Atuagagdliutit - 05.02.1998, Blaðsíða 11

Nr. 10 • 1998
11
7^a&ap'c/é/'a É/É
GRØNLANDSPOSTEN
Helene Junge-p aanaa aataalu (arnaminit) Jakob aamma Henriette Heilmann,
meeqqaminnit ungalusimaneqarlutik.
Helene Junges bedsteforældre (på mødrene side) Jakob og Henriette Heilmann med
børneflokken omkring sig.
sinnaasugut. Taamatullu piso-
qarpoq.
Vandsøvejen-imi errorsi-
sarfittaareersut eqqaanni nu-
taamik heliportiliortoqarpoq,
Jungellu eqqarsaatigilerpaa
heliporti kia nakkutigissane-
raa. Grønlandfly-mi pisortaq
V. Lauritzen tamatuminnga a-
peraa, taannalu akivoq taman-
na suli eqqarsaatigineqarsi-
manngitsoq.
Taamaattumik Junge nak-
kutilliisunngorpoq.
Entreprenøri
qamutaatilillu
- Taamaattumik traktorinik
marlunnik pisivunga, aappaa
nivattaatilik aappaalu saligu-
titalik, taamaalillungalu entre-
prenøritut aallartippunga. Ta-
manna 1965-imi pivoq (Hele-
nellu 1964-imut iluarsivaa).
Ukiut ilaanni aperujussuar-
mat Junge allatut ajomartu-
mik biilersuarmik usisaam-
mik pisiariaqalerpoq, apum-
mik piiameqartumik igitsiar-
tuutissamik, taamaalillunilu
assartuinermik suliffik aallar-
tinneqarpoq. Taamaalillunilu
suliffippassuit aallartittagai
aallartinneqartarput. Angutit
ilagaat kiffartuunneqamissa-
minik akiliiumanngitsut, nam-
mineq suliassat sapinngikkaa-
ngamigit. Pissutsillu taama i-
ngerlapput.
- Errorsisarfimmi uulia an-
nertoorujussuaq atortarpar-
put, taama nassuiaavoq. - Pi-
lersuisullu tamatigut takkut-
tamerat iluamik naatsorsuuti-
gisinnaanngilarput. Tankit nu-
nguleraangata Nuup Saavani
regnskabskontorimut 5.000
literimik pisiniartarpugut. Pi-
sinermut allagartaq umiarsu-
alivimmi Feldmann-imut tun-
niuttarparput, taavalu taassu-
ma Jørgen Nystrup nalunaar-
figisarpaa uuliamik pajuttui-
sartuusoq.
- Kisiannili piniagarput ta-
matigut ingerlaannaq pineq a-
jorparput. Utaqqisunut ilan-
ngunneqartarpugut, sap. a-
kunneralu naasussannguleraa-
ngat piareersimaffigisarpar-
put errorsisarfiup matunissaa,
uuliamik pajunneqamissamik
tullinnguunnissatta tungaa-
nut. Tamanna naammagiin-
narsinnaajunnaaratsigu tank-
vognimik Kangerlussuarmit
pisivunga, marlunnik tanketa-
limmik sættevognimillu aap-
paa usisaatilimmik. Ataatsik-
kut pisiat taamaattut annertu-
ginarput, ajornartorsiutitsin-
nik qaangiisitsisut.
Uuliaarniartuuneq
- Uuliali nammineerluta aa-
sinnaanngilarput. Uuliamik
pajuttuisussaatitaanermik Ny-
strup pisussaatitaammat, taa-
maattumik tankevut immeri-
artortarpai. Ingerlaannarli tu-
saamaneqalerpoq uuliaateqar-
tugut, inuillu uuliamik pajun-
neqamissamik utaqqinermik
qatsussisut uatsinnit uuliamik
pisiniartalerput. Taamaattu-
mik tankvognemik mikisu-
mik pisivunga, pajuttuisartut
cykiliannut angisuumut assi-
ngunerusumik, taannalu ator-
lugu pilersukkavut ataasiak-
kaat pajuttortalerpavut. Sivit-
sunngitsoq tankvognemik eq-
qortumik pisaarpugut, KGH-
milu København-imiittumi i-
sumaqatigiinniamikkut uuli-
ap pisiarisama literimut 2 øre-
mik akikillineqamissaa angu-
ara. Uuliaamiarfik Brugsen-i-
mut tunigatsigu akikilliliiner-
mi iluanaamt literimut 16 øre-
mut qaffassimavoq.
Sorpassuartigut Junge ma-
ligassiuisuusimavoq. Biiler-
suaq eqqaassut aserorterivit-
talik siulleq illoqarfimmut eq-
quppaa, biilersuaq eqqaassut
kaavittumik aserorterutitalik
pisiaralugu, aamma siuller-
saalluni aputaajaammik eq-
qaassummik pisivoq. Kisian-
nili allatut ajomartumik apu-
taajaat eqqaassut Canada-mut
utertinneqartariaqalerpoq,
GTO-mi sulisoq isumaqarmat
meeqqanut navianarpallaar-
toq.
