardlugit manig-
suinarmik nuerssalisaoK nuerssautip sani-
mut nånerane sujugdlerme Kitdlat 80-ngor-
teriardlugit. nulugsså såvanit ima portuni-
ngortisaoK: Kitdlat 5-t nuerssariardlugit mu-
miguk, Kitdlatdlo 5-t kisisa pinagit nuerssa-
riardlugo mumer»igdlugo, tauva Kitdlat 12-t
pinagit mumigdlugo 12-t tikitdlugit, nuer-
ssångitsågkat Kitdlanik 7-nik ilassardlugit
KerKane 14-ngornerat tikitdlugo nuerssåsaoK.
manigsuinarnik Kitdlat tamaisa nuerssaiv-
figalugit nangiguk nuerssautip sanimut nå-
nerisa 8-tagssåne igdlugtut 1-mik (ilassar-
dlugit 90-ngornerat tikitdlugo. 15 cm-ngor-
nera tikitdlugo sujumuinaK nuerssaruk. tau-
va ipagsså autdlartipoK: Kitdlat 45-t nuer-
ssåkit, 1-mik ilåkit, 45-t nuerssåkit, mumi-
nga ilungmuinaK nuerssautip pingajua: 45-t
nuerssåkit, 1-mik ilåkit, silåm. 1, 1-mik i-
låkit, silåm. 45-t. muminga ilungmuinaK.
taimatut ilaortukit igpagssåne Kitdlat 13-
n^ornerat tikitdlugo. nuerssautit sanimut
nånerine tugdlerne 18-ne autdlarivautåne 5-
nik inårtåsaoK (ipagsså ilaortusaoK Kitdlat
19-ngornerat tikitdlugo) sivnere Kitdlat 19-t
unigtiguk.
sågsså: tunuatut nulugssånut ilaortorni-
lernago nuerssåsaoK, nuluanut tugteriardlu-
go nuerssautit sanimut nånerine 2-ne Kitdlat
a kilerit atautsikut nuerssartardlugit ipålo
ilångutdlugo inåsaoK. tauva niutagssånut ig-
dlugtut 90-nik tigorKaeriardlutit nuerssauti-
nut nr. 2-nut nuerssautit sanimut nånere 9-t
Kérufirtumik nuerssariardlugit inakit.
katiternigsså:
tu lå juk naivilåriardlugo katiteruk sanile-
rigsårtunigdlo åtasersordlugo. Kardligtagssai
katiteriardlugit puts>iomerisigut itilerusiså-
put. naivilåsåput. tulåjåp såve talilo sinig-
ssånik nigsikutdlagtaivfigikit.
tagdlisinaunigssait: åve nåipatdlålerpata
nigsikutdlagtagaK piariardlugo Kåruårtumik
siniliorneKarsinauvoK, taimatutdlo atåtigut
i laneKarsinauvdlune.
7