Atuagagdliutit - 08.12.1998, Qupperneq 13

GRØNLANDSPOSTEN
MARLUNNGORNEQ 8. DECEMBER • 13
Illut 38-it puilasuliarlu
eqqissisimatinneqalerput
Oqaluffiit qulingiluat illunut eqqissisimatitanut ilaapput
&
Tasiilami oqaluffitoqaq eqqissisimatitaalerpoq,
katersugaasivillu tassaniippoq. Oqaluffik sanasup P.A. Cor-
tzen-ip titartarsimavaa, 1908-milu atoqqaaifissiorneqarluni.
Den gamle kirke i Tasiilaq, som netop er blevet fredet,
rummer i dag lokalmuseet. Kirken er tegnet af tømrermester
P. A. Cortzen og blev indviet i 1908.
Uummannami oqaluffik 1934-imi sananeqarmat ilaatigut
bornholmimiunik ikiorteqartoqarpoq, taannalu eqqissisimat-
itanngorpoq.
Kirken i Uummannaq, op-ført i 1934, blandt andet med
hjælp af bornholmske stenhuggere, er blevet fredet.
NUUK(KK) - Qaqortumi il-
luliortut pisortaannut Pavia
Høegh-imut eqqaassutissatut
puilasuliaq, 1929-imi sanaa-
jusoq Kalaallit Nunaanni pu-
ilasuliani kisiartaavoq.
Taamaammat Namminer-
sornerullutik Oqartussat qa-
nittukkut eqqaassutissatut
puilasuliap kusanartunik pin-
nersagaasup, Igalikumiillu u-
jaqqanik ivisaanik qallersu-
gaasup eqqissisimatinneqa-
lernissaanik aalajangernera
pissusissamisuuginnarpoq.
Puilasuliaq eqqissisimatin-
neqalernera suliniummut an-
nertuumut atasuuvoq, tassani
kommuninit 18-iusunit aqqa-
nilinni illut 38-it puilasuliar-
lu ataaseq eqqissisimatinne-
qalerlutik.
Ukiorpaalunni illunik eria-
gisassanillu qanganitsanik
eqqissisimatitsilertarneq u-
ninngasimavoq, maannali il-
lunik eriagisassanik siunner-
suisoqatigiit Kalaallit Nu-
naanni illorpassuarnik puila-
suliamillu ataatsimik eqqissi-
simatitsilernissaq pillugu in-
nersuussutaat Namminersor-
nerullutik Oqartussanit a-
tuuttussanngortinneqarpoq.
Nanortalik
Nanortalimmi oqaluffik B-
76 aamma toqusut inaat B-
1072 eqqissisimatitanngor-
put.
Oqaluffik 1914-imi Pavia
Høegh-ip sanasimavaa, ki-
ngusinnerusukkullu marlun-
nik igalaartalimmik ilaneqar-
luni.
Qaqortoq
Qaqortumi puilasuliap sania-
tigut illut qulit eqqissisima-
tinneqalerput.
Tassani Kuussuup eqqaani
illut oqaluttuarisaanermut pi-
ngaarutillit pingaarnersaap-
put.
Illunit eqqissisimatitanit
pingasut kommunip pigisa-
rai: Uffartarfitoqaq B-26,
»Pilittat illuat« B-27, aamma
illussanik titartaasartup
meeqqanut atuarfia maanna
atuakkanik atorniartarfiusoq
B-97.
Oqaluffiup oqaluffitoqaq
Annaassisup Oqaluffia B-
102, 1832-mi sanaajusoq,
aamma toqusut inaat B-107
pigisarai.
B-8 KNI-p savanik toqo-
raavigaa, taannalu ujaqqanik
qarmagaavoq, 1928/29-imi
illussanik titartaasartup Hel-
ge Bojsen Møller-ip titarta-
gai malillugit sanaajulluni.
Aammattaaq savanik isaatit-
sivik kuullu sinaani qarmak-
kat eqqissisimatitanut ilaap-
put.
Katersortarfiutileqatigiit
katersortarfik B-100 pigaat,
taannalu 1937-imi Pavia
Høegh-ip sanasimavaa.
