Tíminn - 17.11.1976, Blaðsíða 11

Tíminn - 17.11.1976, Blaðsíða 11
Miðvikudagur 17. nóvember 1976 TÍMINN 11 Hef fengið tilboð upp á milljónir segir Einar Einarsson uppfinn- ingamaður EE-hjólbarðakerfisins nöglum, sem hægt er aö færa inn og út með einu handtaki. Þetta er sjálfsagður öryggisút- búnaður og fjarri eyðilegging- armættihinna hefðbundnu snjó- nagla. t EE-kerfinu stjórnast notkun naglanna af hinni eigin- legu þörf. Ég hefi hugsað mér, að inni- og útivist þessara nagla mætti stjórna á þrjá vegu. Ein leiðin er sú, að bilstjórinn fer út úr bil sinum, hreyfir ventil á hverju dekki og ræður þannig gangi mála. Miðkerfið er öllu dýrara, en þar þyrfti ekki að þrýsta nema á einn hnapp til þess að naglarnir drægjust út og inn. í þriðja lagi mættinota skynjara, sem væri þá eins konar sjálf- virkt kerfi. Þá færu naglarnir aðeins út, þegar á þyrfti að halda. Lögreglustjórinn i Reykjavik sagði þegar á árinu 1972 að nagladekk min gætu talizt mikilvægur öryggisútbúnaður til aksturs bifreiða i snjó og hálku auk þess gætu þau og sparað veruleg fjárútlát vegna viðhalds vega. Slysavarnafélag íslands hefur tekið í sama streng og mælir jafnvel með fjöldaframleiðslu dekkjanna. öryggi er eitt, ástand vega er annað. Venjuleg nagladekk spæna upp göturnar og ekki er til svo lélegur nagli, að honum takist ekki að rifa upp malbikið, — ég tala nú ekki um sé mikill saltaustur fyrir hendi. Saltið linar malbikið verulega og úr þessu verður ein alls herjar leðja, sem bifreiðar ausa yfir sig og aðra, safnast fyrir i götu- ræsum og hlaða upp með gangstéttarbrúnum. Þetta ástand á engan tilveru- rétt, og leitaði ég þvi fjárhags- legrar fyrirgreiðslu opinberra aðila til rannsóknastarfa minna. Mig gat ekki grunað, að ráða- menn vildu stuðla að áfram- haldandi vegaskemmdum. Mér datt ekki i hug, að rikið vildi greiða sinar tvö hundruð milljónirá ári i gatnaslitog tugi þúsunda i saltaustur. Það eru margir fleiri en ég undrandi á seinagangi þessara mála, og slikt er mér mikil Skemmdarstarfsemi venjulegra nagladekkja neyðir rfkiö til aö greiöa um 200 milljónir árlega f vega bætur. Myndin sýnir ástand Bústaöavegarins áöur en hann var teppalagöur. uppörvun. Komist ég að sem rannsóknamaður á launum hjá rikinu, hefur háskólinn boðið mér húsnæði til afnota. Og nú siðast 27. okt. sendi iðnaðar- ráðuneytið Iðnþróunarstofnun Islands bréf að tillögu Þorvald- ar Garðars Kristjánssonar alþingismanns þess efnis, að fjárhagslegur stuðningur skuli veittur til stofnunar hjólbarða- fyrirtækis eftir EE-kerfinu. Einnig eru tillögurnar um aukna kynningarstarfsemi og öflun einkaleyfa, en hin siðast- nefndu hafa reynzt mér ofviða. Hefi ég eytt milljónum króna i einkaleyfi út um viða veröld, i Ameriku, Kanada, Englandi, á Norðurlöndunum og einkaleyfi fæ ég i Japan, takist mér að greiða það. Ég held, að iðnaðarráðuneytið geri sér enga grein fyrir, hverju það er i rauninni að halda niðri. Af uppfinningu minni gæti skap- aztinaður, sem allir landsmenn hefðu hag af. Dekkin yrðu að sjálfsögðu innflutt, en við út- byggjum þau sérstaklega hér heima. Hvað endurnýjun snert- ir, þá er sjálfur naglaútbúnað- urinn endingargóður vegna skynsamlegrarnotkunar, og má nota sama búnað i allt að tiu dekk, hvert á eftir öðru. Þetta atriðiheldurkostnaðinum mikið . niðri fyrir einstaklinginn, en skapar stöðuga og nægilega at- vinnu i þessum iðnaði. Annars hef ég kaupendur að dekkjum minum út um allan heim, allt frá Ameriku til trans, svo mikið hef ég sannreynt. Arabarnir