Atuagagdliutit - 10.06.1997, Blaðsíða 13

Nr. 43 • 1997
13
GRØNLANDSPOSTEN
Siullermik naatsorsuutigineqartumit immikkut ittunik
nappaatilinnik Kalaallit Nunaannut angerlartitsilluni
katsorsaasarneq sivisunerusumik ingerlasimavoq.
Taamaattumik napparsimasut katsorsartariaqartut
amerlasoorpassuit utaqqisariaqalersimapput,
assersuutigalugu seeqqumikkut siffissamikkullu
pilatsittussat. llassutitut aningaasaliissutissanut inatsimmi
kalaallinut nappaatilinnut nunatta avataani
katsorsarneqartariaqartunut 5 millioner koruunit
atugassanngortinneqarsimapput, pingaartumik Rigshospital-
imi København-imiittumi katsorsameqartussanut.
Hjemtagningen til Grønland af visse typer af
patientbehandling indenfor en række specialer er en mere
langstrakt proces end først antaget. Derfor har der ophobet
sig en pukkel af patienter, som har behov for behandling,
for eksempel knæ- og hofteoperationer.
På tillægsbevillingsloven er der afsat fem millioner kroner
til behandling af grønlandske patienter udenfor landet,
først og fremmest på Rigshospitalet i København.
Sinneqartoorujussuameq kisiartaavoq
Ukioq manna landskarsi amigartoorujussuassaaq - aappaagu aappaaguagulu
NUUK (KK) - Aningaasaqar-
nermut naalakkersuisoq Da-
niel Skifte, Atassut, 1996-imi
502 millioner koruuninik sin-
neqartoomerup kingoma qa-
sukkariartulereerpoq.
Naak maannakkut ukioq
1997 suli qiteqqutinngikkalu-
artoq, taamaattoq Daniel
Skiftep naatsorsuutigigallar-
paa ukioq qaangiuppat 164
millioner koruuninik ami-
gartooruteqamissaq.
Tamanna naatsorsuutigi-
gallarpaa Inatsisartut ukiak-
kut ataatsimiinnerminni ilas-
sutitut aningaasaliissuteqar-
tarmata landkarsimut million-
ilippassuamik aningaasaataa-
jaasartumik.
Taamaattumik ilimanarpoq
landskarsip 1997-imi ami-
gaartoorutissai millioninik
untritilinnik arlalinnik amer-
lassuseqassasut.
Siorna ukiakkut ataatsi-
miinnermi 1997-imut Ani-
ngaasanut Inatsisissaq akuer-
sissutigineqarmat naatsorsuu-
tit ajunngitsumik isikkoqara-
luarput. Naatsorsuutigineqar-
poq 5 millioner koruuninik
sinneqartoortoqassasoq.
Sinneqartoorutissalli taak-
ku tammaannarsimapput.
Tamanna pisoq Inatsisartut
upemaakkut ataatsimiinnertik
naggataarlugu pingasunngor-
nermi 4. juni 1'997-imut Ilas-
sutissatut Aningaasaliissutis-
sanut Inatsit I pillugu anner-
tuumik oqallisereersullu. Ina-
tsisissaq nutaaq aningaasartu-
uteqarfiussaaq katillugit 169
millioner koruuninik.
Aningaasat taama amerlati-
ginerannut pissutaanerpaavoq
sanaartugassat arlalissuit -
soorlu mittarfiliortiternerit
inissialiortitemerillu - 1996-
imi aallartinneqartussaagaluit
ukioq manna aatsaat aallartin-
neqarsimammata.
Tamanna 1996-imut naat-
sorsuutinut iluaqutaalluarsi-
malluni 1997-imut naatsor-
suutinut artukkiisimavoq.
Akiligassat
Sanaartugassat kinguartinne-
qarsimasut saniatigut Inatsi-
sartut naalakkersuisullu ani-
ngaasaliiffigisassanik ataa-
siakkaanik arlalissuamik saq-
qummiussisimapput, katillu-
tik aningaasanik millionilip-
passuamik naleqartussanik.
Aningaasaliiffigisassat a-
taasiakkaat, 100-t sinnerlugit
amerlassuseqartut, tamarmik
katersorneqarsimapput Ilas-
sutitut Aningaasaliissutissa-
nut Inatsimmut I-imut. Ilassu-
titut Aningaasaliissutissanut
Inatsit AG-p qupperarsima-
vaa, suliassallu pingaarute-
qartut marlussuit nassaarisi-
mallugit:
Grønlandsbanken-ip illor-
sua, namminersornerullutik
oqartussani sulisut ilaasa su-
liffigiligassaat, 25 millioner
koruuninik akeqarpoq.
