Tíminn - 31.10.1976, Síða 12

12
TÍMINN
Sunnudagur 31. október 1976
reglubúninga og prestshempur,
svo eitthvaö sé nefnt.
Þá má ekki gleyma Þórhalli
Friöfinnssyni klæðskera, sem er
geysivinsæll og hafa margir af
hans eldri kúnnum flutt sig yfir til
Oltimu með honum.
— NU, og viö þetta hefur starf-
að 25-30 manns, eftir þvi sem
verkefnin hafa verið.
Að,,sérsauma” i
fjöldaframleiðslu
Nú breytist tizkan svo að segja
á öllum sviðum, hvernig er þetta I
karlmannafataiðnaðinum? Valda
stöðugar breytingar ekki örðug-
leikum i framieiðsiunni?
— Það er meginforsenda i iðn-
aði til þess að ná miklum afköst-
um, að mikið sé framleitt af
hverri einingu. Þó hafa framleið-
endur nokkra valkosti. Við, tii aö
mynda, i Oltimu leggjum áherzlu
á aö hafa úrvaiið sem mest.
Það kom i ljós i fataefnafram-
leiðslunni á sinum tima, að þjóðin
var ekki nægjanlega fjölmenn til
þess að unnt væri að framleiöa
það mikið magn af einstökum
efnum, að það væri hagkvæmt.
Það sama er i rauninni að segja
um snið og stærðir. Það verður aö
taka tillit til vilja viðskiptavin-
anna. Þess vegna fórum við inn á
nýja braut i framleiðslunni fyrir
mörgum árum. I staö þess að
leggja áherzlu á hraða og fjölda
eininga, sem útaf fyrir sig er
ágætt lika, þá eyddum við miklu
fé i sérstakt kerfi, sem gerir okk-
urkleyftað sauma alls konar sniö
og stærðir innan kerfisins. Við
fengum erlenda sérfræðinga
og útkoman er sú, aö við getum
tekið alls konar föt með i fram-
leiösluna án þess að valda telj-
andi röskun.
— Það er nú einu sinni svo, að
það eru ekki allir menn eins i lag-
inu. Þrátt fyrir framfarir i f jölda-
sniðum, þá þarf oft að breyta
sniðinu til þess að fötin fari vel,
þótt flestir fái stærðir við sitt
hæfi. Sumar breytingar eru litil-
fjörlegar, en fyrir kemur, að svo
miklu þarf að breyta, að fötin eru
i rauninni eyðilögð eftir breyting-
una. )

Klæðskerinn veröur aö leggja sig allan fram, starf hans er Hst, ef vel tekst til. Hér eru þeir Þórhallur f
Oitimu og Wessman aö starfi og áhuginn leynir sér ekki.
Fatasaumur veitir mikla atvinnu. Hundruö manna hafa viöurværi sitt af fataframleiðslunni á tslandi
og þúsundir hafa framfæri sitt af þessari iöngrein.
Elin og Sigriöur Guömundsdóttir aö störfum.
Sauma eftir máli
úr 100 fataefnum
— Hjáokkur er þetta þannig, að
við tökum mál af þeim, sem ekki
passa i staðlaðar stærðir hjá okk-
ur, og þeir fá sin föt saumuð án
þess að það skapi verulega hindr-
un i kerfinu.
Þetta gefur lika möguleika á
sérstökum sniöum, sérstökum
efnum, þú getur valiö þér snið úr
blöðum, eða teiknað fötin þin
sjálfur, og við höfum fjölhreytt
úrval af fataefnum af öllum gerð-
um. Ætli það sé t.d. ekki hægt aö
velja úr 100 fataefnum hjá okkur
núna.
— Hvernig hefur þetta kerfi svo
reynzt?
— Mjög vel. Kvartanir yfir föt-
um eru svo að segja óþekkt fyrir-
bæri, en áður kom það fyrir, að
menn vildu breyta einu og öðru
siðar, en þetta er vandamál, sem
allir fataframleiðendur þekkja'.
Það þarf að stytta ermar, eða
lengja, þrengja þetta og hitt, eða
vikka o.s.frv. Þessi vandamál eru
sumsé að mestu úr sögunni.
En afköstin, hvernig eru þau?
— Þetta kerfi er gert meö það
fyriraugum, a3 sérsniðnar flikur
valda ekki ruglingi innan kerfis-
ins. Afköstin eru ekki eins mikil
og hjá þeim, sem lengst ná i
fjöldaframleiðslu á fáum eining-
um, en eru þó nægjanleg til þess
að standast samkeppnina, og við
höfum mikið að gera.
í sextán ár á
hrakhólum með vefstóla
En vikjum nú aö ööru,
vefnaöinum hjá Últimu?
— A striðsárunum var örðugt
að fá fataefni, svo mér datt i hug
að fara að vefa efnin sjálfur. Við
fengum okkur þá vefstóla, sem
leiddi svo auðvitað af sér, að við
urðum aðkaupa eftirvinnsluvélar
og fl. í sextán ár samfleytt sótti
ég um lóð til þess að fá að byggja
yfir þessa starfsemi i Reykjavik,
en fékk ávallt synjun, og loks fékk
ég lóð undir þessa starfsemi suð-
ur i Kópavogi, þar sem við reist-
um ágætt hús.
