Atuagagdliutit - 20.07.1993, Blaðsíða 14

14
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
NR. 73 1993
Kulturitsinni qanga pisartut kinngarnisa ilaat
Ilisimatusarfimmi rektori, professor Robert Petersen, AGp qinnuigaa kalaallit kulturiata qanoq ittuuneranik
oqaaseqaqqullugu
Ullumikkut inuunerput tas-
sanilu pisartut siullermik
sorlaqarput inuiannit pini-
artuusunit, aappassaanillu
qallunaanit nunasiaataanit-
sinnit pisunik annertuunik,
isumaliortaatsikkut, inatsi-
siliornikkut, peqatigiilluni
aaqqissuussiniartarnikkut,
atuarfeqamikkullu, atorto-
rissaarutitigullumi, takus-
sutissalinnik. Tamakkulu
ullumikkut inuiattut inuu-
nitsinni piniartunit kingor-
nussatsinnit erseqqinneru-
jussuupput.
Nunas iaataaneq tassa
inuiannit allanit aqunne-
qarneq, inuiaat allat nunat
inuii akuersisinnagit aala-
jangigaat tunngavigalugu,
tamannalu inuuniarnikkut,
naalakkersuinikkut, isuma-
liortaatsikkut nalinginnaa-
sumillu ingerlatsinikkut
takussutissaqartarpoq. Nu-
nasiaataanitta ersiutaasa
siulliit ilagaat kalaallit ator-
tussiaasa niuernikkut
ataatsimut eqitigaallutik
avammut nioqqutigisaane-
rat, taamaalilluni atortussi-
at tamakkua nalittoriartor-
nerat nunatta avataani pi-
sussanngorlugu.
ir
Inuiaat apereqqaamagit
siunissaannut tunngasunik
aalajangiisinnaaneq nunasi-
aateqarnerup ilagaa. Naa-
lakkersuinikkut qinikkanik
ataatsimiittartoqaleralua-
ratta kalaallit siunissaat pil-
lugu oqaasissaqartitaann-
gillat. Taamaattumik nuna-
siaataanerput inatsisit ma-
liUugit 1953-imi atorunnaa-
raluarami aatsaat nammi-
nersomerulernitsinni naa-
lagaaffimmit taamaatinne-
qarpoq, sunniutaasali ilaat
ingerlaannarlutik. Isuma-
liortaatsikkut sunnigaanit-
ta ilagaat silarsuarmit ava-
titsinniittumit assigiinngit-
sutigut sunniutit tamaasa-
mik Danmarki aqqusaarlu-
gu apuuttarmata.
☆
Tamatuma kingunerisa ila-
gaat suut tamarmik Dan-
markimi pitsaanerusutut
takorloorneqartarmata,
taassumalu kinguneratut
suut nunatsinni pisartut ni-
kanarnerusutut allaammi
nikanamerusariaqar tu tut
takorloorneqartarlutik. Nu-
nasiaqarnerup ilagaa nuna-
siaatillit atorfilittaasa inuit
sulissutatik oqarfigisarma-
tigik pinngitsoorneqarsin-
naanatik. Isuma taanna nu-
nasiaatilinni assigiinngitsu-
ni siumortuagarput pissute-
qarsimasinnaavoq atorfillit
tamakkua malugisimasar-
massuk »inissarinngisamin-
niillutik« aammalu nunasi-
amik inuinit atugarissaar-
nerutitaallutik. Tamatuma-
ni naapertuilluarneqassap-
pat taava pissutaasimassaaq
inunnut tikisaminnut ilua-
qutaagamik, taakku nam-
minneq sapermata. Taanna
nunatsinni aamma tusar-
tarparput, kalaallit nam-
minneerlutik imminnut
aqussinnaanngimmata taa-
va nunasiaatillip ikiortaria-
qarsimagai. Nunasiaateqar-
nerup taamaaliUuni pilersit-
tarpai inuit nunasiaataa-
nertik pillugu qujamasut-
tut. Nunasiaateqarnermut
ilanngullugit tusartakkavut
sakkut atorlugit qunusia-
rinnittarnerit, parnaarus-
suisamerit ilaalu ilanngul-
lugit nunatsinni siumorsi-
mannginnatsigik sooruna-
mi qujanarput, kisianni
taakkua ilaannginnerat isu-
maqanngilaq nunas iaataasi-
manngitsugut.
ir
1953-imi inatsisitaarnikkut
nunasiaataanerput kipim-
Robert Petersen: - Suli tu-
sartarpara kalaallinik naqi-
simanninnermik oqalutto-
qartoq taannattaaq nunasi-
aataasimanitta qileruisa
ilaattut ungilattarunarami,
aatsaat immitsinnut nikagi-
gutta oqaatsit sakkugalugit
naqisimaneqarsinnaavugut,
maalaarnermi nammineer-
luni ingerlaniarfissaagalua-
mut nukillaarsaasarmat.
