Tíminn - 03.12.1976, Blaðsíða 19

Föstudagur 3. desember 1976

19
Stóryrði nómsmanna
eða vaðall
embættismanna
Föstudaginn 19. nóvember
siðastliöinn birtist i dagblaðinu
Timanum og VIsi skömmu
siðar, viðtal viö Jón Sigurösson
formann stjórnar Láhasjóðs
Islenskra námsmanna, þar sem
hann fullyrðir meðal annars að
85% af umframfjárþörf náms-
manna samsvari rúmlega 73
þúsund króna mánaðartekjum
launþega.
Við teljum okkur ekki geta
staðið aðgerðalaus og látið
slikri árásósvaraöog tökum þvl
eftirfarandi dæmi máli okkar til
stuönings.
Um skatta, laun og
námslán:
Fullt námslán nemur 57.375
krónum á mánuöi. Ofan á þessa
upphæö leggur Jón 11% útsvar
og 15% I lið, sem hann kallar
„önnur gjöld og útgjöld” og fær
þá út rúm 73 þúsund. — En þetta
er ekki rétt að farið.
Mánaðarlaun
Arslaun
Frádráttur:
Lifeyrissjóður
Félagsgjöld
Skyldusparnaður
Opinber gjöld:
útsvar
— pers. frádr.
Tekjuskattur
Kirkjugarðsgjald
Kirkjugjald
Sjúkragjald
Gjöldá mánuði:
+ félagsgjöld
Ráöstöfunarfé á mánuöi:
Til samanburöar er rétt að
taka dæmi reiknað út frá sömu
röngu forsendum og Jón
Sigurðsson gefur sérþ.e. 57.375,-
kr. ráðstöfunarfé á mánuöi. Þá
veröa mánaðarlaun aö viðbætt-
um álögöum gjöldum kr.
64.537,-:
Mánaðarlaun
Arslaun
Frádráttur:
Llfeyrissjóður
Félagsgjöld
Opinber gjöld:
Otsvar
—pers.frádr.
Tekjuskattur
Kirkjugjarðsgjald
Kirkjugjald
Sjúkragjald
Gjöldámánuði:
1. Skattar eru dregnir frá brútt-
ótekjum en ekki lagðir ofan á
nettótekjur (eins og Jón vill
vera láta).
2. Persónufrádráttur er dreginn
beint frá útsvari (þessum lið
„gleymir” Jón alveg).
3. Námsmennborga kirkjugjald
og sjúkragjald (1% af út-
svarsskyldum tekum) af þvl
sem þeim tekst að öngla inn á
árinu.
4. Hvað „útgjöldin” varðar,
koma þau llka niöur á náms-
mönnum sem öðrum.
Sem betur fer fyrir launþega
með 73.000 á mánuði verður
meira eftir en rúm 57 þúsund
eftir meðhöndlun skattayfir-
valda eins og Dæmi 1. sýnir. Að
sköttum frádregnum verða um
64 þúsund til ráöstöfunar á
mánuöi:
Dæmi I: Skrifstofumaður; 25
ára, einhleypur.
73.000,-
876.000,-
35.040,-
8.760,-
131.400,-
72.500,-
19.099,-
1.667,-
2.000,-
7.400,-
Samtals 102.666,-
8.555,-
730.-
63.715,-
57.375,-
688.500,-
27.590,-
9.000,-
66.400,-
9.221,-
1.527,-
2.000,-
6.800,-
Samtals 85.948,-
7.162,-
Af þessu má sjá að meira þarf
til en að bæta gjöldum ofan á
tekjur til aö koma 57.375,- (fullu
námsláni) upp I 73.000,-
Vonandi hefur okkur tekizt að
draga fram að sllkir útreikning-
ar sem Jóns eru alls ekki raun-
hæfir — heldur sýna bezt
hvernig formaður stjórnar
lánasjóðs gerir sitt bezta til að
ófrægja okkur.
Nú er það svo, að ekki eru
góðir mannasiðir að brigzla
öðrum um að fara visvitandi
með rangfærslur, svo aö við
hljótum þvi aö draga þá al-
mennu ályktun að þekkingu
Jóns Sigurössonar á skattalög-
unum sé æði ábótavant. Það er
ef til vill þessi sama vanþekking
á skattalögunum, er veldur þvi,
aö hann ber óeðlilega þunga
byröi af „vappi okkar upp og
niöur skólakerfið” eins og hann
• oröar þaö svo skynsamlega i
fyrrnefndu viðtali.
