Tíminn - 11.01.1977, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagur 11. janúar 1977
erlendar f réttír
Norðurlandaráð:
Finni fékk
bókmennta-
verðlaunin
— 1 gær var tilkynnt, að
Finninn Bo Carpelan hefði
hlotið bókmennta verðlaun
Norðurlandarúðs. Verölaunin,
l)kr. 75 þúsund verða afhent i
llelsinki þann 19. febrúar n.k.
Bo Carpelan er sænskumæl-
andi Kinni og ritar á sænsku.
Hann er fæddur árið 192(í og er
dr. i hókmenntum, en starfar
sem bókavörður við Borgar-
bókasafnið I Helsinki. Hann er
þekklur fyrir mjög fjölbreyti-
legan skáldskap sinn, en þó
fyrst og fremst sem Ijóðskáld,
en það var fyrir nýjustu Ijóða-
hók sina, sem hann lilaut bók-
menntaverðlaunin.
Geta Sovét-
menn tekið
V-Þýzkaland
á fjörutíu og
átta stundum?
lleuter, Brussel. — Háttsettur
hershöfðingi i herjum NATO
heldur þvi fram i bók sinni,
sem gel'in verður út bráölega,
að Sovétrikin geti náö Vestur-
Þýzkalandi á sitt vald á fjöru-
tiu og átta klukkuslundum.
Hershöföinginn, Hobert
Close frá Belgiu, sem er eiiui
umdeildasti hershöfðingi
innan Atlantshafsbandalags-
ins, segir i bókinni, sem hann
nefnir „Varnarlaus Evrópa?’’
að — undir sérstökum kring-
umstæöum gætu Sovétrikin,
meö þvi að notfæra sér alla
möguleika til þess að koma á
óvart og vegna þess að
Vesturlönd séu ekki undir það
búin, gert skyudiárás á
Vestur-Þýzkaland og vcrið á
Hinarbökkum innan fjörutiu
og átta klukkustunda. —
Close hershöfðingi stýrir
sextánda vélaherfylki Belgiu,
sem er á Köinar-svæöinu i
Vestur-Þýzkalandi. Hann olli
miklu uppnámi i marz á
siöasta ári, þegar könnun,
sem hann framkvæmdi á svip-
uöum þáttum, varð blaðamat-
ur, og niöurstööur hans birtust
á forsiöum blaðsins Times i
London.
A þeim tima reyndu aöilar i
V-Þýzkalandi aö fá hershöfð-
ingjann rckinn úr starfi, en
hann starfaöi þá viö herskóla
N ATO i Hónt. NATO neitaöi þá
með öllu tengslum við hug-
myndir Ciose.
George Leber, varnarmála-
ráöherra Vestur-Þýzkalands,
sagði að Sovétmenn gætu þvi
aöcins komizt til Hfnarbakka
á fjörutiu og átta klukku-
stundum, að vestur-þýzki her-
inn tæki að sér uniferðarstjórn
fyrir hersveitir innrásarliös-
ins.
Þrátt fyrir fullyrðingar
þessar og mótmæli, bæði frá
NATO i heild, svo og cinstakl-
inga, var CTose ekki hegnt á
nokkurn veg, þvert á móti var
hann hækkaður i tign og hon-
urn fengin i hendur yfirstjórn
16. vélaherfyl.kisins.
Andófsmenn í
Tékkóslóvakíu
handteknir
Rcuter, Vin — öryggislögregl-
'an i Tékkóslóvakiu, handtók i
gær nokkra pólitiska andófs-
menn i Prag, en handtökur
þessar eru þáttur i aðgcröum
stiórnvalda gegn nýrri og
Framhald á bls.,7
Sviðsmynd úr Makbeö.
Lafði Makbeð (Edda Þórarinsdóttir) og Makbeð (Pétur Einars-
son).
drög að flutningi hans. Hann er
fluttur i mæltu máli, þó þannig
að hrynjandi og bragarháttur á
að greinast fram i sal, hafi
menn þá brageyra á annað
borð.
Við að kynnast verkinu, þá
verða tengsl þess við samnorr-
ænan menningararf augljós.
Búningar eiga að minna á al-
mennan klæðnað á vikingaöld,
án þess þó að þeir séu of islenzk-
ir. Búninga hannaði Guðrún
Svava Svavarsdóttir.
Leikurinn gerist á 11. öld, en
er þó furöu nútimalegur að þvi
leyti til, að hann fjallar um mál-
efni, sem eiga sér hliðstæður i
samtiöinni.
Dýr sýning
Þá var það upplýst á hátiðar-
fundinum, að æfingar hefðu haf-
izt i nóvember, og að 24 leikend-
ur færu með hlutverk i leikrit-
inu. Þetta er dýrasta viðfangs-
efni, sem LR hefur lagt i til
þessa, og er talið að kostnaöur
fyrir utan vinnulaun fastráð-
inna leikenda sé um þrjár millj-
ónir króna, en það er hærri fjár-
hæð heldur en LR hefur leyft sér
til þessa.
Sem áður sagði er Þorsteinn
Gunnarsson leikstjóri. Leik-
mynd gerði Steinþór Sigurðs-
son.
Mjög örðugt er að setja svo
mannmargt leikrit upp á hinu
þrönga sviði Iðnó, er þvi byggt
nokkuð fram i salinn, en sem
áður sagði, eru 24 leikendur i
hlutverkum.
