Tíminn - 26.01.1977, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 26. janúar 1977
13
16.20 Popphorn
17.30 tJtvarpssaga barnanna:
„Borgin við sundið” eftir
Jón Sveinsson (Nonna)
Freysteinn Gunnarsson is-
lenzkaði. Hjalti Rögnvalds-
son les (3).
17.50 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Fréttaauki. Til-
kynningar.
19.35 Dulræn reynsla Dr. Er-
lendur Haraldsson lektor
flytur siðara erindi sitt um
könnun á reynslu islendinga
af dulrænum fyrirbrigðum.
20.00 Kvöldvaka a. Ein-
söngur: Maria Markan
syngur lög eftir Sigvalda
aldalöns, Sigfús Einarsson,
Sigurð Þórðarson, Þórarin
Guðmundsson, Markús
Kristjánsson og Eyþór
Stefánsson. Beryl Blanche.
Fritz Weisshappelog Ólafur
Vignir Albertsson leika á
pianó. b. „Hvorter þá nokk-
uð sem vinnst?” Halldór
Pétursson flytur frásögu-
þátt. c. Kvæðieftir Ingiberg
Sæmundsson Valdimar
Lárusson les. d. t vöku og
draumi Guðrún Jónsdóttir
segir frá reynslu sinni. e.
Um islenzka þjóðhætti Árni
Björnsson cand. mag flytur
þáttinn. f. Kórsöngur
Félagar úr Tónlistarféiags-
kómum syngja lög eftir Óluf
Þorgrimsson: dr. Páll
Isólfsson stjórnar.
21.30 (Jtvarpssagan: „Lausn-
in” eftir Ama Jónsson
Gunnar Stefánsson les(10).
22.00 Fréttir
22.15 Veðurfregnir Kvöld-
sagan: „Minningabók Þor-
valds Thoroddsens” Sveinn
Skorri Höskuldsson les (36)
22.40 Nútimatónlist Þorkell
Sigurbjörnsson kynnir.
23.25 Fréttir. Dagskrárlok.
sjónvarp
Miðvikudagur
26. janúar
18.00 Hviti höfrungurinn.
Franskur teiknimynda-
flokkur. Þýðandi Ragna
Ragnars.
18.15 Á vit hins ókunna.Mynd
þessi er svokallaður vis-
indaskáldskapur og lýsir
ferð tveggja fjölskyldna um
himingeiminn með eld-
flauginni Altares, sem náð
getur hraða ljóssins. Ferð-
innier heitið til stjörnu, sem
eri i fjörutiu milljón km
fjarlægð frá jörðu. Þýðandi
Ingi Karl Jóhannesson.
19.05 Hlé
20.00 Fréttir og veður
20.30 Auglýsingar og dagskrá
20.35 Meðferð gúmbjörgunar-
báta. Fræðslumynd um
notkun gúmbáta og fleiri
björgunar- og öryggistækja.
Kvikmyndun Þorgeir Þor-
geirsson. Inngangsorð og
skýringar Hjálmar R. Bárö-
arson, siglingamálastjóri.
Siðast á dagskrá 1. febrúar
1976.
20.55 Vaka Dagskrá um bók-
menntir og listir á liðandi
stund. Umsjónarmaður
Magdalena Schram. Stjórn
upptöku Andrés Indriðason.
21.45 Maja á Stormey.
Finnskur framhaldsmynda-
flokkuri sex þáttum, byggð-
ur á skáldsögum eftir á-
lensku skáldkonuna Anni
Blomqvist. 2. þáttur. Við
hafið. Efni fyrsta þáttar:
Alenska stúlkan Maria
Mikjálsdóttir giftist unnusta
sinum, Jóhanni, árið 1847.