Mittarfeqalermat isumaqar-
toqalerpoq aputaajaat eqqaas-
sut pinngitsoorneqarsinnaan-
ngitsoq, taamaattumik Junge
Sweitz-iliarpoq aputaajaam-
millu eqqaassummik pisilluni,
ataatsikkut 1,60 meterisut si-
litsigisumik aputaajaasinnaa-
sumik. Paasinarsivorli aputaa-
jaat amippallaartoq, tassami
ullut ilaanni ambulance uum-
malluttumik Sanamukaassi-
soq apummut ikkuttoorpoq.
Tamanna pissutigalugu aalaja-
ngiunneqarpoq aputaajaatit
eqqaassutit minnerpaamik
2,30 meterinik silissuseqassa-
sut, taamaattumik Junge
Sweitz-imukaqqippoq, Nuum-
milu aputaajaasuunermut 2
millioner koruunit atorlugit.
Tamannalu iluatsilluarpoq.
Kapisillit
Jungep sulisartut suliarisarta-
gaat kisiisa aallutarisimanngi-
lai. Tamatumunnga pissutaa-
voq niuemeq kisiat soqutigi-
sarinngimmagu. Eqqumiitsu-
lianik, frimærkenik aningaa-
sanillu soqutigisaqamera a-
merlasoorpassuamit ilisima-
neqarpoq. Taakkuli aamma
naammanngillat.
Junge pinngortitamik nuan-
narisaqartorujussuuvoq, taa-
malu Kapisilinni Nuup Ka-
ngerluata qinnguaniittumi
Kangermilu Nuup Kangerlua-
ta paavaniittumi aallartitsisar-
simalluni. Kapisilinni Hele-
nelu sunngiffimmi sukisaar-
saartarfimmik allartitsipput,
neriniartarfilimmik ineqarfi-
limmillu, tassanilu najugaqar-
tarlutik aasaanerani 1971-i-
miit 1978-imut. Sukisaarsaar-
tarfik nuannarineqartorujus-
suuvoq, qularutissaanngilarlu
suliffissaqartitsinermut ani-
ngaasanillu kaaviiaartitsiner-
mut sunniuteqarluarsimasoq.
Nammineerluni amanik 8-9-
nik sulisoqarpoq, akomusiis-
oqarsimanngitsuuppallu i-
ngerlatani ingerlatiinnarusus-
simagaluarlugu.
- Kapisillit kuuanni qissat-
tartarneq kapisilimmiunit nu-
annarineeruppoq, kommune-
mut naammagittaalliorlutik
aalisakkat oqummersanit iki-
lersomeqartartut takutittarlu-
git. Taamatut pisuutitsineq
tunngavissaqanngilluinnar-
poq, tassami tamatta nalun-
nginnatsigu qissattarnermi
aalisakkat taama annertutigi-
sumik ajoqusemeqameq ajor-
tut. Tamatumunnga assingu-
neruvoq kalaallit qangali nis-
sigaallutik eqalunniartame-
rannut, kuuit imamersaanni
sarfaqarpianngitsuni.
- Taamaakkaluartoq Kapi-
sillit kuuanni qissattartameq
inerteqqutaalerpoq, naallu
qissattamermik nuannarisallit
ajuallakkaluartut, taamaattoq
Kapisilinni sukisaarsaartar-
fimmut inuppassuit omigut-
tarput. Uaatigut tuttut ungalu-
annut takomariartitsineq aaq-
qissuuttarpara, takornariallu
pisullutik sermeq iigartartoq
takusarsinnaasarpaat. Tuttuu-
teqarfillu aamma takuniar-
neqartarpoq, Kapisillillu eq-
qaanni qallunaatsiaqarfiusi-
masut aamma takuniarneqar-
tarput.
- Taamaalinerani kapisilim-
miut tuttuuteqarneq uanga
Jon Hætta-llu ingerlakkumal-
lugu qinnuteqaatigisimasar-
put tigusimavaat, ukiullu mar-
lussuit ingerlaneranni tuttut
toqoragassat ungoomeqartar-
nerat ajomarsimmat pisuutin-
neqarpunga uanga takomari-
artittakkama tamanna pisuus-
sutigigaat. Nunakkut sermip
iigartartup tungaanut pisum-
mik angalaneq inerteqqutaa-
lerpoq, kapisilimmiut isuma-
qarmata tuttut takomarianit
nujutsinneqartartut, sukisaar-
saartarfiullu ingerlannera ima
akornusersorneqartigilerpoq,
allaat ingerlatiinnarnissaa a-
jomakusoorsilluni.
