Tíminn - 04.02.1977, Blaðsíða 10

Tíminn - 04.02.1977, Blaðsíða 10
10 Föstudagur 4. febrúar 1977 Leiknefnd aö störfum: f .v. Höski, Siggi, Himmi, Aggi, Maja, Gulli og Nonni. Sú gamla kemur á Herranótt Elzta lelkhús á íslandi leiklist HERRANÓTT 77 Frumsýning Leikstjóri: Helgi Skúlason Leikmynd: Leikflokkurinn undir forystu smiöakennara. Herranótt menntaskólans mun vera elzta starfandi leik- hús hér á landi, rekur sig aftur i tiöina til Skálholts, en i nilver- andi formi hefur Herranótt ver- iö siðan 1922, að þvi að okkur :hefur veriö sagt. Nemendur komnir að stúdenstsprófi æfa saman einhvern leik og sýna al- menningi. Menntamenn og leikhús Herranóttin er liður i áhuga- málum nemenda, likt og aðrar listgreinar. Sýningar hjá Herra- nótt þykja yfirleitt vandaðar og vekja töluverða athygli. Margir telja að Herranótt hafi haft víðtæk áhrif á leiklist- ina á Islandi, og hafi raunar enn þann dag i dag. Margir leikhús- menn fá þar fyrstu raunveru- legu reynsluna af leikhúsinu, og hvoru megin tjalds þeir skipa sér siðar i lifinu er svo annað mál. Margir telja, að innreið svo- kallaðra menntamanna i leik- húsið hafi ekki orðið til góðs. Menn með próf í hinu og þessu séu að yfirtaka leikhúsin, og leikarinn sé ekki lengur sér á parti eins og ljóðskáldið og skáksnillingurinn sem ennþá þurfa ekki að sýna próf til þess að vera teknir gildir. Menn halda að hið akademiska leik- hús sé ekki eins gott og, það gamlasem haldið var uppi afá- striðufullum náttúrubörnum. Þetta er ekki neitt sérislenzkt fyrirbæri. Sama þróun gengur yfir allan heiminn menn læra það nú i skólum, sem menn námu aðeins með þvi aö vera til i ieikhúsiny sjálfu, þeir voru hinir útvöldu. Þótt varað sé við vissri hættu sem leikhúsinu stafar af fræðslukerfinu, þá hefur sam- vinna leikhúsmanna og mennta- manna ávallt verið góð, þött hinir siöarnefndu sinntu ööru flesta daga. Samvinna leikhúss og skálda var lika góð og margir menntamenn hafa oröið miklir leikarar og leikhúsmenn. Þannig hefur það veriö gegn- um tiðina, að almenningur hef- ur oft séð nýjar stjörnur fæðast á herranótt, ungt fólk sem fæst ekki meö neinum ráðum niður af svjöinu aftur, eftir hina ein- stæðu nótt. Sú gamla kemur i heimsókn Verkefni það sem herranótt valdi að þessu sinni er SU gamla kemur I heimsókn, eftir Friedr- ichDurrenmatt, en leikrit þetta var sýnt i Iðnó á árunum 1964- í65, og þá einnig i leikstjórn Helga Skúlasonar. Nemendur kynna verkið þessum orðum I leikskrá: ,,Friedrich Dúrrenmatt fædd- ist þann 5. janúar 1921 i Konolf- ingan við Bern I Sviss. Hann lagði stund á heimspeki, guð- fræði og þýzkar bókmenntir við háskólana i Bern og Zurich. Fyrsta leikrit hans (Þaö stend- ur skrifaö) var frumsýnt i Zur- ich 1947. Hann varö þekktur um allt Þýzkaland með leikritinu Hjónaband herra Mississippi sem var frumsýnt 1952. Sú gamla kemur I heimsókn (frumsýning 1956), færði honum heimsfrægð. Þaö er, ásamt Eðlisfræðingunum (frumsýning 1962), þekktasta verk hans. Sú gamla kemur i heimsókn er tragisk kómedia. Gömul for- rik kerling kemur til fæðingar- bæjar sins, sem „hefur bara verið gleymt”. Fátækt er mikil i bænum og íbúarnir lifa á at- vinnuleysisstyrkjum og súpu- gjöfum. Hún býður bæjarbúum einn milljarð, með einu skilyrði. Og þó að borgarstjórinn segi fyrst i stað að Giillen-búar vilji frekar vera fátækir en ataðir blóði,. þá skilst honum fljótt að svarti hlébarðinn er hættulegt rándýr. „Það verður aö ráða niðurlögum þess.” „Nýja kjöt- verið” á eftir að hafa djúpstæð áhrif á þetta litla bæjarfélag, þvi siðgæöi er afstætt hugtak.” Það skal strax játað að þetta er óvenjulega vel heppnuð sýn- ing miöað við aðstæður og reynslu leikenda og við skemmtum okkur held ég öll mjög vel, — bæði leikendur og áhorfendur, og enginn var nervös nema hann Guðni rektor. Sýningin er rétt lögð i upphafi. Sú staðreynd að allir leikendur eru jafn gamlir að heita má, gefur sýningunni. sérstakan svip. A ég þar við að gervi til þess að gera þennan flokk sjö- tugan, fimmtugan eða fertugan hefði gert illt verra. Þessi ein- læga gerð, hjálpar ekki aðeins textanum, heldur flytur hann á nýtt svið. Ég hlýt að játa það, að leik- endur stóðu sig ekki allir jafn vel, sumir voru betri en aðrir, en