Frumsýnt verður á afmælis-
daginn, 11. janúar.
Formaður LR er nú Steindór
Hjörleifsson, leikari.
Leikhússtjóri er Vigdis Finn-
bogadóttir, en framkvæmda-
stjóri Tómas Zoega.
Munu stjórna nýju borg-
arleikhúsi
Að lokum var blaðamönnum
sagt frá ýmsu, er varðar Leikfé-
lag Reykjavikur, þar á meðal
nýja borgarleikhúsinu. Steindór
Hjörleifsson kvað LR munu
byggja húsið með borginni.
Þegar byggingu verði lokið, yrði
framlag aðila grundvöllur fyrir
eignarhluta i fasteigninni.
A hinn bóginn myndi Leikfé-
lag Reykjavikur sjá um rekst-
urinn áfram og formið svipað og
verið hefði i Iðnó.
Kvað formaðurinn Reykja-
vikurborg sýna LR mikla tiltrú
með þessu og vonaðist hann eft-
ir, að félagið væri traustsins
vert.
Ennfremur var frá þvi skýrt,
að þrir rithöfundar heföu verið
ráðnir til þess að skrifa leikrit
fyrir Iðnó i tilefni af áttræðisaf-
mælinu.
— JG
Minnist
afmælisins
með
frumsýningu
á Makbeð
Llkanaf Borgarleikhúsinu.sem byggingeraðhefjastá.
Leikfélag Reykjavíkur
verður áttrætt þriðjudag-
inn 11. janúar í ár, en það
var stofnað hinn sama
dag árið 1897, og er svo að
segja jafngamalt húsi
sínu og afdrepi gegnum
árin, Iðnó.,
— Það voru iðnaðarmenn
sem áttu frumkvæöið að stofnun
Leikfélags Reykjavikur, sagði
Vigdis Finnbogadóttir, leikhús-
stjóri, og ég held að þeir hafi
verið með höfuðborgardrauma.
Þeir höfðu reist Iðnó, þetta
ágæta hús, og til þess að nýta
þetta stórhýsi sitt, þá stóðu þeir
að þvi að stofnað væri leikfélag.
Leiklistin i Reykjavik er miklu
eldri, en Leikfélagið miöar sig
við 11. jan 1897.
Makbeð
Blaðamönnum var boðið á há-
tiðarfund hjá stjórn LR
skömmu fyrir helgi. Húsiö söng
eins og mjólkurstöð, þvi það var
verið aö gera uppreisn á sviðinu
— Makbeð, en svo nefnist leik-
ritiö, verkefnið, sem leikarar
LR völdu sér i tilefni afmælis-
ins, var i fullum gangi við að
komast i heiminn.
— Venjan hefur verið sú,
a.m.k. i þeim kvikmyndum,
sem ég hefi séö, og sjónvarps-
myndum lika af Makbeð, að
þetta er yfirleitt fært upp með
miðaldra leikurum, a.m.k. virð-
ist það vera hefö. Við förum
aðra leið, teflum fram ungu
fólki, sagði Vigdis Finnboga-
dóttir. Ég held, aö það sé rétt
steína. Þetta er fólk með ung
börn, hvitvoðunga, og það bend-
ir til þess að Shakespeare hafi
ekki haft eldra fólk i huga.
Og Vigdis hélt áfram:
— Makbeð er öðruvisi valiö
en venjan er hér. Það eru leik-
ararnir sjálfir, sem valið hafa
sér þetta verkefni til sýningar.
Það undirstrikar hina félagslegu
hlið LR.
— Þýðing Helga Hálfdánar-
sonar er alveg frábær. Til er
Leikfélagið hefur alið allan sinn
aldur i gamla Iðnó við Tjörnina.
eldri þýðing eftir Matthias
Jochumsson, þvi megum við
ekki gleyma, en sú þýðing til-
heyrir málhéfð, sem er liðin.
Sagter, að Shakespeare höfði til
samtiðar, hann sé i samtiðinni
hverju sinni, og þýðing Helga er
á nútimamáli. Hún er mikið af-
rek.
Makbeö i hópvinnu
Jón Hjartarson, leikari, hafði
einkum orð fyrir leikendum.
Hann skirskotaði þó til Makbeðs
sjálfs, sumsé Péturs Einarsson-
ar. Jón hafði þetta að segja i að-
alatriðum:
Makbeð er á vissan hátt unn-
inn i hópvinnu, leikendur eru
samábyrgir, þótt auðvitað skilji
þar á milli, að sérstakur leik-
stjóri er að verkinu, Þorsteinn
Gunnarsson.
Hópur leikara fór yfir þýðing-
ar Helga Hálfdánarsonar og
valdi Makbeð. Makbeð hefur
ekki verið sýnt áður, nema brot
úr verkinu.
Þegar búið var að velja verk-
ið, þá skiptum við hópnum i þrjá
vinnuhópa. Einn hópurinn rann-
sakaði hið sögulega baksvið, en
Shakespeare sækir efnið i forn-
ar sögur frá vikingaöld, til Skot-
lands. Þetta er þvi sannsögulegt
verk i bland.
Annar hópur rannsakaði sýn-
ingarhefðir við uppfærslu á
þessu verki, en margar útgáfur
eru til af þessu eins og öðrum
verkum Shakespeares.
Þriðji hópurinn fór yfir text-
ann með þýðanda. Þar voru lögð