Tíminn - 03.12.1976, Síða 11

Föstudagur 3. desember 1976
II
fMsm
Wmwrn
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steingrfmur Gislason.Ritstjórnarskrifstofur f Edduhúsinu
viö Lindargötu, símar 18300 — 18306. Skrifstofur f Aðal-
stræti 7, sfmi 26500 — afgreiðslusími 12323 — auglýsinga-
simi 19523. Verð i lausasölu kr. 60.00. Askriftargjald kr.
1.100.00 á mánuöi. Blaðaprenth.f..
Of löng skólaseta
Steindór Steindórsson, fyrrum skólameistari á
Akureyri, er mótmælalaust i hópi reyndustu og hæf-
ustu islenzkra skólamanna. Hann ritar athyglis-
verða grein um skólamál i siðasta hefti timaritsins
Heima er bezt. Þar kemst hann að þeirri niður-
stöðu, að á siðari áratugum hefur það færzt i vöxt,
að íslendingar tileinkuðu sér erlendar fyrirmyndir,
án þess að ihuga oft og tiðum, hvort þær hentuðu
islenzkum aðstæðum. Eitt af þvi er lenging skóla-
timans. Steindór Steindórsson segir siðan:
„Hvergi i nágrannalöndum vorum og jafnvel
hvergi i hinum menntaða heimi var skólatimi svo
stuttur sem hér. Var það ef til vill hið eina, sem vér
lögðum til um skólafyrirkomulag, sem allir hefðu
mátt öfunda oss af, ef þeir hefðu þekkt til þess. En
hið langa sumarleyfi var ekki aðeins til vegna at-
vinnuveganna, heldur var það einnig nauðsyn
námsmannanna sjálfra, svo að þeir gætu aflað sér
með vinnu sinni nauðsynlegs fjár til að standast
skólakostnaðinn. Með þeim hætti voru þeir stöðugt i
lifrænu sambandi við fólkið og störfin i landinu, allt
frá barnsaldri, að krakkarnir tóku þátt i hinum dag-
legu störfum eftir getu sinni, og fram á háskólaár,
er stúdentarnir stunduðu almenna vinnu til sjávar
eða sveita, eftir þvi sem hún bauðst.
Ekki varð það séð, að islenzkir stúdentar eða aðr-
ir námsmenn, sem stunduðu nám erlendis, stæðu að
baki erlendum námsfélögum, sem lengri höfðu
skólasetuna að baki. Það var þvi augljóst að unnt
var að ná sæmilegum árangri með hinu gamla fyr-
irkomulagi. Ekki var heldur unnt að greina, að
börnin biðu tjón af löngu sumarleyfi, jafnvel þótt
þau hefðu ekki náð þeim aldri að vinna þeirra yrði
metin til peningaverðs. En svo er að sjá, að þetta
hafi farið fyrir brjóstið á öllum skólafræðingunum
og rannsóknanefndunum og ráðunum. Höfuðlausn
þeirra i menntamálunum virðist vera lengri skóla-
skylda og fleiri kennslumánuðir á ári jafnt i skyldu-
skólunum sem öðrum. Af þessu verða sumarleyfin
svo stutt, að þau verða litils nýt námsmönnum til
fjáröflunar, enda svo komið, að margir nemendur
aeðri skóla lita á þau sem skemmtunartima, bezt
fallin til að dveljast i sólarlöndum.
Ég tel að hér sé farið inn á hættulegar villigötur,
sem geti haft margvislegar illar afleiðingar, bæði
fyrir einstaklingana og þjóðina i heild. Flestum
nemendum, einkum þó hinum yngri, leiðist hin
langa skólaseta, og skilja naumast tilgang hennar.
