Atuagagdliutit

Árgangur
Tölublað

Atuagagdliutit - 15.05.1997, Blaðsíða 12

Atuagagdliutit - 15.05.1997, Blaðsíða 12
12 Nr. 37 • 1997 a^apy(/é/'a £/£ GRØNLANDSPOSTEN »HANS HEDTOFT«-IMUT ILAASUSSAAGALUAQ Kisiannili Ulf Olsen-ip piumaneruaa Danmark-imiiginnarnissaq maskinistinngorniat atuarfianni ilinniaqqiiluni - Malugisinnaanngilluinnar- para 60-iliisimanera. Ulloq a- taasiinnaq sunniuteqanngilaq, pisamittullu nukissaqarlunga- lu eqeersimaartigaanga. Taama oqarpoq Ulf Olsen, ungasinngitsukkut inuunermi angusassat qulliit ilaannik angusisimasoq. Ukiut 60-it eqqaasariaqanngillat suli taa- ma suliassaqartigitillugu, a- ngunissaannullu pilersaaruti- nut ukiut taama amerlatigisut atorsinnaatillugit. Taamaapporlu Ulf Olsen. Kalaallit Nunaanni sulisarto- qameq pillugu atuakkiomissa- mut atortussanik katersivoq. SIK-p 40-liilluni nalliuttorsi- omerminut atatillugu saqqum- mersitaa naammaginartippal- laanngilaa, saqqummersitami- lu ilanngussaa ilanngunneqar- simavoq »sallusumik tunnga- vissaqarluni«. Nalusimavaami ilanngussassani sumut atome- qassanersoq. Ilisimasimasuu- guniuk sumut ilanngunneqas- sanersoq allarluinnarmik al- lassimassagaluarpaa. Taa- maattumik allatut ajomaqaaq Kalaallit Nunaanni sulisarto- qamermi peqatigiiffeqamerup 1953-imi aallartinniamisaar- neraniit manna tikillugu pisut »eqqortumik« atuakkiarinis- saat nammineerluni allattaria- qarpaa. - Ukiut marlussuit matuma sioma taqqakkut milittoorama isumaqaleraluarpunga utoqqa- lissallunga »kinguariassallu- ngalu«. Ajungaarama nakor- sap inassutigaa siusinaartumik soraaminngussasunga, taama- nikkullu nammineq takusin- naanngilara qanoq periarfis- saqarnerlunga. Feriaramali pitsaanerulaalerpunga, utoq- qaallu illuanni kiassaateqar- fimmi pedelitullu sulinissan- nik neqeroorfigineqarama eq- qarsarpunga taamatut nappaa- teqaraluarlunga suliffik taanna sapernaviamagu. Feriamera naammat nakor- saq saaffigaara nassuiaallugu- lu pitsaanerulersimallunga, si- usinaartumillu soraarninngor- nissannut pappiarat atsiortari- aqanngikkai. Namminerlu nassuerpoq ajunnginnerusu- mik isikkoqartunga, tamatu- malu kingorna peqqittuaan- narsimavunga. Attartup Timaani Ulfip nu- liatalu Lisap najugaanni nuan- nersumik pequsersorsimasumi nakorsap oqamera AG-p aal- lartitaata ilumoomeraannar- sinnaavaa. Ulf Olsen-ip angut 60-inik ukiulik assiginngilaa. Soorlumi ilutigiittugut, AG- llu aallartitaa ukiunik arfini- linnik nukarliugaluarluni u- toqqarpaluttutut oqaatigine- qarsinnaanngilaq. Ilumut Ulfi inuusuppaloqaaq. Qullissani inunngortoq Qullissani inunngortartut allat assigalugit qiammiartuutiga- luni 1937-imi inunngorpoq, tassanilu ukiuni siullemi 14- ini najugaqarluni. Tamatuma kingorna Aasianni efterskole- miippoq, kingomagullu Sisi- miuni ilinniagaqalerluni. Qul- lissalli suli qimannagit ilaati- gut ilikkarpaa illoqarfiup in- naallagissiorfiani sulisartut qanoq sulisamersut. Mekanik maskinallu suliarissallugit nu- annarisorujussuuaa, taamaat- tumik apersortinnermi kingu- ninngua sunngiffimmini in- naallagissiorfimmi sulisarpoq. Tassanilu paasivaa inersima- leruni mekanikimik ilinniaga- qarnissani. Sisimiuni ukiut siulliit mar- luk amutsivimmi mesterlære- mi ilinniarpoq, kingornali Helsingør Skibsværft-imut maskiskolemullu ilinniariar- torluni. Ilinniarnini naammas- sigamiuk Qullissani maskina- lerivimmi ukiup ataatsip mis- saani sulivoq, Sisimiunulli u- teqqilluni, tassani sulisartut sulilluartuummata. Taamaat- tuunerat Ulf Olsen-ip iluaril- luarpaa erinitsajasutut pis- suseqarnermigut ineriartor- nermi siullemut ilaajuaannar- simagami, pingaamertullu su- liassamisut toqqarsimasami- nut tunniusimalersimalluni, tassalu Kalaallit