Tíminn - 20.09.1975, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Laugardagur 20. september 1975.
47,5 milljónir
danskra króna
til „menningar-
fjórlaga" Norður
landanna 1976
Síldarverðið loksins ókveðið:
Gengið að flestum kröfum
• r
sjomanna
— Verðið hækkar laun sjómanna
mjög mikið frá fyrra verði,
segir Kristján Ragnarsson
DAGANA 16. og 17. þ.m. var hald-
inn fundur menntamálaráðu-
neyta Norðurlanda i Ardsum i
Danmörku, og einnig sameigin-
legur fundur ráðherranna og
menningarmálanefndar Norður-
landaráðs.
A fundunum var m.a. rætt um
vinnuaðferðir við samningu hinna
svokölluðu „menningarfjár-
laga”, þ.e. áætlunar þeirrar, sem
gerð er árlega um fjárframlög
Norðurlandarikja til samstarfs-
verkefna á sviði menningarmála.
Norræna menningarmálaskrif-
stofan í Kaupmannahöfn og
embættismannanefnd semja drög
að áætluninni, sem siðan er fjall-
að um i menningarmálanefnd
Noröurlandaráðs og á fundi með
menntamálaráðherrunum. Siðan
hefur verið haft samráð við fjár-
málaráðuneytin um heildarfjár-
hæðina. Þjóðþingin ákveða fjár-
framlögin i fjárlögum árlega.
Samstarf menntamálaráðherr-
anna og menningarmálanefndar
Norðurlandaráðs er náið, og var
gert ráð fyrir sams konar vinnu-
brögðum framvegis við gerð
„menningarfjárlaganna” og
tíðkazt hafa.
Frá 1973, er slik áætlun var
fyrst gerð, hafa sameiginlegar
greiðslur verið þannig:
1973 32,2 millj. danskra króna
Áskorun
ASK-Akureyri. í frétt um fyrir-
hugaða plastkassaverksmiðju á
Akureyri féll niður áskorun bæj-
arstjórnar Akureyrar, en hún var
svohljóðandi: — Bæjarstjórn
Akureyrar skorar á hæstvirt iðn-
aðarráðuneyti að hraða undir-
búningi að stofnun fiskikassa-
verksmiðju og verði frumvarp
þar að lútandi lagt fram á Alþingi
á komandi hausti. Haldið verði
fast við fyrirhugaða staðsetningu
verksmiðjunnar á Akureyri og
með lögum verði tryggð ákveðin
tengsl verksmiðjunnar við Sjálfs-
björg félag fatlaðra á Akureyri.
1974 35,4 millj. danskra króna
1975 40,5 millj. danskra króna
og 1976 eru ráðgerðar 47,5 millj.
d. kr. Hefur hækkunin numið
14,4%, 17,3% og nú siðast 17,3%.
Af þessu greiðir Island 1%.
Af öðrum málum, sem fjallað
var um á fundi ráðherranna og
hinum sameiginlega fundi þeirra
og menningarmálanefndar
Norðurlandaráðs, má nefna:
1) Menningarmiðstöð i Færeyj-
um, sem allir eru á einu máli
um að hrinda beri í fram-
kvæmd sem fyrst.
2) Stuðning við iþróttasamstarf,
en þó fyrst og fremst á sviði
skólafþrótta, almannaiþrótta
og iþrótta fyrir fatlaða.
3) Fullorðinsfræðslu, sem hvar-
vetna er nú lögð áherzla á, svo
sem kennslu i sjónvarpi og út-
varpi, bréfaskólum o.fl.
4) Stuðning við almannasamtök
(landssamtök), sem hafa upp-
lýsinga- og fræðslustarfsemi
sem verulegan þátt i verkefn-
um sinum.
Er gert ráð fyrir einni milljón
danskra króna í þessu skyni ár-
lega i þrjú ár (1976/8) i til-
raunaskyni, og mun Norræna
menningarmálaskrifstofan i
Kaupmannahöfn gera tillögur
um úthlutun fjárhæðarinnar,
en endanleg afgreiðsla verður i
höndum embættismannanefnd-
arinnar og menntamálaráð-
herranna.
5) Starfshættir norræna sumar-
háskólans sættu gagnrýni, þar
sem val verkefna og þátttak-
enda væri nokkuð ein-
strengingslegt.
6) Skiptiferðir nemenda og kenn-
ara voru til umræðu og áhugi á
auknum samskiptum á þessu
sviði.
7) Menningarstarf i þágu barna
var til umræðu, og starfar
vinnuhópur að þeim málum og
mun væntanlega skila tillögum
á næsta ári.
Af tslands hálfu tóku þeir Birg-
ir Thorlacius ráðuneytisstjóri og
Arni Gunnarsson deildarstjóri
þátt i menntamálaráðherrafund-
inum.
