Tíminn - 18.10.1975, Blaðsíða 7

Laugardagur 18. október 1975.
TÍMINN
7
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhúsinu viö Lindargöty,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, slmi 26500
— afgreiðslusimi 12323 — auglýsingaslmi 19523. Verð I
iausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 800.00 á mánuði.
BlaðaprentK.f.
Nauðsynleg
aðgerð
Þótt ýmsum kunni að þykja súrt i broti, að
stefnt skuli að samdrætti i opinberum fram-
kvæmdum á næsta ári, sem nemur 15-20% að
magni til, og að öðru leyti sé stefnt að niðurfærslu
rikisútgjalda, samkvæmt þvi fjárlagafrumvarpi,
sem Matthias Á. Mathiesen fjármálaráðherra
hefur lagt fram fyrir hönd rikisstjórnarinnar
munu flestir viðurkenna, að hér sé um nauðsyn-
lega aðgerð að ræða.
Vegna þeirra óvenjulegu örðugleika, sem nú er
við að striða i efnahagsmálum, hefur rikisstjórnin
boðað, að höggvið verði á hnút hins sjálfvirka út-
gjaldakerfis, sem sniðið hefur fjármálastjórn
rikisins þröngan stakk, enda fásinna, að rikisút-
gjöld aukist sjálfkrafa langt umfram raunveru-
lega getu rikissjóðs. Af þessum sökum mun rikis-
stjórnin beita sér fyrir lögum, sem fela i sér lækk-
un á almannatryggingum 2000 milljónir króna.
Niðurgreiðslur á búvörum verða minnkaðar um
fjórðung. Við það sparast 1425 milljónir króna. Þá
verður útflutningsbótum landbúnaðarins haldið
innan núverandi marka, sem þýðir 870 milljón
króna sparnað. Einnig mun rikisstjórnin leggja
fram frumvarp um 5% niðurskruð á lögbundnum
framlögum á fjárlögum, sem hefur i för með sér
300 milljón króna sparnað. Og loks er að geta 50
milljón króna sparnaðar vegna þess, að vikulegum
kennslustundum á grunnskólastigi fækkar.
Samtals nemur þessi sparnaður 4700 milljón
krónum frá þvi, sem orðið hefði, ef öllum
kostnaðarhækkunum, sem nema 45-50% i ár, hefði
verið fylgt.
í fjárlagafrumvarpinu er gert ráð fyrir þvi, að
12% vörugjaldið verði afnumið um áramót. Með
þvi lækkar framfærsluvisitalan um 12 stig. Sú
lækkun þurrkar út 10-11 stiga hækkun visitölunnar
vegna minni niðurgreiðslna.
Samtals nema heildarútgjöld fjárlagafrum-
varpsins 57 milljörðum króna á móti 47 milljörðum
i siðasta fjárlagafrumvarpi. Hækkunin er þvi
21.5% á sama tima og allt verðlag hefur hækkað
um 50%.
Þegar gripa þarf til sparnaðar og aðhalds, eins
og gert er i fjárlagafrumvarpinu, er óhjákvæmi-
legt, að það komi niður á ýmsum brýnum fram-
kvæmdum. En hér, eins og oftar, verða menn að
meta, hvað skynsamlegast er. Undanfarin ár
hefur islenzka þjóðin búið við góð lifskjör. Miklar
framfarir hafa orðið á sviði skólamála, heil-
brigðismála, tryggingamála og samgöngumála,
en þessir þættir vega þyngst i samneyzlunni. Við
Isíendingar erum orðnir góðu vanir og finnst sjálf-
sagt að haldið sé áfram á sömu braut. En það má
ekki gleymast, að allri velgengninni á undanförn-
um árum og áratugum er stefnt i voða, ef ekki er
farið að með gát i andbyr efnahagslifsins. Viðleitni
rikisstjórnarinnar til að hamla gegn verðbólgunni
og draga úr viðskiptahallanum með þvi að beita
sér fyrir sparnaði og draga úr útgjöldum er liður i
þvi að koma á jafnvægi á ný. En til þess, að árang-
ur náist, þarf viðtæka samstöðu. Þann skugga ber
á nú, að ýmsir kröfugerðahópar i þjóðfélaginu
virðast ekki gera sér neina grein fyrir ástandi
ef nahagsmálanna.
ERLENT YFIRLIT
Kirilenko líklegastur
eftirmaður Breznjevs
Fleiri geta þó komið til greina
Kulakof
NÝR orðrómur um alvarleg
veikindi Breznjevs, leiðtoga
rússneska kommúnistaflokks-
ins, hefur biossað upp sökum
þess, hve lítið hefúr borið á
honum i sambandi við ferða-
lag Frakklandsforseta til
Sovétrikjanna. Getgáturnar
um hugsanlegan eftirmann
hans hafa jafnframt fengið
byr I seglin.
Það er vafalitið, að það
verður vandasamt val fyrir
forustumenn rússneska
kommúnistaflokksins að finna
mann, sem gæti i fyrstu fyllt
vel það sæti, sem Bréznjev
skipar nú. Ef Breznjev forfall-
aðist skyndilega hni'ga flestar
spár I þá átt, að Andrei P.
