Atuagagdliutit - 15.10.1998, Qupperneq 7

GRØNLANDSPOSTEN
SISAMANNGORNEQ 15. OKTOBER • 7
Nunatsinni aalisamermi ukiorpaalunni aalisarsinnaasat
killilersomeqartut, assersuutigalugu tuttunniartarneq suli
kissaallaataasinnaavoq. Saniatigooralugu piniarneq
pisinnaatitaaffittut isigineqarpoq, ullwnikkulli
inuussutissarsiutigalugu saniatigooralugulu piniartartut
tuttutassaat naammanngimmata, arlaatigut
killilersuilersarneq pisariaqartarpoq.
Mens det grønlandske fiskerierhverv har levet med kvoter i
mange år, kan jagten på for eksempel rensdyrene stadig
bringe sindene i kog. Fritidsjagt bliver opfattet som en
borgerret, men når der i dag ikke er rensdyr til alle
erhvervs- og fritidsjægere, er det nødvendigt at indføre en
eller anden formfor begrænsning.
Tatiginninnginnani suleqatigiinneq
Pisuussutit uumassusillit pillugit isumasioqatigiinnermi
siunnersuutigineqarpoq ilisimasat katersuunneqassasut, nunatsinni
pinngortitami misilittakkat tamaasa katersorlugit
NUUK(KK) - Isumaqarna-
raluartoq tuttu tuttuusoq,
Nunatsinni soqutigisaqaqati-
giit pinngortitamik atuisut
akomanni oqallinneq tatigin-
ninnginnermik isumaqati-
giinnginnermillu sunnersi-
maneqaqaaq. Politikerit pi-
sassiisartut killilersuisartul-
lu, uumasunik ilisimasallit
pinngortitami misissuinertik
tunngavigalugu politikerinut
inassuteqartartut, kiisalu aa-
lisartut piniartullu, nunap im-
mallu tunniussaannik inuus-
suteqartut, arlalippassuarti-
gut imminnut ungasittaqaat.
Tupigusullutik tusamaar-
tut isumaqartinneqarsinnaap-
put sammineqartut ataatsit
oqallissutigineqaraangata
nunat uumasullu assigiin-
ngilluinnartut oqallisigine-
qartut.
Pisuussutit uumassusillit
pillugit Pinngortitaleriffiup
Nuummi isumasioqatigiissit-
sinerani peqataasut 150-it
nunatsinni pinngortitamut
soqutigisaqaqatigiittut assi-
giinngiiaaqaat.
Paatsooqatigiittarnerit ul-
luni pingasuni tamaasa iluar-
sineqarsinnaanngikkaluartut
isumasioqatigiittut tamarmik
isumaqatigiipput siumut i-
ngerlassagaanni aqqutissaa-
soq suleqatigiinneq tatigin-
ninnginneq pinnagu.
Tatiginninnginnerli kaan-
ngartikkuminaappoq. Taam-
aattumik nunat issittormiut
kattuffiani siulittaasoq Aqqa-
luk Lynge isumasioqatigiin-
nermi ersaartaanneqarner-
saavoq oqarami »aalisartut
piniartullu uumasunik ilisi-
masallit kukkussutaat ullu-
mikkut akileraat«.
Atugaq,
kingomussaanngitsoq
Isumasioqatigiinnerup naa-
lemerani peqataasut tamar-
mik isumaqataapput pisuus-
sutit uumassusillit pillugit
apeqqutini soqutigisaqaqati-
giit tamarmiullutik suleqati-
giittamissaat pingaarluinnar-
toq. Allanneratut ajornaat-
suinnaassagunanngilaq, taa-
maattumik tamarmik tatigin-
ninnerusariaqarput suleqa-
tiikkusussuseqarlutillu.
Tunngavia ilungersuna-
reerpoq.