Þau ætla aö hefja búskap á
Stormey, sem er langt utan
alfararleiðar. Móðir Mariu
reynirað búa hana sem best
undir það erfiðislif, sem hún
á I vændum. Þýðandi Vil-
borg Sigurðardóttir. (Nord-
vision — Finnska sjónvarp-
iö)
22.45 Dagskrárlok.
• — • r • •
Hinrik konungur VIII
og konur hans sex
Eftir Paul Rival
herdadjásnum og tignarmerkjum, sem hún bar. Það átti
sjálfsagt f yrir henni að liggja að pipra, ef til vill yrði hún
gef in einhverjum minniháttar þýzkum prinsi, hún mundi
fá óverulegan heimanmund. María sat hjá hinni ungu
stjúpmóður sinni, hún sat við hannyrðir, María var hætt
að kvarta og brugga launráð. Áreiðanleg manneskja sá
um uppeldi Elísabetar. Hinrik átti til að vera nízkur á
kjóla og klæðnað, en þá var náttúrlega að spara, jaf nvel í
höll. Hinrik eyddi dögunum þægilega. Hann reið út, þá
var vel vafið um ígerðina, stundum lék hann teningsspil
viðyfirhestasveinana. Hann hlustaði dálítiðá tónlist, svo
helgaði hann sig guðfræðinni og eyddi tveim til þrem
stundum dag hvern við að ræða við Cromwell og skipa
honum fyrir verkum, máltíðirnar voru reglubundnar,
rúmið þægilegt, Jane var að vísu ekki f jörmikil, en lík-
ami hennar var þrýstinn og mjúkur, sem sagt dyggðugt
og ánægjulegt líf.
Þegar Hinrik var á göngu um garðstígana þar að
Hampton Court, þá hugleiddi hann og skipulagði líf sitt.
Hann hugsaði ekki framar um hið liðna, hvorki um
Katínu né önnu, nú var hann hamingjusamur og Guð leit
hann af náð. Hinrik taldi sjálfan sig gæðasál. Stundum
nam hann staðar í námunda við herbergi sonar síns og
hlustaði eftir gráti hvítvoðungsins, þá var hann alsæll.
Þegar barnið var þriggja daga gamalt, lét Hinrik skíra
hann. Hann nefndi hann Edward, eftir hinum glaðværa
af a sínum, þeim er allar konur höfðu elskað. Oft á dag
fór Hinrik upptil Jane, hann var umhyggjusamur eigin-
maður.
Lánið entist eina viku, þá veiktist Jane. Hún vildi fara
á fætur, þá kvefaðist hún, það var líka sagt að hún hefði
borðað of mikið, græðgi og duttlungar, sem höfðu strítt á
hana um meðgöngutímann höfðu ekki horfið. Jane fékk
sótthita og hræðsla hennar við dauðann veikti viðnáms-
þrótt hennar. í tvo daga var tvísýnt um líf hennar, svo dó
Jane. Þegar Hinrik sá kaldan og lífvana líkama hennar
og honum varð Ijóst að aldrei framar mundi hann sjá
hana brosa, varð hann viss um að hann hef ði elskað hana
innilega og hann spurði sjálfan sig hvort hann gæti lifað
án hennar.
13. Kafli.
út úr skuggunum til raunveruleikans.
(1537-1540)
Rénandi sorg.
Hinrik grét mikið, þetta var í f yrsta sinn, sem dauðinn
hafði leyft sér að svipta hann maka. Engri hinna f imm
fyrirrennara Janes, hafði nokkru sinni orðið misdægurt.
Bessie Blount og María Boleyn höfðu báðar verið stál-
hraustar, Katrín og Anna höfðu látizt fyrir hans atbeina
og Elísabet Boley hafði verið viðgóða heilsu, þar til fyrir
skömmu að hún dó, vegna áfallsins út af aftöku barna
henar. Hinrik harrhaði ekki dauða Elísabetar, var ekki
dauði hennar staðfesting á sviksemi hennar, í því að hún
hafði haft óréttlætanlega samúð með afkvæmum sín-
um? Tómas Boleyn hafði sýnt meiri háttvísi, hann var
við hirðina, en lét ekki bera mikið á sér, hann gerði sér
vonir um að komast til frekari frama.
Hvers vegna hafði Guð þóknazt að draga af gjafmildi
sinni, hann hafði gefið honum son en svipt hann eigin-
konunni? Hver var meiningin, þvi skyldi Hann viðhalda
slíkar takmarkanir? Skyldi Jane hafa verið of litilsigld
til að rísa undir þeirri tign, sem henni hafði hlotnazt,
hafði það orðið bani hennar að verða drottning og gefa
Englandi krúnuerfingja? Hún hafði drukkið gæfubikar
sinn í einum teyg, þjóðsögur hermdu frá prinsessum,
sem létu lífið vegna þess að guðdómlegar verur höfðu
kosið þær sér til fylgilags. Þannig var um Dane og Sem-
ele, sem Seifur hafði átt samneyti við.
