Atuagagdliutit - 12.02.1998, Blaðsíða 32

*u uoia uiiRt* trnniit'iiuerc. oit ior tidrn er paa studierejse i Oanma'rk,
har spillet aarcls sidste fodboldkamp mod Valby Boldklub. Selv om
Valby sejrede,med f—5 efter 1—1 ved pausen, viste de unce sronla'ndere
overraskende god forstaaelse af spillet or fim boldttje. |*aa billedet her-
over ses det tronlandske hold.
1950-ikkunni inuusuttorpassuit - kalaallit Danmarkimi ilinniartarput.
Ernerlutik arsaattartut peqatigiiffiannik pilersitsisimasut Sisimiunit Mogens
Kleist allappoq. Inuusuttut kalaallit Danmarkimut pigaangamik ernerlutik
ilaasortanngortarput, naggataagullu qallunaanut unammisalersimallutik.
Ukiup naalernerani angutit juullisioriarlutik aallarannginnerini unammer-
suartoqartarpoq. Assi una Mogens Kleist-ip nassiussaraa, taannalu 1953-imi
assilisaavoq, tassaappullu saamerlerniit:Uvdlori nguaq Kristiansen, tusagas-
siortoq, Jens Poulsen, nutserisoq, Anda Olsen, qullilerisoq, Kristian Mørch,
palasi, Karl Jørgensen, maskinalerisoq, Erling Holm, ilinniartitsisoq, Adam
Nielsen, ilinniarnertuunngomiaq, Åge Olsen, aalisartoq, Lars Nathansen,
kamippaliortoq, Lars Møller Lund, Ilinniartitsisoq aamma Mogens Kleist,
umiarsuaaqqami naalaganngorniatut ilinniartoq. Mogens Kleist-ip attaveqar-
figinngisani tusarfigerusuttorujussuuai. Assip, aviisit ilaannit assileqqitap
allagartaani allassimavoq:»Kalaallit inuusuttut, maannakkut paasisassarsior-
lutik Danmarkimiittut, ukioq manna isikkamik arsaannermi kingullermi Val-
by Boldklub-imut unammipput. Valby 6-5-imik ajugaagaluartoq, tassa unik-
kallamermi 1-1-ersimallutik, inuusuttut kalaallit tupaallannartumik unamme-
riaatsimik paasisimannipput arsamullu tappillutik«.
I 1950-erne var der mange - unge grønlændere på uddannelse i Danmark.
De dannede hurtigt et fodboldhold, fortæller Mogens Kleist fra Sisimiut. Når
man som ung grønlænder kom til Danmark meldte man sig straks ind på fod-
boldholdet, og det endte da også med, at holdet kom til at spille mod andre
danske fodboldhold. Den store konkurrence blev udspillet hen mod slutnin-
gen af året, før de unge mænd skulle hjem på juleferie. Billedet, som Mogens
Kleist har sendt, er taget i 1953 og deltagerne er stående fra venstre: Uvdlo-
rianguaq Kristiansen, journalist, Jens Poulsen, tolk, Anda Olsen, elektriker,
Kristian Mørch, præst, Karl Jørgensen, maskinist, Erling Holm, lærer, Adam
Nielsen, universitetsstuderende, Åge Olsen, fisker, Lars Nathansen, skoma-
ger, Lars Møller Lund, lærer og Mogens Kleist, som var på skipperuddannel-
se. Mogens Kleist forklarer, at han meget gerne vil høre fra dem, som han
ikke har kontakt med. I underteksten af billedet, som er taget fra en avis, står
der:»Et hold unge grønlændere, der for tiden er på studierejse i Danmark har
spillet årets sidste fodboldkamp mod Valby Boldklub. Selv om Valby sejrede
med 6-5, efter 1-1 ved pausen, viste de unge grønlændere overraskende god
forståelse for spillet og fint boldøje«.
Oqaluttuarisaameimi paatsiveerusimaameq
Saqqummiussisoq Ane Marie B. Pedersen
9 Ole Alaufesen
Uiament
Atuakkiorjik
Atuakkanik nutaanik saq-
qummersoqaraangat soquti-
galugit atuartarpavut, pi-
ngaartumik oqaluttuarisaar-
nermut tunngasunik atuagaq
qulequtaqaraangat.
Atuagaq »Uiarnerit« Ole
Alaufesen-imit allanneqarsi-
masoq Kristian Aaju Olsen-
imillu aaqqissugaasimasoq
taamatut neriorsuivoq. Qup-
perneq 9-mi titamertaaq ki-
ngullermi allagaq issuassa-
vara: Ukioq 1864-imi umiat
qavannga nunap isua uiarlugu
avannamut ingerlaarput...«
Tassa uiartut 1864-imi
Tunumit uiarnerarneqarput.
Illorpassunnullu pillutik
noorliit ajoqersuisuinit ajo-
qersomeqalerlutik.
