Tíminn - 04.10.1975, Blaðsíða 8

Tíminn - 04.10.1975, Blaðsíða 8
8 TÍMINN Laugardagur 4. október 1975 Getur Kröflu orðið jafn Búrfellsvirl Karl Ragnars, vélaverkfræöingur og yfirverkfræöingur Orkustofnunar viö Kröflu. Hann stjórnar þar nii borununi eftir gufu, sem gefiö hafa óvæntan árangur, og hann var meö aö bora eftir jarðgufu fyrir kisil- gúrverksmiöjuna viö Mývatn . Karl Ragnars er einn þeirra ungu vlsindamanna hjá Orkustofnun, sem gera þjóöinni nú kleift aö nýta nýja orkulind, jarögufuna til raf- magnsframleiöslu. Rætt við Karl Ragnars, vélaverkfræðing hjá C Ein merkasta fram- kvæmd i verkfræði og orkumálum hér á landi er virkjun Kröflu, en Krafla er reyndar fjall austur af Námaskarði, hvar danskir konungar sóttu sér brennistein til púðurgerðar, þegar berja þurfti á nágrönn- unum, eða verjast þeim. Þangað sækja nú tizku- kóngar kisilgúr, sem notaðurer meðal annars i ilmpúður kvenna og ýms dularfull smyrsl. Kröflunefnd: Þingmenn og verkfræðingar reisa virkjun 1 upphafi var Krafla aöeins venjulegt fjall og dalurinn þar fyrir neðan var rjúpnaland, og þar ólst upp meb föður sinum fyrstu árin Fjalla-Bensi, sem frægur hefur orðið i sögum, en fabir hans var siðasti ábúandinn i seli, sem þarna var frá Reykja- hlið. Siðan það allt gerðist eru lið- in ár og áratugir og landið erfðu mús og fugl. Það var þó vitað, að Kröflu- fjallið var heitt og bræddi af sér snjó. Nú hefur öræfakyrrðin verið rofin og þórdrunur berast langar leiðir frá Kröflu, og hundruð manna leggja dag við nótt að smiða þar fyrstu stóru gufuafls- virkjunina norðan Alpafjalla. — Það er ekki laust við að Kröfluvirkjun hafi frá fyrstu tið vakið talsverða athygli. Fyrst var farið að tala um raforkuvinnslu frá háhitasvæðum, eftir að raf- orkumál Norðlendinga voru kom- in i strand. Menn höfðu sprengt i loft upp stiflur i Laxá og viðbótar- virkjun í Laxá var úr sögunni. Þá hugkvæmdist yfirvöldum að virkja jarðgufuna til þess að bæta úr sárum raforkuskorti á Norður- landi. En það er ekki aðeins að virkjunin sé óvenjuleg, þ.e. jarð- gufa er notuð, en ekki vatnsaflið, sem venja hefur verið, heldur er framkvæmdum sijórnað af þrem alþingismönnum og tveim verk- fræðingum, en ekki af Lands- virkjun, eða viðlika stofnun, og þessi nefnd hefur barið verkið áfram af ótrúlegum hraða og áræði, svo sumir álita að verkinu verði lokið á mettima. Um þetta hafa spunnizt sögur, þvi að Kröflunefnd hefur verið fús til að taka áhættu til að spara tima', til dæmis voru vélakaupin gerð á gufutúrbinum og .fleiru, áður en menn vissu fyrir vist að þarna væri háhitasvæði, það var ekki einu sinni byrjað að bora þá. Þarna var treystá islenzk visindi og verkfræði og mikill timi — og svartolia — sparaðist, eða mun sparast vegna áræðis nefndarinn- Kröflunefnd sér um að þessi virkjun risi af grunni við rætur Kröflu. Orkustofnun annaðist jarðfræði og aðrar rannsóknir á virkjunarstað, þar á meðal borun eftir gufu, sem skilað er við stöðvarvegg. Norðurlandsvirkj- un, sem enn hefur ekki tekizt að stofna.mun siðan taka við rekstri orkuversins, þegar þar að kemur, og raflinur munu verða lagðar norður og suður, eða til Austur- lands og Norðurlands, að þvi er orkuráðherra hefur tjáð þjóðinni. A dögunum heimsóttum við Kröflu og hittum að máli ýmsa menn á staðnum, þar á meðal Ingvar Gislason alþingismann, sem er varaformaður Kröflu- nefndar. Ennfremur hittum við Karl Ragnars, vélaverkfræðing hjá Orkustofnun, en á hans herð- um hefur það hvilt, að afla ork- unnar til virkjunarinnar með borunum. Hann hefur yfirumsjón með framkvæmdum Orkustofn- unar við Kröflu. Karl hafði þetta að segja okkur um orkuvinnsluna i Kröflu: Rætt við Karl Ragnars vélaverkfræð- ing, æðsta mann Orkustofnunar á Kröflu ■ — Það eru Jarðvarmaveitur rikisins, sem annast fram- kvæmdir hér, það er að segja þann hluta verksins, sem Orku- stofnun hefur með höndum. — Eins og kunnugt er þá hófst vinnsla á Námafjalli árið 1968 og á næstu