Atuagagdliutit - 30.11.1993, Qupperneq 16

Nr. 111 • 1993
76
GRØNLANDSPOSTEN
Aatsitassarsiorfiusimasumimingutsitsineqarpoq
All.: Jakob Amossen
1973-imi aatsitassarsioqati-
giiffik Greenex A/S aatsitas-
sarsioqatigiiffissuarmit Co-
mingo-mit pigineqartoq
< Maarmorilimmi aatsitassa-
mik zinkimik aqerlussamil-
lu akulimmik qaqqani In-
ngili qernertumi piiaalluni
aallartissimalermalli Ukku-
sissarmiuusugut ukiut ta-
maasa Marmorilimmi eq-
qaanilu silaannarmi, ka-
ngerlunni Affarlikassaata
Qaamarujuullu imartaanni
mingutsitsinermikk nassui-
aafTigLneqartarsimavugut.
70-ikkulli qiteqqunnerata
missaani annertoorujussu-
armik zinkimik aqerlumik
cadmiumimillu mingutitsi-
neqalersimagaluarpoq.
Ukioq mannalu 30. au-
gust Kalaallit Nunaanni
Avatangiisinut Misissuiso-
qarfimmeersup Gert As-
mundip pisarnertut Bygder-
ådimit KNAPP-mit Uum
mannallu Kommuniani
Økonomiudvalgimit nassui-
aateqarnermini uppernar-
sarpaa Maarmoriliup eqqaa-
ni imaatigut suli mingutsit-
sineqartoq, immami uumas-
susilinnut sunniuteqartu-
mik.
* Sapaatip akunnerisalu
46-ata naalernerani radioa-
viisikkut Qanoquumilu aat-
sitassarsiorsimanerup ki-
ngunerisaanik mingitsitsi-
neqartoq oqlauuserineqar-
mat Avatangiisinut misissu-
isoqarfimmeersup Poul Jo-
hansen-ip Maarmoriliup
imartaani aalisakkanik mi-
ngutsitsinikkut ulorianar-
torsiortoqannginneraanera
piviusorsiomerunngilaq ni-
pangersaanermilli tunnga-
veqaannarluni. Ukiunimi
17-ini aatsitassarsiomerup
nalaani ukioq kaajallallugu-
luunniit najuussimanngi-
laq.
Maarmorilimmiituaraa-
ngamili nersussuit, kukku-
kuut puulukillu neqaannaa-
nik inuulluuteqartarluni.
Taamaakkamilu takusimas-
sanngilai, takunngitsuu-
saarsimanngikkunigit, Af-
farlikassaata imartaani
uukkat saarulliillu toqun-
ngujoorlutik angalaartut,
ilaallu ammartortut.
Suleqataatali Gert As-
mundip uppernarsartuar-
paa suli Maarmorilimmiit
35 kilometerit avasissusilik
angullugu uilortorfigeqqu-
saanngimmat, ilami allaat
imartami tappikani uillunik
uumassusileerussimasoq
ammassaallu pisarineqartut
ataannartumik nereqqu-
saanngitsut, naak ammassi-
artarfitoqarsuullunilu am-
massappassuaqartaraluar-
toq.
Suleqataatali Poul Johan-
sen-ip kingullermik oqaasii
uppertitsiniutit upperissa-
gaanni eqqarsaqqajaanas-
sooq: Soqutaava aalisakkat
tunisassiarineqartartut ta-
matumani pineqanngillat.
Aalisakkalliuku immamilu
miluumasut nerisaqartar-
tut aalisakkanik minneru-
sunik, sulilu taakku sissa-
miinnerusunik ikkattuniin-
nerusunillu inuussuteqar-
tuusut.
Takorloorneqarsinnaa-
vorlu imarujussuaq Maar-
morilimmiit silammut 35 ki-
lometerit angullugit anner-
tussuseqartoq mingutsinne-
qarsimasoq, tamassumalu
ilarujussua Ukkusissarmiut
inuutissarsiornerminni
tunngavigigaat, Avatangii-
sinut misissuisoqarfim-
meersut nassuerutigisaria-
qalerpaat »aatsitassarsiorfi-
usimasumi mingutsitsine-
qarpoq«.
Ukiummi 17-it ingerla-
reersut 1990-imi aatsitassat
perlanikorsui aatsitassarta-
qaqisut Inngili Qernertup
innaanut eqqarneqarsima-
sut 403.000 tonsit missaat
270.000 kubikmeteritut
annertussuseqartut Affarli-
kassaata imartaanut eqqar-
neqarput. Imaanut eqqar-
neqanngikkallaramik ukiu-
ni 17-ini mingutsitsinerpaa-
tut oqaatigineqartuartut.