- Neriniartarfimmi imigas-
samik tuniniaaneq inerteqqu-
taalermat, taamalu najugaqar-
tut nerinerminni viinnimik
immiaaqqamillu iggiseqarsin-
naajunnaarlutik, ingerlatsinis-
samut tunngavissaq peerup-
poq. Ilanngullugu taanngit-
soorsinnaanngilara imigassa-
mik tuniniaanerup inerteqqu-
taalernera pimmat kapisilim-
miut marloriarlutik naamma-
gittaallioreersullu, naamma-
ginnginnamikku sukisaar-
saartarfimmi najugaqartut ua-
gut nammineerluta Kapisilin-
nut angallattakavut pingaar-
tinnerugatsigit. Kamaatigine-
qartalerpoq soorlu talliman-
ngomikkut kapisilimmiut i-
serniaraluartut allatut ajor-
nartumik itigartittaleratsigit,
tamannalu pissutigalugu ua-
gut annertoorujussuarmik a-
komusersomeqartalerluta. 1-
galaat aserorterneqartarput,
biilit assakaasui kapoorlugit
pullaarneqartalerlutik allar-
passuarnillu pisoqartarluni,
naggataagullu ingerlatara ma-
tuinnartariaqalerpara. Naju-
gaqartut iluamik isumaqati-
gisinnaanngikkaanni ingerla-
taq ingerlanneqarsinnaanngi-
laq.
Isumakasimminnik...
- Tamatuma kinguninngua qi-
nersivinni marlunni (1968-
1976) kommunalbestyrelsi-
mut ilaasortaareerlunga tunu-
arama, Kapisilinnilu pissutsit
pissutsiminnut utereermata,
kapisilimmiunit saaffigine-
qarpunga sukisaarsaartarfim-
mik aallartitseqqeqqullunga.
Imigassamik tuniniaanermik
inerteqquteqarneq atorun-
naarsinneqarsimavoq, kuum-
mi qissattarsinnaassaagut nu-
namilu sumulluunniit anga-
laarsinnaassalluta. Kisiannili
isumaliuinnarpunga: Isuma-
kasimminnik pilik!!!
- Kisiannili Kapisilinni
akunnittarflliornissaq piler-
saarutigisimavat ?
- Aap, tamanna ilumoor-
poq. Tamanna ukiut marlus-
suit matuma sioma pivoq. Eq-
qarsaatigisimavara illuaqqua-
nik qulinik qangatut issumik
ujaqqanillu qarmalinnik sana-
niarlunga qitiusumik illorsu-
artalerlugu, pilersaaruterpullu
naammassingajassimavarput.
Kalaaleq illussanik titartaa-
sartoq aapparalugu uuttortaa-
jartorluta tappavaniippugut,
sulinittalu nalaani meeqqat
arlallit suaartarpaatigut, ujaq-
qanik puiaasanillu milloorlu-
ta. Qanoq suaartamerat paasi-
sinnaanngilara, kisiannili tu-
sarniitsumik suaartartut tu-
saavara. Taamaattumik illus-
sanik titartaasartoq aperaara
qanoq suaartamersut. Suun-
ngitsunilli isumaqamerarlugit
oqarpoq. Kisiannili uteriiser-
figalugu oqartinniaranni o-
qarpoq ima suaartarsimasut:
»qallunaapalaat aallamiaritsi,
maani takomariat atorfissa-
qartinngilavut«.
- Ingerlaannaq aalajangerpu-
nga Kapisillit qimakkumallu-
git. Meeqqammi tassaanngil-
lat akerartuinermik aallartitsi-
simasut, siornagullu kapisi-
limmiut akerlerereersimakka.
Taamatullu pisoqaqqinnissaa
kissaatiginngilluinnarpara.
Isumaqarpungali tamanna
kanngunarluinnartoq, tassami
tamanna ersiutaammat ajor-
nartorsiutinut inuussutissarsi-
utinik ingerlatsinemp ullunut
nutaanut piumasaqaatinullu
nutaanut naleqqussarnissaa-
nut.
- Isumaga malillugu pissut-
sit uteqattaartamerat iluaqu-
taanngilaq, taamaappammi
killiffitsinnit ingerlaqqissin-
naanngilagut.
Sap. akunnerata tulliani Jun-
gep eqqaamasalikkersaarutai
nangeqqissapput. Tassani i-
laatigut oqaluttuarissavai Ka-
ngenni ikuallanneq, illu naat-
siiaateqarfik aamma Narsar-
suarmi toqusunut qerititsiviit,
arnat assammik arsartartut
guultinnassimasut, akunnittar-
fiuteqameq aammalu Kalaallit
Nunaannit aningaasanik an-
nissuineq kanngunartoq.
All.: Jens Brønden
ASS7 FOTO: NAMMINEQ PIGISAQ / PRIVAT