Atuagagdliutit - 19.12.1968, Page 27

skorpiussarsimassut Kaleruarssue asi-
ngarsimagaluardlutik sule takumina-
vigsorssuit.
sivikikaluaKissumilk Island anga-
laorfigisimavdlugo nunavdlo ilå ang-
nikitsumininguaK kisiat takusimaga-
luardlugo misingnarpoic Island åssi-
glngitsorpagssuartigut iliniarfigisi-
naugigput. enrarsaut KagfagtOK tåssa
imaKa ukiut ingerdlaneråne Island
nunarputdlo suleKatigilersinaugaluar-
tut pingårtumik takornariartitsinerup
tungåtigut, islandimiume tingmissar-
tuteKarput ungasiliartautinik åma,
månamutdlo ingerdlatilerérsimavdlu-
go Tunumut takornariartitsissameK.
islandimiut tingmissartussuånik aut-
dlaravta nunåt aputitartoK pissutsi-
migut nunavtinit nikinganeKånginga-
javigsoK åungariartuaortOK issigalu-
go encarsauteipagssuit ukeruput. i-
maKamigoK KaKUgo nunavtine taima
sujumukartoKarsinautigigaluarune...?
Jørgen Fleischer
l
Islandime savauteKarfigssuit ilåt Efri-Bru nerssutauterpagssualigtaoK tikerågarput.
Islandime katerssugausivigssuaK Islandip Kangarssuardle OKalugtuagssartånut tå-
ngassunik alutornartunik takussagssalik.
katQgdlit okalugfigssuat kåva plnarane åma ilua kussanardlulnartoK ReykjavikimTtoK
orpiliagssat atornerat
Danmark nunanut ungasigsunut ag-
dlåt orpiliagssanik niorKutilerujugssu-
vok. orpit merKutaussagdlit åssigl-
ngitsut atorneKaleriartulnarput orpi-
liatut inuit jutdlime pissusilersutitor-
Kanik inuinarpalungnerussumik atui-
nialernerat pissutigalugo.
Danmarkime orpiliavik tåssauvoK
rødgran, kingusingnerussukutdle i-
laortorneKaleriartordlune sordlo hvid-
gran, ædelgran, nordmannsgran, aki-
sukulugtordlo sølvgran, kisalo kæm-
pegran. måna tikitdlugo tåuko orpig-
tut atorneKarnerssåuput, tåukule sa-
niatigut inungnit piumaneKartarpoK
merKutaussalik avdla klitfyr åmalo
tipigigdluinartoK douglasgran. sulilo
avdlatortut ardlagdlit kussagsautitut
atorneKartarput — merKutaussagdlit
åssiglngitsut tamardluinangajangmik
— tamatumungalo atorneKarnigssa-
mut jutdlip orpiliå tunugdliuneKarneK
ajorpoK.
orpiliagssanile taineKartune téuku-
nane mardluinait — imaKalunit atau-
slnaK — nautineKartarpoK jutdlime
orpiliagssatut. tåssalo sølvgran ima-
Kalo åma nordmannsgran, avdlat siv-
nere tåssåuput „orpiliap sanilé", nau-
patdlagsinaunere pissutiginardlugit
jutdlip orpisut kussanartutut nautsor-
ssuneKarsinåungikaluarput. agdlauti-
gissame tugdliutume orpit ilusé ator-
neKartarnerilo tamalikåtorsiordlugit
erKartorneKåsåput:
rødgran merKutaussaligtut avdlatut
mardlusumik kanårtaKarpoK. tåunalo
uvdluinarne taineKartarpoK orpiliag-
ssaK. avaleKutai pingårnerit isoieutinit
nigaliliussångusimassunit pingortar-
put, tåukulo saniatigut avaleKutérKat
avaleKume siåmarsimassarput. avale-
Kutai amitsuararssussarput. Kutdler-
påt Kumut tikungassarput. atdlerpåt
— takissutsimikut OKimåissusertik pi-
ssutigalugo — nuna anguvdlugo naju-
ngasinaussarput. avaleKutérait mer-
Kutaussanik KagdlersimaneKartarput,
centimeterip åipå KerKatut takitigi-
gajugdlutik. ingigigsuvdlutik, nar-
dluvdlutik peKilimalårtardlutigdlunit.