Nunatsinni pisuussutit uu-
massusillit killeqarput, pini-
ameqamerulemerannut iluti-
gitillugu. Taamaattumik na-
leqqussaanissaq pisariaqar-
poq, killilersuinerillu aalisar-
tut piniartullu isumaqatigin-
ngikkaluaraat, inatsisit atuut-
tut ataqqineqassapput.
Aalisarnermut piniarner-
mullu naalakkersuisup Påvi-
åraq Heilmann-ip erseqqis-
sarpai:
- Kingornussarsiat illit
nammineq piumasannik ator-
sinnaavat. Illit nammineq pi-
gaat. Attartugarli attartule-
rakku pitsaassusiatut allan-
ngortinnagu utertitassaraat.
Piujuartitsinissamik tunnga-
veqarluni piniarnermik o-
qartarnermi tamanna tun-
ngaviit ilagaat. Uumasut
nammassinnaasaat sinnerlu-
git pisaqartoqartassanngilaq.
Piniagassat kinguaariinnut
tulluittunit attartuleratsigit o-
qimaaqatigiissaagaanerat al-
lanngortinnagu ingerlateqqit-
tussaavagut.
Isumasioqatigiinni sule-
qatigiissitat ilaanni aqutsisoq
Tuusi Motzfeldt ilassuteqar-
poq, mianersoqqusillunilu
»pinngortitaq atussanngilar-
put, soorlu nunarsuarmi maa-
ni kinguaariit kingullersari-
gaatigut«.
Ilisimasanik katersat
Tatiginninnginneq suleqati-
giinnermut sangutissagaanni
pisariaqarpoq nunatsinni pi-
ngortitaq ataatsimoorussa-
mik ilisimasaqarfigigaanni.
Tamat tamarmik immikkut
aallaaveqarunik, imminut sa-
neqqutaaginnarluni oqalut-
tarnissaq erngumartorujus-
suuvoq.
Isumasioqatigiit isumaqa-
tigiipput nunatsinni inuiaqa-
tigiit ilisimasaat tamaasa a-
tomeqassasut. Taamaattumik
atuisartut uumasunillu ilisi-
masallit sumiiffikkaani naju-
gallit naapinnerusariaqarpaat
ilisimasaminnillu paarlaate-
qatigiittarlutik, misilittakkat
ilisimasallu katersuutsinne-
rannut ilanngunneqarsinnaa-
sut.
- Aalisartut piniartullu a-
merlaqisut sivisuumik inuu-
nerminni pinngortitap »atu-
arnissaa« ilinniarluarsima-
vaat, ilisimasaallu iluatin-
naateqaqaaq, suleqatigiissitat
ilaanni aqutsisoq Stephen
Heilmann oqarpoq.
- Uumasunik ilisimasallit
sumiiffiit tamaasa ataatsik-
kut najorsinnaanngilaat,
paarlattuanik aalisartut pini-
artullu pinngortitaq ullut ta-
maasa najortuarlugu, tama-
nalu iluaqutigalugu atorsin-
naavarput. Uumasunik ilisi-
masallit, aalisartut, piniartut,
aalisarnermik nakkutilliisut
aamma piniarnermik aalisar-
nermillu nakkutilliisitat nali-
giimmik suleqatigiittariaqar-
put. Tamat ilisimasaat ilisi-
masanik ataatsimut katersu-
iffimmut tunniunneqassap-
put, inuiaqatigiit tamarmik
atorsinnaasaat, Stephen Heil-
mann oqarpoq.
Ilisimasatoqqat
- Piniagassat qanoq annertu-
tigisumik piniagaanissaat
pillugu apeqqut tikinneqa-
raangat atuisut uumassusilin-
nillu misissuisut isumaqati-
giittamerat tamaanga killit-
tarpoq, naalakkersuisunut i-
laasortaq Påviåraq Heilmann
oqarpoq.
- Uumassusilinnik misis-
suisut ilisimatusarnikkut
namminneq periaaseqarput,
ilaallu uumasut kinguaassi-
ortarnerat, nerisassarsiortar-
nerat, pissusilersortarnerat
il.il. pillugit sukumiisunik
ilisimasaqarlutik, ilisimasa-
qarput piginnaaneqarlutillu
ataqqineqarluinnartariaqartu-
nik.