þrem árum voru mann- virkin þar reist, það er Kfsilgúr- verksmiðjan og litil gufuafls- virkjun, sem sér henni og næsta nágrenni fyrir raforku. — Við, sem að þessum fram- kvæmdum stóðum, höfðum mik- inn áhuga á að koma fram frekari nýtinguá jarðhita á þessum slóð- um. Var i þessu sambandi hugað nánar að Námafjalli og Kröflu. Einkum var þá haft i huga að koma upp raforkuvinnslu i stærri virkjun en gerð var i Námafjalli. Rannsóknir á Kröflu hafnar — Var þá þegar vitað að Krafla var jarðhitasvæði? — Já það var vitað og vitneskja hafði verið um það i tvo áratugi. En upp úr þessu hófust hér rann- sóknir og árið 1970 hófust hér rannsóknir, eða svonefndar yfir- borðsrannsóknir á svæðinu með þetta f huga. Næstu sumur þar á eftir,eða 1971 og 1972 má segja að herthafi verið á rannsókninni og niðurstöðurnar urðu þær, að hér væri nýtanlegt háhitasvæði til gufuaflsvirkjunar. Næsta skrefið var þá að gera djúprannsókn, eða að bora rannsóknarholu. , Jafnframt kom út skýrsla frá Orkustofnun árið 1972, sem bar nafnið Jarðgufuaflstöð I Náma- fjalli eða Kröflu.Þetta voru eink- um og sér i lagi arðsemisútreikn- ingar. Kom i ljós, að afl frá jarð- gufuvirkjun var samkeppnisfært við vatnsvirkjanir eða var jafnvel ódýrara en vatnsaflið. —■ Einkum var reiknað með að hafa jarðgufuvirkjanirnar ekki mjög stórar, heldur var talið að þær yrðu notaðar sem fylling, þegarorkuskortur kæmi á Islandi milli stórvirkjana. Siðan heldur málið áfram. Það Stöðvarhúsiö „Iiótel Saga”einsog einhver nefndi það, verður liklega fokhelt I haust, svo innréttingar geti hafist I vctur. Húsinu var valinn staður með jarðfræðilcgum athugunum, þvf undirstöður veröa að góðar undir túrbinur, og aniian vélbúnað. sem kevntur var frá Japan. Ein djarfasta virkjunarfram- kvæmdin á Islandi er að verða að veruleika. Sigur vísinda ótvíræður í Kröflu varð þó ekki fyrr en árið 1974 að það voru boraðar tvær rann- sóknaholur i Kröflu, (djúprann- sókn) og enn var gerð skýrsla, sem segir, að mjög sterkar likur séu á að þar sé að finna nægjan- legt gufuafl fyrir 55 megavatta virkjun, sem þá var fyrirhuguð. Djarft spilað i Kröflu — Nú hefur það verið gagnrýnt af sumum, að hér hafi verið reist stöðvarhús og pantaður var er- lendis frá rándýr vélbúnaður, meðan ekki var búið að sann- reyna rannsóknirnar. Var þetta ekki djarft spilað? — Jú maður hefur heyrt að kannskihafi ekki verið farið rétt i framkvæmdaröðina. Það var auðvitað ljóst þrátt fyrir þessa rannsóknsem gerð var i fyrra, að jarðhitasvæðið dygði fyrir svo aflmiklar vélar, eða að jarðhita- svæðið væri i rauninni eins og rannsóknirnar bentu til. Þetta var ekki unnt að staðreyna fyrr en vinnsluholur höfðu verið boraðar. Þrátt fyrir þetta hófust fram- kvæmdir við húsbyggingu og það voru pantaðar vélar. Það kann að vera,aðþarnahafiekki verið far- ið rétt i framkvæmdaröðina, en þess er að gæta, að verulegur orkuskortur er á Norðurlandi, sem knúði á um að virkjunin gæti or.ðib tilbúin sem allra fyrst. Þetta sparaði þvi tima. Mesta hættan var auðvitað fólgin i þvi að niðurstöður rann- sóknanna frá i fyrra væru rangar, að hér væri með öðrum orðum ekki það sem maður kallar „gott háhitasvæði”. Þarna var mest i húfi. — Nú erum við hins vegar búnir að bora tvær holur og ég held að þær taki af öll tvimæli um orku- málið. Holum fækkað um 20% með betri vélum. — Það hefur verið talað um að bora 15 vinnsluholur. Nú er þessi hola (no 2) afhneiri en gert hafði verið ráð fyrir. Þýðir þetta að holunum eigi að fækka? — Það er örðugt að segja til um. Fyrsta holan sem boruð var gefur svipaðafl og við áttum von á. Sið- ari holan, er vafalitið mun afl- meiri. Holufjöldinn var upphaflega reiknaður út með tilliti til inn- þrýstitúrbinu. Siðan var ákveðið að nota tviþrýstitúrbinur, sem nýtir jarðgufuna 20% betur. Þannig að við það eitt ætti holun- um að geta fækkab eitthvað, eða 20%, sem jafngildir þrem holum.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.