Nunaanni sulisartoqameq pillugu peqa- tigiiffeqamermut. Misileeqataasoq Ulf Olsen-ip sunniuteqartu- mik pisoqarsimanera qutsati- gisarpaa, pinngitsoorani toqu- nissaraluanit annaassisoq. - Helsingør Værft-imi ilin- niartuunerma naggataani Ka- laallit Nunaata umiarsuassaata »Hans Hedtoft«-ip motorer- suinik suliaqarfimmut immik- koortortamut nuunneqarpu- nga, Ulf Olsen oqaluttuarpoq. - Amutsivimmi pisortap pissu- sissamisoorsoraa kalaaliuga- ma Kalaallit Nunaata umiar- suassaani suleqataasariaqar- tunga, aammalu pinngitsoor- sinnaanngitsutut isigineqar- poq siullermeerluni angalanis- saani maskinassistentitut inut- taanissara. - »Hans Hedtoft« angalanis- saminut piareerpoq, umiar- suullu Kalaallit Nunaannut aallannginnerani Øresund-imi misilittameqamerani arlaleri- arlunga ilaasarpunga. Umiar- suullu aallamissaa qanilliar- tortillugu soqutiginninnera milliartorpoq, aallamissaanul- lu ullut 14-it sinneruttut nalu- naarpunga maskinskolemi i- linniaqqinnissara eqqarsaati- galugu ilinniarnera ingerla- teqqinniarlugu. - Tamanna annassutigaara, kisiannili pisoq tupannaqaaq, tamannalu sioqqullugu pisut eqqarsaatigalugit »Hans Hed- toft«-ip umiunera inuuninni misigisama ajornerpaat ila- gaat. - Umiunerup kingorna arla- qarpugut kalaallisut erinarsor- tarluta umiarsuup umiunerani alianartumi qimataasunut ani- ngaasanik katersiniarluta. Sulisartoqameq Pingaamerutilluguli Ulf Ol- sen-ip sulisartoqamermi suli- assat aallutarisarsimavai, uki- unilu siullemi taamatut suli- nermini akornutissarsisarsi- mavoq. 1953-imi peqatigiiffe- qarneq aallartinniamisaaler- poq, 1956-miilli aallartillua- villuni. Taamanikkut Ulf aam- ma Odaq Olsen Sisimiuni amutsivimmi kalaallinit kisi- mik ilinniagaqarsimasuupput, qallunaanillu namminnertut ilinniagaqarsimasunit pinga- jorarterutaannarmik akissarsi- aqartinneqarlutik. Kalaallit su- leqataasut marluk isumaqarsi- mapput tamanna eqqortulior- nerunngilluinnartoq. Dan- mark-imi qallunaat assigalugit ilinniagaqareersimanerup ki- ngoma akissarsiat taama ikit- sigisinnaanngimmata. - Taamanikkut sulisorine- qarput »fastelajat« ullormullu akissarsiaqartinneqarlutik su- lisorineqartartut. Kingulliit tassaapput ilinniagaqarsiman- ngitsut. Immikkoorluta peqa- tigiiffiliorpugut, kisiannili i- ngerlaannaq suleqatigiilerluta. Peqatigiiffiliomermilli aal- lartitsisut ajornartorsiutissar- silluarput. Kalaallit Nunaanni sulisartut peqatigiiffeqarne- rannik aallartitsineq nuanner- suinnaanngilaq, ajomartorsiu- tit aporfissallu taamanikkut kammalaataasalu naapittagaat Ulfip isumaa malillugu SIK 40-liilluni nalliuttorsiormat a- tuakkiami iluamik eqqartome- qarsimanngillat. - Amutsiviup qullersaannit arlalippassuariarluta naveer- sorujussuartarpugut. Taakku- mi taamanikkut qallunaagin- naapput. Kikkut tamarmik aa- lajangiisartut tikisitaapput, ua- gullu isiginnittamitsinnit allar- luinnarmik isiginnittaaseqar- lutik. Assersuutigalugu sioo- rasaameqartarpugut ima imalu iliorutta soraarsitaassasugut. Tamannakuli uniffigineq ajor- pavut. Iluamik paasillugit - Odaarlu Danmark-imeereer- nitta kingorna iluamik taku- sinnaalerparput pissutsit aku- ersaaruminaassusiat, ukior- passuit sorsuuteqareernerup kingorna sulisartut atugarisaat Danmark-imi assigiinneruler- simammata. Uagut ingerlari- arnissatsinnut tunngavissa- qanngilagut, akissarsialli assi- giinnginnerujussuat erseqqil- luinnartoq pissutigalugu saq- qummiussisinnaalluta tunuar- tikkuminaatsunik. - Sakkortuumik sulivugut pissutsit pitsanngortinniarlu- git, piffissallu ingerlanerani i- neriartorneq sunniuteqarfigi- sinnaalerlugu. Assersuutigalu- gu uagut iluatsipparput Ka- laallit Nunaanni siullersaalluta kalaallimik amutsivimmi