Inuinnaat illuinit kisiar-
taalluni »Ole Knudsen-ip
illua« B-405 eqqissisimatin-
neqalerpoq, taanna 1920-ik-
kut missaanni nammineq sa-
naajusimavoq, aammattaaq
naatsiivia kusanartoq eqqis-
sisimatinneqalerpoq.
Narsaq
Narsap oqaluffia B-78 aam-
ma toqusut inaat B-80 eqqis-
sisimatitanngorput.
Oqaluffik 1926/27-imi sa-
naajuvoq, Pavia Høegh-ip ti-
tartagai malillugit. 1981-imi
oqaluffik avannamut talline-
qarpoq.
Toqusut inaat oqaluffiup
akianiippoq, 1957-imi sanaa-
jusumik, taannalu ilusilersu-
gaanermigut qalipaasigaa-
nermigullu oqaluffimmut na-
leqquttunngorsagaavoq.
Paamiut
Kalaallit Nunaanni oqaluffiit
kusanarnersaat immikkooru-
teqarnersaallu Paamiuniip-
poq, B-83 maanna eqqissisi-
matitanngorpoq.
Oqaluffik 1908/09-mi sa-
naajuvoq, illussanik titartaa-
sartup Helge Bojsen Møller-
ip litartagai malillugit.
Oqaluffik taanna illussanik
titartaasartup taassuma Ka-
laallit Nunaanni suliaasa si-
ullersaraat, ilimanarporlu
Norge-mi oqaluffiit illup im-
mikkoorutilimmik ilusiler-
sornerani isumassarsiorfigi-
simagai.
Sisimiut
Sisimiuni illoqarfiup qitito-
qaani illut oqaluttuarisaaner-
mut pingaarutillit arlaqarput,
taakkulu ilaat siusinnerusuk-
kut eqqissisimatinneqale-
reersimapput, ilaat maanna
taamaaliorneqartut.
Maanna eqqissisimatinne-
qalersut tassaapput niuertup
illua B-23, 1852-imeersoq
aamma Atortuusivik B-40,
1783-ip missaani sanaajusoq.
0 Umiarsualiviup tungaanut
> aqqusernup sinaaniippoq
| »Halvvejshuset« B-44, umi-
° arsualivimmiipporlu quersu-
° aq aappaluttoq B-46, taanna-
| lu aallaqqaammut orsiivittut
napparsivittullu ataatsimut
sanaajusimavoq.
Aamma toqusut inaat B-
786, 1926-imi sanaajusoq il-
lussanik titartaasartup Helge
Bojsen Møller-ip oqaluffim-
mul ilanngullugu titartarsi-
masaa eqqissisimatitanngor-
poq.
Qasigiannguit
Qasigiannguani pisiniarfik
B-4 eqqissisimatinneqaler-
poq.
Illu aallaqqaammut niuer-
tup ikiortaanut sulisuinullu i-
nissiatut atorneqarsimavoq.
Illu 1734-inti Bryghusbug-
ten-imi sananeqarpoq, 1804-
milu maanna inissisimaffim-
minut nuunneqarluni. B-4
Kalaallit Nunaanni quassut-
tuut qaleriiaarlugit illuliani
pisoqaanersaavoq Norge-mi-
ullu sanariaasiat malillugu
sanaani kisiartaalluni.
Ilulissat
Ilulissani Zionip oqaluffia B-
75 aamma toqusut inaat B-76
eqqissisimatinneqalerput.
Zionip oqaluffia innuttaa-
sut katersinerisa kingorna
1779-82-imi naparneqarpoq.
Handeli sanaartornermut aki-
usup affaanik aningaasaliis-
suteqarpoq, oqaluffiup ilaata
napparsimavittut atorneqar-
nissaa piumasaralugu.
Oqaluffiup illutaa quassut-
tuunik qaleriiaarilluni sanaa-
juvoq, napasuliartaqarluni.
Illu 1930-imi 50 meterinik
sissap killinganiit qummut
nuuallanneqarpoq, tamatu-
munngalu atatillugu oqaluf-
feeqqap tungaanut ikaartarfi-
lerneqarluni.
