Atuagagdliutit - 11.06.1986, Blaðsíða 6

6
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
NR. 24J986
Den kommende fabrik, der bl.a. skal være med til at forøge beskæftigelsen i Grønland, kommer til at ligge lige op
til Grønlandshavnen i Aalborg, hvor KNI’s egne og chartrede skibe losser verdens bedste råvarer til Danmark og
den øvrige verden. (Foto: lod-).
Royal Greenlandip
Aalborgimi suliffissuas-
saa 1987-imi inissasoq
— Suliassalli nioqqutissialli Kalaallit Nunaanni naammassineqarsinnaasut
suulluunniit suliffissuarmi tassani suliarisassanngilagut, Royal Greenlandip
direktøria Mogens Weihrauch taama oqarpoq, suliffeqarfik suliffissarpassuarnik
Kalaallit Nunaanni pilersitsissutaasussaq pillugu siullerpaameersumik
oqaloqatigineqarnermini
Aalborg (AG): Namminersornerul-
lutik Oqartussat Aalborgimi sulif-
fissualiornissaannik naalakkersui-
suni ilaasortaasimasup Lars Emil
Johansenip nalunaaruteqaqqaar-
neraniit ukioq ataaseq missiliorlu-
gu qaangiussimalerpoq, tassagooq
Namminersornerullutik Oqartus-
sat nammineerlutik nioqqutissias-
sat ineriivillugit nioqqutissiarisale-
runikkit iluanaarutissaq tamakker-
lugu namminneq pisalissammas-
suk.
Taamaanneranili Namminersor-
nerullutik Oqartussat Aalborgimi
pilersissimavaat niuerfeqarfik nas-
siussuisarfillu »Royal Greenland«,
tassanilu direktør Mogens Weih-
rauchip sulisuisalu Namminersor-
nerullutik Oqartussat avammut ni-
uernerat aquppaat peqatigitillugu-
lu suliffissuassaq taassumallu i-
ngerlatsinissaa piareersaasiorlugit.
Qanittukkut AG- Royal Green-
landimut pulaarpoq, taamanikkul-
lu Mogens Weihrauchip pisarner-
misut erseqqissarpaa suliassat Ka-
laallit Nunaanni suliarineqarsin-
naasut suulluunniit suliffissuarmi
tassani suliarineqartassanngitsut,
suliffissuullu taassumap angunia-
gai marluusut, tassalu suliffissanik
H.J.KINKSVEJ 23 • BOX 234
3900 NUUK • TLF. 2 49 44
BYEVS SPECIALFORRETNING
FOK
GRØNLANDSK KUNST & HUSFLID
SKIND OG SKINDFRODUKTER
GAVEARTIKLER
SOUVENIRS
ABEN ALLE UGENS DAGE
sapinngisamik amerlanerpaanik
Kalaallit Nunaanni pilersitsinissaq
aammalu kalaallit nioqqutissias-
saataasa sapinngisamik pitsaaner-
paamik akilersinneqartalernissaat.
Kalaallit Nunaannut
pingaaruteqartoq
— Suliffissualiassaq qaqugu iner-
neqassava, Royal Greenlandillu —
pileqqaarnermisut — avammut ni-
oqquteqarnermut immikkoortor-
taannaajunnaarluni nammineerlu-
ni suliffissuaateqalernissaa qanoq
kinguneqassava, siornatigummi ni-
oqqutissiaareersumasut qallunaat
nunanilu allamiut suliffeqarfiinut
nioqqutigineqaannartaraluarma-
ta?
— Naatsorsuutigaarput suliffis-
sualiassaq ukiaru — immaqa no-
vemberip aallartinnerata missaani
— sanalersinnaassallutigu, 1987-
imilu inersimassaaq, taamanerniil-
lu ukiup affaata missaa qaangiup-
pat immikkoortortai assigiinngit-
sut ingerlallualereersimassapput,
Mogens Weihrauch oqarpoq, sulif-
fissuullu Kalaallit Nunaannut sun-
niutigisassai oqaluuseriumaneruai
Royal Greenlandimut sunniutiugi-
sassai oqaluuseriumannginnerullu-
git.