vildu kaupa strax i fyrra fyrir um hálfa milljón dollaraog eru þeir mjög spurul- ir um verð á svo sem tuttugu þúsund nagladekkjum fyrir Citróen og Hillman. Nafnið er ef til vill framandlegt en þeir nefn- ast Hasma Exim Ltd. Mér hefur borizt annað bréf frá Teheran, ritað þann 1. nóv. sl. af stjórnanda Samuel M. Hay fvrirtækisins. Þeir eru æstir í að kaupa.en skilja ekki alveg, sem von er, hvort framleiösla dekkj- anna sé nú þegar hafin, eða hvort þeir verði sjálfir að standa straum af henni i eigin landi. Eru þeir með ýmis tilboð á báða vegu. í september sl. bárust mér þær fréttir frá ábyrgðarmönn- um i Fiat-umboðinu i Sviss, að ekki myndi standa á þeim, ef af iðnaðinum yrði. Minntu þeir þó á nauðsyn þess, að ég aflaði mér einkaleyfa i löndum, sem kæmu til með að girnast útbúnaðinn, svo sem i Þýzkalandi, Benelux- löndunum, Austurriki, Sviss, Italiu, Frakklandi og Spáni. Þá er ekki siður athyglisvert, að sænska iðnþróunarstofnunin hefur lýst yfir áhuga si'num á þvi að reyna tækni mina i vetur og biður um 14-15 tilraunahjól i þvi skyni. Ég býst við, að menn undrist, geti ég ekki aflað mér fjármagns á sjálfu Islandi, til þess að smiða nokkur dekk. Sjón ersögu rikari. öm Harð- arson, kvikmyndatökumaður sjónvarpsins, hefur gert fyrir mig litkvikmynd, þarsem sýnd- ar eru vegaskemmdir af völd- um hefðbundinna nagladekkja, keðjuvandræði, saltaustur og óþrif þvi samfara. Einnig er sýnd notkun minna dekkja og hvemig þau gætu bætt ástandið. Eini ráðherrann, sem komið hefur á sýningar til þessa, er Vilhjálmur Hjálmarsson, menntamálaráðherram en ég tel mögulegt, að kvikmyndinni verði sjónvarpað innan tiðar. Þá má lika segja, að hin eigin- lega auglýsingastarfsemi hefj- ist. Hvaðan kemur geðvonzkan? Valdis óskarsdóttir. Vaidis óskarsdóttir: FÝLUPOKARNIR 51 bls. Höfundur myndskreytti oggaf út. Offset-fjöiritun: Letur s.f. 1976. ÞAÐ VAR góð hugmynd hjá Valdisi óaskarsdóttur að skrifa um það, sem kemur okkur i fýlu dagsdaglega. Fýla er með af- brigðum leiðinlegur eiginleiki, og sérhver viðleitni til þess að kynna sér orsakir hennar og afleiðingar, er góðra gjalda verð, þvi aö þekking á örsökum fýlu ætti að geta hjálpað okkur i baráttunni við þennan leiða förunaut margra manna. Valdis óskarsdóttir húgsar sér, að það séu pinulitil krili, — sem heita auðvitað fýlupoka- krili, —-sem fýlunni valda. Þessi litlu krili eiga heima við Sést- vallagötu, mamma þeirra er fýlupokamamma, og pabbi þeirra er fýlupokapabbi. Þetta er meö öðrum oröum heil hers- ing. „þjóðflokkur”, þar sem ekki eru aðeins foreldrar og börn, heldur einnig frændur og fænkur, afar og ömmur — og auðvitað allt fýlupokar. Hér er um örsmáar verur að ræða. Litlu fýlupokakrilin geta falið sig i hári manna og komizt þaðan i áfangastaö sinn, en keppikefli þeirra er aö komast i munnvikin á fólki til þess að draga þau niöur. Þar með eru þau búin að koma viðkomandi persónu i fýlu, en það er ævi- starf þeirra og keppikefli. Höfundur fylgist siðan með ferðum litlu krilanna einn dag, frá morgni til kvölds. Við sjáum hvernig leið þeirra liggur mann frá manni, og alls staðar tekst þeim að koma ætlunarverki sinu fram, enda sitja önuglyndi og leiðindi eftir i sporum þeirra, hvar sem þau fara. Um siðir verða þau þó fyrir óhappi, sem reyndar leiðir að lokum til góðs. Litlu krilin eru orðin þreytt eftir annasaman dag, og sofna úti i horni á gangi fjölbýlishúss nokkurs. Þá kemur húsvörður- inn með ryksugu og fer að ryk- sjúga ganginn. Hann sér auð- vitað