Ef það skyldi verða til þess að
bæta viöhorf hans til okkar, og á
þvl er vist engin vanþörf, þá
viljum við fúslega leggja það á
okkur aö telja fram til skatts
fyrir hann næst.
Um námsmenn i for-
eldrahúsum:
Um mögulega misnotkun á
lánunvef námsmenn I foreldra-
húsum fengju fullt lán,segir Jón
orðrétt: „Námsmenn gætu þá
bara skrifað sig i foreldrahús-
um, tekið peningana til sinna
af nota, borgaö af þeim skatt og
lánasjóður fjármagnaði þá allt
saman — skattinn lika.” (undir-
strikun okkar.)
Hvernig geta námsmenn
hagnast á að skrifa sig i for-
eldrahúsum, ef þeir búa ekki
þar? Ef átt er við, að náms-
maður búi I raun i foreldrahús-
um og noti vinnutekjur sinar
eingöngu sem vasapeninga,
vaknar sú spurning hvort hann
fái nokkuð lán, ef tekjur hans
eru það háar að hann þurfi að
borga e-n skatt (hvaða skatt
Jón, tekjuskatt eða eigna-
skatt??)? Einnig má benda á,aö
misnotkun á lánum þarf ekki aö
vera bundin við þá sem búa I
foreldrahúsum, því ef foreldrar
geta og vilja styrkja börn sin til
náms er þaö eins hægt þó börnin
búi utan heimahúsa.
Við úthlutun lána er ekki tekið
tillit til fjölskyldustærðar I
trássi við lög og reglugerð og
það rökstyöur Jón meö þvi aö á
almennum vinnumarkaöi sé
ekki tekið tillit til hennar. Allir
fái sömu laun fyrir sömu vinnu.
Hvl skyldi hann snúa baki viö
þessari sömu röksemdafærslu
þegar um námsmenn i foreldra-
húsum er að ræða, ekki tekur
vinnumarkaðurinn tillit til þess
hvar maður býr? Það er þvi of-
vaxið okkar skilningi hvernig
Jóni getur verið stætt á þeim
rökum að námsmenn I heima-
húsum þurfi minna fé handa á
milli en aörir hvort sem þeir
borga heim eða ekki, en viö út-
hlutun til þeirra lækkar fram-
færslumat um 40%.
Lánakjör — launakröf-
ur og launamisrétti:
Jón klifar á þvi að peningar til
lánasjóðs séu teknir úr vasa
skattborgaranna, en gefur um
leið I skyn að með nýju lögunum
séveriðaðlosa þessar byrðar af
sk&ttgreiöendum i náinni fram-
tlð.
Heldur þykir okkur ótrúlegt
aö málin séu svona einföld.
Undanfarin ár hafa BHM og
fleiri rökstutt launakröfur slnar
með „ævirauntekjum” og löng-
um námstlma. A komandi árum
mun nú bætast við krafan um að
tekið veröi tillit til mikils náms-
kostnaðar, enda vart nema von
þegar menn hafa milljóna
skuldabagga á bakinu. Vlsitala
er jú einu sinni vlsitala.
Námsmenn, sem eiga það
stönduga foreldra) aö þeir geta
staðið straum af námskostnaöi
þeirra sækja e.t.v. ekki um lán,
og sllka námsmenn má vita-
skuld finna i röðum okkar. Þaö
er þó vart við þvi að búast að
BHM muni fara fram á lægri
laun þeim til handa, né þeim er
lokið hafa námi á undan okkur.
Það er Jóni Sigurössyni og
öðrum „eldri námsmönnum”
full ljóst. Þeir vita sem er aö
með þvi aö herða nú sultarólar
námsmanna þá stuöla þeir að
auknu launamisrétti i þjóð-
félaginu, misrétti er þeir munu
hagnast af sfðar meir. 1 þessu
sambandi er vert að hafa I huga
að BHM, öfugt við ýmis verka-
lýðsfélög hefur aldrei lýst yfir
stuðningi við baráttu okkar.
Að lokum: Aukið launamis-
rétti I þjóðfélaginu er ávallt
andstætt hagsmunum almennra
launþega. Sú röksemdafærsla
að með þvi að visitölutryggja
lánin þá losni skattgreiðendur
undan þvi aö standa straum af
menntun okkar er röng. Það er
jú einu sinni svo að fiestir lán-
takar ráöast beint til rikisins
eða til hinna ýmsu þjónustu-
fyrirtækja. Þann kostnaðar-
auka sem hlutfallslegar stór-
hækkanir launa leiða af sér,
munu launþegar verða að
greiða meö hækkuðum skatt-
greiðslum.