— Imaappormi tamakku Kalaal-
lit Nunaanni pisarnertut isummer-
figineqartuaannartanngitsut,
Weihrauch nangippoq. Assigiin-
ngissutaat unaanerugunarpoq
KGH-mi atorfillit tassaammata
qallunaat naalagaaffiannit atorfi-
nitsinneqarsimasut taamalu Ka-
laallit Nunaat pillugu allaanerusu-
mik isummertartut, Royal Green-
landili niuerfiuvoq nutaaq.
Nutaartaasut ilagaat uagut aal-
laqqaataanilli Kalaallit Nunaanni
Namminersornerullutik Oqartus-
sanit atorfinitsinneqarsimagatta,
taamaattumillu qallunaat naala-
gaaffianni atorfilittut isummertar-
tuunata, taamaaliortarneq sooru-
nalimi immini ajortuunngikkaluar-
poq, kisiannili pitsaalluinnartuu-
nani niuerneq, uumatut tuniniaa-
vittut pissutsinik malersuiuarluni
ingerlasussatut ittoq ingerlannias-
sagaanni.
Uanga isumaqarpunga tamanna
pingaaruteqarluinnaqqissaartuu-
soq. Niqqquteqarfik maaniitoq eq-
qarsaatigissagutsigu, taava sulisuu-
sut tamarmik — pingasunnguit ki-
simik pinnatik nutaamik atorfinis-
simasuupput. Taakkulu aallaqqaa-
taanilli Kalaallit Nunaanni Nammi-
nersornerullutik Oqartussani ator-
finissimasuunerat isumarpunga i-
summertaasiannut pingaaruteqar-
luinnaqqissaartuusoq.
Maani suliffissualiornitsigut su-
liffissat suli amerlanerusut Kalaal-
lit Nunaanni pilersissavagut. Ta-
manna kingusinnerusukkut tikik-
kumaarpara. Aammalu kingune-
rissavaa nioqqutissiat Kalaallit Nu-
naannut iluanaarutaanerulissam-
mata. Tamannaluuna tunngaviga-
lugu maani suliffissualiortugut.
Suliffissuaq assigiinngitsunik ni-
oqqutissiorfiusussaavoq, erseqqis-
sassavarali nerpileriffiusussaan-
ngimmat. Nerpilerineq tamarmi
Kalaallit Nunaanni ingerlanneqar-
tartussaavoq — tamannalu arlaleri-
arlunga erseqqissartareersimavara.
Taamaaliornikkummi Kalaallit
Nunaanni suliffissat amerlissap-
put.
Danmarkimi suliffissualiunngik-
kaanni akit pitsaanerusut angune-
qarsinnaanngillat — Kalaallit Nu-
naannilu suliffissat amerlinaviara-
tik. Ataguli erseqqissaqqillara,
Mogens Weihrauch oqarpoq:
Suliffissuartaassaq, ilaatigut Kalaallit Nunaanni nioqqutissiaareersitnas
niksuliareqqiisarfiusussaq, GrønlandshavnipAalborgimiittup eqqanng
aniissaaq, tassangaanniillu KNI-p nammineq umiarsuaatai ilaatigulD o
tartugai atorlugit tunisassiat pitsaalluinnartut Danmarkimut tamarmut
larsuullumi sinneranut nassiussuunneqartarput.
— Kapisilinnik qaleralinnillu pu-
joorinermi nerpilerineq tamarmi
Kalaallit Nunaanni ingerlanneqar-
tassaaq, taava nerpiit qeriteriarlu-
git Danmarkimut nassiunneqartas-
sapput tassanilu pujuuginnariarlu-
git saattunnguanngorlugillu kitsiin-
nariarlugit poortorneqartassapput.
Suliassat tamakku Kalaallit Nu-
naanni ingerlanneqarsinnaanngil-
lat, pissutigalugu pisisartut kapisil-
lit qalerallillu pujuukkat nillataar-
tuutillugit piumasarmatigit, taa-
maattut pitsaanerunerat pissutiga-
lugu, taamaattullu sapaatit akun-
nerini sisamani piusinnaasarput.