(Ass.: Knud Josefsen).
Robert Petersen: - Jeg hører
stadig nogen, der påstår, at
grønlænderne undertryk-
kes. Det er netop et af arre-
ne efter kolonitiden, og det
klør vist nok stadig hos no-
gen. Kun hvis vi anser os
selv som svage, kan vi un-
dertrykkes verbalt. Det blot
at sidde og brokke sig er jo
netop vejen til at blive svage-
re. (Foto: Knud Josefsen).
mat, nunasiaataanerup ili-
sarnaatai qulaani taaneqar-
tut siornatigornit erseqqin-
nerujussuarmik malunnar-
sipput, tassa inuuniarnik-
kut, naalakkersuinikkut,
isumaliortaatsikkut nalin-
ginnarlu pisartutigut ava-
taanit aqunneqarnerput
sakkortusimmat. Aalisarne-
rup atortussiomerullu aaq-
qissuunneqarnera Dan-
markimi pilersaarusiaavoq,
Danmarkunit akilerneqar-
poq, suliartortitanillu sa-
naartugassartai suliarine-
qarlutik. Tam akkuli tamar-
mik kalaallit politikerit
oqaasiinik aallaaveqarput,
nunatsinnili oqallisigineqa-
ratik pilersaarusioriarlugit
oqqunneqarlutik isummeq-
qaartunut ilisarnarunnaar-
lutik takkuttartut. Taassu-
ma saniatigut atuarfut in-
gerlanneqarneranni isuma-
liortaatsikkut avataaniit
sunnigaaneq sakkortusivoq.
Kisianni nunasiaataanerup
ilisarnaatigilluagai marluk
1980 tikillugu suli ersilluar-
put: qallunaat tikisitat ilaat
suli tikittarput »kalaallit
ikioriartorlugit«, suli saper-
soralugit, kalaallillu quja-
masupput.
ir
Tam akku taagorpakka tak-
ussaasukkut allanngorsi-
maqigaluaqaluta malugini-
ar tar akku ullumikkut nu-
nasiaataasimanitta »qile-
rui« suli ersersartut. Siul-
lermik malunnartoq tassa
kalaallinik qallunaanillu
immikkoortitsineq sunut pi-
sartunut assigiinngitsunut,
iluarisanut iluarinngisanul-
luunniit patsisigineqartaan-
nartoq, soorlu kalaallit ta-
marmik assigiissut, assi-
giinnik isumaqarlutik, assi-
giinnik mamarisaqarlutik
assigiinnillu sapigaqartaria-
qarlutik, akerlianik aamma
- oqalliseqataasartut uppe-
rissagaanni - qallunaat ta-
marmik assigiipput, tamar-
mik atorfigissaartuullutik,
tamarmik kalaallisut oqa-
lussinnaanatik ilikkarsin-
naanatilluunniit.
Landsrådip atorunnaar-
nera tikillugu landsrådip aa-
lajangigaanik isornartor-
siuisut appisaluunneqartar-
put landsrådinik nikanar-
saasunik taagorlugit. Kisi-
anni inuit isumaqarunik
landsrådi isornartorsiulaa-
raanni nikan arsissasoq, taa-
va namminneq tassaassap-
put landsrådimik nikanar-
sorinnittut annerpaat.
Landsrådimi ima qajannar-
tiginanilu nikanartiginngi-
laq isornartorsiorneqaruni
equsuussalluni. Landsrådit
isummerniartartuupput
sungiusimananngitsumik
periuseqarlutik nammine-
erlutik isummerniartussat.
Taamaattumik nersunar-
put, kisianni isornartorsior-
neqarsinnaanngitsutut isi-
gineqarunik qularineqarsi-
massaaq ilumut suliamin-
nut akisussaasuunersut.
Landstingip aalajangigai
isornartorsiomeqartarput,
tamannali isumaqanngilaq
landstingi landsrådimit
ataqqineqannginnerusoq.
ir
Suli tusartarpara kalaalli-
nik naqisimanninnermik
oqaluttoqartoq taannattaaq
nunasiaataasimanitta qile-
ruisa ilaattut ungilattaru-
narami, aatsaat immitsin-
nut nikagigutta oqaatsit
sakkugalugit naqisimane-
qarsinnaavugut, maalaar-
nermi nammineerluni in-
gerlaniarfissaagaluamut
nukillaarsaasarmat.
