Tíminn - 24.02.1976, Side 15

Þriöjudagur 24. febrúar 1976
TÍMINN
15
Margir samninganefndarmanna
telja að verkfallinu Ijúki að
öllum líkindum um helgina
Á miðnætti siðastliðnu hafði
verkfall aðildarféiaga Alþýðu-
sambandsins staðiö i viku, og
má það nú heita algjört. Þess er
farið að gæta á flestum sviðum
þjóðlffsins, sem má heita lamað
i mörgum tilfellum af þess völd-
um. Þvi hlýtur það að vera á-
ieitin spurning hjá fólki þessa
dagana, hvort ekki fari að liða
að þvf, að verkfallið taki enda —
og hvað fáist eiginlega út úr
þessu öllu samán.
Við ræddum málið við nokkra
samningamenn á Hótel Loft-
leiðum i gær. Við birtum svör
fjögurra þeirra, og enda þótt
enginn þeirra vilji kveða upp úr
með það, hvenær verkfallið taki
enda, virðist þaö all-útbreidd og
almenn skoöun á samninga-
staðnum Hótel Loftleiðum, að
það verði einhvern timann I
kringum næstu helgi. Þeir
bjartsýnustu nefna fimmtudag,
hinir svartsýnni segja, að málið
verði ekki útkljáð fyrr en um
helgi, og vinna hefjist ekki fyrr
en á mánudag eða þriðjudag.
Og hvað skyldi koma út úr
þessu? Fyrst ber að nefna eitt
prósentiö, sem gæti komið
mörgum vel, siðan eru menn
helzt á þvi, að fallizt verði á til-
boð sáttanefndar, sem birt hef-
ur veriö hér i Timanum, að þvi
undanskildu, að fimmtán
hundruð krónurnar verði
hækkaðar upp i tvö þúsund og
rauðu strikin vera tvö, þ.e.a.s.
kaupgjaldsvititala verði reikn-
uð út um mitt ár og siðari hluta
árs. — En um þetta atriöi verð-
ur reynslan að skera úr.
Við báðum fjóra samninga-
menn að segja álit sitt á stöð-
unni, — hvenær verkföllum lyki,
og af hverju þeir drægju þá
ályktun. Auk þess segja sumir
álit sitt á þvi, sem áunnizt hefur.
Július Kr. Valdimarsson,
Vinnumálasambandi Sam-
vinnufélaganna:
Það er afskaplega erfitt um
það að segja, hversu lengi þetta
samningaþóf stendur enn, og
Július Kr. Valdimarsson
allt undir þvi komið, hvernig til
tekst að fá alla aðiia til að fall-
ast á þetta tilboð sáttanefndar,
og á ég þar v ið þá aðila, sem enn
hafa ekki komið til sögunnar,
svo sem kjötiðnaðarmenn,
mjólkurfræðinga, flugvirkja og
fleiri. Ég tel ákaflega mikil-
vægt, að öll aðildarfélög Al-
þýðusambandsins falli undir
þann ramma, sem veriö er að
mynda, og tel, að allt velti á þvi.
En við verðum aö leyfa okkur aö
vera bjartsýnir á það, aö sam-
ræmdir samningar náist sem
allra fyrst. Hvað dagurinn heit-
ir, sem það gerist, vil ég engu
spá um.
Barði Friðriksson, skrifstofu-
stjóri Vinnuveitendasambands-
ins:
Ég tel nú, að langerfiðasti
hjallinn sé að baki, þar sem sér-
kröfurnar eru, og allt útlit sé
bjartara núna, þegar þessi
vandinn er leystur. Ég vil fyrst
og fremst þakka þann árangur
sem náðst hefur, tillögum sátta-
nefndar. Þessar venjulegu að-
ferðir að karpa og pexa um
taxta og taxtatilfærslur ein-
stakra félaga voru alveg óvinn-
andi. Þessi nýja aðferð, sem
sáttasemjari og sáttanefnd-
bentu á, hefur gefið mjög góða
raun. Þarna fengu launþegar
sjálfir tækifæri til þess að gera
hlutfallslegar breytingar á
töxtunum eftir þvi, sem þau
sjálf töldu mikilvægast. Þegar
þeir hafa sjálfir fundið launa-
hlutfallið verður öll samnings-
gerð auðveldari, og ég fæ ekki
séð að önnur aöferð hefði yfir-
leitt leyst þetta vandasama
mál. Ég vona, að Islands ógæfu
veröi ekki allt að vopni, og að
þetta verkfall megi taka enda
sem fyrst.
Barði Friöriksson
Runólfur Pétursson i samninga-
nefnd Iðju i Reykjavik:
Hvenær þetta verkfall leys-
ist? Þaö fer allt eftir þvi,
hvemig genguraö skola þessum
Runólfur Pétursson
sérkröfum út af borðinu, það er
nú ekki búið að ganga frá þessu
með Verkamannasambandið
enn. Þeir voru meö fund i há-
deginu, og okkur Iðju-mönnum
skilst, að það hafi eitthvað gerzt
þar, og ýmsar sögur eru á lofti
um niðurfellingu taxta og fleira
— og það verður að hafa þetta
klárt, alveg undanbragðalaust.
