Atuagagdliutit - 07.09.1993, Síða 9

NR. 87 1993
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
9

Gulerooat qillertuusani
oqartussaaqataassuserlu
ammanerusoq
Ukiuni makkunani allanngortiteriffiusuni eqqarsarluaqqarnissaq
tunngavigisariaqarparput, Lars Emil Johansen oqarpoq
UUMMANNAQ (KK) - Poul
Nyrup Rasmussen takuuk
namminersorneruneq qa-
noq ingerlanneqarnersoq!
Taama naalakkersuisut
siulittaasuat ministeriuner-
mut oqarpoq, Illorsuarni
KNI-p pisiniarfinnguaniitil-
lutik. Uisivimmiipput gule-
rooat qillertuusamiittut
marluk, tamarmik immik-
kut nerioqqutissiarineqar-
fillit, tamarmik imamikkut
assigiit. Qillertuusap aap-
paa KNI-p allanngortiterif-
figineqanngikkallarmat pi-
siaasimavoq akeqarsimallu-
nilu 8,50 kr.-ninik. Aappaa-
lu KNI allanngortiteriffigi-
neqareermat, Danmarkimi-
lu pisiffigisartakkat nutar-
teriffigineqareermata, ake-
qalersimavoq 4,00 kr.-ninik.
Tassa akilia affaannanngor-
simavoq.
- Taakkua gulerooat as-
sersuutaalluarput, Nammi-
nersomerullutik Oqartus-
sat suliassanik naammas-
sinnissinnaanerat danskit
naalagaaffianiit pitsaaneru-
soq, Lars Emil Johansen
oqarpoq.
Oqartussaaqataaneq
ammanerusoq
Sap. akunnerani kitaata
qeqqani avannaanilu an ga-
lan inni ministeriuneq nam-
minersornerunermi oqar-
tussaaqataaneq ammaneru-
soq tamatuminngalu innut-
taaqataasut misigisimanis-
saanik pingaartitsisimane-
rup pisar iaqarluinnarsimas-
susia, namminersorneruler-
simanerup aallartereerne-
ratigut allanngortiterineru-
jussuit sillimafiiginiarsima-
nerat oqaluttuaraakka.
Taama oqarpoq Lars Emil
Johansen an galan eq 29/8-
93 Uummannami naggaser-
neqarmat.
Imaanngikkaluarpoq
danskit naalagaaiTinnit ti-
gusim assats inni sulinissa-
mut danskit atorfilittaannit
kakkanerugatta, oqartus-
saaqataanerulli ammaneru-
sup aaqqissuussisimaneq
paasinarnerusoq, nunatta
inuisa pisariaqartitaannut
periarfissaannullu tulluar-
toq pilersissinnaasimamma-
gu.
- Tamatumani suut eq-
qarsaatigaagit?
- Assersuutigineqarsin-
naapput KNI-p allanngorti-
terneqarnera qanganisarpa-
laartumik aningaasarsior-
nermik imallup qimanne-
qarnera, namminersortut
atugarissaamerulernissaat,
pisiassat akikinnerulerne-
rat avammullu tuniniaaner-
mi periarfissarissaaneruler-
neq.
Allanngortiterinerit
ajornannginnerusimapput
nunatsinni inuillu qanimut
oqaloqatigisarnerat pimma-
ta, Lars Emil Johansen na-
qissusiivoq.
Aatsitassat
qassiiliuutaanerat
Naalakkersuisut siuliuttaa-
suat Lars Emil Johansen
ataatsitassat pillugit aqutsi-
soqarfiup, massakkut Ener-
giministerieqarfimmiittoq,
nuukkasuarnissa pillugu
pohtikkikkut tamaviaarnia-
vissorsimavoq.
Isumaqatigussummik
angusaqarluarpisi?
- Ministeriunerup nerior-
suivoq, aatitassat pillugit
aqutsisoqarfiup nuunneqar-
nissaata nalilersorqinneqar-
nissaa pillugu pohtikkikkut
oqallinnissaq 1994-p affaani
siullermi aallartereersin-
naasoq, Lars Emil Johansen
oqarpoq.
- Aatsitassaatitta saniati-
gut takornariartitsineq nu-
natta aningaasarsiornissaa-
nut periar fissat annerpaar-
taraat, ukiullu afTaanik
utaqqigata aqaguussagalu-
arpalluunnit taassuma aal-
lunneqalernissaa kissaati-
gissagaluarpara, taamatulli
inerniliisimanera naamma-
ginarluni.
