Tíminn - 27.10.1976, Blaðsíða 16

16
TÍMINN
MiOvikudagur 27. október 1976
O RÆÐA
inn vaxi og dafni i samræmi viö
þarfir þjóöfélagsins og framtiö-
arinnar.
Þýðing landbúnaðar
fyrir þjóðarbú-
skapinn
Landbúnaður hefir frá alda
ööli veriö einn helzti atvinnuveg-
ur islenzku þjóðarinnar og er þaö
enn. býöing landbúnaöar fyrir is-
lenzkan þjóöarbúskap er ótvlræö-
ur. Viö landbúnaöarstörf vinna nú
beint 7-8% þjóöarinnar. En viö
þjónustu- og úrvinnslustörf eru
þúsundir manna. Þótt bændum
hafi fækkaö, en þjóöinnistórfjölg-
aö, fæöir bændastéttin þjóöina af
mjólk, kjötvörum og öörum þýö-
ingarmestu fæöutegundum. Auk
þessa er verulegur útflutningur
landbúnaöarvara. Fluttar eru út
kjötvörur fyrir um þaö bil 2 millj-
aröa kr. á ári og skinn og ullar-
vörur fyrir um 3 milljaröa og vex
óðfluga. Landbúnaöarvörur eru
þvl fluttar út fyrir um 5 milljarða
kr. á ári. Anæsta árieráætlaö aö
verja 2,2% af útgjöldum fjárlaga
til útflutningsbóta á landbúnaöar-
afurðum. A árunum 1964 til 1966
nam þessi prósentu tala milli 5 og
6%. Spurningin er hvort þessum
fjármunum væri aö einhverju
leyti betur variö til þess aö greiöa
niöur kostnaö viö landbúnaöar-
framleiöslu eða til aukinnar lána-
starfsemi á sviöi landbúnaöar.
Landbúnaöinn vantar tilfinnan-
lega ódýrt fjármagn til endurnýj-
unar húsa, ræktunar, vélvæöing-
ar og tryggrar fóöuröflunar.
Telja veröur þaö eitt brýnasta
mál islenzks landbúnaöar aö geta
byggt á öruggum markaöi, sem
tryggir bændastéttinni svipuö
kjör og öðrum landsmönnum.
Dómsmál og réttar-
far.
A undanförnum mánuöum hef-
ur fariö fram mikil umræöa um
dómsmál og réttarfar. Þessar
umræður hafa einkum beinzt að
þvi að gagnrýna seinagang i meö-
ferö dóms- og sakamála og hafa
ýmis stóryrði og óviðurkvæmi-
legar fullyröingar fallið i þessum
sviptingum öllum. Sérstaklega
hafa veriö tilnefnd meiri háttar
sakamál og gjaldþrotamál. Þó
hefur alls ekki veriö sýnt fram á,
að dómsmál gangi nú hægar en
áður hefir verið. Þessi umræöa
hefur farið fram um þaö bil þrem
árum eftir aö dómsmálaráöherra
skipaði nefnd sérfræöinga til aö
endurskoða dómstólakerfi lands-
ins á héraösdómsstigi og gera um
það tillögur, hvernig breyta
mætti reglum um málsmeöferö i
héraöi til að afgreiösla mála yröi
hraöari. Nefndin samdi frumvarp
til laga um Rannsóknarlögreglu
rikisins ásamt tveim öörum
frumvörpum sem fjalla um meö-
ferö opinberra mála og skipan
dómsvalds I héraði og lögreglu-
stjórn.
Dómsmálaráöherra lagöi þessi
frumvörp fram á Alþingi I fyrra,
en þau hlutu þvi miöur ekki af-
greiöslu þá. Nú hefur ráöherra
lagt þau fram á nýjan leik og ósk-
ar enn eftir aö þeim veröi hraöaö
gegnum þingið^
Þá hefur hv. ráöherra boðað
framlagningu frumvarps til laga
um gjaldþrotamál.
