Tíminn - 23.06.1976, Síða 6

6
TÍMINN
MiOvikudagur 23. júni 1976
Það er alkunna, að merking
orða er oft dálitið á reiki, og á
það ekki siður við um listir en
aðrar greinar mannlifsins.
Þannig eru orð eins og „skap-
andi” og „túlkandi” listamenn.
„Skapandi” listamaður á þá að
vera sá sem „skapar” verk, en
„túlkandi” sá sem fer með verk
eftir aðra, syngur þau, spilar
eða flytur á annan hátt. Þrátt
fyrir að þetta sé rökrétt skipting
i sjálfu sér, þá er hún eigi að
siður hæpin. Vond verk geta
orðið þolanleg i flutningi — og
þvi miður getur það llka verið
öfugt, og verk eyðileggist að
mestu i flutningi.
Listmunasýning i
Norræna-húsinu
Annað vont orð er „nytjalist”
— og hvað er nú þaö?
Félagiö Listiðn var stofnað I
Reykjavik snemma árs árið
1974 og er samband
„listiðnaðarmanna”, arkitekta
og iönhönnuöa, að þvi er segir i
ávarpi Kristinar Þorkelsdóttur,
sem er formaður Listiðnar. Hún
segir, að tilgangur félagsins sé
m.a. sá, að stuðla að bættu list-
mati og „betri framleiðsluhátt-
um islenzks listiðnaðar, sem og
að kynna islenzkan listiðnað
með sýningum og annarri
fræðslu”.
Ennfremur: Sýning sú, sem
hér er haldin, islenzk nytjalist
er stærsta verkefni, sem félagið
hefur ráðizt i til þessa. Hér má
sjá nokkurt sýnishorn þess sem
islenzkir hönnuöir eru að gera
um þessar mundir.”
Það sem undirritaður fellir
sig ekki við er notkun orðsins
nytjalist. Það er ansi hæpið
fyrir félag, jafnágætt félag
meira að segja eins og Listiðn,
að telja verk félagsmanna sinna
til nytjalistar. Hvað þá með aðr-
ar listgreinar, einsog t.d. mynd-
listir. Stuöla góð listaverk t.d.
ekki að bættu listmati. Eru verk
myndhöggvara og listmálara
ekki „nytsöm” list?
Það er einum of mikil einföld-
un, að halda þvi fram t.d. að
fallegur stóll sé nytjalist, af þvi
að maður getur fengið sér sæti i
honum og „notað” hann. Lampi
gefur ljós i myrki og þvi eru
„not” af honum lika. En eru
ekki lika „not” af kirkjusöng,
altaristöflum, steindum glugg-
um, málverkum, grafik og
höggmyndum? Það er mér nær
að halda, en nóg um það. Listiðn
ætti að finna sér nýtt og betra
orð.
Sýningin i Norræna húsinu er
um margt ágæt, en á hinn bóg-
inn er þvi ekki að leyna, að
margt, næstum þvi flest, hefur
verið sýnt almenningi áður og
rækilega kynnt. A ég þar t.d. við
suma lampana, frimerki og
annað úr auglýsingadeildum.
Lika ljósmyndir, sparilök,
skrifborð (grænt var á iðnsýn-
ingu), stólar úr eik og nautshúð
hafa verið i Landsbankanum
lengi (og viðar) og svipaða sögu
á sér svefnbekkurinn „Spira”,
að ekki sé nú minnzt á blessað
borgarleikhúsið, sem var ræki-
lega kynnt i vetur.
Munir I húsgagna- og lampa-
deild eru ekki allir timasettir,
en t.d. er lampi no 309 með
smiöaár 1970 og no 310 hefur
ártaliö 1971. Aðrir munir eru
nýir, framleiddir á þessu ári.
Það er þvi dálítiö djarft að segja
i sýningarskrá: „Hér má sjá
nokkurt sýnishorn þess sem
hönnuðir eru að gera um þessar
mundir”.
Það er vægast sagt mjög vill-
andi.
Skemmtilegastar þóttu mér
lýsandi flugur úr leir eftir
Guðrúnu Kristinu Magnúsdótt-
ur, silfursmiði Guðbrandar J.