Suliassaq taanna Kalaallit Nunaata
Danmarkillu akornanni avikkutsi-
gu anguniakkat marluk angussava-
gut, Kalaallit Nunaanni suliffissat
amerlanerulissapput akillu pitsaa-
nerulissallutik.
Taavalu aamma allat ilusilerso-
reerlugit sialaareerlugillu nioqqu-
tissiarineqarsinnaasut tikippagut.
Imaluunniimmi siatassatut piariik-
kat. Tassani aallavigaarput nerpi-
liat ataatsimoortillugit Kalaallit
Nunaanni qeritinneqartarnerat, a-
taatsimoortilLugillu qerititat ta-
makkua USA-mut nassiunneqar-
tarput.
Uagut suliariniagarput tassaa-
voq, aalisakkat taakkua suli anner-
sumik piareerlugit suliarisaleruma-
gatsigit. Kalaallit Nunaannilu suli-
arineqartartussaq tassa nerpiup pit-
saanerpaartaa immikkoortinne-
qartassammat aammalu paperuata
tungaa immikkoortinneqartassal-
luni. Taakku marluk immikkoortil-
lugit nunanut allanut nioqqutigine-
qartassaaq. Sinneruttorlu uagut
maani nioqqutissiareqqittassavar-
put, tassa ilusilersorlugu, siariaan-
nanngorlugu, sialaareerlugulu.
Nerpiit ilivitsuutillugit nioqquti-
gisarunnaarlugit pingasoqiusamik
ingerlatsilerutta aalisagaq anneru-
jussuarmik iluanaarutigisinnaalis-
savarput saniatigullu aamma sulif-
fissanik amerlanerusunik pilersit-
sissalluta.
Nioqqutissioriaatsit nutaat
— Ilusilersukkanik, siariaannalia-
nik sialaariikkanillu nioqqutissior-
niaraanni atortuutit nutaarluinnaat
pisiarisariaqassapput, Mogens
Weihrauch oqarpoq. Taamaattu-
mik periaatsit taakku ilaat ataasiin-
naq uagut Danmarkimi suliarisar-
niarparput. Taamaattumillu Ka-
laallit Nunaanni sulisuusut ilinniar-
tinniarpagut suliassat ilaannik mar-
lunnik taakkuninnga suliarinne-
reertarnissamut. Taamaattumillu
Kalaallit Nunaanni suliffissuit an-
nernerit ilaanni marlunni atortuu-
sersuiniarpugut nutaanik, taakku-
ninnga suliarinniffiusartussanik.
Taamalu assigiinngitsut pingasut
angusimavagut. Angusimavarput
aalisagaq tamaat pitsaanerusumik
iluanaarutigisalissagatsigu. Angu-
simavarput Kalaallit Nunaanni su-
liffissat amerlinerat, angusimavar-
pullu nioqqutissiarineqartartut pit-
saanerulernerat.
Taaneqarsinnaasut marluk eq-
qartoreerpakka. Pissutsilli tamaasa
eqqarsaatigissagutsigit, tassa Royal
Greenlandip ingerlatsinerata ka-
laallit suliffissaqarniarnerannut
kingunerisinnaasai, imaappoq ner-
piit annersumik aggorneqartalerne-
rata, suliffissuarni nioqqutissiori-
aatsit poortueriaatsillu allanngor-
tinneqarnerisa aammalu kinguppa-
leriffiit poortuisarfiisa suli anneru-
sumik atorneqalernerisa, tamakku
tamarmik kingunerissavaat Kalaal-
lit Nunaanni suliffissuarni suliffis-
sat 450-it missiliorlugit amerlaneru-
lernerat. Tamakkuli tamarmik aat-
saat pilersinnaapput aningaasaliis-
sutissat pisariqartinneqartut piffis-
saq eqqorlugu pissarsiarineqarsin
naappata aammalu kalaallit sui
sartut tamanna siunertarerpiarlug
ilinniartinneqarpata.
