Tíminn - 06.01.1977, Qupperneq 11

Fimmtudagur 6. janúar 1977.
11
hljóðvarp
Fimmtudagur
6. janúar
þrettándinn
'’.OO Morgunútvarp
7.15 og 9.05. Fréttir kl. 7.30,
8.15 (og forustugr. dagbl.),
9.00 og 10.00. Morgunbænkl.
8.50. Morgunstund
barnanna kl. 8.00: Sigrún
Sigurðardóttir les fyrri
hluta „Forndalsfjölskyld-
unnar”, sögu eftir Savery
Constance i þýðingu Svölu
■Valdimarsdóttur. Tilkynn-
ingar kl. 9.30. Létt lög milli
atriða. Við sjóinn kl. 10.25:
Ingólfur Stefánsson heldur
áfram samtali sinu við
Rannveigu Vigfúsdóttur.
Tónleikar. Morguntónleikar
kl. 11.00: Hljómsveit
Tónlisharháskólans i Paris
leikur ,„Russlan og
Ludmillu”, forleik eftir
Glinka, Emest Ansermet
stj. / Sinfóniuhljómsveit út-
varpsins i Prag leikur
..Ævintýri Andersens”,
ballettsvitu eftir Oscar
Nedbal, Alois Klima stj. /
Konunglega hljómsveitin i
Kaupmannahöfn leikur
„Alfhól”, leikhústónlist
eftir Kuhlau, Johan Hye-
Knudsen stj.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
12.25 Veðurfregnir og fréttir.
A frivaktinni Margrét
Guðmundsdóttir kynnir
óskalög sjómanna.
14.30 Aldarafmæli reglu
Sánkti Franciskussystra
Torfi Ólafsson flytur erindi.
15.00 Miðdegistónleikar Julius
Katchen og Sinfóniuhljóm-
sveit Lundúna leika
Pianókonsert nr. 1 i C-dúr
op. 15 eftir Beethoven.
Tékkneska filharmoniu-
sveitin leikur
„Rósamundu”, leikhústón-
list op 26 eftir Schubert,
Jean Meylan stjórnar.
16.00 Fréttir. Tilkynningar
(16.15 Veðurfregnir).
Tónleikar
16.40 Jólalok Barnatimi i
umsjá Hauks Agústssonar
og Hildu Torfadóttur. Maria
Björg Kristjánsdóttir og
Björk Hreinsdóttir lesa frá-
sagnir úr Þjóðsagnasafni
Jóns Arnasonar um
þréttándanótt og flutning
álfa Böðvar Guðlaugsson
leskvæöisitt „Sveinka jóla-
svein” og Maria Björk les
smásöguna „Gæfukúlurn-
ar” eftir Jennu og Hreiðar
Stefánsson.
17.30 Lagið mitt Ánne-Marie
Markan kynnir óskalög
barna innan tólfa ára
aldurs.
18.00 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Fréttaauki.
Tilkynningar.
19.35 Daglegt mál Helgi J.
Halldórsson flytur þáttinn.
19.40 Samleikur i útvarpssal
Björn Arnason og Hrefna
Eggertsdóttir leika á fagott
og pianó. a. Þrjú smálög
eftir Halsey Stevens. b.
Sónata i f-moll eftir Tele-
mann. c. Konsertþáttur eft-
ir Gabriel Piérné.
20.00 Amnesiu-veiran og
týnda fjallkonan Léttmeti
eftir ólaf Haraldsson.
Stjórnandi Jónas Jónasson.
21.00 Lúörasveitin Svanur
leikur i útvarpssal Stjórn-
andi: Sæbjörn Jónsson.
21.35 Úr islenzku hómiliubók-
inni Stefán Karlsson hand-
ritafræðingur les
þrettándapredikun frá
tólftu öld.
22.00 Fréttir
22.15 Veðurfregnir Kvöldsag-
an: „Minningabók Þorvalds
Thoroddsens”Sveinn Skorri
Höskuldsson les (29).
22.40 Hljómplöturabb
Þorsteins Hannessonar.
23.30 Fréttir. Dagskrárlok.
Hinrik konungur VIII
og konur hans sex
Eftir Paul Rival
þeir hlutu öðruvísi dauðdaga, þeir voru dæmdir fyrir
drottinsvik. Þeim var misþyrmt, og Ifkamsleyfar þeirra
hafðar til sýnis, fyrir lýðinn.