Af þvi skapast með þeim þegar i upphafi hinn svo-
nefndi námsleiði, sem ekki má nefna sinu rétta
nafni, en heitir á islenzku leti, en það er ekki nógu
fint á máli skólafræðinganna. En námsleiðanum
fylgir að slegið verður slöku við námið, enda sann-
ast sagna, að oft verður litið að gera allan þennan
tima. Verkefni, sem leysa mætti af hendi á nokkr-
um vikum, er treint yfir jafnmarga mánuði. Af
þessu leiða lakari vinnubrögð, sem aftur segja til
sin, þegar út i lifið kemur. Hitt er þó ef til vill enn
hættulegra, að með þessu er stefnt að sundrungu i
þjóðfélaginu. Námsfólkið, sem er parrakað árum
saman á skólabekk, firrist ósjálfrátt starfið og hin-
ar starfandi stéttir, það skapar sina eigin stétt og
eigin hugsanaheim, sem vér þegar sjáum ýmis
merki til”.
Það væri hollt skólamönnum og alþingismönnum
að ihuga vel þetta álit Steindórs Steindórssonar.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Imelda gengur næst
Marcos að völdum
Gerir Marcos hana að varaforseta sínum?
Imclda Marcos og múlverk af henni
ÞAÐ V ÆRI ekki óeðlilegt, þótt
forsetafrúin á Filippseyjum,
Imelda Marcos, drægi vissa
lærdóma af falli Chiang
Chings, ekkju hins nýlátna
leiðtoga Kina. Þegar Imelda
heimsótti þau Maohjónin fyrir
nokkrum misserum, var Chi-
ang Ching af mörgum talin
ganga næst Mao að völdum og
þær getgátur voru talsvert al-
mennar, að hún myndi erfa
þau viðfráfall hans. Þetta hef-
ur farið á annan veg, eins og
kunnugt er, Imelda er hins
vegar enn talin ganga næst
eiginmanni sinum að áhrifum,
og margir spá þvi, að hann
hafi í hyggju að gera hana að
varaforseta áður en langur
timi liður. Afskipti hennar af
landsmálum hafa farið sivax-
andi siöan Marcos var kosinn
forseti 1965 og þó einkum eftir
að hann tók sér einræðisvald
1972. Formlega voru völd
hennar staðfést fyrir rúmu
ári, þegar hún var skipuð eins
konar fylkisstjóri fyrir höfuð-
borgina Manila og nágrenni
hennar og fer hún þar með
eins konar einræðisvöld. Hún
hefur haft forustu um ýmsar
stórframkvæmdir i Manila,
sem m .a. hafa beinzt að þvi að
gera borgina að mikilli mið-
stöð alþjóðlegra viðskipta og
stórra ráðstefna. Þessi
draumur hennar rættist að
nokkru leyti, þegar aðalfundir
Alþjóðabankans og Alþjóðiega
gjaldeyrissjóðsins voru haldn-
ir þar I haust. Þá hefur hún
lagt kapp á aukna hollustu-
hætti I borginni og að koma á
bættum borgardrag. I þvl
skyni hefur löggæzla mjög
verið efld.
IMELDA Marcos er 46 ára,
komin af rikum ættum I
Manila. Hún fékk góða mennt-
un i uppvextinum, en fegurð
hennar vakti þó enn meiri at-
hygli en gáfurnar. Hún vann
sér þá viðurkenningu að vera
talin ein fegursta stúlka á
Filippseyjum. Arið 1953 fékk
hún þetta staðfest, þegar hún
var kjörin fegurðardrottning
Manila. Nokkru siðar giftist
hún Ferdinand Marcos, sem
var þá uppvaxandi stjórn-
málaforingi og unniö hafði sér
mikla frægð fyrir vasklega
framgöngu i siðari heims-
styrjöldinni. Ariö 1965 var
Marcos kosinn forseti og
endurkosinn 1969. Arið 1972
taldi hann ástandið i landinu
svo uggvænlegt, aö hann fyrir-
skipaði herlög og felldi stjórn-
arskrána úr gildi til bráða-
birgða. Andstæðingar hans
töldu meginástæðuna þá, aö
hann treysti sér ekki til að
vinna i kosningunum, sem
áttu að fara fram 1973. Það ár
fór hins vegar fram þjóðarat-
kvæðagreiðsla um herlögin
var samþykkt, að þau skyldu
haldast áfram. Hinn 16. októ-
ber I haust fór svo aftur fram
þjóðaratkvæðagreiðsla um
herlögin og var samþykk, að
þau héldust i óákveðinn tima.