Hvernig gekk þessi rekstur?
— Hann þróaðist nú fljótlega yf-
ir i dúkaframleiðslu,farið var að
vefa gardinuefni og húsgagna-
áklæði fremur en fataefni.
Reynsla okkarvarð sú, samanber
hér að framan, að við þurftum að
framleiða of mikið af einstökum
efnum til þess að það væri heppi-
legt vegna þessa markaðar, sem
er hér á landi. Þetta er fámenn
þjóð, og það eru vissulega tak-
mörk fyrir hvað hægt er að fram-
leiða og selja af einstökum efn-
um. Þess vegna snérum við okkur
að gluggatjöldum og húsgagna-
áklæðum. íslenzka ullin er alveg
einstök I gluggatjöld, vegna þess
hve fjaðurmögnuð hún er. Tjöldin
hanga þvisvo fallega og eðlilega.
Við notuðum þetta t.d. siðar i
Ameriku, þegar verið var að
vinna markaði þar, að þá bentum
við m.a. á það, hversu vel tjöldin
hanga, og þau urðu vinsæl.
„Nothing hangs like wool” var
slagorð okkar i Ameriku, þvi ekk-
ert efni hangir eins fagurlega i
gluggatjöldum og islenzka ullin.
íslendingar
flinkir á vélar
Hvernig gekk að setja vefnaö-
inn á stofn? Var hægt aö fá fólk
meö þekkingu á vefnaöi?
— Við fengum erlenda vefara,
þýzka. En svo kom i ljós þetta
merkilega við íslendinga. Þeir
lærðu þetta i hvelli, og eftir stutt-
an tima voru þeir orðnir færari i
þessu en Þjóðverjarnir, sem
höfðu þó aldrei unnið við annað en
vefnað. íslendingar eru svo
dæmalausir snillingar i þvi að
fást við allar vélar. Maður tók
mann inn af götunni; og hann var
strax orðinn betri I þessu en er-
lendu sérfræðingarnir. Þetta er
ótrúlegt, en svona er þaö samt.
Meðal manna, sem urðu flinkir
vefarar á stuttum tima, var t.d.
Sigurður Gislason, sem var með-
eigandi minn i mörg ár.
—- Nú að þvi dró, að við fórum
halloka i samkeppninni. Hingað
fóru að flytjast inn ódýrir dúkar,
áklæði og gluggatjöld og tollar
lækkuöu. Þetta kom aöallega frá
austantjaldslöndunum, þar sem
ekki er siður að greiða kaup fyrir
verksmiðjuiðnað að neinu ráði, og
við urðum fyrir bragðið að halda
okkur að fataframleiðslunni svo
til einvörðungu. Nú framleiðum
við einungis gluggatjöld og gólf-
teppi i samvinnu við Alafoss, en
Oltima hefur nær einvörðungu
snúið sér að fataframleiðslu og
fatasölu, og við erum lika með
stóra gluggatjaldaverzlun, þar
sem við seljum innflutt glugga-
tjöld og svo eigin framleiðslu
lika.
Última Kjörgarði
Oltima er i Kjörgaröi. Hver er
saga Kjörgarðs?
— Við byggðum þetta i félagi,
við Sveinn Valfells, en við áttum
hér lóðir. Það eru riú tveir áratug-
ir siðan fyrst var farið að huga að
þessu, en 15 ár : siðan húsið
komst i gagnið. Þetta er mikið
hús. Þrjár neðstu hæðirnar eru
900 fermetrar hver, en efstu
hæðirnar eru hins vegar 500 fer-
metrar.
Þetta þótti myndarlegt i þá
daga, þótt nú séu komnar stærri
búðir á einu gólfi.
Við gerðum strax ráð fyrir, að
húsið ýrði notað undir deilda-
verzlun, „department store”, og
sú hefur orðið raunin.
Hér hafa stundum verið 10-12
verzlanir i einu, en nú held ég, að
þær séu 7 eða 8. Última hefur 3.
hæðina, og svo erum við með
austurhelming 2. hæðar fyrir
fataverzlun og gluggatjaldaverzl-
un Oltimu. Viö erum frjálslyndir
og leigjum öðrum verzlunum, og
allt er i bróðerni. í raun og veru
eru allir i sama báti og verzlun er
mikil i Kjörgarði.
Nokkuö nýtt á prjónunum?
— Ég hefi dálitið rúman tima
núna. Hér er sérstakur maður,
sem sér um reksturinn að miklu
leyti, Arnar Ingólfsson, fram-
kvæmdastjóri. Ég hefi mikinn
áhuga á framleiðslu innan bygg-
ingariðnaðarins og vildi sinna
ýmsum nýjungum þar, en það er
enn of snemmt að ræða þau mál
hér, þvi allt er á undirbúnings-
stiginu.
— 1 raun og veru má skipta
störfum iðnrekenda i tvo þætti,
baráttuna við kerfið og sjálfan
verksmiðjuiðnaðinn.