- Qanoq ittuunerput pillu-
gu Poul Nyrup Rasmussen-
mut nassuiaateqamissan-
nut periarfissaqarsimavun-
ga. Ilaannikkut naammagit-
taatsuusinnaanerput oqaa-
tigaara piuminaappallaar-
nerarnatali. Nammineq
oqaatigissagaangatsigu...
- Qaqugu ataatsitassanut
aqutsisoqarfik Nuummut
nuunneqassava?
- Neriuppunga 1. januar
1995-mi pisinnaajumaartoq.
Inunnl
akerliusoqarpoq
- Pohtikkikkut isummat
inuilluunnit ataasiakkaat
pissutaappat pilertorneru-
sumik aatitassat pillugit
aqutsisoqarliup nuunnis-
saanut?
Aatsitassat pillugit
ataatsimiititaliami pohti-
kkikkut isumaqatigiinngit-
toqarnera pissutaavoq,
oqaatigisimavaralu aqutsi-
soqarfimmi sulisut tunuar-
simaanngikkunik nuussi-
nissamut akerhummata.
Nuussiniarnermut arrii-
saarneq pissuteqarsoraara
pohtikkikkut isummat
inuullu qanoq issusiata
akornanni pissutsit.
- Nunatta pisuussutai uu-
maatsut pihugit aqutsiso-
qarfiup sooq København-
imiit aqunneqarneri nassui-
aatissaqartilluarsimanngi-
lara, aammami naalagaaf-
fiup suliassaatai allat demo-
kratimik ingerlatsineq nas-
suerutigineqarluni Nammi-
nersomerullutik Oqartus-
sanut nuunneqarsimamma-
ta.
- Soormitaava Aatsitassat
pihugit Aqutsitsoqarfiup su-
hassaatai Kalaalht Nunaata
Energiministeriaqarfimmit
pitsaanerusumik aqussin-
naavai?
- Arraa, killormorluinnaq
oqarputit! Sooq Aatsitassat
pihugit Aqutsisoqarfik Kø-
benhavnimiissava uffa aat-
sitassat Kalaahit Nunaan-
niittut. Tamanna nammi-
nersornerunermik isumma-
mut akerhuhuinnarpoq, uf-
fa Kalaalht Nunaat uppera-
lugu namminersorneru-
sunngortinneqarsimasoq.
Statsministerip arlaleriar-
luni angalanermini oqaati-
gisarsimavaa Kalaalht Nu-
naata suhassat qahunaat
naalagaaffiata naammagisi-
maagaanik naammassisar-
simagai.
- Aammattaaq isumaqar-
punga suhaq taanna qanin-
nerusumik suleqatigiiler-
nissami demokratilu atorlu-
gu aqutsinermi apeqqutit
ilagigaat. Naalagaaffeqati-
giinneq qimakkiartunngi-
larput, kisiannih aalajangii-
sarnermi kinguaaruppas-
suit suh aqqusaartuartagas-
saanni qaninnerusumik su-
leqatigiinnissarput kissaati-
gaarput. Nammineerluta
nunatsinni ineriartorner-
mut aqutseqataarusuppu-
gut.
- Uhumikkut pissutsit
atuuttut taamaaginnarthlu-
git suhniutit Kalaalht Nu-
naata aqussinnaanngilai?
- Allaffik 4.000 kilomete-
rinik ungasitsigisumi inissi-
simatihugu aqutseqataanis-
sarput ajornarluinnarpoq.
Paasissutissagut pissarsia-
riniarlugit qinnutigisagut
pissarsiarisarpagut, kisian-
nih pappiaqqanik ahanik
ilaqarneq ajorpoq. Aqutsiso-
qarfik qaninnerulerpat aat-
sitassarsiornerup aallartin-
nerata kingomagut aqutsi-
soqarfiup pohtikerihu aam-
mcdu inuiaqatigut akunner-
minni attaveqatigiinnerat
akornutissaqannginneru-
lersussaavoq.
Unillatsiarneq
- Suhassanik ahanik Ka-
laahit Nunaannut nuussiso-
qamissaanut qinnuteqar-
tarneq unitsinneqassa va?
Kalaalht Nunannut
tunngasunik suhassanik su-
h qahunaat naalagaaffiat ti-
gummiaqarpoq, kisiannih
Namminersornerullutik
Oqartussat inatsisaanni pe-
riarfissaritinneqartut peq-
qinnissaqarfik tamaanga
nuunneqarmat nungussi-
mavagut.