Kalaallit Nunaata Radiuata
aningaasatigut ajomartoome-
ra 7,7 millioner koruuninik
naleqarpoq.
Diskop allanngortiterne-
qarnera landskarsimit 16,5
millioner koruuninik tassan-
ngaannaq akilemeqartussan-
ngorpoq.
Platinova A/S-imi aktienik
pisineq 10 millioner koruuni-
nik naleqarpoq.
Atuakkanik saqqummersit-
sisarfimmi ingerlanerliortumi
Atuakkiorfik A/S-imi aktie-
nik pisineq 2,5 millioner ko-
ruuninik naleqarpoq.
Kalaallit Nunaata iluani
ti mmisartuus sisarnermut
Grønlandsfly-mut tapiissutit
7 millioner koruuninik nale-
qarput.
Ilaasunik angallassissutit
Tåteråq aamma Tugdlik Ku-
jataani Qeqertarsuullu Tunua-
ni angalasinnaaqqullugit KNI
Pilersuisoq A/S 6,5 millioner
koruuninik tapiiffigineqar-
poq.
Qaqortumi ikuallaavilior-
nissamut tapiissutit 9,8 milli-
oner koruuniupput.
Peqqinnissaqarfik aamma
aningaasanik tapiiffigineqar-
simavoq, napparsimasunut
Kalaallit Nunaata avataani
katsorsameqartussanut 5 mil-
lioner koruuninik, napparsi-
masunik angallassisariaqaler-
nermut 2 millioner koruuni-
nik kiisalu 7 millioner koruu-
nit peqqinnissaqarfiit ataa-
siakkaat sulinerisa nukittor-
sameqamissaannut, taakkulu
katillutik 13,6 millioner ko-
ruuninik amerlassuseqarput.
Allarpassuit aamma eqqar-
tomeqarsinnaagaluarput.
Taamaattumik akiligassat
amerligaluttuinnarput.
Amigartoorutit
Ajomartorsiomerlu imaalial-
laannaq qaangerneqarsin-
naanngilaq.
Daniel Skiftep naatsorsuu-
tigaa landskarsi 1998-imi 79
millioner koruuninik amigar-
tuussasoq, 1999-imilu 25 mil-
lioner koruuninik amigartuus-
sasoq. Aatsaat ukioq 2000-
imi 77 millioner komuninik
sinneqartoornissaq Daniel
Skiftep naatsorsuutigaa.
Aningaasat amerlaqaat, ki-
siannili »usinik uertitsisin-
naanngillat«.
Landskarsi ullumikkut
1.600 millioner komuninik a-
ningaasaateqarpoq, taamaat-
tumik ukiuni aningaasakilli-
orfiusuni sillimmatigissallu-
git naammaqaat.
Taamaakkaluartoq Inatsi-
sartut Aningaasaqarnermut
Ataatsimiititaata Inatsisartut
upemaakkut ataatsimiinnera-
ta naggataameqamerani Da-
niel Skifte-mut erseqqissaa-
tigaat 1999-imit anguniartari-
aqaraa landskarsip sinneqar-
toorateqartalemissaa.
Inuit akomannut
Nalunngilarput landskarsi 1,6
milliarder koruuninik ani-
ngaasaateqartoq.
Tamanna ajoranilu ajorpoq.
Ajunngequtigaa suliffeqar-
flit tamarmik, aamma nammi-
nersornerusut suliffeqarfii,
piumasaminnik iliorsinnaam-
mata kiffaanngissuseqarlutil-
lu akiliisinnaassuseqarluarlu-
tik.
Ajoqutigaa akileraartartut
akileraarutaat landskarsimi
toqqorsimaannamatik inuia-
qatigiit akomanni sulisinne-
qartariaqarmata.
Soorlu Siumup oqaaseqar-
tartua Lars Karl Jensen ilassu-
titut aningaasaliissutissat pil-
lugit inatsit pingajussaaneer-
lugu oqallisigineqarmat ima
oqartoq:
- Naalakkersuisunut siun-
nersuutigissavarput aningaa-
sarpassuit landskarsimi toq-
qorsimaneqaannassanngitsut,
millionilli arlallit inuiaqati-
giinnut iluaqutissanngorlugit
ammaassisoqartariaqartoq.