Ukiunilu taakkunani
Danmarkimut, Nunatta
karsianut Uummannallu
Kommunianut aatsitassar-
siornikkut isertitanik akile-
raarutinillu pissaqartitsillu-
arfiup nalaani apeqqutit as-
sigiinngitsut annertuut
Avatangiisinut Misissuiso-
qarfimmut apeqqutigine-
qartartut akineqarsinnaa-
sarsimanngillat.
Ukiorpassuarnili aatsi-
tassarsiorfik piniartoqarfi-
ullunilu aalisartoqarfik sa-
nileriissimapput allaat sani-
leriilluartutut taaneqarsin-
naasumik, oqaloqatigiinne-
qartarsimavormi ikioqati-
giinneqartarsimallunilu. Si-
unissamilu Nunatsinni aat-
sitassarsiortoqaqqilissappat
pissutsinik tikkuussisin-
naalersimalluni.
Pissutsilli pissusiviusut
maanna akisussaassuseqar-
tunut oqaatiginiarneqale-
raangata, soorlulusooq ulo-
rianartorujussuartut isigi-
niarneqartartut, isertuussi-
niartoqarpasittartorlu. Iser-
tuakujunnerulli tunulequ-
taqarsinnaanera pasinapi-
lutsitsilersinnaasarpoq.
Aammali soorlu fællesrådi-
miit qanittukkut Gert Viig-
ip tikini napparaa tunisassi-
ornikkut ineriartorsimaner-
put qarmarsualiullugu.
Sunaana politikki?
^ All.: Makkorsi E. Olsen
Simon Olsen-ip KNR TV-
kkut meeqqat atuarfianni
atuartunik annernik avitsi-
sarneq pillugu ilinniartitsi-
sunik, ilinniartitaanermut
atuartitaanermullu naalak-
kersuisumik aamma oqaa-
seqartitsinera isiginnaa-
reerlugu ima isummersorfi-
gaara.
Isummat marluk eqqar-
saatinni saqqummersimaj)-
put. Siullermik: Piffissaq
{ sunaatuartutavinneqarsin-
naanerannut ilinniartitsi-
sut isummernerat. Tullia-
tullu: Marianne Jensen-ip
oqaaserisai.
Torrutiinnalugu oqartari-
aqarpunga, uanga ilinniar-
titsisup Ane Sofie Nilsen-ip
isumaq saqqummiussaa isu-
maqatigilluinnarakku. Tas-
sa; meeqqamut pitsaaner-
paassasoq piffissaq siusin-
nerusoq atorlugu piginnaa-
neqarneq naapertorlugu
avitsisinnaaneq. Imaanngi-
larmi meeqqat piginnaane-
rat naapertorlugu avikkaan-
ni atuarniarnerannut akor-
nutaassasoq.
Isumaqarluinnarpunga-
mi meeqqat atuarfianni ilin-
niartitsisut isiginngitsuu-
saaginnarsinaanngikkaat,
inuit - soorlu meeqqat, pi-
ginnaanermikkut assigiin-
ngilluinnartunik ineriartor-
titsisarnerminni ilikkariar-
tortarnerat! Ima kingune-
qarani; pikkorlunnerit peri-
arfissarissaarnerussasut,
pikkorinnerillu periarfissa-
* lunnerussallutik.
Isumaqarpungami; naak
pikkorlunnerit poqiinneru-
galuarlutik - pikkorinnernik
noqitsisariaqanngitsut. Pik-
korinnerillu pikkorlunnerit
atuarnermi ingerlaneranni
kigaallassaatigissanngik-
kaat. Atuartitseriaatsimimi
qaratsatta immikkoortut
marluk suleqatigiisilluar-
sinnaanerat iliuuseqarfigi-
sariaqarpoq. Qarasatta ta-
lerperliup saamerliullu qa-
noq atortiginerat apeqqu-
taalluinnarmat, inuttut ine-
riartorsinnaanermi!
Meeqqat qaratsami taler-
pia-tungaanik atuisut paasi-
neqarsimammata sinnattu-
aqinerusartutut. Taakkuga-
junneruppullu aamma pik-
korluttutut isigineqarlutik
nalilerneqartartut. Ukuli
qaratsamik saamia-tungaa-
nik atuisut pikkorissutut,
immikkoortitseriallaqqissu-
tullu paasineqarnerusarlu-
tik.
Inummili piginnaaneqar-
figisassatut pingaarnerpaa-
soraara, misigissutsip silas-
sorissutsillu tungaatigut
inerisimassusermi oqimaa-
qatigiimmik toqqammave-
qarnissaq. Taamaattumik
ilinniartitsisut (ilinniartitsi-
sunngorniallu) piumaflige-
rusuppakka, tamatuma tu-
ngaatigut eqqumallualaaq-
qullugit.