naa- lagaqalerneq. Taamani tun- ngavilersuutigaarput suliffik i- ngerlaannassappat sinneqar- toorfiullunilu, taava sulisut naalakkallu imminnut oqalo- qatigiissinnaasariaqartut. Sisi- miuni amutsivimmi piumasa- raarput kalaallisut oqaasilim- mik naalagaqalemissaq, taa- maattumik Henrik Siegstad amutsivimmi naalaganngor- poq. Angusaqamissarlu utaq- qilussinnanngilarput, piffissa- milu sivikitsuinnarmi Sisimiu- ni amutsivik Kalaallit Nu- naanni amutsivinnit siuller- saalluni sinneqartoorfiuler- poq. - 1960-ikkut naalemeranni ukiunilu tulliuttuni GAS - Grønlands Arbejdersammen- slutning - taamanikkut taama taagomeqartoq - sulisut sinnii- saannik angutinik arnanillu amerlasoorpassuamik ilinniar- titaqarqpoq, amerlanerilli an- naasarpavut KGH-mi ima- luunniit GTO-mi sulisut pisor- taattut atorfinitsinneqaraanga- ta. Tamanna taamanikkut ima- torsuaq soqutiginngikkaluar- parput, tassami taakkunani ka- laallit sulisorineqamissaat qu- lamaameqarmat, kisiannili ul- luinnarni sulisartunut sullissi- nitsinnut tamanna akomutaa- qaaq. LO-mut ilanngussinnaanngilaq Ulf Olsen oqaluttuarpoq Sisi- miuni GAS-ip immikkoortor- taqarfia Kalaallit Nunaanni sulisartoqamermi taamanikkut siuarsimanersaasoq, nunap sinnerani siuariartomeq suk- kaatsuinnaasoq. - Taamanikkut illoqarfiit a- komanni telefonikkut atassu- teqartoqarsinnaanngilaq, taa- maattumik peqatigiiffinnut al- lanut atassuteqameq amigar- torujussuuvoq. Taamaattumik isumaqarpugut Sisimiuni im- mikkoortortap sinniisoqarfi- gigaa Kalaallit Nunaanni suli- sartoqarnermi peqatigiiffeqar- neq. Tassanimi suliniuteqarto- qarpoq, tassaanngaanniillu su- lisartoqarnermi peqatigiiffe- qameq ineriartortinneqarpoq. - Taamaattumik Danmark- imi sulisartut kattuffissuat LO ilaasortanngorfigiumallugu qinuteqarpugut, itigartinne- qarlutali. Uagummi nammi- neq kattuffiunngilagut, taa- maattumik qallunaat kattuffis- suata siulittaasuata eqqisseq- quaatigut. Taamanikkut sianiilliorsi- manini Ulfip ilaatigaa, utoq- qatsissutigaluguli taamanikkut ilamilu angusaqarusullutik e- rinitsajasuusimanertik. - Iluamik akuersaarsinnaan- ngilarput kigaalaartumik piso- qartamera aallartitsiniamemii atomeqartartoq, atassuteqar- tarnerullu kigaappallaarnera pissutigalugu Kalaallit Nu- naanni malunnaateqartorujus- suaq. Sisimiuni immikkoortorta- qarfimmi kingomalu nuna ta- makkerlugu kattuffiulersumi aallartitseqqaartunut ilaasut Ulf aamma Odaq Olsen siulit- taasutut paarlagaattarput. Aappaa siulittaasuugaangat aappaa siulittaasup tullerisar- paa, taamalu ukiorpassuami imminnut ikioqatigiittarlutik. Angerlarsimanngisaan- nangajattoq Pissutsilli ilungersunarput a- ngalasoqartuartariaqart armat, Ulf Olsen-ilu qaqutiguinnaq angerlarsimasarpoq. Ataasiar- luni qaammatit pingasut i- ngerlaneranni arfineq-marlori- arluni angalasarpoq, allakkul- lu - Sisimiuni suli najugaqar- luni - ukiup ataatsip ingerlane- rani katillugit ulluni taamaal- laat 34-ni angerlarsimavoq. - Tamanna pissutigalugu i- luamik ilaqutariinni inooqati- giinnissaq ajornakusoorpoq, taamaattumik nulianilu siulleq Ulf Olsen inuusuttuulluni ilinniarnerminik naammassinneqqammerluni maskinassistentitut »Hans Hedtoft«-imut ilaanngitsooqqarpoq. Umiarsuup umiunerani qimataasut katersuunniar- lugit kalaallisut erinarsortut tassaapput Daugaard Josefsen, Johannes Larsen aamma Ulf Olsen. Som ung og færdiguddannet undgik Ulf Olsen (tv.) med nød og næppe at komme med som maskinassistent ombord på »Hans Hedtoft«. Her synger Daugaard Josefsen, Johannes Larsen og Ulf Olsen grønlandske sange ved en indsamling til fordel for de efterladte fra forliset.

x

Atuagagdliutit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.