Tíminn - 27.10.1976, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Miðvikudagur 27. október 1976
Tómas Árnason, alþinqismaður:
Byggða-
°9
fram-
leiðslu-
stefna
Herðum sóknina
gegn verðbólgunni
t útvarpsumræðum á Alþingi á
mánudagskvöld talaði Tómas
Arnason, alþingismaður, fyrir
hönd Framsóknarflokksins i fyrri
umferö. Ræða Tómasar fer hér á
eftir:
Hæstvirtur forsætisráðherra
hefir flutt stefnuræöu sína, sem
jafnframt ber aö skoöa sem
stefnuræöu rikisstjórnarinnar.
t efnahagsmálum mun rlkis-
stjórnin leggja áfram áherzlu á
eftirfarandi stefnu i aöalatriöum:
Aö jafna viöskiptahallann viö
útlönd og draga verulega úr verö-
bólgunni, en tryggja jafnframt
fulla atvinnu I landinu.
Ég er sammála þessari stefnu-
mörkun rikisstjórnarinnar en vil
þó sérstaklega undirstrika nauö-
syn þess aö berjast gegn veröbólg
unni og freista allra tiltækra ráöa
til aö færa hana niöur til sam-
ræmis viö þaö sem gengur og ger-
ist meöal nágranna- og viöskipta-
þjóöa okkar.
Veröbólgan veldur stórfelldu
misrétti i þjóöfélaginu. mengar
siöferöismat borgaranna og
magnar lánsfjárkreppu, sem sýg-
ur merg og blóö úr atvinnulífinu
og hlýtur fyrr eöa siöar aö valda
atvinnuleysi, ef ekki tekst aö
beizla hana.
Hérþurfa til aö koma samstillt-
ar aögeröir á sviöi kjaramála,
verölagsmál rikisfjármála og
peningamála. Ráöamenn al-
mannasamtaka og rikisvalds
veröa aö snúa bökum saman i
þessu efni. Ég er mjög sammála
þvi,að harönandi sókn gegn verö-
bólgunni eigi að veröa forgangs-
verkefni rikisstjórnarinnar á
næstu mánuöum. Mestur vandinn
er fólginn f þvi aö ná verðbólgunni
niöur án þess aö til komi atvinnu-
leysi.
Þess ber vel aö gæta, aö i efna-
hagsmálum er um mikla vald-
dreifingu aö ræöa f okkar landi,
þar sem félagasamtök og félaga-
frelsi ræöur rikjum. Þvi er mjög
þýöingarmikiö, aö sem flestir
kynni sér þessi mál til þess aö
geta tekiö ábyrga og hyggilega
afstööu til þeirra. Þess vegna er
þaö skynsamleg stefna af hálfu
rikisstjómarinnaraöskipa nefnd,
þar sem stærstu almannasamtök
eiga fulltrúa, ásamt rikisstjórn og
þingflokkum til þess aö greina or-
sakir veröbólgu seinustu ára og
gera tillögur um ráöstafanir til
þess aö draga úr henni. En þegar
allar leiöir lokast hlýtur þaö aö
veröa hlutverk Alþingis aö leysa
málin. Þaö er grundvallaratriöi i
okkar stjórnskipan, aö starfa á
þingræöis- og lýöræöisgrundvelli
og leysa vandamálin aö réttum
landsíögum.
Landhelgismálið
Stærsta og merkasta mál rikis-
stjórnarinnar var útfærsla fisk-
veiðilögsögunnar i 200 milur. Hún
var gerð 15. okt. 1975. Mánuöi siö-
ar hófst þriöja þorskastriöiö viö
Breta. Þau átök öll reyndu mjög
á staöfestu íslendinga. Bretar
sendu flota hennar hátignar til
vemdar veiöiþjófum og fór flot-
inn fram af hinu mesta offorsi.
Viö beittum aftur á móti land-
helgisgæzlu okkar til hins ýtrasta.