Soorunami landskarsi ani-
ngaasaataarutissanngilarput,
Kalaallit Nunaannili pissutsi-
ni arlalinni aningaasat pisaria-
qartinneqartut sulisinneqarta-
riaqarput.
Taamatut isumaqameq Da-
niel Skifte-mit isumaqatigi-
neqarluarpoq, kisiannili mia-
nersoqqussuteqarluni:
- Inuiaqatigiinni pissutsini
tamani ajunnginnerusumik
atugaqalernissaq kissaatigi-
neqaraluartoq, taamaattoq a-
ningaasat eqqarsaqqissaarluni
atomeqartariaqarput. Tassami
sianiilliornerussaq annertu-
nerusumik ingerlatsilernis-
samut aningaasat atomeqas-
sappata, tamannalu siunissa-
mi ukiut tamarluinnaasa land-
skarsimut artukkiisalissaaq,
Daniel Skifte oqarpoq.
Uparuartuinerit
Inatsisartut naggataarlutik
oqallilluarput
NUUK(KK) - Oqaatsit sak-
kortupput, allaat akerartuu-
tingajattarlutik, Inatsisartut
sisamanngomemii 4. juni
upemaakkut ataatsimiin-
nertik paatsiveqannginga-
jattoq naggataaramikku.
Naalakkersuisut siulittaa-
suat Lars Emil Johansen,
Siumut, Tuusi Motzfeldt,
Inuit Ataqatigiit, erseqqis-
saateqarfigaa nammineq
inuttulli allatut uparuartor-
neqarnissi nuannarinagu.
Pingaartumik inunnit, qal-
lunaat oqarianaasiat malil-
lugu, illumigooq igalaami-
nenni sanaajusumi najuga-
qaraanni ujaqqanik milluul-
lariaanani.
Lars Emil Johansen-ip
Tuusi Motzfeldt qinnuigaa
sallaalleqqullugu: - Siumut
aamma Atassut naalakker-
suisooqatigiittut qinersiner-
mi kingullermi 18.699-init
taaneqarput, Inuit Ataaqati-
giit 4.000-iinnamik taane-
qarlutik. Taamaattumik
naalakkersuisut amerlane-
mssuteqangaarluartunik tu-
nuliaquteqarput, taammaat-
tumik Inuit Ataqatigiit upa-
ruartuisariaqanngillat.
Ukioq manna ilassutitut
aningaasaliissutinut inatsit
siulleq oqqassutaavoq,
landskarsip 1997-imut naa-
tsorsuutaani 5 millioner
kroninik sinneqartoornis-
saanik pilersaamtigineqar-
toq amigartoorujussuarfin-
ngortussanngormat 164
millioner kroninik.
- Aningaasanut inatsit
aamma ilassutitut aningaa-
saliissutinut inatsit amerla-
nerussuteqartut piumasaat-
tut ilusilemeqartarpoq, Lars
Emil Johansen suangasa-
ngajalluni erseqqissaavoq,
Inatsisartut oqaluttarfianiil-
luni ilaatigut Anker Jør-
gensenimut eqqaanangajat-
toq, taamani qallunaat stats-
ministeriat oqarmat »piu-
masaqaqqissinnaanngilasi«.
Lars Emil Johansen
kamassimarpalukkaluarluni
illuatungiliuttut nipanger-
sissinnaanngilai.
- Aammami uagut amer-
lasuunik qinersiseqarpugut,
Anthon Frederiksen Kattus-
seqatigiinneersoq oqarpoq.
Kunngitut saqqunmierputit,
Lars Emil, tamatumali o-
qaasissaarutsissanngilaati-
gut. Inatsisartut oqaluttarfi-
anit oqalugiartuassaagut.
Neriorsuullu tamanna illu-
atungiliuttut eqquutsippaat.
Isomartorsiuineq
Ilassutitut aningaasaliissuti-
nut inatsisip akuerineqan-
nginnerani Inatsisartut pi-
ngasoriarlugu oqaluuseraat
aammalu Aningaasaqamer-
mut Ataatsimiititaliaanni
arlaleriarluni ataatsiiniitto-
qarluni.