Rétt er aö geta þess svona i
leiðinni, aö dómsmálaráöherra
flutti fyrir rúmum áratug slöan
þingsályktunartillögu, sem fjall-
aði um nauösyn þess, aö hraöa
dómsmálum.
Svo vel vill til, aö dómsmála-
ráðherra er einn bezti og virtasti
lögfræðingur landsins. Hann hef-
ur um árabil kennt réttarfar viö
lagadeild Háskóla Islands og var
þvl manna bezt ljóst hvar skórinn
helzt kreppti aö i þessum málum.
Þegar af þessari ástæöu hefir
hann beitt sér fyrir margháttuö-
um nýmælum á sviöi dóms- og
sakamála.
Aö minu mati er merkasta ný-
mæliö I fyrrnefndum lagafrum-
vörpum stofnun Rannsóknarlög-
reglu rikisins, Stefnt er aö þvi að
koma á fót öflugri stofnun, sem
hafi á aö skipa starfsfólki, sem
veröi sérhæft til aö rannsaka
TÓMASAR
ýmsar tegundir afbrota og hafi
lögsögu um land allt eftirþvlsem
nánar er greint i lagafrumvarp-
inu. Til þess aö sllk stofnun fái
notiö sln veröur aö tryggja henni
sómasamleg fjárráö.Kemur þá til
kasta Alþingis aö sýna hug sinn til
þessa máls.
Þótt brýn nauðsyn sé á að
styrkja réttarkerfiö, þó á þann
veg aö saklaus maöur veröi aldrei
sakfelldur, veröur kjarni málsins
þó sá, aö þjóöfélagiö i heild og
þeir aöilar, sem um þessi mál
fjalla stuöli aö þvi öllum árum aö
koma i veg fyrir aö afbrot séu
framin.
Skattamál.
ískattamálum vilég taka undir
þær breytingar, sem rikisstjórnin
boðar, á þá leiö aö skipta skatt-
byröinni réttlátar milli manna.
Þaö er óþolandi, aö fólk sem hefir
rúm fjárráö, aö þvi er séö veröur
skuli ekki greiöa sambærilega
skatta viö samborgara sina.
Rétt er aö hafa i skattalögum
heimildarákvæði til aö áætla tekj-
ur, ef ekki er allt meö felldu, en
gefa viðkomandi aö sjálfsögöu
tækifæri til að skýra mál sitt. Þá
er ástæða til að endurskoöa á-
kvæöi um vaxtafrádrátt, svo ekki
veröi um skör fram fariö I þeim
efnum.
Viö skattlagningu á tekjum
hjóna er ég eindregið fylgjandi
þeirri tilhögun aö taka fulit tillit
til húsmæöra, sem vinna langan
og strangan vinnudag á heimil-
um.
Ég vil aö lokum, góöir áheyr-
endur, skirskota til þess, aö
helztu verkefnin á sviði þjóðmál-
anna eru nú eins og raunar jafnan
áður i fyrsta lagi aö hagnýta sem
bezt auölindir landsins i þágu
þjóðarinnar. 1 annan stað eö
skipta . þjóðartekjunum réttilega
og viturlega miili þjóðfélags-
þegnanna. Og i þriöja lagi að efla
islenzka þjóö, mennta og þroska
æsku landsins andlega, likamlega
og siðferðilega. Samkvæmt fjár-
lagafrumvarpi næsta árs er ætlað
að verja tæpum 12 milljörðum
króna til fræöslumála. Hér er um
mikla fjármuniað ræöa og mikið i
húfi að vel takist til um hagnýt-
ingu þeirra. Sérstaklega rlður á
miklu, að tryggja tengsl námsins
við atvinnulifiö I landinu.
Menntamálaráöherra setti sér
þaö mark aö vinna aö því aö
tengja námið atvinnuvegum
þjóöarinnar. Nú er þess vegna
unniöaö endurskoöun framhalds-
skólastigsins á þann hátt aö leit-
ast viö aö tryggja jafnan hlut
verkmennta og bóknáms.