Danmarkime rødgrane 30 meter
sivnerdlugit takissuseKalerajungilaK,
Rold Skov-imile atausiåkåt 36 åma 37
meterisut portussuseKarput. rødgran
pisoKaunerpåK 128-nik ukioKarpoK
Lindenborgip orpigpagssuaKarfiane
Rold Skov-ip kangia tungåne napa-
vok. orpik atorfigssaKardluarnerpau-
lersarpoK — tåssa sagdliligkiagssa-
tut pigssarsivfiuvdluarsinaulersarpoK
— 60 migssiliordlugit ukioKalerånga-
me. rødgran Europap angnerssåne A-
siavdlo ilarujugssuane siåmarsimavoK.
rødgran ivssume KanoK ikaluami-
lunit nausinauvoK, tamånalo pissutau-
vok siåmarsimaneranut.
Kissugtå KaKorujugtuinauvoK, aai-
limårdlune ningusuvdlunile. sagdlilig-
katut ukiorpagssuarne atasinauvoK
silåinarmik isugutavatdlårtumik atu-
gaKartingikåine. taimåitumik atorfig-
ssainut amerdlaKissunut sitsiaitdlisar-
neKartarpOK.
kanårtai aikeroKarpatdlångitsut pi-
lagtorneKartarput sagdliligkiaralugit
Kuagssugtuliaralugitdlo, imalunit a-
tomeKartardlutik umiarssualivingme
napassortatut igdluliornermilo nåpar-
Kutitut. ajoraluartumigdle orpigpag-
ssualerissut erKarsautigalugit igdluli-
ortiternerme teknike ima nutåliauti-
gisimalerpoK betonit atorneKarneru-
lerdlutik. sålimanerit, kanårtat ami-
nerit igdlume sagdliligartagssatut,
bundgarninut napassugssatut, led-
ninginut nåparutitut, umiatsiånut nå-
parutitut, erfalassulerfigtut åssigisså-
nutdlo atorneKartarput.
kanårtat pitsåunginerit naitsukut-
dlåkutårdlugit kivdlorneKartarput a-
torneKartardlutigdlo karsinut, aulisag-
kanut portutigssatut, sånakuarKanut
påpiaragssaliatutdlo.
avdlanut angnikinerussunut orpiar-
Kap atorneKartamerata saniatigut
rødgran atorneKartarpoK orpiliatut
Korsungnigdlo pinersautitut, taimalo
orpigpagssuautilingmut aningausså-
lungnik pigssarsisitsissardlune ukiut
60-it agdliartornigsså utarKerKårnago,
imaKame taimanikungineranut ano-
rerssuarmitdlunit upititausinaungmat
taimalo asule aningaussartutauginar-
dlune akisulkulugtOK, imalunit asiusi-
nauvoK umassuarKanigdlunit mangi-
arneKarsinauvoK il. il. KaKutigortu-
vorme orpik ajoKusemeKarane agdli-
ssok Kavdlunåt orpigpagssuine taku-
savdlugo.
hvidgran rødgranimut åssingusso-
rujugssuvoK, 20 meterile sivnisanago.
avaleKutai siligpasingneruput, merKU-
taussaisalo Kalipautåt ungasianit issi-
galugo sordlo KaKujugtumik Kingor-
neKartut. orpik tåuna Amerikame a-
vangnardlermipoK naussardlunilo nå-
magigtardluinardlune atorneKara-
jungnerussardlunilo nunaussianut
narssaumanmarmltunut avssiaKuta-
tut naggorigsagkanutdlo pingårtumik
siorKanut Kanigtulingne.