Ilaatigut inuiaat marluiu-
nerput soorunami akuerisa-
riaqarparput, kisianni nam-
minersomerunerup ataani
innuttaaqatigiinnerput
aamma oqallinnermi ma-
lunnarnerusinnaagaluar-
poq. Nutaarsiassaqartitsi-
viit tassani peqataanerat
ilaanni malunnartarpoq so-
orlu n\aani peqataanertik
allaat illersorniarlugu ilua-
qutaanerminnik ersersitsi-
niartartut, tamannalu nu-
nasiaateqarnerup ilisarnaa-
taasa aamma ilagaat, ta-
mannarpiaavorlu immaqa
aviisitta qallunaarpalunne-
rannik isornartorsiuisarne-
rup tunulequtaa, tassa im-
maqa qallunaarpalunneru-
nani nunasiaateqarpalun-
nerugaluartoq. Inuiaat ullu-
mikkut pilersimasut suli
inuusoqaat, aaqqittariallillu
amerlammata aamma isor-
nartorsiorneqarsinnaasut
qinertuaaginnartariaqar-
put, tassalumi aviisit aam-
ma isornartorsiuinissaq su-
liassaasa pingaarnerit ila-
gaat, qujanartumillu uparu-
artugassanik uparuartui-
suupput. Unaliuna pigiga
ilaanni isornartorsiutit atu-
arlugit n alunnar tarmat so-
orlu tamatumuuna aviisit
takutinniaraat atorfissaqar-
tinneqarnertik, massa tå-
rn anna immini apersuuser-
neqarneq ajoraluartoq. Ta-
manna soorunami kalaalli-
suinnaq oqaasertalinnik
aviiseqalernerinnakkut al-
lannguuteqarnavianngilaq.
*
Tupigikuluppara oqallin-
nermi kalaallisut oqaaserta-
qarnissaa sunik imaqarnis-
saanit salliutinneqarmat.
Aarleritsaatigaara oqallittut
ilaat oqarmat kalaallit qal-
lunaatut atuarsinnaanngit-
sut eqqarsaatigalugit piler-
sinneqassasoq. Aatsaat ka-
laallit qallunaatut atuarsin-
naasut eqqarsaatigalugit pi-
lersinneqarpat naatsorsuu-
tigisinnaavarput ima pitsaa-
sigissasoq kajuminnermit
atuarneqartassalluni, alla-
mik qinigassaqannginner-
mit pinnani.
Tamakkumi qallunaanik
kalaallinillu, kalaallisut
oqaluttunik sapersunillu
immikkoortitsineq immini
suliatta pitsaassusissaan-
nut tunngavigineqarsin-
naanngilaq. Suliavut pitsaa-
suussappata tamanna ilun-
gersuutigisariaqarparput,
amerlanertigulli kikkunnut
ilaaneq pingaarnerutinnagu
suleqatigiinnikkut anguju-
minarnerussaaq. Taamaa-
lippat immaqa nunasiaasi-
manitta suli maannamut er-
siutai ikiliartulissapput.
Radiumut an/-
ngaasaleeqataagit
Radio Nuummiunut - Nuummiut radiuata nuannari-
saaqisup - suli pitsaanerulernissaanut qulakkeereqa-
taaniarit Suliffeqarfiit tamarmik radiumik tusarnaar-
tartut kajumissaarneqarput aningaasaleeqataaqqullugit.
Akikitsuararsuuvoq! J
Radio Nuummiunut ullut tamaasa aningaasaleeqataa-
sut aqqi saqqummiuttarpai, tusarnaartullu naluneq
ajorpaat Nuummi radiup namminersortup ingerlaan-
narnissaanut kikkut peqataajumanersut, Sianerit tele-
fon 2 35 60 erseqqinnerusumillu paasiniaallutit.
Radio Nuummiunut aningaasaliisuupput maannakut:
Arctic Contractors.Atasut, Burmeister El-teknik,
Nuuk Arbejdsgiverforening, Godthåb Auto Service,
Godthåb Fiskeindustri, Godthåb Rengøring & Flytte-
firma, Grønlands Radio Center, Nuuk's Auto,
Nuummi Amutsivik, Royal Greenland,Taxa 21818,
Aagårds Bilvask aamma Nuuk Imeq.
Taakku Nuummiut radioannut qulakkeerisuupput
Qujanarsuaq!
Bliv sponsor
til radioen
Vær med til at sikre, at Radio Nuummiunut - Nuuks
populære musikradio - kan blive endnu bedre.Alle
firmaer, der lytter på radioen, opfordres til at blive
sponsorer. Det er meget billigt!
Radio Nuummiunut offentliggør hver dag alle
sponsornavnene, så lytterne ved, hvem der vil sikre
en uafhængig radio i Nuuk. Ring på telefon 2 35 60 og
hør nærmere.
Radio Nuummiunuts nuværende sponsorer er:
Arctic Contractors.Atasut, Burmeister El-teknik,
Nuuk Arbejdsgiverforening, Godthåb Auto Service,
Godthåb Fiskeindustri, Godthåb Rengøring &
Flyttefirma, Grønlands Radio Center, Nuuk's Auto,
Nuummi Amutsivik, Royal Greenland,Taxa 21818,
Aagårds Bilvask og Nuuk Imeq.
De sikrer Byens lokalradio. Tak for det!