Samtlmis er unniö aö þvi aö
styrkja verknám á ýmsum skóla-
stigum, m.a. meö endurskoöun
námsskrár og samkennslu, þar
sem þaö á viö. Þá er veriö aö
styrkja verknámsbrautir fiöl-
brautaskóla og verknámsdeildir
Iönskólans i Reykjavik, auka
tækjabúnaö Stýrimannaskóla og
Vélskóla og efla Tækniskólann.
Þá er einnig fjallað um samræm-
ingu og samstarf Tækniskólans
og Verkfræöideildar Háskóla Is-
lands, þar sem veriö er aö koma
upp nýjum verknámsbrautum.
Skólanám, hvort sem er verk-
legt eöa bóklegt, er hvergi nærri
nægilegt. Skólarnir veröa einnig
aö leggja rika áherzlu á aö ala
upp þroskaöa þjóöfélagsþegna.
Orva likamsrækt og reglusemi i
hvivetna til þess aö skapa alhliða
þroskuð ungmenni, sem geta tek-
izt á viö lifiö meö sem beztum ár-
angri.
Aö lokum þetta.
Þótt ýmsar blikur séu á lofti i
efnahagsmálum hefir islenzka
þjóöin þó aldrei haft eins miklu aö
tapa eins og einmitt nú og heldur
aldrei til eins mikils aö vinna.
Þess vegna á hún aö þjappa sér
saman, a.m.k. að vissu marki, til
þess aö sigrast á veröbólgunni.
Þaö er öllum fyrir beztu, hvar i
stétt eöa starfi sem þeir standa.
Okkur hættir mörgum hverjum til
aö spyrja um þaö hvaö þjóöfélag-
iö geti gert fyrir okkur. En nú
skulum viö spyrja. Hvaö getum
við gert fyrir þjóöfélagið.
Félag afgreiðslustúlkna í brauð- og mjólkurbúðum:
Klofningur í stjórninni
vegna lokunar mjólkurbúða
gébé Rvik. — Stjórn félagsins er
klofin I þessu máli, en meirihluti
félaga stendur þó gegn lokun
mjólkurbúöa, sagöi Lilja
Kristjánsdóttir, en listi hennar
fékk yfirgnæfandi meirhluta at-
kvæöa gegn lista stjórnar Félags
afgreiöslustúlkna I brauö- og
mjólkurbúöum, þegar kosiö var
um fulltrúa á ASt-þingiö nýleea.
Listi Lilju fékk 116 atkvæöi
en listi stjórnar 73. Meö Lilju á
iistanum eru þær Hera Guöjóns-
dóttir og Elisabet Siguröardóttir,
en á varamannalista er ein kona
úr stjórn félagsins, Sigfriö Sigur-
jónsdóttir, og önnur úr trúnaöar-
ráöi þess, Elinbjörg Sigurö-
ardóttir, auk Guöbjargar Guöna-
dóttur.
— Þetta er ekkert annaö en
vantraust á stjórn félagsins, en
hún er þó ekki búin aö segja af sér
enn, sagöi Lilja. Viö treystum
stjórninni ekki til aö halda á okk-
ar málstað I þessu máli, en viö
munum eldheitar halda áfram I
baráttu okkar fyrir aö halda
mjólkurbúöunum opnum áfram.
Iðnfræðsla og kjaramól
brýn verkefni sambandsins
— segir Sveinn Ingvarsson,
nýkjörinn formaður
Iðnnemasambands Islands
gébé Rvik. — Brýnustu verkefni
hinnar nýkjörnu stjórnar Iön-
nemasambands tslands, eru
þessi sigildu mál, iönfræöslan
og kjaramálin, sagöi Sveinn
Ingvarsson nýkjörinn formaöur
sambandsins I viötali viö Tim-
ann, en 34. þingi sambandsins er
nýlokiö. — Tiu mánuöir eru liön-
ir slöan iönfræöslulaganefnd
skiiaöi áliti slnu til mennta-
málaráöuneytisins, en ekkert
hefur enn heyrzt frá þvi um af-
stööu þess i málinu, sagöi
Sveinn, ég tel þaö brýnt aö sam-
ráö sé haft viö okkur og innan
sambandsins eru starfandi
mjög hæfir menn, sem eru afar
vei aö sér um þessi mál. — Ég
hef alla trú á þvi, aö okkur i
stjórninni takist aö koma okkar
málum á farsælan veg, en verk-
efnin eru geysimörg.