Misissuinertigullu paasineqatsl
mavoq periaaseq taamaattoq, K
laallit Nunaanni suliffissuit Aa
borgimilu sulif feqarfiup akornan
anguneqarsimasoq sulisoqarnia
nikkut Kalaallit Nunaannut phs®a(
nerujussuusoq soorlu islanding
nunanilu allamiut suliffeqarf>is ^
taamatut suleqatigiinnermikku
angusimasaanninngarnit.
— Taamatut nutaamik eqqarsaa
lerneq — qanoq ililluni pinngofSI
mava. Nioqqutissiat allatut suhne
qarsinnaalernerat tunulequtaasi
mava, imaluunniit pisisartut allat
ittunik pisiumallersimanerat tunu
lequtaava? ,
— Isumaqarpunga assigiing>sS
annerpaaq uanittoq, sulisut siule
mik qallunaat naalagaaffianni sU 1
suusimammata taamalu sioqQUIl
neqarsinnaanngitsumik naalagaa
fimmi atorfilippalaartumik sulisaf
simallutik. Maannakkut sulisuusu
inuussutissanik nioqqutissiornet
mik ilisimasaqarluartuupput.
nuussutissallu suunersut ilisimall
arlugit. Nunanut tamanut anga*a
sareersimasuuvugut. NalunngHar
put fru Jensen Danmarkimiitt0<l
qanoq ittunik pisiumanersoq- ^
lunngilarput frau Schmidt TysK
landimiittoq qanoq ittunik pislU
manersoq aammalu nalunngilarP
mrs. Johnsen USA-miittoq qatto9
ittunik pisiumanersoq.
Nioqqutissiassat naammattut
— Nioqqutissiassat qanormi? .
— Naammattunik nioqqutissia5'
saateqarpugut. OqartareersimavU'
gut aalisakkat siornatigut pitsaajj
nginnerusutut isigineqartartut Pa
saalluinnartuusut, saarulliillu k
nguarialermata taakku sammiva.
laarunnaarpagut. Saarulliit uterl
aqqinnissaasa tungaannut a*la
samminerugallassavagut. Suu
luunniit peerutereersimasut oqa
luuseriuaannassagaluarutsigit asa
immitsinnut piffissaajaannassaa'
gut.
Maanna allat saareerpagut.
Ni-
oqqutigisartakkavut amerliartot
put, atorfinikkamalu oqareerpu
nga aningaasat kaaviiaartittakk3
vut 500 mio. kr-iusut ukiut tallin)®
ingerlaneranni marloriaatingort)14
kumaarivut. Maannalu takusif1'
naalereerparput ilumut tamann
angujumaaripput.
Oqarsimagatta pisarineqartattu
marloriaatinngortikkumaarlugit
— imaluunniit taakku nalingi uktu
tallimat ingerlaneranni marloria3
tinngortikkumaarlugu, tarnat®
munnga pissutavoq pisat taakku.
taamaaginnartillugit nioqqutig1®1
annginnatsigit. Sapinngisamik an;
nerpaamik — Kalaallit Nunaann.
— minnerusumillu Danmarkin)
suliarereertarniarpagut. Kalaal)1
Nunaanni suliarineqarsinnaanng1*
sut, Kalaallit Nunaatali annerpa3'
mik iluanaaruteqarnissaanut PlS®
riaqartut, Danmarkimi suliarisas
savagut. Tassami aki annerpa®1*
Kalaallit Nunaata angusariaq3)
paa. Iluanaarut taanna allanut P1^
tittariaqanngilarput — taamaali0’’
nissatsinnummi akissaqanngilag®1)
Tamakkulu avataasigut aatn^
mattaaq nioqqutissiavut toqqaaj)
nartumik nioqqutigisassavagut- -11
ornatigut KGH-ip niuertut akun
nermiliuttut mikinngitsumik ator
tarsimavai. Tamakku tamangaja®
sa uagut atorunnaarsimalereerp®
gut. Nioqqutissiavut nammineq n.
sarnaatitsinnik ilisarnaaserlugit n>
oqqutigiumagatsigit — tamannan)
siornatigut annikitsuinnarmik
ngerlanneqartarsimavoq.