(Frá menntamálaráðuneytinu)
Gsal—Reykjavik — Langvinnar
deilur hafa að undanförnu staðið
um sildarverðið, en nú hefur
lausn fengizt. Á fundi i fyrrinótt
var verðið ákveðið og var að
mestu gengið að kröfum rekneta-
sjómanna, sem strax þá um nótt-
ina héidu aftur á miðin eftir hjá-
legu við bryggjur frá 15. þ.m. en
þann dag átti nýtt verð að taka
gildi. Verðflokkarnir eru tveir, i
stað þriggja áður, en það var ein
af kröfum sjómanna. Þeir munu
nú fá kr. 40 fyrir stóru sildina, 32
sm og stærri, — og kr. 26 fyrir
minni' sildina. Algjörlega hefur
verið gengið að kröfum sjómann-
anna um verðið á stærri sildinni,
en hins vegar kröfðust þeir 30. kr.
fyrir þá minni, en fengu sem sagt
26 kr.
Verðákvörðunin var samþykkt
af oddamanni nefndarinnar og
fulltrúum seljenda gegn atkvæð-
um fulltrúa kaupenda.
Kristján Ragnarsson, annar
fulltrúi seljenda i Verðlagsráði
sjávarútvegsins, fór til Hafnar
fyrir nokkru, ásamt Ingólfi
Stefánssyni, framkvæmdastjóra
FFSl og áttu þeir nokkra fundi
með sjómönnum, skipstjórum og
útgerðarmönnum á Höfn. Leiddu
fundirnir til þess, aö grundvallar-
samkomulag náðist i öllum
veigamestu atriðunum.
Timinn hafði f gær tal af
Kristjáni Ragnarssyni, og kvaðst
hann hafa átt skemmtilegar við-
ræður við sjómenn I á Höfn. —
Maður skilur alltaf betur að-
stæður manna, þegar farið er á
sjálfan staðinn til að kynnast
þeirra aðstæðum. Það gefur betri
raun en að sitja við skrifborð í
Reykjavik.
— Viö erum þeirra fulltrúar og
þvi reyndum við að ná fram sem
hagkvæmustum árangri fyrir þá
og þetta verð hækkar laun þeirra
frá fyrra verði mjög mikið, en
hins vegar er þess aö gæta, að
verð á sild í fyrra var 35 kr. og 28
kr. sé miðað við sömu stærðar-
flokka þannig að þetta er mjög
svipað verð og þeir fengu á sið-
asta ári.
Kristján gat þess, að sölusamn-
ingar um sild hefðu enn ekki tek-
iztog þvi væri það einvörðungu á-
ætlun hvað hún muni seljast fyrir.
— Nú á eftir að koma i ljós, hvort
hægt verður að selja sildina fyrir
það verð, sem getur greitt þetta
hráefnisverð, sagði hann.
Sagöi Kristján að þessu hefði
oftast verið öfugt farið, — samn-
ingar um sildarsölu hefðu legið
fyrir, og sildarverðið siðan
ákveðið hér með hliösjón af
samningunum. — Nú má segja aö
búið sé að ákveða fyrirfram hvað
við fáum, og siðan verður það að
skila sér i söluverði, — og við
verðum að vona að það takist.
Hins er hinsvegar ekki að neita,
að við verðum alltaf að hlita þvi
verði sem er á markaðnum
hverju sinni.
Eins og kunnugt er kröfðust
reknetasjómenn ennfremur
hækkunar á frystri sild, og sagði
Kristján að það mál myndi ekki
verða tekið á dagskrá i Verðlags-
ráði fyrr en á mánudag. — Salt-
sildarverðið er meiri þáttur i
þessu, þvi mikill meirihluta af
slldaraflanum fer I söltun, enda
takmarkaður markaður fyrir
beitusild, sagði hann.
ALÞINGI FESTIR KAUP
Á ÞÓRSHAAARI
gébé-Reykjavik. Eins og Tíminn
skýrði frá fyrir nokkru, stóðu yfir
samningar milli Alþingis og eig-
enda hússins Þórshamars um
kaup Alþingis á húsinu. Nú hefur
veriö gengið frá kaupunum, að

im

JjL. í
þvi er Friðjón Sigurðsson, skrif-
stofustjóri Alþingis, tjáði Timan-
um og er kaupverðið 69,5 milijón-
ir króna, sem Alþingi mun greiða
að mestu á einu ári.
Alþingi hefur haft Þórshamar á
leigu, og hefur margvisleg starf-
semi farið þar fram á undanförn-
um árum, en þar eru skrifstofur
fjárveitinganefndar til húsa, á-
samt skrifstofum nokkurra þing-
manna og stjórnmálaflokkanna.
Á annarri hæð eru nefndar- og
móttökuherbergi, og þar starfa
þingnefndir. Auk þess er þar vél-
ritunarherbergi. A þriðju hæö er
fundarsalur og skrifstofur þing-
manna.
Eyjafjarðará
Eyjafjarðará hefur ekki oft
boriö á góma hérna hjá okkur i
Veiðihorninu, og gegnir það
furðu, þar sem um svo fagra og
vatnsmikla á er að ræða með
vföáttumikla ósa inn af veiði-
sælum firði. En þegar við höfð-
um samband við Jóhannes
Kristjánsson, formann veiðifé-
lagsins Strauma á Akureyri,
sem undanfarin ár hefur staðið i
ströngu i góðri samvinnu við
bændurna i firðinum að rækta
ána upp, varð okkur fljótlega
ljóst, að það var ekki að ástæðu-
lausu, að þessi fagra á hafði
ekki verið a.m.k. vikulegt um-
ræðuefni okkar.