Þessi viöureign var oft á tiöum
hreinn háskaleikur og vandstýrt
af okkar hálfu. Stjórnmálasam-
bandi var slitiö viö Breta og deil-
an kærö fyrir Sameinuöu þjóöun-
um og Atlantshafsbandalaginu.
Viö beittum m.a. þeim rökum, aö
fiskistofnarnir væri 1 yfirvofandi
bráöri hættu og þar með væri
ógnaö Ufi og tilveru islenzku þjóö-
arinnar. Þessar röksemdir bitu
bezt. Oörum þjóöum varö ljóst, aö
litil fámenn og vopnlaus þjóö
baröist fyrir lifi sinu. Þróun haf-
réttarmála var okkur hliðholl i
landhelgismálinu og hraöari en
viö mátti búast. Riki eins og
Bandarikin, Noregur og Kanada
lýstu yfir útfærsluáformum i 200
milur og Bretar voru i vaxandi
mæli beittir þrýstingi þjóöa, sem
voru vinveittar okkar málstaö.
Á utanrikisráöherrafundi
NATO-rikjanna i Osló þann 20.
mai s.l. hittust utanrikisráö-
herramir Einar Agústsson og
Anthony Crosland. Nokkrum dög-
um siöar var óslóarsamkomu-
lagiö undirritaö, en þar var fullur
sigur Isiendinga innsiglaöur. Hiö
heimsþekkta blaö Times I London
likti lyktum þorskastriðsins viö
knattspyrnuleik og sagöi á forsiöu
ísland vann 3:0.
Meö þessu samkomulagi viöur-
kenna Bretar hina nýju 200 milna
fiskveiöilögsögu íslendinga og
skera auk þess mjög verulega
niöur fiskveiöar hér viö land. Þá
leiddi samningurinn og til tollai-
vilnana fyrir islenzkar sjávaraf-
uröir i löndum Efnahagsbanda-
lags Evrópu.
óslóarsamningurinn er senni-
lega stærsti stjórnmálasigur ís-
lendinga, aö frátöldu fengnu
frelsi og fullveldi þjóöarinnar á
sinum tima. Allar þjóöir viöur-
kenna nú i verki 200 milna fisk-
veiöilögsögu viö Island og munu
þvi aöeins veiöa innan þeirra
marka aö þaö sé i samræmi við
þaö, sem samþykkt kann aö
veröa af Islands hálfu.
Framsóknarflokkurinn
og landhelgismálið.
Meö óslóarsamningnum lýkur
nær 30 ára sóknarlotu Islendinga
i landhelgismálinu. Þar hafa
margir menn og flokkar lagt hönd
á plóginn. Við Framsóknarmenn
getum unaö vel viö okkar hlut i
þessu máli..
Það voru Hermann Jónasson,
þáverandi formaöur Framsókn-
arflokksins og Skúli Guömunds-
son, sem áriö 1946 lögöu fram
þingsályktunartillögu um upp-
sögn landhelgissamningsins viö
Breta, sem var I gildi frá 1901 til
1951, og ákvarðaöi 3 milna fisk-
veiöilögsögu frá fjöruboröi aö
kalla.
Ariö 1952 færöi rikisstjórn
Steingrims Steinþórssonar, sem
þá var varaformaður Framsókn-
arflokksins út fiskveiðilögsöguna
14 milur frá grunnlinu, sem dreg-
in var fyrir firöi og flóa landsins.
Siöan færöi ríkisstjórn Her
manns Jónassonar út i 12 milur
áriö 1957 og rikisstjórn Ólafs Jó-
hannessonar út i 50 milur áriö
1972.
Og nú siðast færöi núverandi
rikisstjórn Geirs Hallgrimssonar
forsætisráöherra út i 200 milur.