Fyrr er ekki hægt að ganga frá
aðalkröfunum. En þetta er búið
að taka alltof langan tima, fyrst
samningaþófogsvoverkfall. Og
við verðum aö fá verulegar
kjarabætur til þess að geta stað-
ið teinréttir frammi fyrir okkar
fólki. Ég er ánægður með, hvað
lifeyrissjóðsmálunum skilaði
vel, ég fagna þvi fyrir hönd
gamla fólksins, en þaö þarf lika
að hugsa um þaö, að þeir, sem
yngri eru, fái mannsæmandi
laun fyrir vinnu sina.
Jón Ingimarsson, formaður Iðju
á Akureyri:
Þetta stendur ekki marga
daga enn. Eftir tilboðiö frá
sáttanefnd um l%ið gerði ég
mér vonir um, að þetta myndi
leysast um helgina. Þetta sam-
þykktu öll félögin strax, nema
Verkamannasambandið, og þaö
er út af þvi, sem allt hefur verið
i þrasi siðan. Ég vona bara, að
menn fari að snúa sér að þvi
heils hugar að vinna aö þvi, að
ná samkomulagi og leysa deil-
una. En hversu fljótt það verð-
ur, fer auðvitað eftir þvi hvernig
tillögu sáttanefndarinnar um
sjálft kaupið verður tekið. Nú,
svo getur alltaf eitthvað fleira
komið upp á, þó ég voni það, aö
menn geti fyrirhafnarlitið'
komið sér saman um sjálfan
rammasamninginn.
Jón Ingimarsson
o
Landbúnaðurinn
um i landbúnaöi, hvort heldur
þær eru gerðar samkvæmt sér-
stakri áætlun eða ekki, er ræktun
jarðar og búfjár — framleiðslan.
Þarna þarf að vera náið samstarf
á milli leiðbeiningaþjónustunnar,
framleiðsluráðs landbúnaðarins
og þeirra, sem lánsfé úthluta. Það
er Stofnlánadeild landbúnaðarins
og I sumum tilvikum Byggðasjóð-
ur, sem lánar, þegar koma þarf i
veg fyrir það, að heilar sveitir
fari I eyöi.
Ennþá eruáætlanir tilheyrandi
landbúnaði ekki komnar i fast
form. Einkum er rætt um aö
miða þær viö það að stöðva grisj-
unbyggðar á þeim stöðum á land-
inu, þar sem byggð er i hættu og i
öðru lagi að bæta hag bænda á
þeim landssvæðum, þar sem
bændur eru mun tekjulægri en
bændur almennt. Þetta er allt
vandasamt verk og áætlunin sjálf
er ekki nema leiðarvisir. Fram-
kvæmdin hlýtur að hvila að öllu
leyti á hlutaðeigandi bændum
sem einstaklingum, er eiga að
njóta framkvæmdanna og sem fé-
lagsmönnum, ef þeir hafa stofnað
til félagsskapar um framkvæmd-
ir, en það er hagkvæmt, þegar um
miklar framkvæmdir er að ræöa.
Kynslóðaskiptin
reynast mörgum erfið
Það eru mörg og vandasöm
mál, sem leysa þarf i landbúnaði.
Kynslóöaskiptin reynast mörgum
erfið, fjármagn er alltaf af skom-
um skammti hjá frumbýlingum,
sem vilja nýta landið til búskapar
og þeim veitist oft erfitt I keppni
um jarðir við bæði einstaklinga
og félög, sem vilja ná i jarðir en
þurfa ekki að horfa i fjármagnið
eða láta búskapinn eða fram-
leiösluna standa straum af kaup-
veröi landsins. — Mörg góð bú-
jörðin hefur farið i eyði vegna
þessa. Svo nefnt jarðalagafrum-
varp og ábúðarlög eru I endur-
skoðun. Ekki skal neinu spáð um
það á þessu stígi, hvaö út úr þvi
kann að koma. Fyrir þessu Bún-
aðarþingi liggja mörg mál og eru
sum þeirra gamlir kunningjar.
Sjálfsagt verðum við að endur-
skoða afstööu okkar i sumum
veigamiklum atriðum og reyna
þann kostinn, sem er næst beztur,
þegar sá bezti fæst ekki. Þannig
er það með frumvarp til laga um
breytingará lögum um ræktunar-
sambönd og húsagerðarsam-
þykktir i sveitum. Löggjöf þessi
er 30 ára gömul og hefur á liðnum
áratugum valdið byltingu i þurrk-
un lands og ræktun. Sums staðar
standa ræktunarsamböndin vel
en annars staðar berjast þau i
bökkum. Lánsfé ræktunarsam-
banda og lagaheimild til opin-
berra framlaga þarf athugunar
við og einnig skattlagning á starf-
semi sambandanna.