Þrem dögum áður en ofangreindir atburðir urðu, hafði
Hinrik samþykkt handtöku hins aldna biskups og fyrr-
verandi kennara síns Fishers, ásamt hinum of lærða
Tómasi More. Þeir voru sakaðir um að hafa hlustað á
spákonuna. En í raun og veru var glæpur þeirra miklu
alvarlegri, þeir voru fulltrúar fyrir samvizku Hinriks,
þeir minntu hann á þau ár, þegar hann var enn saklaus.
Þeir höfðu vanþóknun á öllum þeim verkum hans, sem
voru ranglát. Hin dularfulla innri rödd, sem talaði til
Hinriks á þeim stundum, sem hann fékk samvizkubit,
hafði ávallt sömu áherzlur og raddir þeirra Fishers og
Mores. Hinrik öf undaði þessa menn og dáðist að þeim, en
afbrýðissemin kvaldi hann svo mjög að hann gat ekki
leyft þeim að halda lífi.
Cromwell tók að sér að losa Hinrik við þessa áleitni,
þessi tvö lifandi minnismerki um of dyggðuga fortíð.
Cromwell boðaði þessa tvo menn til Lambeth til hallar
vinar síns, Cranmers. Þar fór Cromwell fram á að þeir
undirrituðu lögin, sem þingið hafði nýsamþykkt, þar
sem Katrín og María dóttir hennar voru sviptar mann-
orði og réttindum, en Anna og Elísabet viðurkenndar.
Þeir neituðu Fisher ofsalega, þar sem hann var orðinn
f jörgamall og því ekki lengur háður jarðlífinu, hann var
að hugsa um konu sína og dætur og um ánægju þá sem
hann hafði af að lesa Ijóð og skoða stjörnurnar og læra
leyndardóma alheimsins. Þeir voru báðir handteknir og
fluttir í Tower.
Málstaðurinn helgar
meðalið
Katrín var ósveigjanleg, hún neitaði að viðurkenna að
María dóttir hennar væri óskiigetin. Hún vissi að prest-
arnir voru búnir að æsa fólkið, næstum hvarvetna á
landinu og að aðalsmennirnir í norðurhluta landsins voru
að undirbúa byltingu, hún vissi líka að Karl keisari var
að hugsa um að gera innrás f England. Hinrik og Anna
héldu Katrínu fanginni í herbergi hennar, þau sendu á
brott allt þjónustufólk hennar. Katrínu var Ijóst að þau
höfðu í hyggju að taka hana af lífi, en hún óttaðist ekki
dauðann, alla sína ævi hafði Katrín hugsað eingöngu um
paradís. Katrín vonaðist til að Guð skærist í leikinn og
mundi fella Hinrik, að hún ætti eftir að sjá Onnu myrta,
Cranmer brenndan fyrir trúvillu og svikarann Cromwell
hengdan og limaðan í sundur.
Næstum allir aðalsmenn við hirðina voru á móti önnu,
meira að segja móðurbróðir hennar Howard, var orðinn
þreyttur á ofríki hennar, og sýndi henni opinbera lítils-
virðingu og kom fram við hana eins og skækju. Howard
var búinn að mynda nýtt samband, hann var búinn að
trúlofa einkadóttur sína, hinum óskilgetna syni Hinriks,
sem hann hafði átt með Bessie Blount. Richmond litli
var efnisbarn, Howard gerði allt til að vekja athygli
Hinriks á honum, hann ól þá leyndu von að drengurinn
yrði einn góðan veðurdag gerður að ríkisarfa. Þá yrði
dóttir Howards drottning og hann sjálf ur að öllum líkind-
um forsætisráðherra og ríkisstjóri og þar með allsráð-
andi. En til að ná því takmarki var nauðsynlegt að losna
við Önnu og Elísabetu.
Enn þorði enginn að vega beint að uppáhaldinu. Katrín
og vinir hennar völdu mildari aðferð, þau unnu að því að
útvega Hinrik nýja ástmey.
Hreinum er allt hreint
Hinir gömlu vinir Hinriks reyndu að hræða hann, þeir
ráðlögðu honum að móðga ekki ofstækismennina í land-
inu og að fórna Önnu. Var þessi stúlka, sem þegar var
farin að láta á sjá, þess virði, að eiga á hættu valdamissi
og dauða? Því ekki að skilja við hana og snúa frá villu
sins vegar og taka Katrínu aftur, makann, sem var óað-
finnanlegur. Katrín var að vísu kröfulítil og vænti sér
einskis, nema dálitillar sýndar-tillitssemi.