Þannig telur Marcos sig hafa
umboð frá þjóðinni til að
stjórna i skjóli herlaga.
Stjórn Marcos hefur aö
sjálfsögðu verið umdeild. Yf-
irleitt er viðurkennt, að hann
hafi komið á meiri röð og
reglu en áöur var. Einnig hef-
ur dregið úr ýmissi fjármála-
spillingu, sem var mikil áður,
en þó ganga sögur um, að
ýmsir vildarmenn forseta-
hjónanna njóti forréttinda, t.d.
þegar framkvæmdir eru boðn-
ar út. Imelda virðist vera
meira grunuð um græsku en
eiginmaður hennar hvað þetta
snertir, en hann er hins vegar
talinn fara mjög að ráöum
hennar. En þótt stjórnarhættir
hafi oröið traustari en áöur,
hefur Marcos ekki fremur en
mörgum öðrum stjórnendum
tekizt að ráða við verðbólg-
una. Hún hefur veriö mikil.
Kjör almennings hafa þvi ekki
batnað, nema siður sé. Marcos
er þó ekki talinn óvinsæll, en
heldur ekki vinsæll. Styrkur
hans liggur i þvi, að hann er
virtur, og margir álita, að án
stjórnar hans hefði ástandiö
getaö oröið enn verra. Þannig
hefur Marcos tekizt bæöi meö
festu og lagni að ná samkomu-
lagi viö Múhameöstrúarmenn,
sem um skeið héldu uppi all-
öflugum hernaði á syðstu eyj-
unum. 1 utanrikismálum hefur
Marcos horfið að hlutleysis-
stefnu I stað fylgisemi viö
Bandarikin og eiga úrslit Viet-
namstyrjaldarinnar sinn þátt I
þvi. Hann hefur tekið upp
stjórnmálasamband við Kina
og Sovétrfkin og sagt upp
samningum við Bandarikin
um herstöðvar þeirra á
Filippseyjum. Unnið er nú að
nýjum samningi um herstöðv-
arnar og gerir Marcos kröfu
til, að þær verði undir stjórn
Filippseyinga.
ÞÓTT Marcos sýnist sæmi-
lega öruggur i sessi, eins og
sakir standa, eru ýmsar blikur
á lofti. Hann réðist i þaö að
þjóönýta sykuriðnaðinn, en
hann á nú i miklum erfiðleik-
um sökum verðfallsins. Hann
er þvi þungur baggi á rikis-
sjóði og veldur Marcos mikl-
.um erfiðleikum. Imelda hefur
hins vegar ráðizt i miklar
hótelbyggingar i Manila og
vfðar, en illa hefur gengið að
fylla þau. Þar hefur þvi skap-
azt mikill hallarekstur. Hvort
tveggja þetta getur þó lagazt,
en veröi þau hjón fyrir mörg-
um slikum áföllum, getur við-
horf almennings til þeirra
breytzt. Þá er sagt, að Marcos
séekki alveg heill heilsu, enda
þótt hann sé ekki nema 58 ára.
Hann felur þvi Imeldu aö
gegna fleiri og fleiri störfum
fyrir sig. Þvi magnast sá orð-
rómur, að hann ætli henni að
taka við af sér, ef á þarf að
halda. Bæði mótmæla þau
hjónin þó slikum orðrómi, og
Imelda segir, að hún þekki
vanda forsetastarfsins svo
vel, að hún muni siðustu allra
vilja takast það á hendur. En
völdin eru freistandi og
Imelda hefur sýnt hingað til,
að hún er engin undantekning I
þeim efnum. En kannske
verðurfall Chiang Ching henni
til viðvörunar.
Þ.Þ.