- Justitsministeriap qa-
nittunnguakkut suliassaati-
mi Kalaahit Nunaannut
tunngasut ilaannik Nammi-
nersorneruhutik Oqartus-
sanut nuutsisoqarnissaanik
apeqquteqarsimavoq. Suh-
assat taakku annertoorujus-
suupput, ataatsikkuhu
nuunneqarnissaat ajoma-
kusoorlutik. Taamaammal-
lu uhuni makkunanerpiaq
justitsministeria naalakker-
suisuhu kommissionimikpi-
lersitsiniarlutik suhssute-
qarput, kommissionhu
taanna siunissami qanit-
tunnguami justitsministeri-
ap suliassaataasa ilaannik
Namminersornerullutik
Oqartussanut nuussisoqar-
sinnaanersoq naliliiniartus-
saavoq .
- Kisiannih massakkut ti-
gusinissanik ahanik kissaa-
teqartoqanngikkallarpoq.
Aammattaaq justitsministe-
riap tam armi Kalaahit nu-
naannut nuunneqarnissaa
kissaatigalutigu oqassagut-
ta mianersortariaqarpugut,
tamannami inatsisinut
tunngaviusunut naleqqu-
tinngilaq. Pohteeqarneq, eq-
qartuussiveqarneq pinerht-
saahuinerlu nuunneqassap-
pata inatsisit tunngaviusut
allanngortinneqartariaqar-
put. Taamaalihutalu uhu-
mikkut naalagaafleqatigiin-
nerput atuukkunnaassaaq,
tamatumalu kingunerisaa-
nik naalagaaffiit ataatsimut
naalakkersukkatut isikku-
limmik pinngortoqassahu-
ni. Tam annal u kissaataann-
gilaq naalagaaffimmut
apuunneqartussaq, Lars
Emil Johansen oqarpoq.
Aningaasat
oqaatigineqanngillat
- 1996-imi ataatsimut taphs-
sutissat oqalhsiginngilisi-
git?
- Aap, oqallisiginngilagut.
- Aamma ataatsimut ta-
phssutinik suleriaatsit oqal-
lisiginngilisigit?
- Aap. Angalanitsinni ta-
matuma oqaloqatigiissutigi-
nissaa kissaatigisimanngila-
ra. Savalimmiormiutulh an-
ingaasanik qinnunianngila-
gut. Kisiannih nassuiaassi-
niarluarsimavugut ukiuni
kinguhemi nunanut allanut
tunisisarnitsinni isertittak-
kagut annikihisimammata,
taamaalihutalu ajornartoor-
nitsinni ingerlaqqinniassa-
gutta pitsanngorsaanissaq
nunallu iluani pisariihisaa-
nissaq periarfissatuarhersi-
mahutigit.
- Sipaarutigineqartut qal-
lunaat statskarsianit kalaal-
lihu landskarsianit avinne-
qassappat?
- Isuma taanna isumaqa-
tiginninniarnerni kingulhu-
nerusuni saqqummertarsi-
mavoq, kisiannih Kalaahit
Nunaata ataatsimut tapiis-
sutaasartut kisiisa isumal-
luutigimmagit pisariillisaa-
nermi pitsanngorsaanermi-
lu pissarsiarineqartut »kh-
lormut ingerlatinneqassap-
pata« pissusissamisuunngi-
laq.
- Taamatut allanngortite-
rineq qahunaat naalagaaffi-
annit phlaanertut ittumik
kinguneqartariaqanngilaq,
tamatumami inerneriinnar-
sinnaavaa Kalaahit Nunaa-
ta pissutsinik pitsanngor-
saanissaminut kajumissuse-
erunnera. Taamaalihutalu
immaqa Savalimmiut anin-
gaasaqarnermigut ajaluso-
ornerattut ajalusoorsinnaa-
vugut, Savalimmiummi taa-
Statsminister Poul Nyrup Rasm ussen-ip aappassiaatalu Lo-
ne Dybkjær-ip naalakkersuisunut siuhttaasup aappassiaa
Ivalu Egede hagalugu Lars Emil Johansen-ip Illorsuarni Ulu
inunngorfia, ullumikkut nunaqarliup aalakkerisarfigUersi-
masaa pulaarpaat.
Statsministerparret Poul Nyrup Rasmussen og Lone Dyb-
kjær besøgte sammen landsstyreformandens forlovede Iva-
lu Egede Lars EmU Johansens fødehjem i IUorsuit, som i dag
er bygdens posthus.
matut misigisaqarput siusi-
naarlutik pisar iilhsaaneq
pitsanngorsaanerlu aallar-
tissimannginnamikku.