- Piniakkat pillugit aamma
allatut iliorluni ilisimasa-
qartoqalersinnaavoq, Påviå-
raq Heilmann oqarpoq. Tassa
qangaanilli ilisimanik, ilisi-
masat inuit inuunemik inger-
lanerani piniagassat qanita-
rilluinnarlugit pisariaqartillu-
innarlugillu malersornerisi-
gut ilisimalersimasaat. Ilisi-
masat utoqqaanerusunit i-
ngerlateqqinneqarsimasinnaasut
aamma piniartunit allanit
oqaluttuarineqartarsimasut.
Ilisimasat misilittakkallu i-
nuunermi pisariaqartitsineq
tunngavigalugu katersorne-
qarsimasut atomeqartartullu,
tassa inuuinnarumalluni ani-
ngaasarsiniarlunilu.
- Naak uumasut taakkorpi-
aat inunnit uumasunillu mi-
sissuisunit ilisimasaqarfigi-
neqaraluartut ilaanni ilisima-
sat taakku paarlangasarput.
Taamaammat ilaannikkoori-
arluni isumaqitigiinnginne-
qalersarpoq. Uumassusilin-
nik misissuisut uumasoqati-
giit allatut oqaatigisarpaat pi-
niartullu aamma taakku alla-
torluinnaq oqaatigisarlugit.
- Isumaqarpunga, Påviåraq
Heilmann oqarpoq, tamatta
paasisariaqaleripput uumas-
susilinnik misissuisut ilisi-
masaat aamma qangaanilli
ilisimasat, tassa aalisartut pi-
niartullu ilisimasaat, immin-
nut ataqatigiissut. Ilisimasat
taamaattumik imminnut a-
kerleriittutut isigineqartari-
aqanngillat, qanormi ililluni
uumasut taakkorpiaat pillugit
ilisimasat paarlangasinnaap-
pat?
Tikaagullinniartameq ■
takomarianut inerteqqut
KNAPK: - Kalaallit Nunaanni
kilitsissiaqarpoq
NUUK (KK) - Umi-
atsiaaqqamik qoorortuu-
mik tikaagullinniartameq
takornarissat tikittanngi-
saanni pisariaqarpoq, Nu-
nanut allanut ministere-
qarfimmi siunnersorti
Finn Lynge oqarpoq.
Umiatsiaaqqamik qoo-
rortuumik tikaagullinni-
artarneq aassunnitsoru-
jussuuvoq, arferit taama
angitigisut toqunniartar-
nerat sivisusinnaasarmat.
Taamatullu arfanniar-
tameq Nunat tamat arfan-
niartamermut Ataatsimii-
titaanni isornartorsiome-
qartarsimavoq, mannali
tikillugu Kalaallit Nuna-
annit ilaasortat allat paa-
sitinneqamissaat iluatsin-
neqarsimanngilaq, taa-
matut arfanniariaaseq pi-
sariaqartinneqarmat.
- Isertorneqarsinnaan-
ngilaq umiatsiaaqqanit ti-
kaagulliit Kalaallit Nu-
naanni piniarneqartarne-
rat, kisiannili isumassar-
siaassaaq ajorluinnartoq
takornariat taamatut ar-
fernik toqoraasamermik
filmiliortinnissaat. Qoo-
rortuumik taamatut pini-
artarneq takornariat paat-
soortarpaat, taamaalillu-
nilu Nunat tamat arfanni-
arnermut Ataatsimiiti-
taanni Kalaallit Nunaat a-
jornartorsiulersinnaavoq.