Suliaq aimertuumik ajor-
nakusoortinneqarpoq naa-
lakkersuisut allannguutis-
satut siunnersuutinik arla-
linnik saqqummiussisaqat-
taarmata, tamakku piuarput
lnatsisartunut aamma Ani-
ngaasaqamemiut Ataatsi-
miititaliamut siullermik
aamma aappassaanik oqa-
luuserineqamerata akor-
nanni aamma aappassaanik
pingajussaanillu oqaluuse-
rineqamerata akomanni.
Tamatuma nassataraa al-
lannguutissatut siunnersuu-
tit arlallit akuerineqanngin-
nerminni marloriaannarlu-
tik oqaluuserineqameri. a-
taasiakkaallu Inatsisartunit
ataasiaannarlutik oqaluuse-
rineqarlutik.
Tamanna Aningaasaqar-
nermut Ataatsimiititaliap
iluarinngilaa, allannguutis-
sat aappassaanik oqaluuse-
rinninnenni 16 millioner
kroninik naleqarmata, pi-
ngajussaanillu oqaluuserin-
nittoqamerinnaani 58 milli-
oner kroninik naleqarlutik.
Aningaasaqarnermut A-
taatsimiititaliap siulittaa-
sua, Mikael Petersen, Siu-
niut, oqarpoq naleqqutin-
ngitsoq, ilassutitut aningaa-
saliissutinut inatsisip oqal-
lisigineqarnerata nalaani
allannguutissatut siunner-
suutit ilaatigut amerlasuu-
nik aningaasartallit amerla-
vallaat takkussuunnerat.
- Allannguutissatut siun-
nersuutit aningaasartuutis-
sanik taama amerlatigisu-
nik nassataqartussaasut, si-
ullermeerluni oqallisigin-
ninnermut saqqummiunne-
qareersimassagaluarput,
Mikael Petersen oqarpoq.
Iluarisameertut
Aningaasaqarnermut naa-
lakkersuisoq Daniel Skifte,
Atassut, ajomartorsiut mi-
serratiginngilaa. Utoqqat-
sissutigaali upemaakkut a-
taatsimiinnerup kingusi-
naarluni aallartissimanera,
aammalu inatsisissatut si-
unnersuutit lnatsisartunut
tunniunneqartarnerini pif-
fissaliunneqartaitut allan-
ngortinneqarsimaneri.
Nassuiaat tamanna Inuit
Ataqatigiit akuerisinnaan-
ngilaat.
Partiip oqaaseqartartua
Tuusi Motzfeldt isumaqar-
poq »ilassutitut aningaasal-
iissutinut inatsisip naalak-
kersuisut iluarisaminnik a-
tuinerat« isomarluinnartoq.
Isumaqarportaaq »aap-
passaaneemeqamissaanut
allannguutissanik siunner-
suutinik 113-inik aammalu
pingajussaaneerneqarnis-
saanut allanngutissanik si-
unnersuutinik 15-inik naa-
lakkersuisut saqqummiussi-
nerat akuerineqarsinnaan-
ngilluinnartoq«.
Allannguutissat 1997-i-
mut naatsorsuutini 5 millio-
ner kroninik sinneqartoor-
nissamut naatsorsuutigi-
neqartut 164 millioner kro-
ninik amigartoomissammut
assorsuaq pisooqataasut.
- Pisariaqartillugu Inuit
Ataqatigiit uparuartuisas-
sapput. Ilassutitullu ani-
ngaasaliinissanut inatsit
naalakkersuisut taamak ili-
orlutik Inatsisartuni inger-
lannera uparuagassaavoq,
Tuusi Motzfeldt oqarpoq.
Daniel Skiftep »oqaatsit
sakkortuut« aamma »upa-
maanerit« Inuit Ataqatigiit
saqqummiussaat paasivai,
allannguutissatulli siunner-
suutit pisariaqarsimanerar-
pai, imaairunat »naalakker-
suisut malinnaapput, taa-
maattumillu ilassutitut ani-
ngaasaliinissat qinnutigisari-
aqartarlugit, inuiaqatigiinni
periarfissanik tassanngaan-
naq takkuttoqaraangat.«
Daniels Skifte naalakker-
suisut siulittaasunit taper-
semeqarpoq:
- Asuli qassupiiginnarlu-
ta sulineq ajorpugut, Lars
Emil Johansen oqarpoq. pi-
soqartuarporli. Nunarput
uumassuseqarpoq, periar-
fissallu tassanngaannaq
takkukkaangata iluaqutigi-
niartariaqarpagut.