Isumagami imaappoq:
Meeqqanik nalusoqanngi-
laq, ilinniartitsisunilliuna
perorsaasunillu ilisimaatso-
qartoq! Kissaatigaaralu
meeqqat piginnaaneqarfii
naapertorlugit ilinniartitsi-
soqartalissasoq. Ileqqutoq-
qat makku atuinnarnagit: »
Aa; tassa atuartitaaneq taa-
ma aaqqissuunneqarlunilu
aamma taamak atuisussa-
tut ilinniartinneqareeratta
taama ingerlanniarli«. Ima-
luunniit »meeqqat nallinna-
qaat avissaartissanngillat«.
Uffa massami ilisimasaqar-
nerugaanni, meeqqerivinni-
li meeqqat pikkorissusiat
malugineqareersinnaasoq.
Taamaalilluni meeqqap atu-
alilernermini sumiilluni na-
lunngeriissallugu!
Naalakkersuineq
Marianne Jensen, suunuku
oqaatsit saqqummiukkitit?
Sunaana politikki?
Avitsisannginnissamut
isumaqataavutit. Naak uffa
illit maanna atugaqarnin-
nut immikkkut pineqarsi-
manerit - allaat AFSertartu-
ni siullerpaallutit, immik-
kullu inissisimanerit ilua-
qutigalugu sunniuteqartu-
nut ilaagaluarlutit.
Oqaaserpassuit anikkak-
kit suut taakku kinguneri-
sinnaaneraat eqqarsaatigi-
simanerpat? Politikkip si-
larsuaani inissisimavutit
akisussaaffik toortagaanna-
ngajannik imaqartoq tigum-
millugu. Suna arlaat too-
rukkku pisoqariaannaasoq.
Isumaqarluinnarpunga-
mi ullumikkut politikeritta
taama inissisimanertik
atorluarpallaaleraat. Oqaa-
serpassuit - aamma oqaa-
seeqqat - atuinnarlugit
isummamik saqqummiussi-
sarnerat. Annertunerusu-
mik qinersisartut isuman-
nik ujartuinngitsoq. Aap!
Naalakkersuinerup aqqu-
taata asfaltianik tipeqarlu-
nilu pappiararsunnippoq!
Inuppalaanngeqaarli!
Ullumikkut politikkerit
tusarnaassallugit qasuna-
qutaasa ilagaat, namminior-
palaaratik allalli sinnerlugit
oqaatsinik atuiniartarnerat.
Uffa massa ilumoornerusu-
mik inuppalaarnerusumillu
kiinnernerup inuk soqutigi-
nartunngortittaraa.
Kiamita periaatsit makku
nalummagit: »Imauparuaa-
nerit eqqunngilaq, pissutsi-
nuku imaattut...« il.il. Tas-
sani kiinappak qanoq issuti-
gisoq atornerit apeqqutaa-
ginnassaaq. Pisoqartaqaar-
mi ilaatigut naapertuilluar-
nermik uniuilluinnartunik!
Politikkimi parteeqameq
toqqammavigalugu akisus-
saaffimmik tigummillutit
inissisimavutit. Tassaniiip-
porlu immikkooruteqarne-
rup anersaava! Politikerinik
qinigaasoqartarpbq, inuia-
qatigiit iluanni immikkut
inissittakkatsinnik. Taama-
tummi ippoq, aamma qiner-
sisartoqarmat immikkkut
inissisimasunik. Inuiaqati-
giinni taama avissaarsima-
nerput immikkooruteqar-
nerpullu inuiaqatigiittut
napaniarumalluta aaqqis-
suussaanitsinnut ilaagin-
narpoq. Aamma taava
meeqqat atuarfiini ilinniar-
toqarfmnilu taama aaqqis-
suussisoqartariaqaraluar-
p°q!
Isumaqarama: Illuatungi-
liunnerup anersaava teri-
annniapalaat piuneerutsis-
sanngikkaat. Demokratiillu
tarnaa, pissaanerup ipisis-
sanngikkaa.
Avaqqunneqarsinnaan-
ngitsormi imaammat: Pi-
ginnaaneq ippoq meeqqami
ineriartortumi! Politikkimi
sakkugalugu peqqinnartu-
mik oqimaaqatigiimmilllu
ineri£irtortoqarsinnaanngi-
laq! Siumukarnermilli piler-
sitsisoqarsinnaavoq, silasso-
rissuseq - politikkeritut
oqallorissuseq - pingaartik-
kunnaarlugu - inuttulli pi-
lersitsisinnaassuseqarluni
sanarfiisinnaaneq anguni-
artuaraanni!
Takorloorneqarsinnaavoq imarujussuaq Maarmorilimmiit
silammut 35kilometerit angullugit annertussuseqartoq mi-
ngutsinneqarsimasoq, tamassumalu ilarujussua Ukkusis-
sarmiut inuutissarsiornerminni tunngavigigaat, Avatangii-
sinut misissuisoqarfimmeersut nassuerutigisariaqalerpaat
»aatsitassarsiorfiusimasumi mingutsitsineqarpoq«, Jakob
Amossen allappoq.