34. þing Iönnemasambands
Islands sóttu um 100 fulltrúar
frá 19 aðildarfélögum víös veg-
ar að af landinu. Þingið starfaöi
1 3 daga, og voru fjölmargar á-
lyktanir samþykktar, m.a. um
aö látiö verði vita hvað liður
störfum nefndar þeirrar I
menntamálaráöuneytinu, sem
hefur meö þróun verkmenntun-
ar á framhaldsskólastigi aö
gera. Einnig er varað viö þeirri
hættu sem stafar af nýja frum-
varpinu aö lögum um stéttarfé-
lög og vinnudeilur, sem áætlað
er aö leggja fyrir alþingi. Þá á-
lyktaöi þingiö, að ríkisstjórnin
ætti aö fella nú þegar niöur
bráöabirgöalög þau, sem sett
voru sjómönnum 6. sept. s.l.
I framkvæmdastjórn félags-
ins eru auk Sveins Hallgrímur
G. Magnússon, Jóhann Olfars-
son, Hallgrímur Valsson, Ólafur
Gunnarsson, Guörún Geirsdótt-
ir og Sigþór Hermannsson.
F.I. Reykjavik. — Leikfélag Vigdisar Finnbogadóttur, leik-
Reykjavikur á áttatiu ára starfs- hússtjóra, veröur afmæiisins
afmæli 11. janúar n.k. Aö sögn minnzt af hálfu Leikfélagsins
meö þvl aö sýna eingöngu islenzk
verk á leikárinu. Meöal höfunda
veröa, auk Svövu Jakobsdóttur,
Jökuli Jakobsson og Birgir
Sigurösson.
Engin regla er þó án undan-
tekningar og á þaö einnig viö hér.
Sjálft afmælisverkiö veröur
reyndar Macbeth Shakespeares.
En eins og Vigdís komst aö oröi,
þá er þaö verk I þýöingu Helga
Hálfdánarsonar og má teljast
hálflslenzkt fyrir bragöiö.
Fyrsta islenzka verkiö sem
frumsýnt er á þessu Islenzka leik-
ári, er eftir Svövu Jakobsdóttur
og nefnist þaö „Æskuvinir”.
Leikendur eru Þorsteinn
Gunnarsson, Guörún Asmunds-
dóttir, Sigurður Karlsson, Stein-
dór Hjörleifsson og Harald G.
Haraldsson. Leikstjóri er Briet
Héöinsdóttir, en hún var góöfús-
lega fengin aö láni hjá Þjóöleik-
húsinu i þessu tilfelli. ^
Leiöir Brletar og Svövu hafa
áöur legiö saman, en Brlet lék
aðalhlutverkiö I leikriti Svövu,
Hvaö er i blýhólknum? áriö 1970
og leikstýrði einþáttungnum
Friösæl veröld I sýningunni: Ertu
nú ánægö kerling?
Frumsýning á „Æskuvinir”
veröur föstudaginn 29. október I
Iönó. Likist þetta nýja leikrit
Svövu Jakobsdóttur helzt leyni-
lögreglusögu, og veröur efni þess
þvl ekki rakiö hér. Af fimm
persónum leiksins er aöeins ein
kona og segir slikt I raun alveg
nóg. Aö hætti leynilcgreglusagna
verður reynt að hafa upp á hinum
seka I lokin, þ.e.a.s. sé einhver
öörum sekari yfirleitt.
Hann og Konan. Myndin sýnir
Þorstein Gunnarsson og Guörúnu
Asmundsdóttur i hlutverkum sln-
um I leikriti Svövu Jakobsdóttur
Æskuvinir, sem frumsýnt veröur
I Iönó föstudaginn 29. okt.
iðnó:
Æskuvinir eftir
Svövu Jakobsdóttur