Nýtt hlutverk lána-
sjóðs?
Um árabil hefur staðið i lög-
um um Lánasjóöinn, eitthvað á
þá leið að hlutverk sjóðsins væri
að gefa fólki jafna möguleika til
náms. Með nýju lögunum frá i
vor virðist sem tilgangi sjóösins
hafi algerlega veriö breytt.
Að okkar mati er hiö nýja
hlutverk sjóðsins þrlþætt, þaö
er:
a. að gefa rikisvaldinu mögu-
leika á að ákveða hver lærir
og hvaö hann lærir,
b. að stuöla að auknu launamis-
rétti I landinu, og ala þar með
á sundrungu meðal launþega,
c. enn einn liöur I þeirri stefnu
rlkisvaldsins aö dylja fyrir
hinum almenna launþega þá
staðreynd að þaö er hann,
sem stendur straum af öllu
rikisbákninu.
f .h. starfshóps um lánamál
innan llffræöiskorar H.I.
Astrós Arnardóttir
PálIStefánsson
Þórunn Þórarinsdóttir Reykdal.
Dæmi II: Dagsbrúnarmaður: 27 ára einhleypur.
Skagaleik-
flokkurinn:
Sýnir Puntila
og Matta í
Þjóðleikhús-
inu
bébé Rvik — Það er ekki oft að
áhugaieikfélög utan af landi sýna
verk sin á sviði Þjóðleikhússins,
en n.k. mánudagskvöld mun
Skagaleikflokkurinn á Akranesi
sýna þar leikrit Bertolt Brechts
Puntila bóndi og Matti vinnumaö-
ur. Leikritiö hefur veriö sýnt bæöi
á Akranesi og viöar, siöustu
vikurnar I leikstjórn Guömundar
Magnússonar leikara. Skömmu
eftir frumsýningu ieikritsins, hélt
Guömundur utan til Parisar, þar
sem hann hefur veriö viö nám i
kvikmyndafræöum. Þar varö
hann fyrir þvi slysi aö falla niöur
af 5. hæö I húsi og slasast mjög
alvarlega. Akveöiö hefurveriö aö
allur ágóöi af þessarri sýningu,
muni renna til Guömundar til
greiösiu á lækniskostnaöi vegna
slyssins.
Samráð varö með forráða-
mönnum Þjóöleikhússins og
Skagaleikflokksins um að hafa
eina sýningu á Puntila og Matta á
Stóra sviöi Þjóöleikhússins og
munu allir þeir aöilar, sem vinna
að sýningunni, bæði starfsfólk og
leikarar, gefa vinnu sina.
Fyrir nokkrum árum var Pun-
tila og Matti sýnt I Þjóðleikhúsinu
viö góöar undirtektir. 1 sýningu
Skagaleikflokksins fara Anton
Ottesen og Þorvaldur Þorvalds-
son með aöalhlutverkin. Leikritiö
er sýnt i þýðingu Þorsteins Þor-
steinssonar og aðstoðarleikstjóri
er Emilía Petrea Arnadóttir. —
Sýningin hefst kl. 20 mánudags-
kvöldiö 6. desember og miðar
seldir I aögöngumiðasölu Þjóð-
leikhússins.
Auglýsið í
Tímanum
( Verzlun & Þjónusta )
r/Æ/ÆÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/ÆÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/^ ^/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/^
LOFTPRESSUR OG SPRENGINGAR i
Tökum að okkur alla loftpressuvinnu, 2 5 pípulagn
borun og sprengingar. Fleygun, múr- 5 2 Símar 4-
brot og röralagnir. 5 4
7 / Klúlaranii*
? ijjip j, Þórður Sigurðsson — Sími 5-83-71 r r/. T/
\r/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/ÆÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/ÆÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/4 ^T/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/já
2 2
2 2
" 2
Ingibjartur Þorsteinsson
l
pípulagningameistari
40-94 & 2-27-48
pr/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/^
í mmmmMEb wmitwMí
\ mm mæwhwm %
Nýlagnir — Breytingar
Viðgerðir
i Blómaskáli
%
i MICHELSEN „
^ Hveragerdi • Siml 99-4225 ^
4r/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/jf