Lánamál landbúnaðar-
ins
þurfa athugunar við
Lánamál landbúnaðarins þurfa
almennt athugunar við. Stofn-
lánadeild landbúnaðarins og Veð-
deild Búnaðarbanka Islands eru
þær lánastofnanir sem hafa
stefiiumarkandi áhrif á fram-
kvæmdir landbúnaðar og fram-
leiöslu búvara. Þaö hefur þvi
mikla þýðingu á hvern hátt þess-
ar stofnanir fá fjármagn, hvort
þaö er erlent, innlent og visitölu-
bundiö, eða innlent án visitölu og
hverjir vextir eru af lánunum.
Það hefur einnig sin áhrif á ein-
stakar búgreinar, hvaða fram-
kvæmdir eiga að sitja i fyrirrúmi
og hverjar aö biða, þegar fjár-
magn er af skomum skammti.
Þróun þessara mála hefur verið
sú að það fjármagn, sem Stofn-
lánadeildin hefur haft til umráöa
siðustu árin er að færast meir og
meir i það horf að lánsféö er er-
lent eöa visitölubundið. Ennþá
hefur tekizt að halda lánum til
bygginga peningshúsa utan við
visitölutryggingu, en það er
spuming hvernig þau lán verða
framvegis. Þvi kemst Búnaðar-
þing ekki hjá þvi nú, aö skoða m ál
þessi niöur i kjölinn og gera sinar
ályktanir. Lifeyrissjóöur bænda
hefurá undanförnum árum hjálp-
að mjög mikið, bæði Stofnlána-
deild og Veðdeild Búnaðarbank-
ans. En Veðdeildin hefur ekki
neitt til að lána á þessu ári, nema
til komi fjármagn viðar að en frá
llfeyrissjóöi bænda. Margir lita
hým auga til Byggðasjóðs og
telja að landbúnaðurinn eigi að fá
fjármagn þaðan, meir en verið
hefur og sjálfsagt að athuga það
mál.
Þá þarf aö athuga hverjir
möguleikar eru fyrir þá bændur,
sem ekki hafa rafmagn, á hvem
hátt er hægt að flýta fyrir þvi, að
þeir fái það, og i áföngum að
koma á jöfnun á orkuverði og
siðast en ekki sizt, að sveitirnar
fái þriggja fasa rafmagn. — Þeir,
sem ekki hafa jarðhita til aö hita
ibúðarhús sin, veröa að borga
tvöfalt meira fyrir upphitun með
rafmagni og þrefalt meira þeir,
sem nota oliu til upphitunar mið-
að við að þeir hefðu hitaveitu.
Hitaveitur almennt i sveitum eiga
langt i land, en rafmagnsupphit-
uná að geta komið miklu fyrr.
Margt fleira er af þýðingarmikl-
um málum, sem Búnaðarþing
tekur til meðferðar, þótt hér verði
ekki rakin.
Draga þarf úr
framkvæmdum
Það eru ýmsar blikur á lofti i
þjóðmálum, eins og ég drap á i
uphafi og öllum má það ljóst
vera, að landbúnaðurinn á aö
ýmsu leyti i vök aö verjast, og það
kemur til með að veröa þrengra i
búi bænda á þessu ári en s.l. ár
Þótt bæði tlöarfarið, dýrtiðin og
stórhækkandi verð á tilbúnum á-
burði hafi reynzt mörgum bónd-
anum erfitt s.l. ár, þá er alltaf
gott að geta haldið áfram fram-
kvæmdum jafnt og þétt, þvi að
„annaöhvort miöar aftur á bak
eða nokkuð á leið.” En eins og nú
horfir, þegar litið er með raunsæi
á vandamálin, þá finnst mér, að
bændur eigi að flýta sér hægt i
framkvæmdum i bili og spara eft-
ir getu i rekstri einkum erlendar
rekstrarvörur.
Ég óska þess, að gifta fylgi
störfum Búnaðarþings. Að end-
ingu þakka ég meðstjórnendum
minum, búnaðarmálastjóra,
ráöunautum og öðru starfsfólki
Búnaöarfélags lslands gott sam-
starf og vel unnið starf. 58. Bún-
aöarþing er sett.
Starf
Opinber stofnun óskar að ráða starfsmann
með góða bókhaldsþekkingu.
Umsókn með upplýsingum um aldur,
menntun og fyrri störf sendist afgreiðslu
blaðsins fyrir 3. mars nk. merkt „Traust-
ur”.
Nauðungaruppboð
2. og siðasta uppboð á verksmiðjuhúsi við
Sæmundargötu á Sauðárkróki með til-
heyrandi lóðarréttindum og með vélum og
tækjum vegna prjóna- og sokkaverk-
smiðju i húsinu, töldu eign Samverks hf.,
fer fram að kröfu Framkvæmdasjóðs
islands, Iðnaðarbanka íslands hf. o.fl. á
eigninni sjálfri, þriðjudaginn 2. marz nk.
kl. 14.
Bæjarfógetinn á Sauðárkróki.