Kissugtåta rødgranip Kissugtå åssi-
palugpå Kaumaneruinardlune, oKimåi-
neruvdlune, mångerneruvdlune rød-
granimitdlo asiujåineruvdlune. kanår-
tai angnertungitsuinarmik sagdliligki-
arineKartarput, angnertunerussordlo
karsinut KissugtaliussuneKartarpoK. a-
torneKarfiginerussartagai tåssa naut-
sivingnut ungaluliaralugo Kissugssia-
ralugulo.
ukiune kingugdlerne ædelgran orpi-
liaralugo atorneKaleriartorpoK. or-
piup tåussuma piuminaKutigå mereu-
taussai nåkåneK ajoramik. kisiånile
rødgranisut tipigigtigingilaK, pissusi-
lersutitorKatdlo maleruåsagåine jut-
dlip orpia tipigigsussariaKarpoK.
avaleKutai sålimassuput merKutau-
ssailo Korsuk-tårtut avaleKutéraisa
saneraisigut igdlugigtigut nausimåput.
orpik inusugtitdlune ilusimigut rød-
gran åssinguvå. kingorna nua rød-
granip nuanit sigdlakutdlauneruler-
sarput. ædelgran rødgranimit portu-
nerulersardlunilo utorKalinerussar-
POK.
tåuna tåssaugaluarpoK KåKap orpia
Europap KerKane naussardlune. Dan-
markimut erauneKarsimavoK 1760-i-
me. orpik tåuna isumavdluarfigine-
KarsimavoK tåssa merKutaussalingnit
avdlanit nåpautinut akiutdluarsinau-
nerungmat. isumavdluarnerdlume pa-
katsisineKarsimångilaK, nauk ukiune
kingugdlerne umassuarKanit mangiar-
neKartalersimagaluardlune, orpingmut
ajoKutaussumik.
Kissugtå KaumassuvoK kajortoK-Ka-
ssertumik suvdloKuteKardlune. OKit-
suvok, aKitdlune silikisutdlo Kivdli-
ngajagdlune sanarfisavdlugo ajornar-
torsiornarane. rødgranitut atorneKar-
tarpoK.
nordmanngran, orpiliagssatut pi-
nersautigssatutdlo piumaneKarnerit i-
lagåt, ædelgran åssipaloKå, sålima-
ssunigdle ædelgranitut avaleKuteKara-
ne nordmannsgran merKutaussanig-
tarpoK avaleKut kaujatdlangajagdlu-
go. avaleKutai taimailivdlutik mavtu-
vatdlårneK ajorput, kussanardlutik
pinersautigssarKigdlutigdlo. tåuna
Kaukasusime naussarpoK.
( sølvgran mericutaussalingne piner-
sautigisavdlugo kussanarnerssauvoK.
taimåitumik akisuvoK, orpiliatutdlo
atorniaråine pissårtussariaKarpoK. or-
pik taimåitOK meterinik mardlungnik
portussusilik jutdlilernerane Køben-
havnime kroninik untritilingnik ar-
dlalingnik akeKarpoK, kiavdlo jutdlip
nalåne sapåtip akunerine mardlug-
sungne pinersautigssamut taima a-
merdlatigissut akigiumåsavai.
, ædelgranit ilåt kæmpegran ilaminit
soKutiginauteKarnerssauvoK. tåuna u-
kiorpagssungitsut matuma sujornagut
Danmarkimut erKuneKarpoK. ædel-
granlnarmut åssinguvoK naujartortar-
nerale sukanerujugssuvdlune merKU-
taussartailo fem-seks centimeterisut
takitigissarput, sitdlajauvdlutik nuilo
peKingassuvdlutik. avaleKutai nutau-
nerit sungårtussarput kajorujunga-
j agdlutigdlunit manigdluinartardlu-
tik. Kissugtå aKitsuvoK åtartuvatdlå-
ranilo.
' naussarfingmine Amerikame avang-
nardlerme orpik tåuna angisuvigssuå-
ngortarpoK, Danmarkimilo ama tai-
ma angisuvigssuångorsinaugunarpoK.
taimailigångame issigingitsussågag-
ssaujungnaerneK ajorpoK. orpit tai-
måitut Danmarkime pisoKaunerssåt
40 migssåne ukioKarput taimatutdlo
portutigalutik. Kissuk taima angissu-
silik 10—12 kubikmeterisut initussu-
seKarsinauvoK. orpiliagssat Dan-
markime månamut angnerssarissåt
ædelgraniuput Sjællandip avangnå-
nitdlutik. tåuko ukiut mardlugsuit
matuma sujornagut upitineKarsimå-
put, atauserdlo 30 kubikmeteriusima-
vok. Kavdlunåt orpinut åssersutdlu-
go angeKalune. orpik tåuna mångumi-
gut meterinik mardlungnik silissuse-
KarsimavoK.