Qeqertarsuaq
Qeqertarsuarmi oqaluffik B-
67, toqusut inaat B-68 aam-
ma sianertarfik B-502 eqqis-
sisimatinneqalerput.
Oqaluffik Helge‘Bojsen
Møller-ip titartasimavaa, sa-
nasullu P. Vedsted-ip 1913-i-
nti sanasimallugu. Oqaluffik
ulluinnarni »Naalakkatta pi-
likkiisivia«-nik taaneqartar-
poq, immikkoorutilimmik i-
sikkoqarnini pissutigalugu.
Toqusut inaat 1915-imi
quassuttuunik qaleriiaarilluni
sanaajuvoq, aatsaalli 1975-
imi maanna inissisimaffim-
minut napparneqarluni.
Aamma ukioq taanna oqaluf-
fiup eqqaani sianertarfilior-
toqarpoq.
Uummannaq
Uummannami oqaluffik B-
§ 116 eqqissisimatinneqaler-
§ poq.
^ Oqaluffik 1935-imi sana-
| neqartoq, illussanik titartaa-
jjj sartup Helge Bojsen Møller-
1 ip titartarsimavaa. Ujaqqat
> granitsiusut kipparissunngor-
lugit ilusilersukkat atorlugit
napparneqarpoq, qaarsumit
maanna inissisimaffiata a-
vannaatunginnguaniittumit
piiagaasunik. Oqaluffiup sa-
naneqarnerani ujaqqerisut
bornholmimiut suleqataap-
put.
Upernavik
Upernavimmi oqaluffik B-96
toqusullu inaat B-97 eqqissi-
simatinneqalerput.
Oqaluffik 1926-imi sanaa-
jusoq Kalaallit Nunaanni o-
qaluffiit allat assigalugit Hel-
ge Bojsen Møller-imit titar-
tarneqarpoq.
Upernavimmi illoqarfiup
ilaani kusanartumik, oqalut-
tuarisaanermut pingaaruti-
limmik peqarpoq, niuertarfi-
toqqallu annertuumik sulini-
uteqarfigineqarlutik iluarsar-
tuunneqarput. Nunaminer-
tami tassaniittut Upernavim-
mi katersugaasivimmut tun-
niunneqarsimapput.
Illut arfmillit maanna eq-
qissisimatinneqalerput. Tas-
saapput oqaluffitoqaq B-3,
napparsivik B-ll, niuertup
illua B-12, pisiniarfik B-14,
palasip illua B-98 aamma
atuarfitoqaq B-99.
Tasiilaq
Tasiilami oqaluffitoqaq B-
41, maanna katersugaasiviu-
soq taassumalu saniatigut il-
lut allat tallimat eqqissisima-
tinneqalerput. Oqaluffik
1903-mi Tasiilamut nassiun-
neqarsimavoq, aatsaalli
1908-mi sananeqarluni.
Aamma ikiortip illua, aam-
mattaaq »Skæven«-imik taa-
neqartartoq, 1905-imi sa-
naajusoq, kiisalu Tasiilami
illu siulleq ukiivittut sanaaq,
aammattaaq »Kastellet«-i-
rnik taagorneqartoq B-51 eq-
qissisimatinneqalerput.
Namminersomerullutik O-
qartussat Tasiilami illuutaan-
nit ajoqersuisup illua B-42
aamma niuertup illua B-47
B-55-ilu eqqissisimatinneqa-
lerput.
Taamaalilluni Tasiilami il-
lunit siullernit sisamaasunit
pingasut eqqissisimatinneqa-
lerput. Illut sisamaat, peqqu-
maasivik 1940-mi isateme-
qarpoq.
Ilulissani Zionip oqaluffia 1779-1782-imi sananeqartoq, toqusullu inaat ikaartarfmnguar-
talik 1930-imi sananeqartoq eqqissisimatinneqalerput.
I Ilulissat er Zionskirken fra 1779-1782 og det lille kapel med gangbroen fra 1930 blevet
fredet.
ASS./ FOTO-ARKIV: AG