Tveir voru þeir menn, sem gerðust til að hugga Hinrik,
báðir sérlega mildir, það voru þeir Cromwell, ævintýra-
maðurinn og Howard, morðinginn, þeir ráðlögðu honum
báðir að herða sig. England þarfnaðist hans og hafði
ekki efni á að missa sinn góða húsbónda, hví skyldi hann
slíta sér út viðað gráta yf ir likkistu? Þeir töldu konung á
að fara frá Hampton Court og koma með þeim til
London, til Whitehall. María konungsdóttir tók að sér að
dvelja hjá líki Janes og sjá um hið hefðbundna bæna-
hald, sem átti að ná yf ir þriggja vikna tíjma. Maria hafði
ánægju af trúarathöfnum og hátíðlegri sorg, henni var
því lagið að taka að sér alvarlegar f jölskyldukvaðir, það
leysti hún af hendi með prýði.
Whitehall var skemmtileg höll, Wolsey hafði reist höll-
ina og tekizt vel. Þar að auki átti Hinrik margar Ijúfar
minningar f rá Whitehall. Það var þar, sem hann kvænt-
ist Önnu með leynd. Hinrik grét nokkra daga í viðbót, svo
fór hann að dreyma um minningarnar, en minningarnar
voru sárar, hann ákvað því að hugsa heldur um f ramtíð-
ina.
Hinrik hefði getað tekið sér ástkonu, en hann var ekki í
neinu ævintýraskapi, dagar hinna þriggja Boleyna voru
liðnir, Hinrik var búinn að temja sér ýmsar venjur og
öðlast siðgæðis vitund. En honum fannst óhugsandi að
búa einn, hinn blíðlynda Jane, hafði verið sterkari þáttur
af lífi hans en honum hafði verið Ijóst. Hinrik var
sannfærður um að örlögin ætluðu honum að kvongast á
ný, hann var algjörlega ófær um að lifa viðeinlífi.
María af Guise.
Hinrikdatt í hug að velja enska konu, stúlku af lágum
stigum, sem hann gæti gert sér jafna með því að ganga
að eiga hana. Misheppnuð hjónabönd eru vanalega
ávöxtur ástriðu, Hinrik var orðinn laus við allar sterkar
þrár, því datt honum í hug að kvænast einhverri prins-
essu, það kom eins og af sjálf u sér. Þó Hinrikisyrgði Jane,
mundi hann vel takmarkanir hennar og deyfð. Hann
taldi líklegt að frönsk kona yrði honum meir að skapi.
Það hafði verið Parísarkeimurinn af Önnu, sem hafði
fallið honum svo vel í geð, og jafnvel líka í fari Maríu
Boleyn. Ef hin tilvonandi brúður yrði of léttlynd, mundi
hann vel fær um að sýna henni hvað hæfði.
Cromwell byrjaði því að spyrjast fyrir. Francis I átti
enn ógifta dóttur, en þar sem hún var aðeins f jórtán ára,
mátti vel vera að Hinrik þætti of vambmikill fyrir
hana. Þar að auki höfðu Frakkar ótrú á enska loftslag-
inu. James V Skotakonungur hafði kvongazt franskri
prinsessu og hún hafði dáið af tæringu tæpum þrem
mánuðum eftir að hún steig á skozka grund. Cromwell
mundi neyðast til að líta lægra.
Cromwell hugsaði til Maríu af Guise, hinnr f ríðu ekkju
hertogans af Longueville,. Ætt Guisanna var að vísu ekki
konungsætt, þeir voru aðeins herskólasveinar hjá hinum
einvalda hertoga af Longueville. Þeir voru fátækir og
margir Guisarnir lif ðu á örlæti konungsins, en þeir höfðu
ómótstæðilega persónutöfra. Þeir unnu bæði hjörtu og
orustur. Þeir voru skapheitir, dugmiklir, ástríðumiklir,
ævintýragjarnir, tælandi og leikarar, þeir kákuðu lítils-
háttar við galdra, Guisarnar voru líkir Boleynonum, en
þeir voru fágaðri, voldugri og í alla staði meiri hæf ileik-
um búnir. Hinrik áleit Maríu af Guise skemmtilega.
Löngun hans í hið ókunna fór að gera vart við sig, hann
þráði enn hið óútreiknanlega. Hinrik vissi að konan var