Amerikamile avangnardlerme kæm-
pegraninut nalerKiutdlugo tåuna su-
ngilaK. ukiut ardlagdlit matuma su-
jornagut taimåitorssuaK atauseK upi-
tineKarsimavoK, tåussumalo ugtutai
amilåmissåmåinarsimåputdlunit. por-
tussuseKarsimavoK 132 meterinik a-
valeKutaisalo ilait 60 sivneKartut 40
kubikmeter sivnerdlugit initussuse-
Karsinauvdlutik. orpiup mångua 18
meterinik silissuseKarsimavoK.
orpiliagssatut piumaneKarnerussut
ædelgraniussut tipeKångingajavigtar-
put, tåssa Kanga OKartarneråtut ka-
kitdlarnaKutisungningitdlat. orpiliag-
ssaKarportaordle tipåringårame or-
pigpagssuit ilivitsut tipigeKatigisi-
nauvdlugit, orpik nuånersoK aKilima-
ssunik, Korsoringnik merKutaussalik
amilimassunigdlo mikissunik paorna-
Kutdlugtalik pingasoKiussanik tiku-
ngassunik augpalugtunik pilutaussa-
lik. orpiliatut Korsugtagssatutdlo atu-
savdlugo tåuna ilaminit avdlanit i-
luaKuteKarnerssau vok a j OKutigssailo
ikingnerssauvdlutik. tamånale ilisi—
maneKånginarpoK, taimåitumigdlo a-
tomiarneKartarane. tåuna orpik tai-
guteKarpoK douglasgran.
orpiliagssaK tåuna ardlaligtigut so-
KutiginauteKarpoK, imaKa pissutausi-
magunarpoK tåuna orpiliagssanut av-
dlanut ilaKutåungingmat issikumigut-
dlo orpiliagssanut avdlanut åssingu-
ssuteKångilaK ungasianit ilusia kisime
åssinguvdlune.
douglasgran takisunik amilimassu-
nik paornaKutdloKarpoK. merKutau-
ssaisa orpigtå tamåt Kagdlersimavåt.
tåkajåjuput, aKitsuvdlutik amitdlutig-
dlo amerdlanertigut Kassissartumik
tungu j orpalugtumigdlunit Kalipaute-
Kartardlutik. orpik sarKartame ine-
riartorune takisunik siligtunigdlo a-
valeKutinigtarpoK, alångortamlkunile
kanårtå nardluvdluinartarpoK. ame-
rausså KasserujugtuvoK, inusugtitdlu-
go Kivdlertardlune kutsungmik put-
dlartaussanigtiterdlune. kingorna Ka-
leraussanigtitertarpoK orpitoKaK åssi-
gilerdlugo.
douglasgran Amerikap avangnar-
dliup kipasigsuane naussarpoK, tamå-
ngånit Danmarkimut erKuneKarsi-
mavdlune 1856-ime. orpik tåuna siå-
mariartordluarsimavoK. nåpautinut a-
kiuniatdlarKigsuvoK silavdle pissusi-
nut malugssajassuvdlune.
nauj artoidluartarpoK tunissagssiari-
neKartarneralo taimåitumik orpingnit
avdlanit angnertuneruvoK.
Kissugtåne mångertume suvdloKU-
tigsså augpalujårtoK sujusinårdlune
pingortarpoK, makiarnikortå sungar-
palugtussarpoK KaKorujugtOK. orpik
taimåitOK angisoK umiarssuarne nå-
parutigssarKigdluinartarpoK avdla-
nutdlo Kissup mångissusianik pissa-
riaKartitsissunut atugagssarKigtardlu-
ne.
EEE VINRUDE
SALG, SERVICE OG REPARATIONER
tuniniaineK, pilersuineK iluarsainerdlo
ANDERSEN & CHRISTIANSEN
Box 119 . 3900 Godthåb . Telegramadr.: ANDCHRIS
27