„Katrín mun halda sig langt frá hvílu yðar, hún mun
eyða líf inu á milli útsaumsgrindarinnar og bænastólsins.
Hún mun taka í þjónustu sína f ríðar meyjar og leyfa yð-
ur að láta vel að þeim, hefur hún ekki ávallt gert það?
Hún þekkir skyldur drottningar, hún veit að drottning á
að sýna manni sínum virðingu og hlýðni og að ekki ber að
líta á konung sem elskhuga. Þær skírlífu meyjar, sem
hún mun velja, verða hinar æskilegustu. Vissulega hefur
kaþólska trúin nokkuð til síns ágætis, þar, sem hún elur
konur upp við slíka undirgefni”.
Ung stúlka kom f ram á sjónarsviðið, hún var hæversk,
en hafði ekkert sérstakt til brunns að bera, Katrín hafði
skólað hana. Hinrik tók þessa stúlku og setti á hné sér,
hún gerði honum sumarið friðsælt og skemmtilegt...
þessi stúlka skrifaði Maríu konungsdóttur og sagði henni
að vera vongóð.
Katrín var viss um sigur og aðalsmennirnir f yrir norð-
an voru að verða tilbúnir með samsæri, en þeir voru ekki
nógu varkárir, Percy komst að ráðabruggi þeirra og
kom upp um þá. Percy dáði Önnu enn. Foringi uppreisn-
armannanna var færður til London, þar yfirheyrðu
lávarðarnir hann. Réttarhöldin sönnuðu önnu að hún var
búin að vera, henni yrði rutt úr vegi. Lávarðarnir, sem
áttu sæti í dómnum, höfðu hingað til látið undan öllum
óskum Hinriks, en nú risu þeir upp og sýknuðu uppreisn-
arforingjann, þrátt fyrir augljósar sannanir um sam-
særi. Tilraun til að fella önnu, var ekki álitin glæpur.
Eina von önnu var sonurinn, sem hún bar undir belti.
En hvað átti hún að gera, ef Hinrik yrði raunverulega
hrifinn af stúlkunni, sem honum hafði verið útveguð?
Önnu datt i hug að myrða Katrínu og dóttur hennar, í
f jölskyldu hennar var eitur algengt hjálpargagn. Fyrir
tveim eða þrem árum höfðu Boylenarnir gert tilraun til
að myrða Fisher biskup, en biskupinn slapp, það voru
aðeins nokkrir þjónar, sem létust. Hinrik hafði ekki þor-
að að hefna þessa verks á Boleynonum, en kokkinn lét
hann sjóða lifandi.
Anna þorði ekki að vega að þessum tveim óvinum sín-
um, jafnvel ekki leynilega, hún fór því til Hinriks og
krafði hann um höf uð þeirra, en Hinrik vildi ekki takast
þá ábyrgð á hendur og reiði önnu fyllti hann skelf ingu.
Hann hafði alltaf borið djúpa virðingu fyrir Katrínu, hún
var stöðugt hin helga manneskja í hans augum. María
var af holdi hans og blóði, þegar hún var barn, hafði
hann tilbeðið hana — er nokkru sinni hægt að réttlæta
föður, sem ræðst á eigið afkvæmi? Hvað mundi Guð
segja? dæmi Abrahams var að vísu fyrir hendi. Anna
endurtók, hvað eftir annað: „Annað hvort, verða þær að
víkja eða við, ef við tökum þær ekki af líf i, munum við
sjálf deyja." Hún bauðst til að framkvæma verknaðinn
fyrir hann. Hann þurfti aðeins að fara til Frakklands, og
eftirláta henni völdin, þá mundi hún þegar hefjast
handa og þá yrðu þau frjáls.
En Hinrik gaf ekki samykki sitt. Anna varð ævareið og
það varð til þess að hún missti fóstrið, sem hún gekk
með. Hinn langþráði Messías hafði yf irgef ið hana og þar
með var hún svipt öllu. Það hefði mátt halda Satan væri
að kvelja hana. Hinrik fór og leitaði hressingar í örmum
nýju vinkonunnar. Anna hafði helzt kosið að ráða þá
stúlku af dögum, en það þorði hún ekki heldur. Þess í
„Þctta er þó sniðugt. Það hevrist
ekkert, þegar inaður opnar eöa
lokar.”
DENNI
DÆMALAUSI