Jezorskis og klappstólar
Baldurs Jóelssonar.
Finnskir hönnuðir á
Listahátíð
Gestir sýningarinnar eru
finnsku hjónin Vuokko og Antti
Nurmesniemi. Djarfleiki þeirra
Hluti af verkum finnsku gestanna, Vuokko og Antti Nurmesniemi á sýningunni I Norræna húsinu.
SYRPA AF
LISTAHÁTÍÐ OG
VORVÖKU O.FL.
s
hjóna lifgar upp á sýninguna og
dregur að sama skapi úr áhrifa-
mætti „nytjalistarinnar”. Um
gestina segir i skrá á þessa leið:
„Hjónin Vuokko og Antti
Nurmesniemi eru sérlega
áhugaverðir hönnuðir og vel- •
komnir gestir á sýningu Listiðn-
ar. Þau hafa látið til sin taka á
ýmsum sviðum finnskrar nytja-
listar og eiga stóran þátt i mót-
un hennar og áhrifum útávið.
Þau hafa bæöi tekið þátt i
alþjóðasýningum og eiga muni
á listiðnaðarsöfnum i London,
New York, Amsterdam, Gauta-
borg og Kaupmannahöfn. Antti
Nurmesniemi hefur verið virk-
ur kennari bæði heima og
erlendis og tekið þátt i útgáfu-
starfsemi. Hann hefur um ára-
bil verið formaður félags
finnskra húsgagnaarkitekta og
auk þess haft með höndum ýmis
trúnaðarstörf á vegum finnskra
listhönnuða.
Vuokko Eskolin-Nurmesn-
iemi lauk prófi frá Ateneum
listaskólanum i Helsinki sem
leirkerasmiður og vann fyrst
hjá Arabia. Þaðan fór hún til
Marimekko og var aðalhönnuð-
ur þar um nokkurra ára skeið.
Vuokko fyrirtækið, sem fram-
leiöir efni og tizkufatnað,
stofnaði hún árið 1964. Hún hefir
einnig unnið ásamt manni
sinum i Studio Nurmesniemi.
Þótt Vuokko nafnið sé einkum
frægt fyrir hönnun efna og
fatnaðar, fyrst i sambandi við
Marimekko þar sem litaval
hennar og mynsturform voru
uppistaðan i sérstæöri fram-
leiðslu, sem löngu er heims-
kunn, og seinna i sambandi við
Vuokko kjóla, hefur hún jöfnum
höndum hannað leir og gler,
veggfóður, teppi og annan vefn-
að. Hefur hún m.a. unnið fagra
vefjarlist i nokkrar kirkjur i
Finnlandi.
Antti Nurmesniemi er hús-
gagnaarkitekt að mennt, frá
Listiönaðarskólanum i Helsinki.
Hann vann framanaf með fræg-
um finnskum og itölskum arki-
tektum, en frá árinu 1956 hefur
hann starfrækt eigið fyrirtæki,
Studio Nurmesniemi, sem
vinnur að hönnun á hvers konar
framleiðsluvörum, húsgögnum
og innréttingum.
Þau hjón sýna kolla, kaffi-
könnur, efni, hægindastóla og
fatnað. Þetta eru stilhrein verk
og setja skemmtilegan blæ á
sýninguna, eru greinileg
frammúrstefna miðað við
margt annað sem sýnt er i
Norræna húsinu.
Vorvaka 76 á Akureyri
Akureyríngar — undir forystu
Menningarsjóðs Akureyrar,
bæjarstjórnar og með fullþingi
listamanna, hafa nú gengizt
fyrir myndarlegri vorvöku á
Akureyri. Iþróttaskemman,
sem staðið hefur auð að
sumrum að mestu, hefur nú
verið breytt i listahöll. Þar
stendur yfir málverkasýning.
Sýning er i þrem deildum, þ.e.
tslensk grafik, Listaverk i eigu
Akureyrarbæjar og svo sýna
fjórir Akureyringar myndir
undir kjörorðinu Litur, ljós,
iina.
Frá opnun Vorvöku 76 á Akureyri.