Framsóknarflokkurinn lagöi
þunga áherzlu á, aö samningar
viö Breta til skamms tima, kæmu
þvi aöeins til greina aö þeir viö-
urkenndu útfærsluna i 200 sjómil-
ur.
Það er full ástæöa til þess aö
þakka rikisstjórninni framgöng-
una I landhelgismálinu. Auövitaö
hvildi máiiö mjög á rikisstjórn-
inni i heild og þingmeirihlutan-
um, sem aö henni stendur. Einar
Agústsson, utanrikisráöherra fór
að mestu meö máliö erlendis af
hálfu rikisstjórnarinnar og var
það vandasamt og erfitt verkefni,
sem hann leysti af hendi meö
hinni mestu prýöi.
Þaö varö hins vegar hlutskipti
Ólafs Jóhannessonar dómsmála-
ráöherra aö hafa enn með hönd-
um j'firstjórn landhelgisgæzlunn-
ar i þorskastriöinu og eiga auk
þess einn stærsta þáttinn i aö
móta stefnu Islendinga i málinu
sjálfu.
Aö sjálfsögöu réö einurö og
hyggileg málsmeöferö Islendinga
úrslitum i landhelgismálinu. En
þess ber aö geta, aö sú utanrikis-
stefna sem viö höfum fylgt, og er
fólgin i þvi aö hafa góöa sam-
vinnu viö vestrænar lýöræöis-
þjóöir, en sýna þó einbeitni i þeim
samskiptum, greiddi mjög göt-
una i þessum efnum. Án aðildar
aö Noröur-Atlantshafsbandalag-
inu hefði sókn okkar i landhelgis-
málinu meö þeim árangri sem
raun ber vitni um oröiö mjög tor-
sótt. Þá er skylt aö geta drengi-
legs stuðnings Norömanna og
annarra Noröurlandaþjóöa i
landhelgisdeilunni.
Enginn vafi er á þvi, aö viöur-
kenning annarra þjóöa á 200
milna fiskveiöilögsögu hér viö
land boöar nýja og batnandi tima
i sjávarútvegi landsmanna. Auö-
lindir Islenzkra fiskimiöa munu
skapa ný og stórkostlega tækifæri
viö sjávarsiöuna, ef rétterá mál-
um haldiö.
Áframhaldandi byggða-
og framleiðslustefna.
Landhelgismáliö er án efa einn
jákvæöasti þátturinn I starfi rik-
isstjórnarinnar. Fram til þessa
hefir rikisstjórnin einbeitt öllum
kröftum sinum aö lausn þess.
Vera má aö þetta hafi eitthvaö
komiö niöur á öörum málaflokk-
um, svo sem efnahagsmálum.
Þegar nú landhelgismáliö er I
höfn veröur rikisstjórnin aö snúa
sér að efnahagsmálunum aö full-
um krafti. Eins og fram kom i
ræöu forsætisráöherra hefir veru-
legur árangur náöst á vissum
sviöum efnahagsmála. Dregið
hefir úr viöskipahalla viö útlönd
og vonir standa til aö rikisbú-
skapurinn veröi eölilegur á þessu
ári. Þegar til lengdar lætur eru
hallalaus rikisbúskapur og halla-
laus viðskipti viö útlönd forsend-
ur heilbrigös efnahagslifs. Jafn-
framt veröur að leggja aukna á-
herzlu á baráttuna viö veröbólg-
una, og tryggja auk þess fulla at-
vinnu. Kröfugerð i launamálum
veröur aö takmarka viö þaö, sem
er til skipta hverju sinni.
Margir draga i efa, aö fram-
leiöslustarfsemin i landinu sé
nægilega öflug til aö standa undir
þeim lifskjörum, sem viö Islend-
ingar höfum búiö viö á undan-
förnum árum. Þess vegna ber
brýna nauðsyn til aö efla atvinnu-
lifiö og stuöla aö meiri verömæta-
sköpun. Þaö veröur aö halda á-
fram aö beina fjármagni til upp-
byggingar atvinnulifsins, til þess
að tryggja þjóöinni atvinnuöryggi
og góð lifskjör.