Qupperneq 12-imit issu-
aaneq: »Arlaleriarlutik Illor-
panni ukiigaluarlutik paasi-
lerpaat pissaqarniarnerup
tungaatigut ajornartorsior-
talerlutik, tassa ajoqersuisu-
nit tigummineqarpallaaqiga-
mik...«
Illoqannit Alluitsumut
nuupput. Qupperneq 13-imit
issuaaneq: »Tassani ajoqer-
suisoqarmat Johan Conrad
Kleinschmidt-imik atilimmik.
Tassanilu kuisinnissaminnut
piareersarlutik...«
Qulaani taaneqartoq Johan
Conrad Kleinschmidt inuu-
voq 1768-imi Tyskland-imi,
1793-imilu nunatsinni ajoqer-
suisutut sulilerpoq. 1832-milu
Narsaq Kujallermi toqulluni.
Qupperneq 14-imit issu-
aaneq: »Upemaakkut aprili-
mi 1818-mi uiarnerit kuine-
qarput Alluitsumi nalliuttor-
siornaqisumik kuisimasunullu
ulloq pingaartorsiornaqisu-
mik...«
Ilaqutariit Obadiasikkut su-
li avannamut ingerlaarput.
Tusaamavaallugooq palasi
Anisi Eggitimik taasaruna-
gaat. Nuummullumi pinermik
kingorna naapissimallugu.
Qupperneq 52-imit issuaa-
neq:
»Ilaanniuna misilillugu sa-
paatioriarmat avannarler-
miunut naalagiariartorsima-
sut, taannalu palasi tusaama-
sartik Anisi Eggiti naalagiar-
figalugu...«
Qulaani pineqartoq tassaa-
voq Hans Egede, nunatsin-
niittoq ukiuni 1721-miit
1736-mut. Ilaqutariit Obadia-
sikkut suli avannarparterlutik
Kangaamiunut pipput. Qup-
perneq 81-imit issuaaneq:
»Umiat tulaleriallartut su-
naajfaana palasi Heyssel ajo-
qersuiartortitaq qangarsuarli
Kalaallit Nunaanniittuugami
kiisami kalaallit oqaasiinik
ilikkarsimasoq...«
Ajoqersuiartortitaq Heyssel
1784-imiit 1792-ip tungaanut
Maniitsumiippoq.
Nunaqqatigisimavaattaaq
Aapakukkut. Qupperneq 92-
imit issuaaneq:
»Nunaqqataasa ilaat arnaq
Maria Magdalinamik atilik
malunnartartoq arnaqatimi-
nit pingaarniakujunneru-
soq...«
Qupperneq 93-imit issuaa-
neq: »Unali Maria Magdali-
nap uia Aapakuk ajortilinnik
ajortaajaasarumasoq...«
Maniitsup eqqaani Aapa-
korneq pisimavoq ukiut
1787-imiit 1790-ip tungaanut.
Qulaani taaaneqartup Heys-
sel-ip Erederik Berthelsen-
illu - Naparuttap - akiorsima-
saannik.
Avannamut suli ingerlaner-
minni Sarfannguanut pipput.
Sarfannguit 1847-mi saarul-
leerfiulerput, 1850-imilu asi-
mioqarfinngorlutik.
Taseralimmiinnerminni tu-
sarsimasaat. Qupperneq 108-
mit issuaaneq:ȁojanma 7a-
seralimmiikkamik Attup eq-
qaamiuisa nataarnarniartut
ilaasa oqaluttuussimagaat
qeqertaq Uummannaq Attup
avaterpiaaniittoq, avannar-
liulaarluni qeqertaq portu-
sooq immikkuullarissoq alla-
mik taamaattumik eqqaani
qeqertaqanngitsoq. Taassu-
malu timerpiaaniittoq niuer-
toruseqarfik Att.«
Attu tunngavilerneqarpoq
ukioq 1814-imi.
Ilaqutariit Obadisiakkut - i-
nuttarititaasut taakkuujuarlu-
tik - ukiorpaalussuami avan-
namut ingerlasimapput. Qu-
laani ukiut allanneqartut mal-
illugit ukiorpaalussuamik pi-
simasuutinneqartut nikingam-
mata uparuartariaqarsoraara.
Atuakkiortoq pisinnaatitaa-
voq naqisimaneqamani atu-
akkiomissaminut. Oqaluttua-
risaamermili pisimasuiit na-
joqqutatut atomiaraanni ta-
manna atuakkiortumut piu-
maffiginnippoq eqqortumik
pisimasut tulleriiaamerisa al-
laaserinissaannut.
Ikumatitaq
Oqaluttualiat taalliallu
Atuakkiortut taalliortullu arfineq-
pingasut oqaluttuaaraliaat taalliaallu.
3221 22 FAX: 32 25 00
curitas
KONTAKT
SECURITAS
FØR TYVEN
KONTAKTER
mm
LANDSDÆKKENDE ALARMSTATION
TLF. 2 14 21, BOX 474, 3900 NUUK
Allakkerivimmi immersugassaq - Reserveret, postvæsenet