Tíminn - 27.07.1976, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 27. júli 1976.
TÍMINN
9
S
ÍJ'-»
BSAF sala: 3675 millj.
pund.
Eignir: 2.735 millj.
pund.
wm
'■‘/y'/y’,
Starfsmenn: 111 þúsund. Íí
,?ilf
t/.-y/Á
M.
mmmrn
:al company, Du Pont, had saies of £3,250m
Til samanburðar i Bret-
landi. Sala: 3.100 millj.
pund. Eignir: 2.750
millj. pund. Starfs-
menn: 195 þúsund.
semin ljómandi vel. Markaðarnir
stækkuðu, hið eina sem við þurft-
um að gera var að byggja verk-
smiðjur til að anna eftirspurn eft-
ir þýzkum vörum.
Vöxturinn var að miklu leyti
studdur af fyrirtækjum i
Ameriku. Til dæmis vann Bayer
mikið með Monsanto (en það er
ameriskt fyrirtæki) og BP. Hins
vegar byrjaði Bayer innan
skamms að treysta fremur á
eigin getu og hæfileika. Þá var
Grunewald stjórnarformaður
lögð mikil áherzla á eigin verk-
smiðjur erlendis. Þrátt fyrir að
vöxtur fyrirtækisins yrði eitthvað
hægari fyrir bragðið, þá er Bayer
stærst þessara þriggja fyrirtækja
hvað varðar fjármagnsmyndun
erlendis. t Þýzkalandi er Hoechst
stærsti útflytjandinn. Fyrirtækið
flytur út fyrir 1.3 milljónir punda
á ári, en dótturfyrirtæki Bayer
erlendis flytja út fyrir 1.5 milljón-
ir.
En hvað liggur að baki vel-
gengni Bayer? Svarið liggur i
meiri tækni sem fyrirtækið notar
miðað við hin tvö. 1 sambandi við
þetta segir Grunewald m.a. — Ef
til vill einbeitum við okkur betur
að rannsóknum sem fram-
kvæmdar eru á vegum fyrirtæk-
isins, og leggjum meiri áherzlu á
betri vöru. Þannig eyðir Bayer
4.5% af heildarveltunni i
rannsóknir, á meðan hin tvö
leggja til hliðar um 3% og brezka
fyrirtækið (ICI) sem áður var
minnzt á 3,5%.
Ef tilvill er BSAF mestumdeilt
af fyrrgreindum fyrirtækjum.
Það er ekki hið stærsta, en á
margan hátt það öflugasta. Það
fer hægt en örugglega að hverju
þvisem að er unnið. Þannig hefur
það lika ætið verið. Það var BSAF
sem i raun og veru opnaði dyr
nútfina efnafræði, meðlöngum og
kostnaðarsömum rannsóknum i
upphafi tuttugustu aldarinnar.
BSAF var einnig það fyrirtæki
sem fyrst i heiminum varð til
þess að taka i notkun kjarnorku-
stöð. Þess má lika geta að BSAF
sló öll fyrri met (og á það raunar
enn i dag) þegar 680 verkamenn
létusti sprengingui einniafverk-
smiðjum þess.
I striðinu mátti heita að verk-
smiðjurnar væru þurrkaðar út.
Sprengingin 1948gerði svo útslag-
ið, en þá hvarf hin siðasta sem
varieiguBSAF. — Við urðum þvi
að byrja frá grunni, sagði
Matthias Seefelder. — Hið eina
sem við höfðum i huga var að
byggja upp verksmiðjurnar i
Ludwigshafen, og i það var eytt
hverri einustu krónu sem eftir
var. A meðan aðrar þýzkar verk-
smiðjur lögðu allt kapp á að f jár-
festa erlendis, þá lagði BSAF
áherzlu á að ná fótfestu i Þýzka-
landi sjálfu, og það tókst. Nú er
stærsti hluti þýzka markaðarins i
höndum BSAF.
En yfirbragð fyrirtækisins
hefur breytzt. Eða eins og núver-
andi stjórnarformaður þess
sagði: — BSAF gat ekki lengur
veriðeins og igamla daga. Þaö er
einfaldlega ekkinógu stórt, ef átti
að vera hægt aö standast sifellt
aukna samkeppni. Þróunin varð
að vera sú, að BSAF gerðist fjöl-
þjóðafyrirtæki. Það varð lika út-
koman, og nú þegar á BSAF hlut-
deild i fyrirtækjum ásamt þekkt
um nöfnum eins og t.d. Shell. En
ákafinni að vera stór, hefur lika
kostað peninga. Þannig tapaði
BSAF tugum milljóna á ýmsum
vafasömum fjárfestingum. Þvi
hefur fremur verið leitazt við að
byggja upp litil, en arðsöm fyrir-
tæki i stað stórra, sem oft á tiðum
eru mjög lengi að greiða niður
stofnkostnaðinum. Litlar verk-
smiðjur eru lika- oft sveig janlegri,
þ.e. hægara er að fara inná nýjar
brautir ef framleiðslan reynist ó-
arðbær.
En Þýzkaland er að breytast.
Verkalýður þar i landi er að gera
sifellt meiri kröfur til þátttöku i
verksmiðjum, og raunar eru þeg-
ar til lög um það efni. Þá er
mengun vandamál sem þýzkir
iðnrekendur verða að yfirstiga ef
lif á stórum svæðum á ekki að
vera óbærilegt. Hins vegar eru
iðnrekendur þar i landi bjartsýn-
ir,t.d. segir Grunewald um þátt-
töku verkamanna i stjórnun, að
það geti leitt til mun raunhæfari
ákvarðanatöku. Fyrir utan það,
að betra verði að sannfæra fólk
um að það sem verið sé að gera sé
rétt og jafnframt bezt.
Hvaða fyrirtæki af þessum
þremur er liklegt til að vera leið-
andi i náinni framtið? 1 dag er
Bayer hið likiegasta, en ef erfiðir
timar koma, þá gæti það hæglega
orðið BSAF. En það er ekki svo
gott að segja til um þetta atriði.
011 hafa þau mjög svipaðan tekju-
afgang, þannig að það er raunar
út i hött að setja eitt framyfir
annað. Eitt er hins vegar vist að
Þjóðverjar högnuðust heilmikið á
þvi, er IG Farber var skipt i þrjá
hluta. Hernaðarkænska banda-
manna var þegar öllu er á botn-
inni hvolft ekki svo mikil, þvi
Þjóðverjar voru með svipaðar
áætlanir sjálfir — ef þeir hefðu
unnið striðið.
Það er hins vegar fleiri ástæður
fyrir velgengni Þjóðverja. Þeir
voru vel tæknivæddir i lok striðs-
ins, og áttu sér stóran hóp vel
tæknimenntaðra manna. Nokkuð
sem erekki til i Bretlandi, fyrr en
nú á siðustu árum. Þá er og
tæknimenntun mikils metin í
Þýzkalandi. Fyrirtækin eru rek
af mönnum sem hafa fengið beztu
hugsanlega menntun. það er ekki
pláss fyrir neina aukvisa meðai
þeirra.
(Lausl. þýtt ASK)
Matthias Seefelder — BASF.
Bayer.