Taamatut piniariaatsip
Kalaallit Nunaannut ta-
kornariartartunut iser-
tuunneqarnissaanik Finn
Lyngep siunnersuutaa
saqqummiunneqarpoq,
sap. akunnerata naanerani
kingullermi Pinngortita-
leriffiup Nuummi pisuus-
sutit uumassusillit pillu-
git isumasioqatigiissitsi-
nerani.
Kilitsissiat
Aalisartut piniartullu
Kattuffiannit KNAPK-
mit sinniisup Wilhelm
Kristiansen-ip Uperna-
vimmeersup taamatut ka-
laallit piniariaasiannik
nunanit allanit tatineqar-
neq aamma emumassu-
tigaa.
- Atueriaatsitsinnut ata-
tillugu nunani allamiuniit
ingasattajaartumik aam-
ma sakkukinnerumaartu-
mik uumasunik illersuini-
aqatigiinnit uparuartor-
neqartuarpugut, amerla-
nertigulli nunatsinni atu-
gassaritinneqartut artor-
naqisut pillugit ilisimasa-
qarneq ajorput, Wilhelm
Kristiansen oqarpoq.
- Amerlasuut siunner-
suutigisarpaat kalaallit
piniartut neqinik niuertar-
frnnit pisiinnartariaqartut.
Nalunngilarpummi inuit
taamaattut eqqarsartar-
mata suut tamarmik ani-
ngaasat atorlugit pisiari-
neqarsinnaasut.
- Taamatut uumasunik
illersuiniaqatigiit ilisima-
saat tunngaveqarput Ka-
laallit Nunaanni assiline-
qarsimasunik. Taamaat-
tumik pasilersimavarput
inuit taakku Kalaallit Nu-
naanni kilitsissiaqartut.
- Taamaattumik piniar-
nermik inuussutissarsiu-
teqartut takomartat kik-
kut oqaloqatiginissaat
mianersuutigisariaqar-
paat, Wilhelm Kristian-
sen KNAPK-meersoq o-
qarpoq.
Nerisassat
Ukioq manna Kalaallit
Nunaat tikaagullinnik
175-inik Kitaani pisassin-
neqarpoq, taakkunannga-
lu tikaagulliit 50-it umiat-
siaaqqanit qoorortuumik
piniarneqarsinnaapput.
Taamatut piniamiartar-
neq pillugu Kalaallit Nu-
naat Nunat tamat arfanni-
artamermut Ataatsimiiti-
taannit akuttunngitsumik
isomartorsiomeqartarpoq,
kisiannili tamatigut Ka-
laallit Nunaannit ilaasor-
tat allat paasitinneqartar-
put taamatut piniariaaseq
pisariaqartinneqartoq.
Umiatsiaaqqamik pini-
artamermut taarsiullugu
atorneqarsinnaapput qa-
mutillit, aalisariutini ator-
neqartut. Angallatit taa-
matut qamutilillit Kalaal-
lit Nunaanni 75-it missaat
pigineqarput, angallatilli
taamaattut amerlanersaat
pigineqarput Ilulissani,
Sisimiuni, Maniitsumi,
Nuummi Paamiunilu.
Uummannami, Uper-
navimmi, Ammassalim-
mi Illoqqortoormiuni-
luunniit angallatinik qa-
mutililinnik peqartoqan-
ngilaq, Nanortalimmi a-
ngallat qamutililik ataa-
siinnaq pigineqarluni.
Kommunenilu pineqartu-
ni tikaagulliit neqaannik
nerisassaqartoqassappat
umiatsiaaqqaniit qooror-
tuumik tikaagullinniarto-
qamissaa pisariaqarpoq.
Tikaagullinniameq pil-
lugu pisaqamermik nalu-
naarusiami allassimas-
saaq tikaagullik qanoq si-
visutigisumik toqusame-
qarsimanersoq.
Wilhelm Kristiansen: -
Kalaallit Nunaanni
kilitsissiaqarsimassaaq.
Wilhelm Kristiansen: -
Der må ganske bestemt
være spioner i Grønland.
ASSJ FOTO-ARKIV: LOUISE-INGER KORDON