þó vil ég standast þá freist- ingu að fara að nefna nöfn. Herranótter f jölefli og Það væri naumast sanngjarnt að taka þá útúrsemmestfengu isinnhlut, en sleppa svo þeim sem aðeins fengu að bera mublur og mála. Ef svo heldur fram sem verið hefur þá, fengum viö að sjá þarna ýmsa krafta, sem gætu nýtzt i leikhúsinu i framtiðinni án tállits til þeirra orða er rituö voru i upphafi þcssa máls. Svo erum við auðvitað minnt á þetta lika, að við eigum fal- lega, gáfaða æsku og þvi héld- um við út i myrkrið óvenju glöð i bragði, þrátt fyrir þunga á- minningu frá Frieclrich Durren- matt og þeirri gömlu Jónas Guömundsson Þau sem sáu um leiktjöldin: Byggingarlist 5. bekkjar, talið frá vinstri: Svanborg Matthfas- dóttir, Andrés Narfi Andrésson, Sigrlður Finsen, Ari Már Lúð- viksson, Margrét Haröardóttir, Árni Leifsson, Viðar Karlsson, Dagný Halldórsdóttir, Gunnar Arnason, Stefán Benediktssón kennari, Hjálmar Kjartansson, Pálmi Guðmundsson, Eirikur Thorsteinsson. Iðnaðarmannafélagið í Reykjavík 110 ára Þann 4- febrúarvoruliðin 110 ár frá stofnun Iðnaöarmanna- félagsins I Reykjavik. Fyrstu heimildir um stofnun þess er aö finna í grein er birtist I blaöi Páls Eyjólfssonar, gullsmiös 1874, Tímanum, en þar segir svo: „Handiðnaðarmannafélagið Reykjavik var stofnað 3. febrúar 1867, af 31 hand- iðnaðarmanni i þeim tilgangi að koma upp duglegum hand- iönaöarmönnum, efla og styrkja samheldni meöal handiðnaðarmanna á tslandi og innlent iönaðarlif taki framförum og ennfremur að styðja aö gagnlegum og þjóð- legum fyrirtækjum”. Talið er, a ð félagiö hafi verið stofnað I húsi gömlu Landsprentsmiðjunnar hjá Einari Þóröarsyni, sem varö fyrstiforseti þess. Fór vel á þvl, þar sem það hús var arfur frá Skúla fógeta, brautryðjanda iðnrekstrar í Reykjavik. Auk hans I fyrstu stjórn félagsins voru þeir Einar Jónsson, tré- smiður, gjaldkeri og Egill Jónsson, bókbindari, ritari. Fundargeröarbækur félagsins eru til frá árinu 1873, í þeim má sjá að fyrstu verkefni félagsins voru að koma á stofn sunnu- dagaskóla fyrir iðnaöarmenn, ennfremur að gera sameiginleg innkaup á vörum frá Kaup- mannahöfn. Arið 1874 er gerð sameiginleg pöntun á 302 pottum af steinoliu, sem kom með póstskipinu frá Kaupmannahöfn. Ekki var mikið framhald á þessum sameiginlegu innkaupum, aftur á móti var þaö eitt aðalstarf félagsins aö standa fyrir fræðslu iðnaðarmanna. Sunnudaga- skólinn var rekinn meö smá hléum fram að aldamótum. En þá verða þáttaskil og tók þá skólinn að færast til nútiðar- horfs, það er svo haustið 1904 aö fariö er að kenna 6 daga vikunnar. Arið 1906 reisti félagið húsnæði yfir skólann við Vonarstræti, I þvl húsnæði rak félagið skólann allt til 1955 er hann flutti I hiö nýja húsnæöi viö Vitastig, síðar á þvi ári tók svo Rikissjóöur og Reykjavlkur- borg við rekstri hans. Arið 1896 reisti félagið samkomuhús við Vonarstræti er siðar gekk undir nafninu Iðnó. Þegar þaö var reist gekk það næst aö stærö Alþingishúsinu og Latfnu- skóla-húsinu, það rúmaði 10. hvern bæjarbúa. Eins og fram hefur komiö I fréttum nýlega, voru iönaðarmenn aöalhvata- menn að stofnun Leikfélags Reykjavlkur 1897. Astæöan fyrir þvl hefur ef til vill verið sú, aö Iðnaðarmannafélagið fékk úr svokölluðum Thaliu-sjóði kr. 1.500,00 ti húsbyggingarinnar, ennfremur fékk félagið lánaö úr leiktjaldasjóði bæjarins (coulissusjóði), sem stofnaður hafði veriö 1866 af forystu- mönnum gleðileikjanna. Núna er búið að friölýsa bæði Iðnó og Gamla Iðnskólann. I rishæö Iðn- skólans lét félagið innrétta bað- stofu af gamalli fyrirmynd með fögrum útskuröi er Rikarður Jónsson annaðist af mikilli smekkvlsi. Baöstofan var einn aðal fundrstaður um árabil, þar var m.a. fyrsta Iönþing tslend- inga háö, Sparisjóður Reykja- vikur og nágrennis stofnaður. Þegar Reykjavikurborg keypti gamla Iðnskólann af félaginu, var áformað að fjarlægja húsið fyrir Ráðhúsbyggingu. Þaö var þvl svo um samið að félagið ætti þiljurnar I baðstofunni. Nú er útséð um það að húsiö verður ekki rifið. Strax á fyrstu árum félagsins var farið að tala um nauösyn þess að halda uppi kynningu á framleiðsluvörum iðnaðar- manna. Fyrsta iðnsýningin á vegum félagsins var haldin

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.