ekki krilin, og þau sogast upp i ryksuguna. Ætla mætti, að nú væri þeirra siðasta stund upp runnin, en þetta reynist þá allra bezta ryksuga, sem getur talað við krilin á þeirra máli. Að visu mUtar hún krilunum, þvi hún lofar að hjálpa þeim til þess að komast út úr „maganum” á henni, ef þau lofi þvi fyrst hátið- lega að hætta að koma fólki i illt skap. Auðvitað ganga krflin að bókmenntir þessu, þvi frekur er hver til fjörsins, hvort sem hann cr stór eða smár vexti, og að bókar- lokum ákveður „Fýlupokafjöl- skyldan i númer tuttugu og þrjú við Séstvallagötu” að leggja stund á það i framtiöinni að toga munnvikin á fólki upp, en ekki niður, og koma mönnum þannig i gott skap, en ekki hið gagn- stæða. Og við sjáum hilla undir það, að öll „fýlupokaþjóðin” muni bregða á sama ráð. Þannig varð lifsháskinn i ryk- sugumaganum bæði þeim og öðrum til góðs, þegar öll kurl voru komin til grafar. Þegar um er að ræöa barna- bók af þessari gerð, skiptir meginmáli, að frásagnarháttur sélipur ogeðlilegur,ogað málið sé gott. Þvi læra börnin málið að það er fyrir þeim haft, segir gamalt spakmæli. A höfundum barnabóka hvilir þyngri ábyrgð en öðrum rithöfundum. Ég sé ekki betur en Valdis Óskars- dóttir uppfylli með sóma þau skilyrði um frásagnarhátt og mál, sem hér var drepið á. Still bókarinnar er vitaskuld sniðinn við hæfi barna, hann er barns- legur en ekki barnalegur, en á þvi er reginmunur, eins og flestir vita. Sama er að segja um málið. Ég man ekki eftir nema einni málvillu i bókinni, og alls óvist er að hún sé höfundinum að kenna, heldur gat hún vel hafa skotizt inn i textann, eftir að handritiö var komið úr höndum höfundar — um þetta veit ég aö sjálfsögðu ekki. Villan er þessi: A bls. 41 stendur „eitthvað”, þar sem hefði átt að standa ,,eitthvert”.Setningin er svona: ,,....ég er viss um að þetta er eitthvað andstyggilegt skor- kvikindi”. Hér mun vera við ramman reip að draga. Ruglingur á orð- myndunum ..eitthvað” og „eitt- hvert” veður nú svo uppi, að undrum sætir. „Hundurinn þinn sperrir eyrun, hann hlýtur að heyra eitthvað, sem við heyrum ekki”. „Ég heyri eitthvert þrusk.” — Heyra menn virkilega ekki muninn á þessu? — Ég, sem skrifa þessar linur, hef veitt málfari sveitafólks nána athygli, siðan ég var innan tvitugsaldurs, eða i full þrjátfu ár, ég hef heyrt bændur og fjár- menn nota þessi orðasambönd miklu oftar en ég fæ tölu á komið, og ég hef aldrei heyrt neinn þeirra fara rangt með þau. En hér i Reykjavik dynur þessi ósómi á manni sl og æ, einkum frá ungum mennta- mönnum, sem þó ættu að vita meira en fjármenn i af- skekktum sveitum um hliðstæða og sérstæða notkun óákveðinna fornafna. Þessi orð eru ekki skrifuð til þess að gera litið úr bók Val- disar öskarsdóttur, — siður en svo. 1 fyrsta lagi hef ég ekki neinar sannanir fyrir þvi, að villan sé frá höfundi bókarinnar komin, og > öðru lagi væru það ekki nein c ;köp, þótt ein röng orðmynd nefði laumazt úr penna Valdisar. En röng notkun orðmyndanna „eitthvað” og „eitthvert” er orðin svomikil og almenn, að það er blátt áfram skylda allra, sem skrifa blöð eða bækur að berjast gegn henni hvar sem hennar verður vart. Saga Valdisar óskarsdóttur, Fýlupokarnir, var lesin i útvarp siðastliðið sumar, og mun hafa hlotiö góðar viðtökur þeirra, sem á hlýddu. Trúlegt er, að slikt hið sama verði uppi á ten- ingnum með bókina. Hún er lik- leg til þess að njóta vinsælda yngstu bókamannanna i land- inu. —VS.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.