- Statsministerimmi si-
paarutit statskarsimit
landskarsimihu avinne-
qannginnissaat pihugu paa-
sitinneqarsimava?
- Paasisakka malillugit
statsiministeri isumaqar-
poq pisariillisaanitsinni si-
paakkagut Kalaahit Nu-
naannut huaqutigitinneqas-
sasut. Schliiterip naalakker-
suisuunerata nalaani mis-
singersuusiortoqarsimavoq
aningaasanik atuinitta pit-
sanngortinneratigut siuner-
tanut amerlanerusunut
atuisinnaalernerput pissuti-
galugu ataatsimoortumik
tapiissutit annikihisinne-
qarnissaat pihugu.
- Tamanna pissusissami-
soorsorinngharput. Isuma-
qarpuguhu Kalaalht Nunaa-
ta Danmarkihu siumut aal-
lariarnerput nuannaarutigi-
sariaqaraat. Qinersinnaa-
s ar put alla tassaagaluarpoq
issiavitsinni qiviimiinnarlu-
ta qahunaat naalagaaffian-
nut aningaasanik amerlane-
rusunik qinunissaq. Pisari-
aqartitsisorujussuugaluar-
luta, nunanut allanut tuni-
niaanitsinni 3/4 milliard
kroninik annaasaqarsima-
galuarluta, Kalaahit Nuaan-
ni aatsitassarsiornermik in-
gerlataqrunnaarsimagalu-
arluta aammalu aningaasa-
kilhorneq suliassaqarfinni
allani malugisinnaagaluar-
lutigu isumaqarpunga qal-
lunaat naalagaaffiannut an-
ingaasanik amerlanerusu-
nik qinuinnartariaqarata.
Tamatuimunnga taarsiuhu-
gu ataatsimoortumik tapiis-
sutisiagut naalagaaffiup in-
gerlatsinerata nalaani ator-
neqartarnerinit sapinngisa-
mik sivisunerusumik pigini-
artarpagut, massakkugal-
lartorlu Danmarkimit
ataatsimoortumik tapiissu-
tisiarisartakkagut atorlugit
aningaasatigut ajornartor-
siutigut aaqqinniarsaraa-
gut.
Nunatta ikinngutaa
- Statsminister Poul Nyrup
Rasmussen-ip angalaqatigi-
nera qanoq nahlersinnaa-
viuk?
- Angalanerput iluatsillu-
artorujussuuvoq, Lars Emh
Johansen aalajangersimar-
pasissumik nipeqarluni
oqarpoq. Sumiiffiit tike-
raakkagut statsministeri-
mut takutissinnaasimagak-
kit nuannaarutigaara. Aam-
mattaaq statsministerip so-
qutiginnihuarluni oqallin-
nernut hannguttarnera
aammalu Kalaalht Nunaata
Danmarkihu suleqatigiin-
nissaannut kissaateqarnera
takusinnaasimagakku nu-
annaarutigaara.
- Poul Nyrup Rasmussen
Kalaalht Nunaannut ikinn-
gutaavioq, qularinngihuin-
narlugulu takusimavara nu-
narput aamma ikinngutaa-
soq. Tamannami ihoqarfin-
ni tikitatsinni uppernarsi-
varput. Aammalu nuannaa-
rutigaara tikitatsinni oqar-
tussaasut, kommunalbesty-
relset bygderådihu aamma-
lumi inuinnaat pinngitsoqa-
ratik naalagaaffeqatigiinne-
rup qanoq pingaartiginera
erseqqissartarmassuk aam-
malu Danmarkilu attaveqa-
tigiihuarnissap ingerlaan-
narnissaa kissaatigimmas-
suk. Neriuppugut statsmi-
nisteri Kalaalht Nunaanni
angalanini alianartumik pi-
soqarnera peqqutaalluni ki-
pisariaqarsimasani nangeq-
qikkumaaraa.
- Statsminister Poul Ny-
rup Rasmussen-ip inuttar-
piaa qanoq nahlersinnaa-
viuk?
- Statsministerip inuttut
annertuumik soqutigisaqar-
nera paasivara. Kalaahit
Nunaanni pissuserpassuar-
nik aammalu Kalaahit Nu-
naanni inunnik paasisima-
saqarluarnerulersimavoq.
Isumaqarpungalu statsmi-
nisterip kihitsinnartumik
kalaahit aningaasakihiuleri-
artornerminni atukkamin-
nik aaqqeeriartarnerat paa-
sihuarsimagaa.