Annar jákvæöasti þátturinn i
starfi rikisstjómarinnar er, aö
hún hefir haldið áfram hinni
þróttmiklu byggöa- og fram-
leiöslustefnu sem hafin var af rik-
isstjorn ólafs Jóhannessonar. í
reynd hefir oröið hrein atvinnu-
bylting viöa á landsbyggöinni.
Þaö þekkja þeir bezt, sem kunn-
ugir eru um landiö. 1 k jölfar sókn-
arinnar i landhelgismálinu hefir
veriö byggöur upp myndarlegur
skuttogarafloti og bátaflotanum
ennfremur haldið viö.
Hraöfrystihúsaáætlunin hefir
verið haldið áfrhm meö þeim ár-
angri, aö risiö hafa vélvædd fisk-
iðjuver viös vegar um landið.
Þessu starfi þarf aö ljúka sem
allra fyrst. Ég er sannfæröur um,
aö við Islendingar getum gert
okkur enn meiri mat úr sjávar-
fanginu, ef aöstaöa er bætt i landi,
til aö vinna verömæta vöru úr afl-
anum. Þaö er t.d. athyglisvert aö
þegar fiskurinn lækkaöi i veröi á
Bandarikjamarkaöi, hélzt jafnan
hátt verö á neytendapakningum.
Þetta sýnir, svo ekki veröur um
villzt, hvert ber að stefna. Auövit-
að aö þvi marki, aö hver einasti
uggi verði unninn I verömæta
vöru. En til þess þarf mannvirki,
vélvæöingu og þjálfaö starfsliö.
Sjávarpláss meö um þúsund i-
búa, sem hefir byggt upp aöstööu
til sjós og lands, framleiöir nú út-
flutningsverðmæti fyrir a.m.k.
600 til 1000 þús. millj. kr. á hverju
ári. Bezti vitnisburöur um þýö-
ingu stóreflingar útgeröar og
vinnsluaöstööu seinni ára er sú
staðreynd, aö heildarútflutnings-
verðmæti sjávaraflans á þessu
ári er áætlað 50,7 milljaröar kr.
Auk þess, sem tryggja veröur
eðlilega endurnýjun fiskiflotans,
þarf að leggja aukna áherzlu á
sókn i þá fiskistofna sem ekki eru
fullnýttir. Rikisstjórnin hefir var-
ið verulegu fjármagni m.a. tii
loðnurannsókna og veiöitilrauna
á þessu ári. Ekki voru þó allir
sammála um fjáröflun i þessu
skyni. Agætur árangur varö á
loðnuveiðunum i sumar og haust
og hefur verið talað um aö út-
flutningsverömæti sumarloönu-
aflans gæti numið allt aö 12-1300
milljónum króna.
Uppbygging iðnaðar
Jafnhliða þessari uppbyggingu
við sjávarsiöuna þarf aö efla is-
lenzkan iönaö. Þáttur iðnaðarins I
gjaldeyrisöflun og gjaldeyris-
sparnaöi er oröinn mjög stór og
auk þess veröur þaö hlutskipti
iönaðar að taka viö þúsundum
manna, sem bætast á vinnumark-
aðinn I framtiöinni. En iönaður-
inn verður ekki efldur, nema þvi
aðeins að hann búi viö sömu kjör
og erlendur iönaöur, sem hann
þarf aö keppa viö. Ég er þeirrar
skoöunar aö iönaðurinn þurfi
lengri aölögunartima aö EFTA og
aö þvi beri aö vinna. Siöan veröur
aö fara ofan i saumana og bera
saman aðstööu islenzks iönaöar
viö erlendan og tryggja iðnaöin-
um sambærilega aöstöðu. Þvi aö-
eins er þess aö vænta að iönaður-
Framhald á bls. 16