Kirilenko verði eftirmaður
hans. Hann er nú sagður Brez-
njev einna handgengnastur af
þeim mönnum, sem eiga sæti i
framkvæmdanefnd
Kommúnistaflokksins. Kiri-
lenko er hins vegar ári eldri en
Breznjev, fæddur i september
1906, og hann gæti því vart
gegnt þessu erfiða starfilengi,
enda þótt hann sé sagður
heilsuhraustur. Aðrir eldri
leiðtogar i framkvæmda-
nefndum, eins og Podgorni (72
ára), Kosygin (71 árs) Suslof
(73 ára) koma vart til greina.
Kirilenko, sem nú þykir
standa næst Breznjevað áhrif-
um, er Rússi að ætterni, fædd-
ur og uppalinn i Mið-Rúss-
landi. Hann lauk námi sem
rennismiður 19 ára að aldri,
lærði siðar verkfræði og vann
siðan á vegum flokksins i
Ukrainu. Á striðsárunum var
hann fulltrúi varnarmála-
nefridar flokksins við flugvéla-
iðnaðinn. Siðar gegndi hann
ýmsum trúnaðarstörfum i
þágu flokksins viða i sovét-
rikjunum. Hann hefur átt sæti
i framkvæmdanefndinni siðan
1962.
AF öðrum mönnum, sem
um nokkurt skeið hafa átt sæti
I stjórnmálanefndinni, hefur
Dimitri Poljanski oft verið
nefndur sem hugsanlegur
eftirmaður Breznjevs. Hann
er fæddur i nóvember 1917,
kominn af úkrainskum
bændaættum. Hann er bú-
fræðingur að menntun og hef-
ur gegnt störfum viða i þágu
flokksins, m.a. i Siberiu og á
Krimskaga. Krústjoff studdi
hann mjög til frama. M.a. var
Poljanski forsætisráðherra
rússneska lýðveldisins 1958-
1962. Hann hefur átt sæti i
framkvæmdanefndinni siðan
1960. Af óþekktum ástæðum,
virðist stjarna hans heldur
hafa lækkað i seinni tið.
Jafnaldri Poljanski, Fjodar
Kulakof, hefur hins vegar
heyrzt nefndur i' seinni tið sem
hugsanlegur arftaki Brez-
njevs. Hann er fæddur 1918,
kominn af rússneskum
Kirilenko
bændaættum. Hann er bú-
fræðingur að menntun. Hann
tók á sinum tima mikinn þátt i
hreyfingu ungkommúnista og
gegndi siðan mörgum
trúnaðarstörfum fyrir flokk-
inn. Margt bendir til, að hann
háfi verið mjög handgenginn
Breznjev og eigi hann frama
sinn honum að þakka. Siðan
1964 hefur Kulakof stjórnað
landbúnaðardeild miðstjórnar
Kommúnistaflokksins og sið-
an 1965 verið einn af riturum
miðstjórnarinnar, en það þyk-
ir áhrifastaða. Hann hefur átt
sæti i framkvæmdanefndinni
siðan 1971.
Það hefur verið fært Kula-
kof til foráttu, að hann hafi
vart næga menntun til að taka
við hlutverki Breznjevs. öðru
máli þykir gegna um Konstan-
tin Katúsjef. Hann er lang-
yngstur þeirra-, sem þegar
hafa verið nefndir, fæddur
1927, kominn af rússneskum
bændaættum. Hann er há-
skólalærður vélaverkfræðing-
ur og vann um sex ára skeið
við höm.'un I stærstu bifreiða-
verksmiðju i Sovétrikjunum.
Hann gekk þá fyrst i
Kommúnistaflokkinn og var
valinn af starfsmönnum verk-
smiðjunnar i flokksnefnd
hennar. Siðan hefur hann
gegnt mörgum trúnaðarstörf-
um i þjónustu flokksins. Árið
1958 var hann skipaður einn af
aðalriturum flokksins og fékk
það sérverkefni að sjá um
tengslin við fylgirikin i Aust-
ur-Evrópu. Hann fékk þá m.a.
það hlutverk, að fylgjast með
átökunum i Tékkóslóvakiu, en
þeim lauk með innrás rúss-
neska hersins, eins og sögu-
frægt er.
Loks hefur i seinni tið verið
rætt um V.I. Dolgitsj sem
hugsanlegan eftirmann Brez-
njev. Hann stjórnar nú þeirri
nefnd miðstjórnar flokksins,
sem sér um málefni stór-
iðnaðarins, en áður hefur hann
gegnt mörgum áhrifastörfum
fyrir flokkinn, m.a. i Siberiu.
Dolgitsj er 51 árs að aldri.
Hann og Katúsjef eru yngstir
þeirra, sem hafa verið nefndir
i þessu sambandi, og vafa-
samt er þvi, að þeir komi til
greina, ef Breznjev forfallað-
ist fljótlega. Hins vegar vaxa
likur þeirra, þvi lengur, sem
hann kann að fara með völd.
Þ.Þ