— Það hefur gengið afskap-
lega erfiðlega að ná upp laxa-
rækt i Eyjafjarðará, sagði
Jóhannes Kristjánsson, en
ýmislegt bendir til þess, að
heldur miði þó upp á við.
Undanfarin ár hafa veiðzt þetta
um 20 laxar iánni, en ég held, að
óhætt sé að fullyrða, að þeir hafi
oröið 40 i sumar. Þetta sumar
var þó afskaplega erfitt, og er
varla hægt að segja, að ský hafi
dregiö fyrir sólu i allt sumar,
allt frá 15. júli. Vorið var erfitt,
snjór i fjöllum allt fram undir
miðjan júli, og fyrsta gangan
komin uppúr áður en veiðiskap-
ur gat hafizt. En það er eftir-
tektarvert, að þessir laxar
veiddust á öllu svæöinu, framan
við Saurbæ og allt fram undir
Hóla lika, þ.e.a.s. á fremsta
svæðinu.
Við spyrjum Jóhannes að
sjálfsögðu að þvi, hvort ekki
hafi verið mikil rækt lögð við að
koma klaki i ána, og sagði hann
okkur, að mikil og ánægjuleg
samvinna hefði verið um það
milli Strauma og veiðibænda
frammi i firði. Mikið sjálfboða-
liðastarf hefði verið unnið við
hinar erfiðustu aðstæður og
kostnaði dreift i bróðerni.
— Það er orðið langt siðan við
byrjuðum með laxaklaksstöðina
aðTeigi. Við fengum fyrstu seið-
in að sunnan, en fyrir mistök
drápust þau. Það hefur gengið
skársiðan. 1 vor slepptum við i
ána um 8000 seiðum, 11,5-13 sm
löngum. Þetta erum við að vona
að komi sem smálax næsta
sumar, og eftir tvö—þrjú ár ætti
maður að sjá góðan árangur. En
við eigum eftir að vinna bug á
mörgum erfiðleikum. Það er
fyrst og fremst kuldinn i ánni.
Við erum alltaf að láta mæla
hitastigið, og þetta er svo sem
ekki nema 1-2 stig, sem munar,
en það er nóg til þess, að laxinn
gengur frekar i aðrar ár.
Við viljum fá að vita, hvort
ekki séu einhverjar ráðstafanir
fyrir hendi i slikum tilfellum.
— Jú, það má kannski segja
það, en við erum ekki búnir að
leysa vandann ennþá. Það er
von okkar, aðunnt verði að þróa
I ánni sjálfri stofn, sem þolir
þennan kulda, og reynslan ein
getur skorið úr um það, hvort
þetta tekst. Við fengum Jón
Kristjánsson fiskifræðing norð-
ur i sumar til að athuga, hvort
það væri ekki einhver sjálf-
hrygning i ánum, sem hægt væri
að byggja upp, og þetta atriði er
svo mikilvægt, að við munum
kosta kapps um það. Það er eins
með Hörgá, sem er jafnvel
kaldari en Eyjafjarðará: þar
erum við að reyna að rækta lax
lika, en gengur afskaplega
hægt, þó að þar fáist einn og
einn lax. Annars held ég, að
þarna sé meiri fiskur en flesta
grunar. Hann tekur bara ekki
við skilyrði eins og hafa verið
hjá okkur i sumar.
— En silungsveiði hefur alltaf
verið góð i Eyjafjarðará, og
væntanlega á þessu sumri sem
áður?
— Já, sagði Jóhannes
Kristjánsson. Þetta er búiri að
vera löng og hörð barátta hjá
okkur við að hafa netaveiðina
löglega, bæði löglegar lagnir og
löglega daga, og það hefur satt
aðsegja gengið erfiðlega að fá
menn til að skilja það, hver rán-
yrkja er stunduð með þessu,
sérstaklega austan megin i firð-
inum. En þetta er farið að bera
þann árangur, að dregið hefur
úr netaveiðunum. Núna eru
farnar að koma upp úr ánni 5-6
punda bleikjur, sem ekki hafa
sézt um árabil: það komu þó
nokkrar fjögurra punda i fyrra,
og núna eru þær stærri. Það er
góðs viti. Nú, og svo er það
hnúðlaxinn: ég er búinn að sjá
eina 7-8 Ur ánum hérna i ná-
grenninu. Ljótur fiskur, en hann
hefur veiðzt ofarlega. Þetta er
kannski rétti fiskurinn fyrir
köldu árnar — ef hann drepur
ekki allt Ut frá sér!
nn
Hafstein
fyrrv.
forsætis-
ráðherra
sextugur

JÓHANN Hafstein, fyrrverandi
forsætisráðherra, varð sextugur i
gær.
Jóhann Hafstein er ekki ein-
ungis vinsæll forystumaður sjálf-
stæðismanna heldur og mikils
virtur stjórnmálamaður af and-
stæðingum.